Tworzenie stron internetowych

Ten artykuł dotyczy miasta w Polsce. Zobacz też: inne znaczenia tego słowa.

Gubin
Gubin – wjazd do miasta od strony niemieckiej
Herb Gubina Flaga Gubina
Państwo	Polska
Województwo	lubuskie
Powiat	krośnieński
Gmina	gmina miejska
Data założenia	XIII wiek
Prawa miejskie	1235
Burmistrz	Bartłomiej Bartczak
Powierzchnia	20,68[1] km²
Wysokość	48 m n.p.m.
Populacja (30.06.2016) • liczba ludności • gęstość	16 778[2] 811,3 os./km²
Strefa numeracyjna	68
Kod pocztowy	66-620
Tablice rejestracyjne	FKR
Położenie na mapie powiatu krośnieńskiego Gubin
Położenie na mapie województwa lubuskiego Gubin
Położenie na mapie Polski Gubin
51°56′48,47″N 14°43′39,83″E/51,946797 14,727731
TERC (TERYT)	0802011
SIMC	0988394
Urząd miejski ul. Piastowska 24 66-620 Gubin
Multimedia w Wikimedia Commons
Hasło w Wikisłowniku
Strona internetowa

Gubin (niem. Guben, dolnołuż. Gubin) – miasto w województwie lubuskim, w powiecie krośnieńskim, na prawym brzegu Nysy Łużyckiej, nad Lubszą. Gubin leży w polskiej części Dolnych Łużyc, na granicy z Niemcami i do 1945 roku było wschodnią częścią miasta Guben.

Zlokalizowane było tutaj drogowe i kolejowe przejście graniczne. W latach 1975–1998 miasto administracyjnie należało do województwa zielonogórskiego.

Nazwa[edytuj]

Pierwotną nazwą miejscowości była łużycka nazwa Gubin^[3]. Po podbiciu w średniowieczu Słowian połabskich z plemion Serbów lużyckich mieszkających na Łużycach nazwa została później zgermanizowana na Guben. Administracja polska przywróciła dawną nazwę w 1946^[4].

Historia[edytuj]

Rysunek przedstawiający Gubin w 1600 roku.

Pamiątkowy kamień

Kamień z 1812 roku upamiętniający przemarsz wojsk napoleońskich przez Guben.

Tablica obok kamienia pamiątkowego

Położenie gminy na mapie powiatu

Okolice Gubina we wczesnym średniowieczu były miejscem starć Sasów pod wodzą Henryka I Ptasznika ze słowiańskimi siłami Serbów łużyckich oraz Polaków. Po raz pierwszy wzmiankowany w początku XIII w. (1211) w dokumencie Henryka Brodatego zwalniającym z opłat celnych sól importowaną z Gubina i podającym, że posiadał prawo składu. 1 czerwca 1235 roku z rąk margrabiego Miśni i Marchii Wschodniej Henryka Ilustrisa^[5][6] nadano Gubinowi przywilej lokacyjny i magdeburskie prawa miejskie, a w roku 1311 prawo do bicia własnej monety^[7] oraz zostało otoczone murami. Mimo przynależności do Łużyc Gubin był także związany z ziemią lubuską, gdyż lokalne parafie katolickie podlegały diecezji lubuskiej. W 1367 wraz z Dolnymi Łużycami znalazł się w granicach Królestwa Czech. W 1437 został zdobyty i zniszczony przez husytów^[8]. W latach 1469-1490 Gubina sięgało panowanie Królestwa Węgier. W Gubinie w 1563 roku powstał serbołużycki kościół i aż do 1844 roku w tej świątyni odbywały się msze w języku serbołużyckim.

W 1635 roku wraz z większością Dolnych Łużyc miasto weszło w skład Saksonii. W latach 1697-1706 i 1709-1763 Gubin leżał w granicach unijnego państwa polsko-saskiego. W 1749 roku przez Gubin poprowadzony został trakt pocztowy łączący Warszawę i Drezno^[9]. W 1751 za sprawą króla Augusta III Sasa powstała w mieście mennica^[10], w której jeszcze w tym samym roku rozpoczęto bicie polskich miedzianych szelągów, a w 1752 miedzianych groszy^[11][12].

Po klęsce Napoleona i wspierającej go Saksonii, na mocy postanowień kongresu wiedeńskiego w 1815 roku, stał się częścią Królestwa Prus. W XIX wieku zbudowano linie kolejowe: w 1846 roku otwarcie linii do Berlina i Wrocławia (jedna z najstarszych na terenie dzisiejszej Polski), a w roku 1870 do Krosna Odrzańskiego. W 1871 r. miasto znalazło się w granicach Niemiec. W latach 1904-1938 w Gubinie kursowały tramwaje.

W czasie II wojny światowej w miejscowości znajdowała się filia obozu koncentracyjnego Groß-Rosen^[13]. W 1945 roku miasto odniosło ogromne zniszczenia (ok. 90%), trwały szczególnie zacięte walki o tzw. Góry Śmierci zostały zakończone 28 lutego 1945 roku zdobyciem miasta przez oddziały sowieckie. W trakcie konferencji jałtańskiej alianci wyznaczyli granicę powojennej Polski wzdłuż linii Odry i Nysy Łużyckiej, w wyniku czego prawobrzeżna część miasta została włączona do Polski pod dzisiejszą nazwą. Dotychczasową ludność wysiedlono do Niemiec. Do miasta przybyli m.in. repatrianci z Kresów Wschodnich.

Zabytki[edytuj]

Ruiny kościoła farnego

Zabytki Gubina

Wieża Bramy Ostrowskiej

Brama i mury przy ul. Dąbrowskiego

Wieża Dziewicza

Brama i mury przy ul.3 Maja

Stare krzyże kamienne

Miejsce w którym stała synagoga

Według rejestru Narodowego Instytutu Dziedzictwa na listę zabytków wpisane są^[14]:

• miasto w obrębie ulic: Piastowska-Nadbrzeżna-Roosevelta-3 Maja
• katedra – kościół parafialny – farny pod wezwaniem Świętej Trójcy, z połowy XV wieku, XVI wieku – jeden z największych zabytków architektury gotyku w zachodniej części Polski. Budowany od XIV do XVI wieku stanowił ozdobę obecnej ziemi lubuskiej. Pierwsza wzmianka o bazylice w formie trójnawowej, zbudowanej w stylu romańskim pochodzi z roku 1324. Po trzęsieniach ziemi w XIV zostaje rozebrany, a w jego miejscu rozpoczęto budowę gotyckiego kościoła. Prace zakończono w 1844 roku. Efektem był największy, najokazalszy kościół na Dolnych Łużycach. Podczas II wojny światowej uległ prawie całkowitemu zniszczeniu. W późniejszym okresie, mimo starań, nie udało się przywrócić obiektowi dawnej świetności obiektu. W latach 70. został zabezpieczony jako trwała ruina. Aby uratować zabytek, w 2005 powołano polską fundację „Fara Gubińska – Centrum Spotkań Polsko-Niemieckich” oraz niemiecką: „Stowarzyszenie Wspierające Odbudowę Fary”. Legendy farne^[15]: 1. W miejscu, gdzie stoi dziś kościół farny, znajdował się staw. Ze stawu wyłaniał się biały jeleń. Miejscowa ludność uznała więc, że jest to miejsce święte i wybudowała świątynię. 2. W czasie oblężenia miasta przez husytów jedna z zakonnic uciekła na dach kościoła zabierając ze sobą kozę i wiązkę siana. Karmiąc się kozim mlekiem, zakonnica pozostała w ukryciu aż do czasu opuszczenia miasta przez husytów i tym sposobem ocalała. Na pamiątkę tego zdarzenia u stóp wieżyczki narożnej wmurowano figurki zakonnicy i kozy. 3. Na zachodniej stronie wieży widnieją trzy krzyże. Upamiętniają one śmierć robotników, którzy ponieśli śmierć w czasie budowy świątyni
• mury obronne z basztami-wieżami, z XIV-XV wieku:
  • wieża Bramy Ostrowskiej – zabytek wraz z fragmentami muru obronnego pochodzi z przełomu XV i XVI wieku. Obiekt ten stanowił część systemu obronnego Bramy Ostrowskiej
  • brama i mury przy ul.3 Maja – jest to część fortyfikacji muru zachodniego przy Bramie Ostrowskiej
  • wieża Dziewicza – zlokalizowana była w najbardziej na wschód wysuniętym narożniku muru miejskiego. Pochodzi z tego samego okresu co wieża Bramy Ostrowskiej
  • brama i mury przy ul. Dąbrowskiego – dekoracyjna brama z murami o charakterze ozdobnym. Symbol architektury romantycznej. Nawiązuje do dawnych murów obronnych średniowiecznego miasta. Właściciel firmy przewozowej – Wilhelm Wilke wybudował „mury obronne” w 1892 by oddzielić podwórze spedycji od części parkowej. Był to swoisty prezent dla miasta
• ratusz, z XV/XVI wieku
• dom, ul. Bohaterów 3, z połowy XIX wieku
• domy, ul. Dąbrowskiego 1, 3,6, 8, 11, 15 – willa i ogród, 22, z połowy XIX wieku, z początku XX wieku
• dom, ul. Jedności Robotniczej 6, szachulcowy, z 1820 roku
• dom, ul. Konopnickiej 4, z XVIII wieku
• willa, ul. Kunickiego 4, z lat 1881-1887, po 1920 roku: ogród, fontanna, altana, drewniana
• domy, ul. Lenino 3, 5, 7, z połowy XIX wieku
• domy, ul. 3 Maja 3, 14, z XIX/XX wieku
• domy, ul. Obrońców Pokoju 1, 5, 7, z połowy XIX wieku, z początku XX wieku
• dom, ul. Oświęcimska 1 – willa i ogród, 2, 3, 4, z połowy i końca XIX wieku
• domy, ul. Piastowska 3, 6, 7, 8 – willa i ogród, 9, 11, 12, 14, 16, 18, 23, 24, 25, 26, 27, 28, 28a, 29, 39, 42, 43, 47, 48, 49, 50 – willa i ogród, 57 – willa i ogród, 61, 64, 65 – willa i ogród, z XIX/XX wieku
• dom Wilhelma Piecka, ul. Piecka 5
• domy, ul. Racławicka 1, 6, z początku XX wieku
• kamienice, ul. Roosevelta 8, 10, z XIX/XX wieku
• domy, ul. Śląska 4, 5, 12, 14b, 16, 17, 18, 19, 26, 27, 28, 29, 33, 35, 44, 46, 55, 58, 74, z XIX/XX wieku
• domy, ul. Świerczewskiego 2, 4, 6, 8, 10, 12, 13, 14, 16, 17, 18, 19, 45, z początku XX wieku; nr 20, 22, 24, z XIX/XX wieku
• domy, ul. Wojska Polskiego 9 – willa i ogród, 20, 22, 25, 59, z połowy XIX wieku
• domy, ul. Wyspiańskiego 6, 11, 13, z początku XX wieku
• wille z ogrodami, ul. Zwycięstwa 1, 18, 20, 22, 24, 26, po 1920 roku
• dom, ul. Żwirki i Wigury 24, z końca XIX wieku
• domy, ul. Żymierskiego 13, 15, 16, 19, z połowy XIX wieku, z początku XX wieku
• piekarnia, dwa budynki, ul. Fabryczna 5, z XIX/XX wieku
• winiarnia z oficyną, ul. Piwna 1, z XIX/XX wieku

inne zabytki:

• synagoga – znajdowała się w mieście od 1878 roku, ale w czasie „kryształowej nocy” z 9 na 10 listopada 1938 roku została zniszczona. Obecnie to miejsce wydarzeń upamiętnia pamiątkowy kamień znajdujący się przy ul. Dąbrowskiego
• Trzy krzyże kamienne wykonane z granitu, stojące obok siebie przy skrzyżowaniu ulic Kołłątaja i Śląskiej. Ich pochodzenie oraz wiek są nieznane. Lokalni krajoznawcy stawiają nieraz hipotezę, że są to tzw. krzyże pokutne^[16]. Przypuszczenie to nie jest oparte na żadnych dowodach i powstało na gruncie nieuprawnionego utożsamiania wszystkich starych monolitowych kamiennych krzyży z krzyżami pokutnymi. Jedna z legend głosi, że są to krzyże upamiętniające tragiczną sprzeczkę trzech braci, którzy w okresie wielkiego głodu pokłócili się o jajko i pozabijali nawzajem^[17].

Parki[edytuj]

Parki Gubina

Wyspa teatralna

Wyspa teatralna po renowacji

Park im.gen. A. Waszkiewicza

Park A. Mickiewicza

Park przy ul. Obrońców Pokoju

Park Wolności

• Park Aleksandra Waszkiewicza – park powstał w roku 1977. Znajduje się na wzniesieniu, które wcześniej zagospodarowane było turystycznie. W sąsiedztwie znajdowały się restauracje i kawiarnie, a z tarasów można było podziwiać przemysłową część miasta. Na szczycie wzgórza gubiński fabrykant Erich Wolf wybudował swoją willę. Była ona zaprojektowana przez Ludwiga Meisa van der Rohe w 1926. Był to początek serii projektów i do dziś jest uznawany jako kluczowe dzieło tego architekta. Willa została wybudowana z sześciennej cegły klinkierowej. Jej układ opierał się na asymetrycznej aranżacji płaskich kamieni o różnych kształtach. W 1945 została częściowo spalona.
• Wyspa teatralna – do 1671 roku nazywana Ostrowem Mieszczańskim, zaś po 1671 roku Wyspą Strzelniczą. Na wyspie od XVI wieku znajdowała się mała strzelnica Bractwa Strzeleckiego, lecz ze względu na zły stan techniczny w 1666 roku rozebrano ją. Dopiero w 1793 roku powstała następna strzelnica i przetrwała do 1873 roku. Za sprawą starosty oraz pewnego piekarza Augusta Heinze w połowie XIX wieku park na wyspie stał się chlubą Gubina. Spacerował po nim w czerwcu 1844 roku król pruski Fryderyk Wilhelm IV. Bractwo strzeleckie sprzedało wyspę 20 lutego 1873 roku nowo powstałej spółce akcyjnej. Pojawił się pomysł utworzenia na niej kompleksu kulturalno-rozrywkowego. W 1874 roku wybudowano tu teatr, który zaprojektował berliński architekt Oskar Tietz, a jego widownia mogła pomieścić 750 osób^[18]. Wybudowano go w południowej części wyspy, a wyglądem przypominał grecką świątynię. Obok teatru znajdował się pomnik aktorki Corony Schröter, w której zakochał się Goethe. 1 października 1874 roku miało miejsce uroczyste otwarcie i pierwszy spektakl „Fausta” Johanna Wolfganga von Goethego. Pod koniec XIX wieku nową strzelnicę wraz z przynależnym do niej parkiem przejęły władze miejskie. Oprócz parku i teatru na terenie wyspy znajdował się pawilon do tańca, fontanna oraz pawilon muzyczny. Teatr nie ucierpiał podczas II wojny światowej, lecz niewiele później spłonął w niewyjaśnionych okolicznościach^[19].
• Park Adama Mickiewicza – park powstał w 1870 roku, był swego czasu terenem podmokłych łąk, nosił nazwę „Łąki Waltera”. W roku 1874 zmieniono nazwę na Wilhelmplatz (plac Wilhelma) ku czci pruskiego króla i niemieckiego cesarza. Następnie został przez ówczesną radę miejską wykupiony i zagospodarowany oraz przekazany społeczeństwu jako park. Adolph Jackeschky był inicjatorem uporządkowania i upiększenia tego obszaru, a któremu za całokształt działań na rzecz miasta i społeczeństwa wewnątrz parku postawiono pomnik w postaci głazu narzutowego z pamiątkową tablicą. Tablicę marmurową zastąpiono po wojnie płytą poświęconą polskiemu poecie i bohaterowi narodowemu Adamowi Mickiewiczowi. Na terenie parku znajduje się drugi ocalały pomnik tzw. „Chłopiec z karpiem”, któremu brakuje górnej części – figurki chłopca. Być może, że podczas wojny uległa zniszczeniu lub została skradziona. Obecnie można podziwiać pozostały fragment pomnika w postaci okrągłego cokoła i basenu fontanny. Pomnik wykonał w 1791 roku rzeźbiarz Meltzer z Akademii Królewskiej w Berlinie (pierwotnie rzeźba stała na rynku miejskim przed kościołem farnym jako ozdoba studni)^[20]. Został zlokalizowany między ul. J. Dąbrowskiego a Lubszą. Królują tu lipy, są i kasztanowce, dęby, buki, jesiony, grochodrzewy.
• Park przy ul. Obrońców Pokoju – zbudowany w samym centrum miasta na terenie którego znajduje się fontanna, a wokół niej kompozycja zieleni składająca się z modrzewi, oliwnika wąskolistnego, surmii, pokaźnego cisa. Wokoło parku żywopłot ze śnieguliczki i ligustru w który ładnie wkomponowano głogi, berberysy i derenie.
• Park im. 5 Dywizji^[21] – wypełnia przestrzeń pomiędzy ul. F.Chopina i ul. II Armii Wojska Polskiego. Wzdłuż alejek krzewy formowane w stylu angielskim. Od strony zachodniej oaza klonów, lip i dębów.

Cmentarze[edytuj]

• Przy zbiegu ulic Kujawskiej i Cmentarnej znajduje się Cmentarz Komunalny. Znajduje się na nim odsłonięty w roku 2016 pomnik ofiar ludobójstwa z okresu II Wojny Światowej^[22].
• Przy ulicy Rycerskiej znajduje się Stary Cmentarz, z pochówkami z lat 1660 – 1956.

Garnizon Gubin[edytuj]

Pomnik Pamięci w parku im. 5. Dywizji^[23]

W latach 1951–2002 Gubin był dużym garnizonem wojskowym. W latach 1951-1957 stacjonowały w nim jednostki 19 Dywizji Zmechanizowanej przeformowanej w 1957 roku w 5 Saską Dywizję Pancerną im. Aleksandra Waszkiewicza.

W roku 1990 w wyniku zmian organizacyjnych 5 Saską Dywizję Pancerną przekształcono w 5 Kresową Dywizję Zmechanizowaną im. Króla Bolesława Chrobrego, a następnie 5 Kresową Brygadę Zmechanizowaną, by w 2002 roku całkowicie zlikwidować gubiński garnizon.

 Osobny artykuł: Garnizon Gubin.

Gospodarka[edytuj]

Most graniczny Gubin – Guben, na prawo elektrownia wodna

Miasto miało handlowy charakter, ze względu na swoje dogodne położenie – pogranicze słowiańsko-germańskie, szlaki handlowe z północy na południe z Pomorza Zachodniego do Czech (wzdłuż Odry i Nysy Łużyckiej) oraz z zachodu na wschód z Łużyc do Wielkopolski. Handlowano wołami i zbożem z kupcami szkockimi, węgierskimi i polskimi. Ponadto uprawiano tu winorośl i wytwarzano wino, z którego swego czasu Gubin słynął. Zajmowano się również żeglugą na Nysie i Odrze^[24].

W XIX w. założono na lewobrzeżnych, zachodnich przedmieściach Gubina pierwszą na Łużycach mechaniczną przędzalnię wełny. Od tego czasu Gubin staje się znanym ośrodkiem włókienniczym.^{[potrzebny przypis]}

Mimo niewielkiej liczby mieszkańców w mieście funkcjonuje ok. 60 salonów fryzjerskich.^{[potrzebny przypis]}

W mieście działają dwa targowiska: spożywcze – ul. Obrońców Pokoju i przemysłowe – ul. Śląska.

Transport i komunikacja[edytuj]

Komunikacja miejska[edytuj]

 Osobny artykuł: Tramwaje w Gubinie.

Komunikacja miejska w Gubinie powstała w 1899, kiedy została udzielona koncesja na budowę linii tramwajowej, wówczas Gubin znajdujący są po obu stronach Nysy Łużyckiej był jednym miastem. Tramwaje wyjechały na ulice miasta 24 lutego 1904. W 1928 po mieście zaczęły kursować autobusy miejskie. Brak możliwości rozwoju komunikacji tramwajowej spowodował, że linię zamknięto już w czerwcu 1938^[25].

Komunikacja miejska w tym mieście jest obsługiwana przez PKS Zielona Góra. Sieć składa się z jednej linii łączącej stację kolejową, dworzec autobusowy i pętlę na ulicy Barlickiego^[25][26].

Klimat (1979-2013)[edytuj]

Warunki naturalne[edytuj]

Według danych z roku 2002^[28] Gubin ma obszar 20,68 km², w tym:

• użytki rolne: 61%
• użytki leśne: 5%

Miasto stanowi 1,49% powierzchni powiatu.

Demografia[edytuj]

Nowy kwartał starówki miejskiej w centrum Gubina

Od końca XIX wieku miasto notowało dynamiczny rozwój demograficzny – w 1814 Gubin liczył 6718 mieszkańców, w 1854 już 13400, w roku 1860 miasto liczyło ok. 15 000 mieszkańców, a w 1884 liczył 26 130,by w roku 1939 posiadać ich około 45 770 (z czego ok. 28 000 w części prawobrzeżnej)^{[potrzebny przypis]}. Wraz z Gubenem tworzy aglomerację transgraniczną liczącą 35 967 mieszkańców.

Dane z 30 czerwca 2004^[29]:

• Piramida wieku mieszkańców Gubina w 2014 roku^[2].

Służba zdrowia w Gubinie[edytuj]

Obiekty służby zdrowia

Szpital

Przychodnia przy ul. Gdańskiej

Dawna przychodnia przy ul. Nowej

Dawna przychodnia przy ul. Dąbrowskiego

Dawne pogotowie ratunkowe

Budynek dawnej przychodni kolejowej

W 1945 w okresie walk o miasto budynek szpitala miejskiego uległ poważnemu uszkodzeniu^[30]. Na szpital zaadaptowano więc budynek^[31] przy ul. Śląskiej 53. Nowy szpital oddano do użytku 25 listopada 1945. W szpitalu mieściły się wówczas oddziały: wewnętrzny, chirurgiczny, zakaźny, ginekologiczny i gruźliczy. Szpital zatrudniał lekarza, felczera, 7 pielęgniarek, jedną położną, 6 sanitariuszek i jednego sanitariusza.

Oprócz Szpitala Powiatowego i Ośrodka Zdrowia istniały też ambulatoria przy PUR, PCK, Ubezpieczalni Społecznej oraz kolejowe przy ul. Kosynierów. Pod koniec lat pięćdziesiątych szpital dysponował zbyt małą ilością łóżek, postanowiono więc by na jego potrzeby oddać budynek A kompleksu przy ul. Śląskiej, zajmowany dotychczas przez Ośrodek Zdrowia i Wydział Zdrowia. Pod koniec stycznia 1960 w bloku A oddano do użytku oddział chirurgiczny, położniczo-ginekologiczny i blok operacyjny.

Wzrost liczby pacjentów, oraz rozwój świadczeń medycznych spowodowały konieczność stworzenia nowych warunków dla funkcjonowania lecznictwa otwartego. Przychodnia Rejonowa została przeniesiona z budynków szpitalnych do pomieszczeń w budynkach przy ul. Dąbrowskiego, Nowej i Piastowskiej. W 1982 roku ze środków Narodowego Funduszu Ochrony Zdrowia rozpoczęto budowę nowej Przychodni Rejonowej z Pogotowiem Ratunkowym przy ul. Gdańskiej. 19 lipca 1985 przychodnia zostaje oddana do użytku, a 5 kwietnia 1986 otrzymuje imię dr Tadeusza Kunickiego.

Istnienie Pogotowia w Gubinie datuje się od 1954.Początkowo jego siedzibą był budynek przy ul. Śląskiej. W 1962 zostaje przeniesione na ul. T. Kunickiego, a w 1985 do pomieszczeń nowej Przychodni Rejonowej przy ul. Gdańskiej.

Pierwszy gabinet stomatologiczny w powojennym Gubinie prowadził Włodzimierz Dubowik. Sprzęt pochodził z nie do końca „wyszabrowanych” gabinetów poniemieckich. Do 1949 był jedynym dentystą w mieście.

Pierwsza powojenna apteka mieściła się w budynku przy ul. Wyspiańskiego 24^[32]. Leki były wydawane nieodpłatnie.

Edukacja[edytuj]

Szkoły w Gubinie

Szkoła Podstawowa nr 1 i Gimnazjum nr 1. im. Mikołaja Kopernika

Szkoła Podstawowa nr 2

Szkoła Podstawowa nr 3

Liceum Ogólnokształcące i Gimnazjum nr 2. (dawna Szkoła Podstawowa nr 4)

Szkoła Podstawowa nr 4 (dawnej 5)

Zespół Szkół Zawodowych

Szkoła Muzyczna

Dawny internat ZSZ

Dawne Liceum Medyczne

Pamiątkowy medal LO Gubin

awers

rewers

W 1945 roku rozpoczęto organizację szkolnictwa w powojennym Gubinie, poważnym problemem było wówczas znalezienie odpowiedniego lokum dla szkół.

Szkoła przy ul. Świerczewskiego (przyszła Szkoła Podstawowa nr 2) była użytkowana przez Państwowy Urząd Repatriacyjny. Budynek przy ul. Racławickiej (dawna szkoła dla głuchoniemych, późniejsza Szkoła Podstawowa nr 1) był poważnie uszkodzony. Pożar uszkodził górną część i dach szkoły przy ul. Piastowskiej (dawna szkoła zawodowa dla dziewcząt). Ocalał jedynie budynek Wyższej Szkoły Realnej przy ul. Warszawskiej (obecnie ul. Obrońców Pokoju). Naukę rozpoczęto 6 września 1945 i zorganizowano tu klasy I-VI dla dzieci w wieku szkolnym i jedną dla młodzieży starszej. Grono nauczycielskie składało się początkowo z czterech nauczycieli, po pewnym czasie ich liczba wzrosła do ośmiu.

W tym samym budynku, utworzono też Liceum Ogólnokształcące. Pod koniec listopada liczba uczniów gubińskiej szkoły średniej wynosiła 39 osób. W nocy 23 lutego 1946 w budynku szkolnym przy ul. Warszawskiej wybuchł pożar, budynek wraz z większością wyposażenia spłonął. W związku z tym na szkołę przeznaczono częściowo uszkodzony obiekt przy ul. Racławickiej 2. Był to budynek po byłym instytucie dla głuchoniemych. Obie szkoły – podstawowa i średnia – musiały zawiesić na pewien czas działalność. Dla LO przydzielono budynek przy ul. Piastowskiej 52/54. Budynek wyremontowano i przystosowano dla potrzeb szkolnych. Ponowne otwarcie szkoły nastąpiło 5 marca 1946. 8 marca 1946 PUR w Gubinie przekazał szkole podstawowej pierwsze piętro i świetlicę w zajmowanym przez siebie budynku przy ul. Świerczewskiego.

We wrześniu 1946 otwarto szkołę podstawową przy ul. Racławickiej 93. We wrześniu 1947 najstarsze klasy przeniesiono na ulicę Świerczewskiego i tym samym utworzono Szkołę Podstawową nr 2.

W 1948 nastąpił podział szkoły średniej na gimnazjum i liceum. Gubińskie liceum przeniesiono do budynku szkoły podstawowej przy ul. Świerczewskiego. Szkoła otrzymała nazwę: Szkoła Jednolita Stopnia Podstawowego i Licealnego, później Szkoła Ogólnokształcąca Stopnia Podstawowego i Licealnego. W początkowym okresie lat siedemdziesiątych Szkołę Podstawową nr 2 przemianowano na Zbiorczą Szkołę Gminną w Wałowicach z siedzibą w Szkole Podstawowej nr 2 w Gubinie. Od stycznia 1976-1984 funkcjonuje jako Zbiorcza Szkoła Gminna w Gubinie. Od 1 września 1984 decyzją Kuratora Oświaty i Wychowania w Zielonej Górze powraca do nazwy Szkoła Podstawowa nr 2 w Gubinie.

W 1960 wprowadziło do planu inwestycyjnego budowę nowej szkoły w Gubinie. Szkoła nr 3 rozpoczęła swoją działalność z dniem 1 września 1963.Nowy budynek szkoły został przekazany do użytku dopiero w dniu 6 stycznia 1964. Do tego czasu nauka odbywała się w pomieszczeniach zastępczych.

Początki szkolnictwa specjalnego w Gubinie związane są z utworzeniem w roku szkolnym 1964/65 klas specjalnych w Szkole Podstawowej nr 1. Od września 1965 na klasy specjalne przeznaczono budynek przy ul. Piastowskiej. Od września 1966 filia usamodzielniła się i powstaje Szkoła Podstawowa Specjalna. W 1976 szkoła otrzymała imię M.Konopnickiej. W 1984 nastąpiła reorganizacja placówki. Otrzymuje ona nazwę Specjalny Ośrodek Szkolno-Wychowawczy w Gubinie.

Dopiero w 1957 zaczęto tworzyć szkolnictwo zawodowe. 1 września 1957 roku rozpoczęła działalność Zasadnicza Szkoła Zawodowa w Gubinie. Na siedzibę szkoły został przeznaczony budynek po byłej szkole podstawowej przy ulicy Wyspiańskiego 14. Znajdowało się w nim 8 sal, z których 2 przeznaczono na warsztaty szkolne z punktem usługowym. Młodzież (64 uczniów) rozpoczęła naukę w 2 oddziałach: odzieżowym (krawiec miarowy lekki) i obuwniczym (obuwnik przemysłowy). W połowie roku szkolnego kierunek obuwniczy przekształcono na metalowy (ślusarski) z umiejscowieniem warsztatów przy ul. Repatriantów. W 1960 szkoła pozyskała budynek przy ul. B. Chrobrego 1, w którym zlokalizowane zostały warsztaty metalowe i odzieżowe, internat na 80 miejsc, kuchnia ze stołówką oraz dwie pracownie. We wrześniu 1962 powołano Technikum Odzieżowe na podbudowie szkoły podstawowej o pięcioletnim cyklu kształcenia. Naukę w Technikum rozpoczęło 41 uczniów. Z okazji „Dnia Włókniarza” w 1965 pracownicy Zakładów Odzieżowych ufundowali szkole sztandar. W roku szkolnym 1968/69 oddano po remoncie budynek przy ul. Racławickiej 1. Od 1 września 1969 w skład szkoły wchodziły: Zasadnicza Szkoła Odzieżowa, Technikum Odzieżowe, Zasadnicza Szkoła Zawodowa Budowlana, Technikum Obuwnicze i Odzieżowe dla Pracujących. W 1975 szkoła otrzymała nazwę Zespół Szkół Zawodowych.

W 1959 powstała w Gubinie Szkoła Rolniczo-Ogrodnicza. Została ona zlokalizowana w części budynku użytkowanego przez Zielonogórskie Przedsiębiorstwo Budowlane. W 1960 budynek został całkowicie przekazany szkole i jesienią tego roku powstała obok istniejącej Szkoły Rolniczo-Ogrodniczej dwuletnia Zasadnicza Szkoła Rolnicza. Szkoła Rolniczo-Ogrodnicza, działając w latach 1959-1964, przygotowała do pracy 46 absolwentów. W 1964 roku powstała Zasadnicza Szkoła Rolnicza, oraz Trzyletnie Technikum Rolnicze (na podbudowie Zasadniczej Szkoły Rolniczej).

W 1962 roku z inicjatywy ówczesnego dyrektora szpitala zostaje utworzona w Gubinie Szkoła Asystentek Pielęgniarskich.Pierwszą klasę zlokalizowano w budynku Komendy Powiatowej Milicji Obywatelskiej na ul. Kosynierów.W roku szkolnym 1963/64 szkoła otrzymuje status liceum.W 1965 budynek przekazany został Liceum Medycznemu na własność.W 1979 Liceum przeszło kolejną reorganizację i jako szkoła typu zawodowego zostało włączone w skład Zespołu Szkół Zawodowych.

Państwowa Szkoła Muzyczna I stopnia w Gubinie powołana została zarządzeniem nr.55 Ministra Kultury i Sztuki z dnia 17 sierpnia 1974 roku, początkowo jako filia krośnieńskiej szkoły muzycznej.Od następnego roku gubińska Państwowa Szkoła Muzyczna działała już jako samodzielna placówka artystyczna. W 1977 wspólnie ze Społecznym Ogniskiem Artystycznym Szkoła usytuowana została w budynku przy ul. Piastowskiej

Kultura[edytuj]

Dawny ratusz – Gubiński Dom Kultury

Gubin w literaturze:

• Miejscowość o nazwie Gubin pojawia się w powieści Sergiusza Piaseckiego „Siedem pigułek Lucyfera”. Główny bohater odwiedza to miasto w 1945 roku.
• W powieści „Kocioł” Larry’ego Bonda w trakcie walk polsko-niemieckich w okolicach miejscowości Zasieki bierze udział „5. Saska dywizja Zmechanizowana z Gubina”
• Gubin pojawia się również w powieści “A Short History of Tractors in Ukrainian” Mariany Lewyckiej, brytyjskiej pisarki pochodzącej z Ukrainy. W czasie II wojny światowej jeden z bohaterów ucieka przez Gubin na zachód Europy.
• Nazwa Gubin jest również wymieniana w trzeciej części Trylogii Husyckiej „Lux perpetua” Andrzeja Sapkowskiego.

Sport[edytuj]

Życie sportowe w Gubinie można wiązać z pierwszymi miesiącami po wyzwoleniu.Jednak zorganizowany ruch sportowy w Gubinie rozpoczął się z chwilą powołania Powiatowego Urzędu Wychowania Fizycznego i Przysposobienia Wojskowego 15 listopada 1946.

Sport w Gubinie

Stadion Miejski w Gubinie

Stadion przy ul. Sportowej

Kadra Cariny Gubin w sezonie 2007/2008

Na trasie II Wyścigu Gubin MTB 25.04.2010

Kluby sportowe w Gubinie[edytuj]

Wiosną 1946 powstał Klub Sportowy „Pionier”. Jego założycielami byli kolejarze. Zarząd stanowili pracownicy Polskich Kolei Państwowych, a gracze rekrutowali się spośród kolejarzy i mieszkańców Gubina. Klub ten początkowo przyjął nazwę Kolejowy Klub Gubina. Z chwilą zarejestrowania go w Poznańskim Okręgowym Związku Piłki Nożnej jesienią 1946, nazwa Klubu brzmiała Kolejowy Klub Sportowy „Pionier” w Gubinie. W 1949 większość kolejarzy-zawodników i działaczy odeszła z Gubina, pozostali zawodnicy nie kolejarze przenieśli się do Klubu Sportowego „Gwardia”.

W 1946 w Gubinie zorganizowane zostało Milicyjne Koło Sportowe, które po kilku miesiącach działania rozwiązało się. Dorobek, choć bardzo skromny przejął Klub Sportowy „Gwardia”.

Klub Sportowy „Gwardia” zarejestrowany był w Okręgowym Związku Piłki Nożnej w Poznaniu, a od 1950 w Zielonej Górze i brał udział w rozgrywkach w klasie A. Boiskiem macierzystym był stadion przy ul. Sportowej. Klub ten rozwiązał się w 1955.

Jesienią 1950 powstał Klub Sportowy „Spójnia”. Opiekę nad nim sprawowały Związki Zawodowe przy Państwowych Zakładach Zbożowych, a następnie przy Spółdzielni Remontowo-Budowlanej „Nowa Era”. Od 1954 Klub występował pod nazwą „Sparta”. Istniały przy nim sekcje: piłki nożnej, koszykówki i sekcja bokserska. W lutym 1957 roku przeorganizował się na Cywilno-Wojskowy Klub Sportowy „Polonia” działający przy Gubińskich Zakładach Obuwia i Odzieży^[33]. Niedowład organizacyjny spowodował ograniczenie działalności klubu i w 1962 roku został przemianowany na koło sportowe „Gubinianka”^[33], który w sezonie piłkarskim 1963/1964 awansował do rozgrywek centralnych.

W latach 1947-1950 działał Klub Sportowy „Ogniwo”. Klub prowadził trzy sekcje: kolarską, piłki siatkowej i tenisa stołowego.

W 1960 r. na bazie Gubińskich Zakładów Obuwia powstał Klub Sportowy „Nysa” (grała na boisku przy ul. Budziszyńskiej). W 1966 r. klub przyjął nazwę „Granica”^[33][34][35]. W 1972^[33][36] walne zgromadzenie członków podjęło uchwałę o zmianie jego nazwy na Międzyzakładowy Klub Sportowy „Carina”, który w 1987 roku zdobył puchar okręgu, a w sezonie 1991/1992 zdobył mistrzostwo klasy okręgowej^[33]. W 1998 r. Carina zajęła 3. miejsce w IV lidze co do tej pory pozostaje najlepszym osiągnięciem. Zespół swoje domowe mecze rozgrywa na Stadionie Miejskim w Gubinie.

Wiosną 1946 grupa aktywistów sportowych założyła Koło Sportowe „Orlęta”. W 1950 zawodnicy przeszli do Ludowego Zespołu Sportowego przy Gminnej Spółdzielni.

10 listopada 1950 przy Liceum Ogólnokształcącym w Gubinie powstaje Szkolne Koło Sportowe „Błyskawica”. Działały w nim dwie sekcje: koszykówki i siatkówki.Podczas zjazdu absolwentów Liceum w 1965 zostaje zmieniona nazwa na SKS „Chrobry”.

1 kwietnia 1993 roku powstało Gubińskie Towarzystwo Sportowe „Sparta”, które popularyzowało grę w piłkę ręczną kobiet^[37]. 19 kwietnia 1993 roku nabyło osobowość prawną^[33]. W 1995 roku odniosło pierwsze sukcesy zdobywając mistrzostwo makroregionu młodziczek. W tym samym roku zawodniczki „Sparty” uczestniczyły w Otwartym Pucharze Europy Zespołów Klubowych w Danii^[37].

W 1994 roku założono klub karate, a jego zalążkiem była powstała w 1984 roku sekcja karate (liczyła trzech amatorów sztuki wschodnich walk). Organizatorami sekcji byli: Krzysztof Dubiel^[38] i Bogdan Surowiec^[39]. Do sukcesów klubu zaliczyć należy zdobycie mistrza makroregionu w 1994 i 1995 roku przez Radosława Naumowicza, który w mistrzostwach Polski seniorów doszedł do 1/8 finałów^[39].

Wspólnoty religijne[edytuj]

Kościoły w Gubinie

Kościół pw. Trójcy Świętej

Kościół pw. MB Fatimskiej

Kościół pw. Podwyższenia Krzyża Świętego

Kościół garnizonowy

Na terenie miasta działalność religijną prowadzą następujące kościoły i związki wyznaniowe:

• Kościół rzymskokatolicki
  • Parafia pw. Trójcy Świętej
  • Parafia pw. MB Fatimskiej
  • Parafia pw. Podwyższenia Krzyża Świętego, Komorów
• Kościół Nowoapostolski
• Kościół Zielonoświątkowy
  • Zbór w Gubinie
• Świadkowie Jehowy
  • Zbór i Sala Królestwa^[40]

Gubinianie[edytuj]

Burmistrzowie/ przewodniczący MRN/ naczelnicy miasta[edytuj]

burmistrzowie^[41]:

• Piotr Samborski (1945-1947)
• Antoni Ochmański (1947 – 1949)
• Tacjana Iczkowska (1949 – 1951)

przewodniczący MRN^[41]:

• Bogdan Stróżniak (1951-1954)
• Władysław Michniacki (1954 -1956)
• Baltazar Zakrzewski (1956 -1960)
• Roman Brzęczek (1960-1963)
• Henryk Jakubowski (1963-1971)
• Ryszard Pantkowski (1971-1975)

naczelnicy miasta^[41]:

• Bogdan Spytkowski (1975)
• Jan Kruplewski (1975)
• Stefan Ciszek (1975-1985)
• Kazimierz Dębicki (1985-1990)

burmistrzowie:

• Bogusław Timoszyk (V 1990-X 1990)
• Czesław Fiedorowicz (1990-1998)
• Włodzimierz Rogowski (1998 – I 2000)
• Lech Kiertyczak (2000-2006)
• Bartłomiej Bartczak (2006- )

Osoby urodzone bądź mieszkające w Gubinie, które mają biogram w Wikipedii[edytuj]

Miasta partnerskie[edytuj]

Przewodniczący Rady Miejskiej Ryszard Sibiński i burmistrz Gubina Czesław Fiedorowicz 19 stycznia 1991 roku podpisali z reprezentantami miast Laatzen i Guben umowę o partnerstwie. Z węgierskim miastem Paks Gubin nawiązał partnerskie kontakty w 1993 roku^[42]

Zobacz też[edytuj]

• powiat gubiński
• Guben

Przypisy

Bibliografia[edytuj]

• Aleksander Dobrucki. Gubin. „Zeszyty Gubińskie”. nr 1, kwiecień 1991. Gubin: Gubińskie Towarzystwo Kultury. 
• Kurowska Hanna, Gubin i jego mieszkańcy. Studium demograficzne XVII-XIX w., Zielona Góra 2010.
• Makaro Julita, Gubin – miasto graniczne. Studium socjologiczne, Wydawnictwo Uniwersytetu Wrocławskiego, Wrocław 2007.
• Oficjalna strona miasta
• Tomasz Pietruszewski, Polacy przesiedleni z ZSRR w Gubinie w latach 1945–1950 , praca magisterska napisana pod kierunkiem prof. dr. hab. Hieronima Szczegóły, Uniwersytet Zielonogórski, 2008.
• 50-lecie Gubińskiego Szpitala. Dzieje i współczesność Z.O.Z. – Wydawca Zespół Opieki Zdrowotnej.
• Gubin. Zarys historii miasta, „Zeszyty Lubuskie” nr 22, Wydawnictwo Lubuskiego Towarzystwa Kultury, 1987.
• Ryszard Pantkowski, Gubin, ​ISBN 83-87891-00-2​.
• Władysław Korcz: Szkice z dziejów miast Środkowego Nadodrza. Zielona Góra: Wydawnictwo Lubuskiego Towarzystwa Kultury, 1985, s. 29-40. ISBN 83-00-00930-2.
• Przewodnik Turystyczny. Gubin, wyd. Urząd Miejski w Gubinie.

Linki zewnętrzne[edytuj]

• Stowarzyszenie Przyjaciół Ziemi Gubińskiej
• Gubin w Słowniku geograficznym Królestwa Polskiego. T. II: Derenek – Gżack. Warszawa, 1881.

p • d • e Powiat krośnieński (województwo lubuskie) Miasta Gubin • Krosno Odrzańskie Gminy miejskie Gubin Gminy miejsko-wiejskie Krosno Odrzańskie Gminy wiejskie Bobrowice • Bytnica • Dąbie • Gubin • Maszewo

p • d • e Miasta województwa lubuskiego Babimost • Bytom Odrzański • Cybinka • Czerwieńsk • Dobiegniew • Drezdenko • Gorzów Wielkopolski • Gozdnica • Gubin • Iłowa • Jasień • Kargowa • Kostrzyn nad Odrą • Kożuchów • Krosno Odrzańskie • Lubniewice • Lubsko • Łęknica • Małomice • Międzyrzecz • Nowa Sól • Nowe Miasteczko • Nowogród Bobrzański • Ośno Lubuskie • Rzepin • Skwierzyna • Sława • Słubice • Strzelce Krajeńskie • Sulechów • Sulęcin • Szlichtyngowa • Szprotawa • Świebodzin • Torzym • Trzciel • Witnica • Wschowa • Zbąszynek • Zielona Góra • Żagań • Żary