Tworzenie stron internetowych

Działoszyce
Kościół św. Trójcy
Herb Działoszyc
Państwo	Polska
Województwo	świętokrzyskie
Powiat	pińczowski
Gmina	Działoszyce gmina miejsko-wiejska
Prawa miejskie	1409
Burmistrz	Zdzisław Józef Leks
Powierzchnia	1,92[1] km²
Populacja (30.06.2016) • liczba ludności • gęstość	933[2] 485,9 os./km²
Strefa numeracyjna	+48 41
Kod pocztowy	28-440
Tablice rejestracyjne	TPI
Położenie na mapie województwa świętokrzyskiego Działoszyce
Położenie na mapie Polski Działoszyce
50°21′54″N 20°21′09″E/50,365000 20,352500
TERC (TERYT)	2608014
SIMC	0946987
Urząd miejski ul. Skalbmierska 5 28-440 Działoszyce
Multimedia w Wikimedia Commons
Hasło w Wikisłowniku
Strona internetowa

Działoszyce – miasto położone w południowej Polsce, w woj. świętokrzyskim, w powiecie pińczowskim. Siedziba miejsko-wiejskiej gminy Działoszyce. Położone nad rzeką Nidzicą (lewy dopływ Wisły), przy DW768.

Według danych z 31 grudnia 2010 miasto miało 991 mieszkańców.

Historia[edytuj]

Pierwsza wzmianka o Działoszycach pochodzi z 1220.^[3] Osada położona była na szlaku handlowym prowadzącym z Krakowa przez Skalbmierz i Wiślicę. Działoszyce rozwijały się dzięki protekcji biskupa Iwona Odrowąża. W czasach Kazimierza Wielkiego miały ok. 430 mieszkańców. W 1409 król Władysław Jagiełło nadał osadzie prawa miejskie. Ród Ostrogskich do których należało miasto, otrzymał przywilej na pobieranie opłat mostowych od kupców wielkopolskich. Działoszyce były ośrodkiem rzemieślniczym i handlowym. Rozwijały się tu garbarstwo i olejarstwo, a w późniejszym okresie sukiennictwo. W 1629 w mieście było 13 rzemieślników. Znajdowały się tu młyn i stępa napędzane przez dwa koła wodne. W 1662 Działoszyce miały 468 mieszkańców. W 1788 – 159 domów i 720 mieszkańców. Miasto posiadało przywilej na odbywanie 12 jarmarków w ciągu roku.

W 1795, w następstwie III rozbioru, Działoszyce znalazły się na dwanaście lat w zaborze austriackim. W okresie 1807-1815 należały do Księstwa Warszawskiego, by w 1815, na ponad sto lat przejść pod zabór rosyjski. Pozostawanie blisko granicy z Austrią i Rzeczpospolitą Krakowską, w dogodnym dla handlu obszarze, sprawiło, iż w „lwim grodzie” znacznie nasiliło się osadnictwo żydowskie. Lokalizacja sprzyjała nie tylko handlowi, ale również i o wiele bardziej opłacalnemu przemytowi, miasto bogaciło się coraz bardziej^[4].

W 1820 liczba ludności miasta wynosiła już 1692 osoby. Wśród nich było 436 chrześcijan i 1256 Żydów (74%). Pierwsi trudnili się głównie rzemiosłem i rolnictwem, drudzy zajmowali się przede wszystkim handlem^[4]. W 1827 Działoszyce miały 1735 mieszkańców, w 1857 – 3000, a w 1879 już 5170 osób^[4]. W 1894 wybuchła epidemia cholery, w wyniku której zmarło 126 osób, w większości Żydzi^[5].

W 1899, spośród ogólnej liczby 5170 mieszkańców, 4673 (90%) było Żydami^[6]. Zajmowali się przeważnie przemysłem i handlem. W mieście działało w tym czasie 6 garbarni, 3 cegielnie, 2 olejarnie, 2 fabryki świec, kopalnia gipsu oraz kaflarnia.

W okresie dwudziestolecia międzywojennego w Działoszycach handlowano zbożem, drobiem oraz trzodą chlewną. Funkcjonowało tu także kilka małych zakładów przemysłowych. M.in. olejarnia, kaflarnia, garbarnia oraz 3 młyny. Liczba mieszkańców malała z powodu konkurencji większych zakładów przemysłowych położonych w sąsiednich ośrodkach, a także problemów komunikacyjnych. W 1921 miasto miało 6755 mieszkańców. Do 1939 liczba ta zmalała do 5872. W czasie okupacji hitlerowskiej zagładzie uległa cała ludność żydowska miasteczka. W 1946 Działoszyce miały już zaledwie 2506 mieszkańców.

W latach 1975–1998 miasto administracyjnie należało do woj. kieleckiego.

Demografia[edytuj]

• Piramida wieku mieszkańców Działoszyc w 2014 roku^[2].

Zabytki[edytuj]

• Kościół parafialny pw. Trójca Święta, erygowany w 1222, gotyckie prezbiterium ze sklepieniem krzyżowo-żebrowym, przebudowany w XVII w. w stylu barokowym, w XIX w. przebudowany ponownie (przedłużenie nawy i dobudowanie wieży), kaplice pw. Świętej Anny z 1637 i pw. Matki Boskiej Różańcowej z 1663.

Wpisany do rejestru zabytków nieruchomych (nr rej.: A/629 z 11.02.1967)^[7].

• Zrujnowana synagoga, z 1852 przy ul. Krasickiego (nr rej.: A/630 z 4.01.1988)^[7].
• Cmentarz z XIX wieku, z kaplicą grobową rodziny Michalskich.

• 

  Fragment miejskiej zabudowy

• 

  Schody prowdzące do kościoła św. Trójcy

• 

  Ruiny synagogi żydowskiej w Działoszycach

• 

  Ruiny synagogi oraz postument ustawiony z okazji 600-lecia nadania praw miejskich (1409-2009 r.), z herbem Działoszyc

• 

  Tablica upamiętniająca działania Armii Krajowej w Działoszycach

Zobacz też[edytuj]

• Działoszyce (stacja kolejowa)
• Cmentarz żydowski w Działoszycach
• Mosze Bejski

Przypisy

Bibliografia[edytuj]

1. Miasta polskie w Tysiącleciu, przewodn. kom. red. Stanisław Pazyra, Zakład Narodowy imienia Ossolińskich, Wrocław – Warszawa – Kraków, 1965-1967.
2. Krzysztof Urbański: Gminy żydowskie małe w województwie kieleckim w okresie międzywojennym. Kielce: Muzeum Narodowe w Kielcach; F.P.H.U. „XYZ”, 2006, s. 76-84. ISBN 83-89995-06-9.

Linki zewnętrzne[edytuj]

• Działoszyce w Słowniku geograficznym Królestwa Polskiego. T. II: Derenek – Gżack. Warszawa, 1881.
• Strona miasta i gminy Działoszyce
• Zdjęcia Synagogi i Kościoła
• Historia Żydów w Działoszycach na portalu Wirtualny Sztetl

p • d • e Miasta województwa świętokrzyskiego Bodzentyn • Busko-Zdrój • Chmielnik • Chęciny • Ćmielów • Daleszyce • Działoszyce • Jędrzejów • Kazimierza Wielka • Kielce • Koprzywnica • Końskie • Kunów • Małogoszcz • Morawica • Opatów • Osiek • Ostrowiec Świętokrzyski • Ożarów • Pińczów • Połaniec • Sandomierz • Sędziszów • Skalbmierz • Skarżysko-Kamienna • Starachowice • Staszów • Stąporków • Stopnica • Suchedniów • Wąchock • Włoszczowa • Zawichost

p • d • e Gmina Działoszyce Siedziba gminy: Działoszyce Miasta Działoszyce Wsie Biedrzykowice • Bronocice • Bronów • Chmielów • Dębiany • Dębowiec • Dziekanowice • Dzierążnia • Dziewięczyce • Gaik • Iżykowice • Jakubowice • Januszowice • Jastrzębniki • Ksawerów • Kujawki • Kwaszyn • Lipówka • Marianów • Niewiatrowice • Opatkowice • Pierocice • Podrózie • Sancygniów • Stępocice • Sudół • Sypów • Szczotkowice • Szyszczyce • Świerczyna • Teodorów • Wola Knyszyńska • Wolica • Wymysłów • Zagaje Dębiańskie • Zagórze Pozostałe miejscowości Gołębiówka • Tomków-Gajówka

p • d • e Powiat pińczowski Miasta Działoszyce • Pińczów Gminy miejsko-wiejskie Działoszyce • Pińczów Gminy wiejskie Kije • Michałów • Złota