Tworzenie stron internetowych

Biała Podlaska

Sprawdź naszą ofertę w zakresie tworzenia stron www oraz sklepów internetowych. Nasza firma oferuje sklepy www które przyciągną klientów w mieście Biała Podlaska. Zapewniemy profesjonalne podejście do Twojego biznesu. Konkurencyjne ceny i z dbałością o detale wykonanie zapewni Ci sukces. Strona internetowa jest jedną z metod na pozyskanie klientów dla Twojego biznesu, dobrze wykonana strona jest jednym z elementów który zachęcają oferenta do skorzystania z Twojej oferty. Rozwiązania na czasie jakie wykorzystujemy zapewniają skuteczne wykonanie naszej usługi.

Strony internetowe

Jeżeli chesz mieć własną stronę internetową, a Twoja firma znajduje się w miejscowości Biała Podlaska - dobrze trafiłeś. Projektujemy, wdrażamy i tworzymy strony internetowe dla każdego. Napewno chesz aby klient wpisując w wyszukiwarkę nazwę "Twojej firmy + Biała Podlaska" uzyskał informację o Twojej stronie oraz ofercie Twojej firmy. Dlatego jeżeli chcesz aby Twoja firma była dobrze widoczna kiedy wyszuka się informacje o mieście Biała Podlaska warto stworzyć stronę korzystająć z naszych usług.
Pamietaj! jeśli "Strony Internetowe Biała Podlaska" to tylko My.

Sklepy internetowe

Chcesz aby twój sklep był popularny i aby ludzie mogli go łatwo znaleźć, aby wpisując w wyszukiwarkę "sklep Biała Podlaska" mogli trafić do twojej witryny i szybko oraz wygodnie zrobić zakupy? Potrzebujesz wydajnego i profesjonalnie wykonanego sklepu internetowego? Napisz teraz do nas. Projektujemy profesjonalne sklepy internetowe, dzięki naszym usługom możesz sprzedawać szybko i wygodnie w Internecie, na terenie miasta Biała Podlaska i w całej Polsce!

Portfolio

Poniżej mozesz zobaczyć kilka nszych prac. Pamiętaj każdy sklep projektujemy indywidualnie pod konkretne potrzeby..

O mieście: Biała Podlaska

Z Wikipedii, wolnej encyklopedii
Skocz do: nawigacja, szukaj
Ten artykuł dotyczy miasta. Zobacz też: inne znaczenia tego słowa.
Biała Podlaska
Kamienice przy rynku miasta
Kamienice przy rynku miasta
Herb Flaga
Herb Białej Podlaskiej Flaga Białej Podlaskiej
Państwo  Polska
Województwo  lubelskie
Powiat miasto na prawach powiatu
Data założenia 1345
Prawa miejskie 7 marca 1525
Prezydent Dariusz Stefaniuk
Powierzchnia 49,4 km²
Wysokość 137‒150 m n.p.m.
Populacja (2016-06-30)
• liczba ludności
• gęstość

57 389[1]
1150 os./km²
Strefa numeracyjna
(+48) 83
Kod pocztowy 21-500 do 21-502, 21-506, 21-527
Tablice rejestracyjne LB
Położenie na mapie województwa lubelskiego
Mapa lokalizacyjna województwa lubelskiego
Biała Podlaska
Biała Podlaska
Położenie na mapie Polski
Mapa lokalizacyjna Polski
Biała Podlaska
Biała Podlaska
Ziemia52°02′00″N 23°07′00″E/52,033333 23,116667
TERC
(TERYT)
0661011
SIMC 0922018
Hasło promocyjne: Biała Podlaska – Miasto z charakterem
Biała Podlaska – The city with personality (ang.)
Urząd miejski
ul. Marszałka Józefa Piłsudskiego 3
21-500 Biała Podlaska
Strona internetowa
BIP

Biała Podlaskamiasto na prawach powiatu we wschodniej Polsce, w województwie lubelskim, siedziba powiatu bialskiego i gminy Biała Podlaska. Drugie co do wielkości miasto we współczesnej Polsce na ziemiach, które w okresie od 1569 do 1795 w ramach Rzeczypospolitej Obojga Narodów wchodziły w skład Wielkiego Księstwa Litewskiego.

Miasto magnackie położone było w końcu XVIII wieku w hrabstwie bialskim w powiecie brzeskolitewskim województwa brzeskolitewskiego[2]. Miasto prywatne Królestwa Kongresowego, położone było w 1827 roku w powiecie bialskim, obwodzie bialskim województwa podlaskiego[3].

Spis treści

Położenie[edytuj]

Szeroko rozlane wody Krzny w czasie wiosennych roztopów.

W podziale fizycznogeograficznym Biała Podlaska znajduje się na pograniczu Niziny Południowopodlaskiej i Polesia Zachodniego. Granica tych makroregionów biegnie po lewej stronie Krzny, wzdłuż łagodnej krawędzi wysoczyzny Równiny Łukowskiej, gdzie lokowano ośrodek miejski. Południowe części miasta wraz z doliną Krzny leżą w Zaklęsłości Łomaskiej.

Według danych z 1 stycznia 2009 powierzchnia miasta wynosi 49,4 km²[4] i jest największa spośród miast Podlasia Południowego.

Przez miasto przepływa kilka rzek, z których największą jest Krzna – lewy dopływ Bugu; pozostałe to Klukówka i Rudka.

W latach 1919–1939 należało administracyjnie do województwa lubelskiego. W latach 1946–1975 także do województwa lubelskiego. W latach 1975–1998 stolica województwa bialskopodlaskiego.

Nazwa miasta (toponimia)[edytuj]

Dawniej miasto miało nazwę Biała Radziwiłłowska lub Biała Książęca (po łacinie Alba Ducalis). Na starorosyjskich mapach w Moskiewskim Muzeum figuruje pod nazwą Biały.[potrzebny przypis]

Herb Białej Podlaskiej[edytuj]

 Główny artykuł: Herb Białej Podlaskiej.

Herb miasta przedstawia postać Michała Archanioła, stojącego na smoku, trzymającego w prawej ręce miecz, natomiast w lewej wagę. Święty Michał Anioł jest w kolorze białym w aureoli i zbroi z żółtym mieczem i wagą.

Środowisko naturalne[edytuj]

Przyroda[edytuj]

Głównym typem zieleni są tereny parkowe reprezentowane przez położony w centrum miasta i pełniący funkcję parku miejskiego Park Radziwiłłowski oraz leżący w południowej części miasta Park Zofii Las znajdujący się między ulicami Parkową a Sidorską koło Publicznego Gimnazjum nr 4, a także tereny leśne – Las Markowszczyzna. Dodatkowo w obrębie rzeki Krzny rozmieszczone są kompleksy ogrodów działkowych. Na terenie miasta znajdują się pomniki przyrody.

Klimat[edytuj]

Biała Podlaska znajduje się w obrębie klimatu umiarkowanego przejściowego. Średnia roczna temperatura wynosi około 7 °C, przy średniej stycznia –3,8 °C oraz lipca 19 °C. Ponadto klimat miasta i okolic charakteryzuje się najwyższą liczbą dni upalnych w Polsce.

Demografia[edytuj]

 Osobny artykuł: Ludność Białej Podlaskiej.

Pod względem liczby ludności Biała Podlaska w województwie lubelskim zajmuje 4. lokatę (po Lublinie, Chełmie i Zamościu). Pod względem powierzchni zajmuje 2. pozycję w województwie.

Wykres liczby ludności miasta Białej Podlaskiej na przestrzeni ostatnich 170 lat:

Największą populację Biała Podlaska odnotowała w 2001 – według danych GUS 59 325 mieszkańców[5].

Piramida wieku mieszkańców Białej Podlaskiej w 2014 roku[6].

Piramida wieku Biala Podlaska.png

Historia[edytuj]

Zabytkowy kościół pw. św. Anny z 1572 roku
Pomnik św. Michała Archanioła na smoku – symbol miasta
Symboliczny „grób” województwa bialskopodlaskiego

W dokumentach historycznych po raz pierwszy Biała Podlaska pojawiła się w 1345. Jej pierwszymi właścicielami byli Iliniczowie, za założyciela uchodzi Piotr Janowicz przydomek „Biały” – wojewoda trocki, hetman Wielkiego Księstwa Litewskiego. W tym okresie Biała znajdowała się w województwie brzeskim w Wielkim Księstwie Litewskim. W XVI w. przez blisko 40 lat wcześniejszy kościół został zamieniony przez braci polskich na zbór ariański[7].

W II połowie XVI w. miasto przeszło we władanie rodu Radziwiłłów, miało to miejsce w 1569 na podstawie zapisu w księgach ziemskich. Okres ten, trwający dwa i pół wieku, przyniósł rozkwit i przyczynił się do szybkiego rozwoju miasta, przez długi czas zwanego Białą Książęcą lub Białą Radziwiłłowską. W 1622 Aleksander Ludwik Radziwiłł zbudował fortecę i zamek. Z fundacji Krzysztofa Ciborowicza Wilskiego założono w 1628 Akademię Bialską, która od 1633 istniała jako filia Akademii Krakowskiej (obecnie I Liceum Ogólnokształcące im. Józefa Ignacego Kraszewskiego).

W latach 1655–1660 miasto zostało znacznie zniszczone przez Szwedów, wojska Rakoczego i kozaków Chowańskiego. Jednak za sprawą Michała Radziwiłła i jego żony Katarzyny z Sobieskich szybko podniosło się z upadku. W 1670 Michał Kazimierz Radziwiłł nadał miastu prawo magdeburskie oraz herb – widnieje na nim chrzestny patron księcia, Michał Archanioł stojący na smoku.

W XVII w. miasto znane z produkcji sukna i fajansów, później także z przeróbki drewna.

W 1720 Anna z Sanguszków Radziwiłłowa rozpoczyna budowę wieży i bramy wjazdowej (obecnie są to najciekawsze resztki zamku). Miasto i zespół pałacowy w XVIII w. wielokrotnie niszczone (między innymi w czasie wspomnianych już wojen szwedzkich czy w okresie prześladowań Unitów Podlaskich pod koniec XIX w.) i odbudowywane. Ostatni spadkobierca Dominik Radziwiłł, pułkownik wojska polskiego, umiera we Francji 11 listopada 1813. Pałac jako ruinę rozebrano w 1883.

W Białej Podlaskiej uczęszczał do męskiego gimnazjum pisarz Józef Ignacy Kraszewski. Zostało ono nazwane jego imieniem.

W 1925 roku doszło w mieście do incydentów o charakterze antysemickim, którym obojętnie przyglądała się policja[8].

Kolejny szybki rozwój miasta miał miejsce w okresie międzywojennym, powstała wówczas fabryka Raabego, elektrownia miejska, a w latach 1923‒1939 istniała Podlaska Wytwórnia Samolotów (PWS). Produkowała ona samoloty wojskowe zarówno licencyjne (Potez XXV), jak i własnej konstrukcji (myśliwiec PWS-1, samolot szkolny PWS-26, szkolno-rozpoznawczy RWD-8). Majątek Podlaskiej Wytwórni Samolotów został rozgrabiony przez okupantów radzieckich po 17 września 1939.

W 1941 w mieście utworzono getto dla ludności żydowskiej[9]. W czerwcu 1942 wywieziono stamtąd ponad 3 tys. Żydów do obozu zagłady w Sobiborze[9]. Kolejne transporty kierowano do obozu zagłady w Treblince, a ponad 200 osób zamordowano na miejscu w grudniu 1942[9].

W 1944 Biała Podlaska została zdobyta przez Armię Czerwoną i przez współdziałających z nią żołnierzy Armii Krajowej[10].

W 1975 Biała Podlaska została stolicą województwa, co przyczyniło się do dwukrotnego zwiększenia liczby jej mieszkańców w ciągu 20 lat. Po reformie administracyjnej w 1999 ma status miasta na prawach powiatu.

Przynależność państwowa[edytuj]

Od uzyskania praw miejskich Biała Podlaska znajdowała się pod panowaniem następujących państw:

Zabytki[edytuj]

Kościół parafialny Narodzenia Najświętszej Maryi Panny (dawna cerkiew greckokatolicka OO. Bazylianów)
Cmentarz niemiecko-austriacki z czasów pierwszej wojny światowej
 Z tym tematem związana jest kategoria: Zabytki w Białej Podlaskiej.

Gospodarka[edytuj]

Charakterystyka gospodarki[edytuj]

Przemysł włókienniczy reprezentowały niegdyś zakłady Biawena, istniejące w latach 1967‒2009.

W końcu grudnia 2009 liczba zarejestrowanych bezrobotnych w Białej Podlaskiej obejmowała ok. 3,7 tys. mieszkańców, co stanowi stopę bezrobocia na poziomie 15,6% do aktywnych zawodowo[11].

W okresie międzywojennym, w Białej Podlaskiej istniał zakład chemiczny znany na całą Polskę. Produkowano w nim mydła, pudry i pomady.

Po wojnie powstały tu m.in. zakłady Techma-Robot, zajmujące się produkcją specjalistycznych maszyn i urządzeń dla różnych branż przemysłu w kraju i za granicą (obecnie w upadłości[12]). Od 1996 działa w Białej Podlaskiej z powodzeniem firma AluTeam Polska Sp. z o.o. zajmująca się produkcją skrzyń ładunkowych do zabudowy na podwoziach samochodowych, eksportująca swoje wyroby głównie na rynki UE. W mieście funkcjonuje też szyjąca odzież firma Bialcon.

Organizowane są tu Nadbużańskie Targi Rolno-Przemysłowe i Targi Pogranicza Wschód-Zachód.

W 2005 został utworzona specjalna tzw. Bialska Strefa Aktywności Gospodarczej – wydzielona przemysłowo-handlowa dzielnica miasta[13].

W Białej Podlaskiej swoją siedzibę ma Bialskopodlaska Izba Gospodarcza (w skrócie BPIG). BPIG jest organizacją samorządu gospodarczego powstałą 8 sierpnia 1990 roku z inicjatywy podmiotów gospodarczych regionu[14].

Gospodarka komunalna[edytuj]

Na terenie miasta działa ciepłownia PEC znajdująca się przy ul. Orzechowej.

Gospodarka komunalna jest określana na zasadach przetargowych.

Hotele[edytuj]

  • Hotel Skala – 3-gwiazdkowy
  • Hotel Capitol – 3-gwiazdkowy
  • Hotel Osjann – 3-gwiazdkowy
  • Hotel Delfin – 3-gwiazdkowy
  • Hotel Dukat – 2-gwiazdkowy

Handel[edytuj]

W Białej Podlaskiej znajduje się kilka centrów handlowych; planowana jest również budowa kolejnej dużej galerii handlowej przy ulicy Łomaskiej na terenie byłych fabryk mebli[15]:

  • C.H. Rywal (największe w mieście)
  • C.H. Epi
  • C.H. SAS
  • C.H. Atrium
  • C.H. Dropp
  • Dom Handlowy Sawko

Transport[edytuj]

 Z tym tematem związana jest kategoria: Transport w Białej Podlaskiej.

Miasto jest znaczącym węzłem komunikacyjnym, gdzie krzyżuje się jedna droga krajowa, dwie wojewódzkie oraz jedna linia kolejowa. W planach jest budowa autostrady A2, która ma przebiegać kilka kilometrów na północ od miasta.

Komunikacja miejska[edytuj]

Biała Podlaska dysponuje własną komunikacją autobusową (od 1978). Organizatorem komunikacji – w okresie od 1 stycznia 2008 r. do 26 czerwca 2015 r. – był Zarząd Komunikacji Miejskiej. Autobusy Miejskiego Zakładu Komunikacyjnego obsługują 8 linii stałych, oznaczonych literami od „A” do „H” (częstotliwość ok. 30 min) i jedną cmentarną linię weekendową („T”). Ponadto przewozy wykonuje prywatny przewoźnik PKM Wiczuk: obsługuje jedną linię zwykłą (linia „I”, dawniej „100”) oraz jedną cmentarną linię weekendową („P”) – obie autobusami hybrydowymi (Mercedes O520 „Cito”). Na podstawie porozumienia międzygminnego autobusy MZK wykonują kursy wariantowe poza granice administracyjne miasta.

Przewozy dalekobieżne[edytuj]

Dworzec autobusowy znajduje się w centrum, na pl. Wojska Polskiego (obecnie w gestii przez prywatnej firmy Garden Service). Po upadku PKS Biała Podlaska w 2011 r.[16] połączenia przejęły lokalne i ościenne firmy przewozowe. Duże znaczenie mają również prywatne mikrobusy, zapewniające szybkie połączenia z Warszawą, Lublinem, Terespolem, Parczewem, Białymstokiem, Konstantynowem i Janowem Podlaskim.

Transport drogowy[edytuj]

Droga Krajowa nr 2 stanowiąca północną obwodnicę Miasta. Widok w kierunku wschodnim z wiaduktu w ciągu drogi nr 811/812

Lista dróg przechodzących przez miasto:

Transport kolejowy[edytuj]

Linie kolejowe:

Około 30 km za miastem w Małaszewiczach znajduje się jeden z największych w Polsce i Europie tzw. „suchy” port przeładunkowy PKP o znaczeniu międzynarodowym. Realizuje się tutaj przeładunek towarów z taboru szerokotorowego (1520 mm) na tabor normalnotorowy (1435 mm). W skład portu wchodzą terminale: Raniewo, Podsędków, Wólka, Kowalewo, Zaborze, stacja rozrządowa Małaszewicze Południowe, stacja manewrowa Bór, stacja towarowa Kobylany, ponadto WOC, GASPOL i Naftobaza. W pobliżu znajdują się przystanki osobowe: Dobrynka, Małaszewicze i Kobylany oraz stacja Chotyłów.

Do 1972 r. istniała wąskotorowa Bialska Kolej Dojazdowa zbudowana w 1917 r.[17]: Biała PodlaskaBiała Podlaska WąskotorowaBiała Podlaska MiastoRoskoszKonstantynów / RokitnoCieleśnica / Janów Podlaski.

Transport lotniczy[edytuj]

W mieście znajduje się lotnisko, niegdyś używane do celów wojskowych. Planowane jest powstanie tu lotniska obsługującego przewozy towarowe; od dnia 9 maja 2011 r. „Biała Airport” figuruje w ewidencji Urzędu Lotnictwa Cywilnego jako lądowisko z drogą startową o nawierzchni sztucznej przystosowane do startów i lądowań statków powietrznych o dopuszczalnej masie startowej MTOW do 6818 kg. Lądowiskiem zarządza Cargo Hub Warszawa – Biała Sp. z o.o. w Warszawie[18].

W 2013 przy ul. Terebelskiej oddano do użytku sanitarne, śmigłowcowe lądowisko Biała Podlaska-Szpital.

Transport wodny[edytuj]

Przepływające przez miasto rzeki nie mają znaczenia komunikacyjnego.

Kultura[edytuj]

Galerie[edytuj]

  • Galeria Podlaska – Bialskie Centrum Kultury
  • Galeria autorska Janusza Maksymiuka

Muzea[edytuj]

Kina[edytuj]

  • Novekino Merkury, 1 sala; 282 miejsca, Kino cyfrowe 3D.
  • Cinema 3D – 4-salowy multipleks w C.H. Rywal; kino cyfrowe 3D, oferujące rozdzielczość 4K[19]

Teatr[edytuj]

Spektakle (a także występy kabaretów) wystawiane są m.in. na auli głównej Państwowej Szkoły Wyższej.

Ośrodki Kultury[edytuj]

Pomnik orła na rynku
  • Bialskie Centrum Kultury
  • Klub Kultury Scena,
  • Klub Kultury Piast,
  • Osiedlowy Klub Kultury Eureka,

Biblioteki[edytuj]

Chóry[edytuj]

Sztuka ludowa[edytuj]

W mieście działa wiele zespołów ludowych, kultywujących kulturę Podlasia. Należą do nich zespół chóralny, zespół taneczny i kapela ludowa. Biała Podlaska jest także znanym od XVII w. ośrodkiem garncarskim. Współcześnie pracujący Kazimierz i Ludwik Rogowscy słyną z wyrobu ceramiki siwej tzw. siwaków. W mieście podziwiać można również prace rzeźbiarza Tadeusza Niewiadomskiego. Działa też Fundacja Kreacja – Magia Rąk zajmująca się promocją rękodzieła w regionie.

Imprezy cykliczne[edytuj]

  • Dni Białej Podlaskiej
  • Pożegnanie wakacji
  • Podlasie Jazz Festival
  • Biała Blues Festival
  • Art Of Fun Festival
  • Bialskie Dni Fantastyki – www.bialskiednifantastyki.pl

Media[edytuj]

 Z tym tematem związana jest kategoria: Media w Białej Podlaskiej.

Telewizja[edytuj]

  • Telewizja Wschód – kanał dostępny w ramach telewizji kablowej Vectra
  • pulsmiasta.tv – lokalna telewizja internetowa
  • Interwizja – telewizja internetowa
  • TVP3 Lublin – regionalny kanał Telewizji Polskiej z Lublina, dostępny w ramach telewizji kablowej Vectra oraz cyfrowej telewizji naziemnej

Radio[edytuj]

W 2008 roku KRRiT ogłosiła konkurs na częstotliwość 99,2 MHz w Białej Podlaskiej. Miała zostać tu uruchomiona lokalna stacja radiowa dla mieszkańców Białej Podlaskiej i okolic. O częstotliwość ubiegały się takie stacje jak: Radio ESKA, RMF Maxxx, Radio Złote Przeboje swoją stację chciało też uruchomić Słowo Podlasia i „Radio Biper”[20]. Ostatecznie koncesję przydzielono Białoruskiemu Radiu Racja z Białegostoku, które swój program adresuje do ludności białoruskiej. Stacja ruszyła jesienią 2009.

Prasa[edytuj]

  • Dziennik Wschodni, oddział w Białej Podlaskiej (nakład 26 000)
  • Słowo Podlasia, Grupa Wydawnicza „Słowo” Sp. z o.o. (nakład 27 500)
  • Tygodnik Podlaski Wydawca: Apella (nakład 30 000)
  • Wspólnota Bialska (nakład nieznany)
  • Kurier Bialski (pojawiające się w okresach przedwyborczych bezpłatne czasopismo)
  • Affish – bezpłatny dwutygodnik ogłoszeniowy (nakład 30 000)
  • Ogłoszeniowa
  • Życie Bialskie

Internet[edytuj]

cogdziekiedy.info.pl/bialapodlaska - zapowiedzi wydarzeń i imprez w powiecie cogdziekiedy Biała Podlaska

  • biala24.pl – codzienne informacje z miasta i okolic
  • slowopodlasia.pl – najstarszy istniejący portal informacyjny powiązany z tygodnikiem Słowo Podlasia
  • tygodnikpodlaski.pl – podlaski portal informacyjny powiązany z tygodnikiem Tygodnik Podlaski
  • radiobiper.info – miejski portal informacyjny
  • podlasie24.pl – podlaski portal informacyjny powiązany z Katolickim Radiem Podlasie
  • bialapodlaska.pl – internetowy serwis Urzędu Miasta Biała Podlaska
  • dziennikwschodni.pl – lubelski serwis informacyjny
  • bialapodlaska.naszemiasto.pl – część dużego portalu naszemiasto.pl zawierająca informacje z miasta
  • OgloszeniaBiala.pl – internetowy serwis ogłoszeniowy Białej Podlaskiej i okolic
  • pulsmiasta.tv – wiadomości z miasta i regionu
  • biala.podlaska.pl – katalog firm z Białej Podlaskiej, ogłoszenia lokalne
  • interwizja.edu.pl – informacje z miasta i regionu
  • podlasiesiedzieje.pl – serwis informacyjny poświęcony szczególnie kulturze, edukacji i sportowi

Filmy realizowane w Białej Podlaskiej[edytuj]

Edukacja[edytuj]

W Białej Podlaskiej działa 11 przedszkoli samorządowych (w tym jedno integracyjne), 8 szkół podstawowych (w tym jedna z oddziałami integracyjnymi), 8 gimnazjów (w tym jedno katolickie, jedno integracyjne i jedno specjalne).

Szkoły podstawowe[edytuj]

  • Szkoła Podstawowa nr 1 im. ks. Stanisława Brzóski
  • Szkoła Podstawowa nr 2 im. Bohaterskich Lotników Podlasia
  • Szkoła Podstawowa nr 3 im. Marii Konopnickiej
  • Szkoła Podstawowa nr 4 im. Kornela Makuszyńskiego
  • Szkoła Podstawowa nr 5 im. Jana Kochanowskiego
  • Szkoła Podstawowa nr 6 im. Adama Mickiewicza
  • Szkoła Podstawowa nr 7 im. Henryka Sienkiewicza
  • Szkoła Podstawowa nr 9 im. Świętej Jadwigi Królowej
  • Społeczna Szkoła Podstawowa o Profilu Katolickim
  • Szkoła Podstawowa Specjalna

Gimnazja[edytuj]

  • Publiczne Gimnazjum nr 1 im. Komisji Edukacji Narodowej (już nieistniejące)
  • Publiczne Gimnazjum nr 2 im. Mikołaja Kopernika
  • Publiczne Gimnazjum nr 3 im. Emilii Plater
  • Publiczne Gimnazjum nr 4 im. Marszałka Józefa Piłsudskiego
  • Publiczne Gimnazjum nr 5 im. Adama Mickiewicza
  • Publiczne Gimnazjum nr 6 im. Jana Pawła II
  • Katolickie Gimnazjum im. Cypriana Kamila Norwida
  • Gimnazjum Rzemieślnicze
  • Gimnazjum Specjalne

Szkoły ponadgimnazjalne[edytuj]

I Liceum Ogólnokształcące im. Józefa Ignacego Kraszewskiego (dawna Akademia Bialska) w Zespole Szkół Ogólnokształcących
  • I Liceum Ogólnokształcące im. Józefa Ignacego Kraszewskiego w Zespole Szkół Ogólnokształcących
  • II Liceum Ogólnokształcące im. Emilii Plater w Zespole Szkół Ogólnokształcących nr 3
  • III Liceum Ogólnokształcące im. Adama Mickiewicza w Zespole Szkół Ogólnokształcących nr 2
  • IV Liceum Ogólnokształcące im. Stanisława Staszica
  • Akademickie Liceum Ogólnokształcące Państwowej Szkoły Wyższej im. Papieża Jana Pawła II
  • Katolickie Liceum Ogólnokształcące im. Cypriana Kamila Norwida
  • Zespół Szkół Zawodowych nr 1 im. Komisji Edukacji Narodowej, obejmujący:
    • Technikum Nr 1
    • Branżowa Szkoła I Stopnia nr 1
  • Zespół Szkół Zawodowych nr 2 im. Franciszka Żwirki i Stanisława Wigury, obejmujący:
    • Technikum nr 2
    • Branżowa Szkoła I Stopnia nr 2
    • Szkoła Policealna
  • Branżowa Szkoła I Stopnia nr 3 im. K. K. Baczyńskiego

Szkoły wyższe[edytuj]

Szkoły artystyczne[edytuj]

  • Zespół Szkół Muzycznych I i II stopnia im. Fryderyka Chopina

Administracja[edytuj]

Urzędy i instytucje[edytuj]

Urzędy[edytuj]

  • Urząd Gminy Biała Podlaska
  • Starostwo Powiatowe
  • Powiatowy Urząd Pracy
  • Urząd Skarbowy
  • Urząd Kontroli Skarbowej
  • Urząd Stanu Cywilnego
  • Izba Celna
  • Urząd Celny
  • Delegatura Lubelskiego Urzędu Wojewódzkiego
  • Filia Urzędu Marszałkowskiego Województwa Lubelskiego
  • Filia Wojewódzkiego Urzędu Pracy
  • Oddział Urzędu Statystycznego

Bezpieczeństwo i sądy[edytuj]

  • Sąd Rejonowy
  • Komornik Sądu Rejonowego
  • Prokuratura Rejonowa
  • Komenda Miejska Policji
  • Komenda Miejska Państwowej Straży Pożarnej
  • Placówka Straży Granicznej
  • Straż Miejska
  • Zakład Karny

Podział administracyjny[edytuj]

Drewniana zabudowa w centrum miasta

Dzielnice[edytuj]

  • Białka
  • Błonie
  • Kołychawa
  • Łuski
  • Pieńki
  • Serbinów
  • Sielczyk
  • Sidorki
  • Śródmieście
  • Wola

Osiedla[edytuj]

Osiedle Jagiellońskie, przy ul. Terebelskiej
  • Bagonica (ul. Terebelska, za obwodnicą)
  • Kolonia Francuska (ul. Francuska i poboczne, tylko za obwodnicą)
  • os. Tysiąclecia (bloki BSM „Zgoda”)
  • os. Biawena (bloki w pobliżu PSW i stacji kolejowej Biała Podlaska Rozrządowa)
  • os. Centrum (tylko bloki BSM „Zgoda”)
  • os. Francuskie (między ul. Polną a ul. Żeromskiego, od al. JP II do ul. Podmiejskiej i ul. Madler)
  • os. Grzybowe (między ulicami: Lubelską, Graniczną, Jodłową, Świerkową i Sokulską)
  • os. Jagiellońskie (bloki BSM „Zgoda”, zalicza się do tego też tereny między szpitalem a obwodnicą do Janowskiej)
  • os. Kopernika (N-S: od ul. Warszawskiej do ul. Akademickiej, E-W: od ul. Artyleryjskiej po rubieże, na zachód od ul. Pokoju; zarówno bloki BSM „Zgoda”, jaki i niska zabudowa, z AWF-em)
  • os. Kosynierów (E-W: od ul. Polnej do ul. Północnej, N-S: od ul. Brzeskiej po rubieże, na wysokość ul. Madler)
  • Osiedle Młodych (bloki BSM „Zgoda”, WAM, ZGL)
  • os. Na Skarpie (szeregowce, bloki oraz niska zabudowa między ul. Łukaszyńską a skarpą nad Krzną)
  • os. Parkowe (bloki BSM „Zgoda” w pobliżu parku „Zofilas”)
  • os. Podmiejskie (bloki w pobliżu ulic Podmiejskiej, Janowskiej i obwodnicy)
  • os. Piastowskie (bloki BSM „Zgoda”, pomiędzy ulicami Warszawską, Spółdzielczą i Artyleryjską)
  • os. Pieńki (na zachód od ul. Jodłowej-Świerkowej)
  • os. Rataja (zwarto zabudowane szeregowce, N-S: od ul. Podmiejskiej do obwodnicy, W-E: od ul. Żeromskiego po wschodnią krawędź zabudowy)
  • os. Sitnickie (niska zabudowa pomiędzy ulicami Sworską, Glinki, Królowej Jadwigi, Radziwiłłowską a obwodnicą)
  • os. Glinki (niska zabudowa pomiędzy ulicami Sworską, Glinki, Akademicką a obwodnicą)
  • os. Sławacińskie (niska zabudowa pomiędzy ul. Warszawską, Parkiem Radziwiłłowskim, doliną Krzny do granicy miasta ze Starym Sławacinkiem)
  • os. Słoneczne Wzgórze (zwarta zabudowa osiedla domków jednorodzinnych, pomiędzy linią kolejową, ul. Daleką, doliną Krzny do granicy miasta z Porosiukami)
  • os. Wola (bloki, zwłaszcza kolejowe, oraz niska zabudowa, N-S: od ul. Sidorskiej do linii kolejowej, E-W: od al. J.P. II do ul. Łomaskiej)
  • os. Za Torami (zwarta zabudowa osiedla domków jednorodzinnych, pomiędzy linią kolejową, ul. Lubelską, ul. Żwirki i Wigury i terenami d. JW 5058)
  • os. Żwirki i Wigury (bardziej rozproszona niska zabudowa, pomiędzy ulicami Graniczną, Lubelską, Żwirki i Wigury i terenami d. JW 5058)

Struktura Urzędu Miasta[edytuj]

Urząd Miasta w Białej Podlaskiej

Prezydent miasta

I zastępca prezydenta

  • Michał Litwiniuk

II zastępca prezydenta

  • Adam Chodziński

Rada miasta[edytuj]

Ugrupowanie Kadencja 2002-2006[22] Kadencja 2006-2010[23] Kadencja 2010-2014[24] Kadencja 2014-2018[25]
Liga Polskich Rodzin 4
Samoobrona  1
Sojusz Lewicy Demokratycznej 7 (SLD-UP) 3 (LiD) 5 2
Polskie Stronnictwo Ludowe 2 2 1 1
Nasz Samorząd „Miasto Bez Podziałów” 2
Wspólnota Samorządowa – Centroprawica 4
Akcja Samorządowa 3 4 4
Prawo i Sprawiedliwość 6 7 10
Platforma Obywatelska 4 5 5
Nasze Miasto Wspólne Dobro 4 1
AS-Nasze Miasto Wspólne Dobro 5

Bezpieczeństwo[edytuj]

Wojewódzki Szpital Specjalistyczny w Białej Podlaskiej (w trakcie rozbudowy)

Monitoring[edytuj]

Na terenie Białej Podlaskiej działa miejski system monitoringu. Obecnie jest to 10 kamer zlokalizowanych w śródmieściu. System ten będzie rozbudowywany, za jego obsługę odpowiada Straż Miejska[26].

Ochrona zdrowia[edytuj]

Na terenie miasta działa Wojewódzki Szpital Specjalistyczny oraz 10 przychodni podstawowej opieki zdrowotnej. Poza tym na terenie miasta działa ambulatorium MSWiA, prywatne przychodnie oraz 26 aptek.

Służby mundurowe[edytuj]

Komenda Miejska Państwowej Straży Pożarnej (przed remontem)

Na terenie miasta znajduje się Komenda Miejska Policji, z siedzibą przy placu Wojska Polskiego 23. Miasto posiada także swoją straż miejską. Od 1898 przy ul. Prostej 33 w centrum miasta funkcjonuje Zakład Karny, w którym aktualnie pracuje ponad 100 funkcjonariuszy Służby Więziennej.

Za bezpieczeństwo pożarowe odpowiada Komenda Miejska Państwowej Straży Pożarnej znajdująca się przy ul. Sidorskiej 93.

Przy ul. Dokudowskiej 19 znajduje się Placówka Straży Granicznej, a w niej Strzeżony Ośrodek dla Cudzoziemców prowadzony przez Nadbużański Oddział Straży Granicznej.

Przy ul. Celników Polskich 21 znajduje się Izba Celna w Białej Podlaskiej. Obszar działania Izby Celnej to teren województwa lubelskiego oraz najdłuższy odcinek lądowej granicy Unii Europejskiej. Pod Izbę Celną w Białej Podlaskiej podlegają trzy Urzędy Celne w Białej Podlaskiej, Lublinie i Zamościu. Jest to jedna z największych Izb Celnych w Polsce (zatrudnia ok. 1800 funkcjonariuszy).

Odbiór stacji RTV[edytuj]

Nadajniki znajdujące się w Białej Podlaskiej[edytuj]

Biała posiada trzy stacje nadawcze, z których prowadzone są emisje radiowe i telewizyjne:

Inne nadajniki obsługujące miasto[edytuj]

Najważniejszym nadajnikiem obsługującym miasto Biała Podlaska jest RTCN Łosice w Chotyczach znajdujące się ok. 30 kilometrów od miasta. Siła i jakość sygnału w mieście są bardzo dobre[30]. Obiekt można obserwować z północnej części miasta.

Religia[edytuj]

 Z tym tematem związana jest kategoria: Religia w Białej Podlaskiej.

Katolicyzm[edytuj]

Kościół rzymskokatolicki[edytuj]

Na terenie miasta znajdują się dwa dekanaty kościoła rzymskokatolickiego:

Parafie rzymskokatolickie na terenie miasta:

Kościoły rzymskokatolickie na terenie miasta:

Prawosławie[edytuj]

Polski Autokefaliczny Kościół Prawosławny[edytuj]

Protestantyzm[edytuj]

Kościół ewangelikalny[edytuj]

Świadkowie Jehowy[edytuj]

Sport i rekreacja[edytuj]

 Z tym tematem związana jest kategoria: Sport w Białej Podlaskiej.

Ze względu na znajdujący się w mieście Zamiejscowy Wydział Wychowania Fizycznego sport odgrywa ważną rolę w życiu miasta.

Sekcje i kluby[edytuj]

  • AZS-AWF Biała Podlaska – piłka ręczna, koszykówka, lekkoatletyka, gimnastyka, pływanie, siatkówka, podnoszenie ciężarów
  • MKS PODLASIE Biała Podlaska – piłka nożna mężczyzn
  • AZS PSW Biała Podlaska – piłka nożna kobiet, piłka ręczna mężczyzn
  • Bialskopodlaski Klub Jeździecki – jeździectwo
  • UKS TOP-54 – piłka nożna chłopców, piłka ręczna, korfball, cheerleaders, bilard
  • UKS Piątka plus – piłka ręczna dziewczyn i chłopców, bilard
  • UKS Jagiellończyk – piłka nożna, lekka atletyka, gimnastyka, siatkówka dziewcząt
  • UKS Orlik-2 – koszykówka dziewcząt, piłka nożna chłopców
  • UKS Serbinów (siatkówka mężczyzn)
  • SKS Szóstka (siatkówka kobiet)
  • UKS Olimpia – koszykówka, taekwon-do, piłka nożna
  • UKS Kraszak – piłka ręczna chłopców, koszykówka
  • UKS TATAMI – sekcja judo
  • Międzyszkolny Klub Sportowy ŻAK – lekka atletyka, pływanie, akrobatyka sportowa, taekwon-do
  • Klub Żeglarski Biała Podlaska – żeglarstwo śródlądowe i morskie, szkolenia na stopnie żeglarskie
  • Bialski Klub Sportowy GEM – tenis ziemny
  • Klub Sportowy Zakład Karny – siatkówka mężczyzn
  • Bialski Klub Karate Kyokushin – sztuki walki (karate kyokushin i boks tajski)
  • Klub Sportowy Wushu – sztuki walki
  • WOPR Biała Podlaska
  • Automobilklub bialskopodlaski
  • Bialski Klub Rowerowy – turystyka rowerowa, organizacja wycieczek i imprez rowerowych
  • Bialskie Stowarzyszenie Koszykówki „KADET” – koszykówka chłopców i dziewcząt
  • Dziki Wschód Biala Podlaska – mma

Obiekty sportowe[edytuj]

Miasto dysponuje wyjątkowo rozwiniętą bazą sportową, m.in.:

  • 4 stadionami sportowymi
  • 2 basenami
  • kortami tenisowymi
  • lodowiskiem

Swoje obiekty udostępnia również bialskiej AWF i miejscowe szkoły.

Rekreacja i wypoczynek[edytuj]

W mieście miejscami rekreacyjnymi i wypoczynkowymi są m.in.:

Ludzie związani z Białą Podlaską[edytuj]

 Z tym tematem związana jest kategoria: Ludzie związani z Białą Podlaską.
  • Józef Ignacy Kraszewski – absolwent Akademii Bialskiej, polski pisarz, publicysta, wydawca, historyk, działacz społeczny i polityczny
  • Honorat Koźmiński – urodzony w Białej Podlaskiej, polski kapucyn, teolog, prezbiter, założyciel wielu zgromadzeń zakonnych, błogosławiony Kościoła rzymskokatolickiego.
  • Roman Kłosowski – ur. 14 lutego 1929 w Białej Podlaskiej, absolwent I-go Liceum Ogólnokształcącego im. Józefa Ignacego Kraszewskiego; polski aktor filmowy i teatralny; znany m.in. z roli Maliniaka w Czterdziestolatku
  • Marcin Wójcik – członek i założyciel słynnego kabaretu Ani Mru Mru studiował na wydziale zamiejscowym AWF w Białej Podlaskiej
  • Ariel Borysiuk – urodzony w Białej Podlaskiej, polski piłkarz
  • Bogusław Kaczyński – urodzony w Białej Podlaskiej absolwent I-go Liceum Ogólnokształcącego im. Józefa Ignacego Kraszewskiego; prezenter, dziennikarz, publicysta, krytyk muzyczny, popularyzator opery, operetki i muzyki poważnej animator kultury i osobowość telewizyjna
  • Wacław Kowalski – absolwent I-go Liceum Ogólnokształcącego im. Józefa Ignacego Kraszewskiego. Najbardziej znany z roli Kazimierza Pawlaka w filmach Sami Swoi, Nie ma mocnych i Kochaj albo rzuć
  • Karol Okrasa – urodzony w Białej Podlaskiej polski kucharz, prowadzący kulinarny program telewizyjny
  • Zofia Tajber – urodzona w Białej Podlaskiej zakonnica, założycielka Zgromadzenia Sióstr Najświętszej Duszy Chrystusa Pana
  • Roman Kulesza – polski gimnastyk startujący w gimnastyce sportowej, reprezentant klubu AZS-AWF Biała Podlaska
  • Jacek Kaspszyk – urodzony w Białej Podlaskiej światowej sławy dyrygent
  • Julian Bartoszewicz – urodzony w Białej Radziwiłłowskiej historyk, syn Adama Bartoszewicza, profesora matematyki i literatury polskiej Akademii Bialskiej
  • Stanisław Brzóska – absolwent Akademii Bialskiej, duchowny rzymskokatolicki, generał i naczelny kapelan powstania styczniowego
  • Franciszek Wężyk – absolwent Akademii Bialskiej, polski pisarz, członek Towarzystwa Przyjaciół Nauk, poseł na Sejm Księstwa Warszawskiego i Królestwa Kongresowego, senator, wolnomularz
  • Roman Zmorski – absolwent Akademii Bialskiej, polski poeta, tłumacz i folklorysta epoki romantyzmu, najwybitniejszy przedstawiciel tzw. Cyganerii Warszawskiej
  • Jan Gloger herbu Prus II – absolwent Akademii Bialskiej, polski inżynier
  • Roman Rogiński – absolwent Akademii Bialskiej, jeden z dowódców powstania styczniowego, zesłaniec syberyjski.
  • Karolina Beylin – nauczycielka języka angielskiego w I Liceum Ogólnokształcącym, polska pisarka oraz tłumaczka literatury angielskiej (m.in. Dickensa, Jerome’a)
  • Jan Gawiński – absolwent Akademii Bialskiej, polski poeta barokowy
  • Władysław Wężyk – absolwent Akademii Bialskiej, polski podróżnik i literat, uczestnik powstania listopadowego
  • Ludwik Maciąg – absolwent Gimnazjum im. Kraszewskiego, malarz, żołnierz podlaskiego oddziału partyzanckiego mjr. Stefana Wyrzykowskiego ps. „Zenon”
  • Stefan Żeromski – polski prozaik, publicysta, dramaturg, mieszkaniec Białej Podlaskiej, w latach 1886‒87
  • Maksymilian Hartglas – urodzony w Białej Podlaskiej, absolwent gimnazjum im. J. I. Kraszewskiego, działacz syjonistyczny, jeden z czołowych polityków żydowskich przedwojennej Polski, adwokat, publicysta, poseł na Sejm Ustawodawczy
  • Władysław Józef Maleszewski – publicysta, powieściopisarz, redaktor „Biesiady Literackiej”
  • Czesław Nowicki zwany „Wicherkiem” – absolwent I-go Liceum Ogólnokształcącego im. J.I.Kraszewskiego, prezenter prognozy pogody w programie I Telewizji Polskiej
  • Zbigniew Safjan – absolwent I-go Liceum Ogólnokształcącego im. J. I. Kraszewskiego, scenarzysta, pisarz i dziennikarz, redaktor naczelny „Słowa Żydowskiego”, współautor scenariuszy do seriali telewizyjnych, m.in. „Stawki większej niż życie” i „Życia na gorąco
  • Krzysztof Skubiszewski – absolwent I-go Liceum Ogólnokształcącego im. J. I. Kraszewskiego, polityk, profesor, minister spraw zagranicznych, kawaler Orderu Orła Białego
  • Małgorzata Markiewicz – polska piosenkarka urodzona w Białej Podlaskiej, pochodząca z Janowa Podlaskiego, współpracująca m.in. z Piotrem Rubikiem, zwyciężczyni finału Szansa na sukces w 1999 roku
  • Waldemar Golanko – pochodzący z Białej Podlaskiej polski lekkoatleta specjalizujący się w trójskoku oraz skoku w dal
  • Georgina Tarasiuk – polska piosenkarka, zwyciężczyni programu Szansa na sukces,  była solistka w oratorium Piotra Rubika
  • Józef Oleksy – polityk, premier; w latach 1987‒1989 pełnił funkcję I sekretarza Komitetu Wojewódzkiego PZPR w Białej Podlaskiej

Mecenasi i fundatorzy miasta[edytuj]

Miasta i regiony partnerskie[edytuj]

Miasto/Region Kraj
Brześć Białoruś
Niort Francja
Baranowicze Białoruś

Zobacz też[edytuj]

Przypisy

  1. Ludność. Stan i struktura oraz ruch naturalny w przekroju terytorialnym (stanu w dniu 30.06.2016 r.) (pol.). GUS. [dostęp 2016-11-09].
  2. Вялiкi гicтарычны атлас Беларусi Т.2, Mińsk 2013, s. 106.
  3. Tabella miast, wsi, osad Królestwa Polskiego, z wyrażeniem ich położenia i ludności, alfabetycznie ułożona w Biórze Kommissyi Rządowéy Spraw Wewnętrznych i Policyi. T. 1 : A-Ł, Warszawa 1827, s. 17.
  4. Powierzchnia i ludność w przekroju terytorialnym w 2013 r.. „Powierzchnia i Ludność w Przekroju Terytorialnym”, 2013-07-26. Warszawa: Główny Urząd Statystyczny. ISSN 1505-5507. 
  5. GUS Bank Danych Regionalnych, faktyczne miejsce zamieszkania, stan na 2001-12-31.
  6. http://www.polskawliczbach.pl/Biala_Podlaska, w oparciu o dane GUS.
  7. Podlaskie Echo Katolickie, Nr 51/07, Z dziejów Podlasia (odc. 19).
  8. Szymon Rudnicki „Żydzi w parlamencie II Rzeczypospolitej” Wydawnictwo Sejmowe 2015, ​ISBN 978-83-7666-363-0​, s. 251.
  9. abc Czesław Pilichowski: Obozy hitlerowskie na ziemiach polskich 1939–1945. Informator encyklopedyczny. Państwowe Wydawnictwo Naukowe, 1979, s. 97. ISBN 83-01-00065-1.
  10. Tadeusz Żenczykowski, Polska lubelska 1944, Warszawa 1990, s. 31.
  11. Bezrobotni oraz stopa bezrobocia wg województw, podregionów i powiatów (stan w końcu grudnia 2009 r.) (pol.). Główny Urząd Statystyczny, 2010-02-01. [dostęp 2010-02-13].
  12. Postanowienie o ogłoszeniu upadłości. Pozycja 15460. „TECHMA-ROBOT” SPÓŁKA Z OGRANICZONĄ ODPOWIEDZIALNOŚCIĄ W UPADŁOŚCI w Białej Podlaskiej. KRS 0000054403. (pol.). Internetowy Monitor Sądowy i Gospodarczy, 2010-12-21. [dostęp 2011-06-12].
  13. Oferta inwestycyjna Bialska Strefa Aktywności Gospodarczej (pol.). Urząd Miasta Biała Podlaska. [dostęp 2011-06-15].
  14. Bialskopodlaska Izba Gospodarcza.
  15. Galeria przy ul. Łomaskiej.
  16. Sławomir Skomra: PKS w Białej Podl. upadł. 140 osób pójdzie na bruk (pol.). Gazeta.pl Lublin, 2011-07-06. [dostęp 2012-09-10].
  17. Rafał Dmowski, Kolej wąskotorowa w Białej Podlaskiej: zarys historii, Rocznik Bialskopodlaski. – T. 7 (1999), s. 61–80.
  18. Urząd Lotnictwa Cywilnego: Lądowisko w Białej Podlaskiej (pol.). 2011-06-27. [dostęp 2012-09-10].
  19. Kino w C.H. Rywal.
  20. 99,2 FM.
  21. http://www.awf-bp.edu.pl/.
  22. Państwowa Komisja Wyborcza: Wybory samorządowe. wybory2002.pkw.gov.pl. [dostęp 2015-10-15].
  23. Geografia wyborcza – Wybory samorządowe – Państwowa Komisja Wyborcza. wybory2006.pkw.gov.pl. [dostęp 2015-10-15].
  24. Wybory Samorządowe 2010 – Geografia wyborcza – Województwo lubelskie – – m. Biała Podlaska. wybory2010.pkw.gov.pl. [dostęp 2015-10-15].
  25. Państwowa Komisja Wyborcza | Biała Podlaska. wybory2014.pkw.gov.pl. [dostęp 2015-10-15].
  26. http://www.ctr.pl/news/obserwuja-nas-kamery-uruchomiono-monitoring-srodmiescia-i-centrum-caritasu.htm.
  27. http://old.radiopolska.pl/wykaz/pokaz_lokalizacja.php?pid=111.
  28. http://old.radiopolska.pl/wykaz/pokaz_lokalizacja.php?pid=297.
  29. http://old.radiopolska.pl/wykaz/pokaz_lokalizacja.php?pid=256.
  30. http://nadaje.com/pl/transmitters/FM/cities/city/9/.
  31. Dane według raportów wyszukiwarki zborów na oficjalnej stronie Świadków Jehowy (www.jw.org), dostęp 6 stycznia 2016.

Bibliografia[edytuj]

  • Rafał Zubkowicz, Elena Vetrova, Aleksadnr Pańko, Andriej Abramczuk: Biała Podlaska – Brześć. Niedokryty wschód. Kraków: Amistad Sp. z.o.o – Program PolskaTurystycza.pl, 2008, s. 67–82. ISBN 978-83-7560-023-0.

Linki zewnętrzne[edytuj]

'