Tworzenie stron internetowych

Burzenin
Herb Burzenina
Państwo	Polska
Województwo	łódzkie
Powiat	sieradzki
Gmina	Burzenin
Liczba ludności (2006)	ok. 1100
Strefa numeracyjna	(+48) 43
Kod pocztowy	98-260
Tablice rejestracyjne	ESI
SIMC	0700884
Położenie na mapie województwa łódzkiego Burzenin
Położenie na mapie Polski Burzenin
51°27′37″N 18°49′48″E/51,460278 18,830000
Multimedia w Wikimedia Commons

Zobacz w indeksie Słownika geograficznego Królestwa Polskiego hasło Burzenin

Burzenin – dawne miasto, obecnie wieś w Polsce położona w województwie łódzkim, w powiecie sieradzkim, w gminie Burzenin.

Miasto prywatne Królestwa Kongresowego, położone było w 1827 roku w powiecie sieradzkim, obwodzie sieradzkim województwa kaliskiego^[1]. W latach 1975–1998 miejscowość należała administracyjnie do województwa sieradzkiego.

Burzenin leży nad Wartą na skraju Parku Krajobrazowego Międzyrzecza Warty i Widawki. Około 1,1 tys. mieszkańców. Miejscowość jest siedzibą gminy Burzenin. Do 1953 roku miejscowość była siedzibą gminy Majaczewice.

Duża wieś letniskowa o charakterze miasteczka, położona nad Wartą w odległości 17 km od Sieradza w kierunku pd.-wsch. Siedziba Urzędu Gminy.

Burzenin z wysokości 135 m nad ziemią

Historia[edytuj]

Pierwsza wzmianka źródłowa z 1344 r. dotyczy targów i komory celnej. Wynika z niej, że już wówczas istniało tu miasto, a co najmniej osada targowa. Otóż wtedy to król Kazimierz III Wielki w Burzeninie zwolnił mieszczan z Brzeźnicy od opłat mostowych i targowych. Za datę lokacji przyjmuje się rok 1378, gdy Ludwik Węgierski na prośbę Spytka z Burzenina, stolnika sieradzkiego, zwolnił mieszkańców na 5 lat z podatków. W 1419 r. Władysław Jagiełło odnowił prawa miejskie Burzenina. Pozwolił w tym dokumencie na jeden jarmark w roku i cotygodniowe targi, odbywające się w każdą środę. W poł. XVI w. mieszkało tu 15 rzemieślników. Położony przy szlaku solnym, aż do XVI w. czerpał Burzenin zyski z tranzytu handlu solą. Nie rozwinął się jednak nigdy w znaczący ośrodek miejski. Pod koniec XVIII w. mieszkało tu 144 mieszkańców w 45 domach. Liczne epidemie i tragiczny dla Polski wiek XIX przyczyniły się do odebrania Burzeninowi praw miejskich w 1870 r. W okresie II wojny światowej mieszkańcy wsi zostali wysiedleni ze względu na zorganizowany tu poligon niemieckich wojsk pancernych.

Zabytki[edytuj]

Cennym zabytkiem jest murowany kościół pw. św. Wojciecha i św. Stanisława w Burzeninie, fundowany w 1642 r. przez Stanisława Pstrokońskiego, biskupa chełmińskiego. Zbudowany na miejscu poprzedniego, który w dokumentach z początku XIV w. określony już był jako stary. Obecny kościół, pierwotnie jednonawowy, w 1917 r. rozbudowany o nawy boczne, jest bazyliką z węższym i niższym prezbiterium, zamkniętym półkolistą absydą. Od zach. 5-kondygnacyjna wieża. Sklepienie kolebkowe z lunetami, na gurtach o późnorenesansowej dekoracji stiukowej typu kalisko-lubelskiego. Z prezbiterium do zakrystii prowadzi wejście przez barokowy marmurowy portal z herbem Poraj i epitafium zmarłych członków rodziny Pstrokońskich w zwieńczeniu. W kaplicy Matki Bożej barokowy marmurowy portal, z tablicą erekcyjną kościoła z 1642 r. Ołtarze barokowe. Na belce tęczowej krucyfiks barokowy z XVIII w. Krata kuta żelazna z przełomu XVII i XVIII w. Misa chrzcielna gotycka z XV w. W archiwum kościelnym księgi chrztów od 1826 r. i ślubów od 1830 r.

Cmentarz przykościelny otoczony murem o charakterze obronnym z wnękami od wewnątrz i otworami strzelniczymi o wykroju kluczowym.

Przy ul. Kościelnej stoi dawna synagoga (obecnie magazyn). Żydowski cmentarz był usytuowany w pobliskiej wsi Sambórz.

Na rynku stoi pomnik marszałka Józefa Piłsudskiego, odsłonięty 15 VIII 1991 r. Poprzedni pomnik, odsłonięty 19 marca 1928 r., przetrwał okupację niemiecką, a został zniszczony po wojnie.

Na pd. od wsi, w odległości ok. 700 m od kościoła, na lewym brzegu rzeki Warty, widoczne fragmenty ruin obronnego dworu Burzeńskich z okresu wczesnego renesansu. Była to konstrukcja kamienno-ceglana.

Przy szosie do Szynkielowa wychodne wapieni jurajskich eksploatowane do niedawna w kamieniołomach.

Według rejestru zabytków Narodowego Instytutu Dziedzictwa^[2] na listę zabytków wpisany jest obiekt:

• kościół parafialny pw. Świętego Krzyża, drewniany, 1642/1917, nr rej.: 805 z 28.12.1967

Gospodarka[edytuj]

Obecnie atutem Burzenina są walory turystyczne oraz zakłady specjalizujące się w obsłudze rolnictwa.

Turystyka[edytuj]

Z Burzenina do miasta Warty prowadzi znakowany kolorem niebieskim pieszy szlak turystyczny "Szlak walk nad Wartą w 1939 R.".

Literatura[edytuj]

• Horbacz T., Świątynia parafialna w Burzeninie,,,Na sieradzkich szlakach"1998, nr 4/52/XIII, s. 19-21 (rzut poziomy i 5 zdjęć).
• Kołodziejski S., Tragiczne lata wojny i okupacji hitlerowskiej w Burzeninie, ,,Na sieradzkich szlakach" 1987, nr 4/III, s.10-13.
• Majdański J., Materiały do dziejów Burzenina w XVI-XVIII w., ,,Na sieradzkich szlakach" 2001,nr 3-4/63-64/XVI, s.2-3,
• Majdański J., Zabytki Burzenina, ,,Na sieradzkich szlakach" 2002, nr1-2/65-66/XVII, s.8-9,
• Majdański J., Charakterystyka układu przestrzennego Burzenina,,,Na sieradzkich szlakach" nr 2003, 1-4/69-72/XVIII, s.27-28,
• Ruszkowski A., Sieradz i okolice, Sieradz 2000.

Przypisy

Linki zewnętrzne[edytuj]

• Dwór obronny w Burzeninie na stronie Zamki i Pałace województwa łódzkiego
• Kościół obronny w Burzeninie na stronie Zamki i Pałace województwa łódzkiego
• Historia Żydów w Burzeninie na portalu Wirtualny Sztetl
• Burzenin w Słowniku geograficznym Królestwa Polskiego. T. I: Aa – Dereneczna. Warszawa, 1880.

p • d • e Gmina Burzenin Siedziba gminy Burzenin Sołectwa Antonin • Będków • Biadaczew • Brzeźnica • Burzenin • Grabówka • Gronów • Jarocice • Kamionka • Ligota • Majaczewice • Marianów • Niechmirów • Nieczuj • Prażmów • Redzeń Drugi • Strumiany • Strzałki • Szczawno • Świerki • Tyczyn • Witów • Wola Będkowska • Wolnica Grabowska • Wolnica Niechmirowska Miejscowości niesołeckie Działy • Kamilew • Kolonia Niechmirów • Kopanina • Krępica • Ligota (kolonia) • Redzeń Pierwszy • Ręszew • Rokitowiec • Sambórz • Tyczyn (osada) • Waszkowskie • Wola Majacka