Tworzenie stron internetowych

Kłobuck
Rynek w Kłobucku
Herb Kłobucka Flaga Kłobucka
Państwo	Polska
Województwo	śląskie
Powiat	kłobucki
Gmina	Kłobuck gmina miejsko-wiejska
Prawa miejskie	1244 lub przed 1339
Burmistrz	Jerzy Zakrzewski
Powierzchnia	47,46 km²
Wysokość	240 – 284 m n.p.m.
Populacja (2016) • liczba ludności • gęstość	13 061[1] 275,2 os./km²
Strefa numeracyjna	(+48) 34
Kod pocztowy	42-100
Tablice rejestracyjne	SKL
Położenie na mapie województwa śląskiego Kłobuck
Położenie na mapie Polski Kłobuck
50°54′18″N 18°56′16″E/50,905000 18,937778
TERC (TERYT)	2406014
SIMC	0931678
Hasło promocyjne: Rozwój w zgodzie z naturą
Urząd miejski ul. 11 Listopada 6 42-100 Kłobuck
Multimedia w Wikimedia Commons
Hasło w Wikisłowniku
Strona internetowa
BIP

Kłobuck (jid. ‏קלובוצק, Klobutsk‎, niem. Klobutzko, ros. Клобуцк^[2], wcześniej Kłobucko) – miasto w Polsce położone w województwie śląskim, siedziba władz powiatu kłobuckiego i gminy miejsko-wiejskiej Kłobuck. Kłobuck leży na terenie historycznej Małopolski, w pobliżu jej granic z Wielkopolską i Śląskiem.

Kłobuck jest ośrodkiem administracyjnym, kulturalnym i gospodarczym o znaczeniu regionalnym w subregionie północnym województwa śląskiego. Położony jest w bliskim sąsiedztwie Częstochowy i jest miastem wspierającym rozwój aglomeracji częstochowskiej.

Kłobucko było miastem królewskim położonym w końcu XVI wieku w tenucie krzepickiej w powiecie lelowskim województwa krakowskiego^[3]. Według podziału administracyjnego z lat 1975-1998 miasto należało do województwa częstochowskiego. W wyniku reformy administracyjnej w 1999 roku włączony został do województwa śląskiego, z siedzibą w Katowicach, do którego należał również w latach 1950-1975 (od 1952 roku pod nazwą województwo katowickie).

Według danych z 30 czerwca 2016 roku miasto miało 13 061 mieszkańców^[1].

Geografia[edytuj]

Miasto położone jest na pograniczu dwóch mezoregionów fizycznogeograficznych Wyżyny Wieluńskiej i Obniżenia Krzepickiego, będących elementami Wyżyny Woźnicko-Wieluńskiej. Kłobuck leży nad rzekami Białą Okszą i, przebiegającą częściowo wzdłuż południowo-wschodniej granicy miasta, Czarną Okszą (Kocinką) – prawymi dopływami Liswarty. Przez miasto przepływa również kilka mniejszych cieków.

Ukształtowanie terenu[edytuj]

Wieża obserwacyjna na Dębowej Górze

Miasto leży na pagórkowatym fragmencie Wyżyny Woźnicko-Wieluńskiej, nazywanym Pagórami Kłobuckimi. Rzeźba terenu wykazuje cechy poligeniczne, ukształtowana została poprzez działanie lodowca w trakcie zlodowacenia środkowopolskiego oraz erozję rzeczną^[4].

Większość obszaru miasta leży na wysokości od 240 do 260 m n.p.m. Najwyższym wzniesieniem na terenie miasta, mającym wysokość 284,6 m n.p.m., jest Dębowa Góra znajdująca się na południowym krańcu Kłobucka^[4].

Zagospodarowanie[edytuj]

Kłobuck zajmuje obszar o powierzchni 47,46 km². W strukturze użytkowania gruntów dominującą pozycję zajmują użytki rolne, głównie grunty orne oraz łąki (71% powierzchni miasta). Lasy zajmują 20% powierzchni miasta. Pozostałe 9% zajmują tereny mieszkaniowe, tereny przemysłowe, usługowe i inne tereny zabudowane, a także parki, place, drogi, chodniki, grunty pod wodami oraz pozostałe grunty z wyłączeniem gruntów rolnych zabudowanych a związanych z działalnością rolniczą^[5].

Środowisko przyrodnicze[edytuj]

Rezerwaty przyrody[edytuj]

Na terenie miasta Kłobuck w odległości 2 km na południe od śródmieścia zlokalizowany jest rezerwat leśny Dębowa Góra. Ochronie podlegają w nim pozostałości pierwotnych lasów dębowo-grabowych porastających niegdyś okolice dzisiejszego miasta. Innym blisko położonym rezerwatem jest rezerwat Zamczysko^[6].

Lasy[edytuj]

Na terenie miasta znajduje się około 900 ha lasów. Są one częścią otaczających Kłobuck od północy i południowego zachodu kompleksów leśnych które w sumie zajmują powierzchnię 4576 ha. Większość lasów w mieście znajduje się pod zarządem Nadleśnictwa Kłobuck, pozostała część znajduje się w posiadaniu prywatnych właścicieli^[5]. Siedziba Nadleśnictwa Kłobuck znajduje się w osadzie Nadleśnictwo Kłobuck, niestanowiącej formalnie części miasta Kłobuck.

Zbiorniki wodne[edytuj]

W granicach miasta brak jest większych naturalnych zbiorników wodnych. Na pograniczu sołectwa Rybno i Kłobucka znajduje się zbiornik retencyjny Zakrzew^[5]. Oprócz niego na terenie miasta znajduje się wiele mniejszych stawów rybnych. W pobliżu Kłobucka znajdują się również zalewy pełniące funkcje rekreacyjne we wsi Kamyk oraz retencyjno-rekreacyjny Zalew Ostrowy we wsi Ostrowy nad Okszą.

Galeria[edytuj]

Demografia[edytuj]

Wykres liczby ludności miasta Kłobuck od roku 1622^[7][8].

Liczba ludności miasta była kształtowana głównie przez jego gospodarcze wzloty i upadki. Populacja Kłobucka znacznie zmniejszyła się po II wojnie światowej, w której zginęła, stanowiąca znaczącą część, ludność żydowska. Największą liczbę mieszkańców odnotowano w 1995 roku – 14 104^[7].

Piramida wieku mieszkańców Kłobucka w 2014 roku^[1]:

Toponimia[edytuj]

Kłobuck w granicach Korony Królestwa Polskiego jako Globukczo na mapie Wacława Grodzieckiego wydanej w 1592 roku.

Zobacz w Wikiźródłach hasło Kłobuk w Encyklopedii staropolskiej

Istnieje kilka hipotez dotyczących pochodzenia nazwy miasta. Większość z nich skłania się ku szukaniu jej źródła w słowie kłobuk. Żadna z wersji nie została jednak w pełni potwierdzona, z powodu wieloznaczności tego słowa na przestrzeni dziejów.

Legenda, którą zapisał Jan Długosz podaje, iż nazwa Kłobuck pochodzi od kłobuka – nakrycia głowy, znalezionego w miejscu zakładanej osady i uwidocznionego w średniowiecznym herbie miasta^[8][9]. Współczesne opinie językoznawców również nie są zgodne. Pierwsza, która znalazła większe poparcie mówi że nazwa ma związek z geograficznym położeniem Kłobucka. Kłobuk oznaczał bowiem wierzchołek lub szczyt^[10][11], a miasto było w czasie jego lokacji najdalej wysuniętym na północny zachód w Małopolsce. Nazwa może też mieć związek z położeniem na pagórkowatym terenie Wyżyny Wieluńskiej. Inni wskazują że nazwa ta jest typu dzierżawczego, pochodząca od mieszkającego tu człowieka, zwanego Kłobukiem^[8].

W przeszłości funkcjonowały inne odmiany nazwy miasta, między innymi: Kłobucko, Kłobuczko, Kłobuczek^[8]. Nazwa notowana w dokumentach źródłowych od XIII wieku Globsek (1257), Klobucko (1271), Klobuczesk (1297), znana jest także nazwa Antiqua Clobuczko, Stare Klobucko (1535)^[12]. Nazwę miejscowości w zlatynizowanej staropolskiej formie Clobuczsko wymienia w latach 1470-1480 Jan Długosz w księdze Liber beneficiorum dioecesis Cracoviensis^[13]. Współczesna nazwa używana jest od przełomu XIX i XX wieku.

Historia[edytuj]

Średniowiecze[edytuj]

Kłobuck prawa miejskie otrzymał prawdopodobnie już w 1244 roku. Miasto królewskie zostało założone przez Kazimierza Wielkiego na prawie magdeburskim pomiędzy 1339 i 1344 rokiem^[14]. Przez Kłobuck przebiegała dawna droga handlowa łącząca Małopolskę i Wielkopolskę. W okolicach Wielunia rozwidlała się ona, a jej zachodnie ramię wiodło na Śląsk, do Oleśnicy i Wrocławia.

Jest bardzo prawdopodobne, iż wcześniej przebiegała tędy także odnoga najstarszego szlaku handlowego prowadzącego przez ziemie polskie jeszcze za czasów rzymskich, tzw. szlaku bursztynowego, wiodąca od wybrzeży Morza Śródziemnego przez Kraków, Kalisz do brzegów Bałtyku. Pograniczny charakter miasta dawał mu szanse na szybki rozwój, był jednak także zagrożeniem z powodu licznych ataków z zachodu i północy.

W czasach piastowskich, położony wśród lasów obfitujących w zwierzynę, Kłobuck był siedzibą łowczych krakowskich zwanych kłobuckimi. Na wzgórzu w pobliżu Staromieścia istniał gród, który był rezydencją łowczych^[15].

Zobacz w Wikiźródłach tekst cyzjojana kłobuckiego

Według Jana Długosza kościół parafialny pod wezwaniem św. Marcina i Małgorzaty został ufundowany i zbudowany z kamienia w roku 1144 przez Piotra Dunina ze Skrzynna. Być może, już wcześniej istniał tu kościół drewniany, gdyż rozległość tutejszej, pierwotnej parafii świadczy o jej bardzo dawnym utworzeniu. Kłobuck był znaczącą osadą targową jeszcze przed uzyskaniem praw miejskich. Istniała tu komora celna, o czym świadczy pochodząca jeszcze z czasów piastowskich taryfa pobieranego myta. Od dawnych czasów odbywał się w Kłobucku jarmark w dniu św. Małgorzaty (13 lipca) i prawdopodobnie drugi w dniu św. Marcina (11 listopada). Ponieważ wymienieni święci są patronami miejscowego kościoła parafialnego, można z dużym prawdopodobieństwem przypuszczać, że jarmarki te zostały ustanowione w okresie budowy i poświęcenia kościoła, a więc już w XII wieku. W 1471 roku w kodeksie należącym do parafii kłobuckiej zapisano cyzjojan kłobucki – średniowieczny polski cyzjojan, stanowiący jeden z niewielu przykładów poezji świeckiej tego okresu.

Dzieje nowożytne[edytuj]

Od XV do XVII wieku, Kłobuck był ośrodkiem rzemieślniczo–handlowym w którym rozwijało się kowalstwo, sukiennictwo i hutnictwo. W 1658 roku Sejm Warszawski ustanowił Kłobuck siedzibą starostwa niegrodowego, które następnie nadał w wieczyste posiadanie klasztorowi paulinów na Jasnej Górze. Po potopie szwedzkim miasto podupadało z powodu wzrostu danin na rzecz jasnogórskiego klasztoru. W 1689 zostało całkowicie spalone. W wyniku drugiego rozbioru Polski w 1793, Kłobuck znalazł się w zaborze pruskim. Władze pruskie odebrały starostwo paulinom i włączyły je do dóbr rządowych. W latach 1870-1917 Kłobuck został pozbawiony praw miejskich^[8].

XX wiek[edytuj]

Siedziba starostwa powiatu kłobuckiego i Urzędu Skarbowego

Inspektorat ZUS

W okresie międzywojennym stacjonowała w miejscowości placówka Straży Celnej II linii „Kłobucko”^[17]. Na początku lat 30. XX wieku uruchomiono w Zagórzu destylarnię żywicy. W maju 1939 roku sformowano tu batalion Obrony Narodowej „Kłobuck”. 1 września w pobliskiej wsi Mokra, w jednej z pierwszych bitew II wojny światowej, Wołyńska Brygada Kawalerii starła się z niemiecką 4 Dywizją Pancerną. W czasie II wojny światowej Kłobuck został włączony do III Rzeszy, jako część powiatu Blachownia w rejencji opolskiej w prowincji Schlesien (od stycznia 1941 roku w prowincji Oberschlesien). W 1941 roku podczas okupacji Niemcy zamierzali zmienić nazwę miasta na Klobstadt^[18]. Plany administracji nazistowskiej nie zostały wdrożone. Przed II wojną światową w Kłobucku mieszkało około dwóch tysięcy Żydów, większość z nich zginęła w trakcie wojny lub uciekła z Polski.

W latach 1952–1975 Kłobuck był siedzibą powiatu kłobuckiego. Szybki rozwój Kłobucka nastąpił w latach 50. i 60. XX wieku kiedy to w Częstochowskim Obszarze Rudonośnym, nastąpił wzrost wydobycia syderytowych rud żelaza a na terenie miasta uruchomiono wiele zakładów przemysłowych takich jak Zakład Budowy Maszyn i Górnictwa „Częstochowa”, Nitron ERG i inne. Rozpoczęto budowę nowych osiedli mieszkaniowych, a liczba mieszkańców miasta prawie się wtedy podwoiła.

W roku 1999, po reformie administracyjnej, Kłobuck został ponownie siedzibą powiatu kłobuckiego.

Przynależność administracyjna[edytuj]

Historyczna przynależność polityczno–administracyjna Kłobucka^[8][9]

Okres		Państwo	Zwierzchność	Jednostka administracyjna	Status miasta
XI wiek-1244 lub 1339		Królestwo Polskie		ziemia krakowska / województwo krakowskie	Wieś Kłobuck
1244 lub 1339-1356					Miasto Kłobuck
1356-1370				województwo krakowskie, krzepicki okręg zamkowy
1370-1391		Księstwo opolskie		krzepicki okręg zamkowy
1391-1569		Królestwo Polskie		województwo krakowskie, starostwo krzepickie
1569-1658		Rzeczpospolita Obojga Narodów		województwo krakowskie, powiat lelowski, starostwo krzepickie
1658-1793		Rzeczpospolita Obojga Narodów	Klasztor Paulinów na Jasnej Górze	województwo krakowskie, powiat lelowski, starostwo kłobuckie
1793		Królestwo Prus		Prusy Południowe, departament łęczycki, powiat częstochowski
1793-1795				Prusy Południowe, departament piotrkowski, powiat częstochowski
1795-1807				Prusy Południowe, departament kaliski, powiat częstochowski
1807-1815		Księstwo Warszawskie	Cesarstwo Francuskie	departament kaliski, powiat częstochowski
1815-1816		Królestwo Polskie	Imperium Rosyjskie
1816-1826				województwo kaliskie, obwód wieluński, powiat częstochowski
1826-1837
1837-1842				gubernia kaliska, obwód wieluński, powiat częstochowski
1842-1867				gubernia kaliska, powiat wieluński
1867-1870				gubernia piotrkowska, powiat częstochowski
1870-1916					Wieś Kłobuck
1916-1917		Królestwo Polskie	Rzesza Niemiecka, Austro-Węgry
1917-1918					Miasto Kłobuck
1918		Królestwo Polskie
1918-1939		Rzeczpospolita Polska		województwo kieleckie, powiat częstochowski
1939-1945		okupacja niemiecka/III Rzesza		Prowincja Górny Śląsk, Kreis Blachstät
1939-1945		Polskie Państwo Podziemne		Okręg Radom-Kielce, Inspektorat E Częstochowa, Obwód Częstochowa
1945-1950		Rzeczpospolita Polska		województwo kieleckie, powiat częstochowski
1950-1952				województwo katowickie, powiat częstochowski
1952-1975		Polska Rzeczpospolita Ludowa		województwo katowickie, powiat kłobucki
1975-1989				województwo częstochowskie, rejon kłobucki
1989-1998		Rzeczpospolita Polska
od 1999				województwo śląskie, powiat kłobucki, Kłobuck

Zabytki[edytuj]

Kościół świętych Marcina i Małgorzaty

Kościół świętych Marcina i Małgorzaty[edytuj]

 Osobny artykuł: Kościół świętych Marcina i Małgorzaty w Kłobucku.

Najważniejszy zabytek Kłobucka. Po raz pierwszy wybudowany z kamienia w roku 1144. Wielokrotnie trawiony przez pożary i odbudowywany. Obecnie część wzniesionego w 1476 roku, zespołu klasztornego kanoników regularnych, ufundowanego przez Jana Długosza. Siedziba kłobuckiej parafii św. Marcina od czasów średniowiecza. Utrzymany jest w stylu gotyckim z elementami baroku.

Pałac w Zagórzu[edytuj]

Pałac w Kłobucku-Zagórzu

 Osobny artykuł: Pałac w Kłobucku.

Pałac w Zagórzu pochodzi z przełomu XVIII i XIX wieku i jest przykładem neogotyckiej architektury rezydencjalnej. Numer w rejestrze: 1115/69 z 27 grudnia 1969^[19]. Otaczający go park również wpisany jest do rejestru zabytków pod nr A-46/78 z 17 lutego 1978 i R/512 z 2 maja 1957^[19]. W 2004 roku rozpoczęto generalny remont pałacu a w 2009 włączono park do programu rewitalizacji miasta. W pałacu planuje się utworzenie centrum konferencyjnego.

Układ urbanistyczny miasta[edytuj]

 Osobny artykuł: Rynek w Kłobucku.

Do rejestru zabytków wpisany jest układ urbanistyczny śródmieścia. Głównymi jego elementami są czworokątny rynek i charakterystyczna, nieregularna, siatka odchodzących od niego ulic. Numery w rejestrze: R/403/53 z 31 marca 1953, 1131/69 z 27 grudnia 1969 oraz A-46/78 z 17 lutego 1978^[19]. W 2009 roku rozpoczęła się rewaloryzacja rynku i przyległych ulic^[20]. Remont zakończył się w czerwcu 2010 roku. Rynek jest miejscem imprez plenerowych i spotkań mieszkańców^[21].

Panorama rynku w Kłobucku

Łaźnia miejska[edytuj]

Budynek byłej łaźni miejskiej

Budynek, w którym działała łaźnia miejska, znajduje się przy ul. Wieluńskiej 11. Wybudowany został w 1930 roku. W rejestrze zabytków zapisany jest pod numerami 1116/69 z 27 grudnia 1969 oraz A–47/78 z 17 lutego 1978^[19]. Po przebudowie i modernizacji stał się siedzibą Wydział Komunikacji i Transportu Starostwa Powiatowego w Kłobucku^[22]. Funkcję tę przestał pełnić w 2011 roku^[23].

Transport[edytuj]

Ulica 3 maja w Kłobucku

Infrastruktura drogowa[edytuj]

Przez Kłobuck przebiegają:

• Droga krajowa nr 43 łącząca Częstochowę z Wieluniem^[24];
• Droga wojewódzka nr 492 biegnąca z miejscowości Ważne Młyny do Blachowni^[24].

Infrastruktura kolejowa[edytuj]

W mieście znajduje się czynna stacja kolejowa Kłobuck przy linii kolejowej nr 131 stanowiącej część magistrali węglowej Chorzów Batory–Tczew. Linia wykorzystywana jest obecnie w większej mierze do przewozów towarowych oraz w mniejszej do przewozów pasażerskich. W latach 2006-2012 ruch pasażerski na tej linii był zawieszony. 9 grudnia 2012 Koleje Śląskie uruchomiły na krótko połączenia do Katowic i Tarnowskich Gór. 1 czerwca 2013 roku połączenia pasażerskie ponownie zawieszono.

Transport publiczny[edytuj]

Komunikację autobusową z Częstochową i miejscowościami powiatu kłobuckiego zapewniają PKS Częstochowa – rozbudowana sieć połączeń, w tym linie podmiejskie 50 i 64, PKS Lubliniec, PKS Wieluń, oraz inne przedsiębiorstwa prywatne np. Demex.

Transport lotniczy[edytuj]

We wschodniej części miasta znajduje się trawiaste lądowisko o długości ok. 350 metrów^[24]. 10 km na północny wschód od Kłobucka, pomiędzy wsiami Łobodno i Ostrowy nad Okszą zlokalizowany jest drogowy odcinek lotniskowy Ostrowy. Ok. 21 km na północny zachód od miasta znajduje się prywatne lądowisko Natolin.

Edukacja[edytuj]

Szkoły średnie i zawodowe[edytuj]

• Zespół Szkół nr 1 im. Jana Kilińskiego – szkołę wybudowano w latach 1968-1969;
• Zespół Szkół nr 2 im. ks. Jana Długosza;
• Zespół Szkół nr 3 im. Kazimierza Kosińskiego.

Gimnazja[edytuj]

• Gimnazjum im. Jana Pawła II;
• Publiczne Gimnazjum Stowarzyszenia Przyjaciół Szkół Katolickich^[25].

Szkoły podstawowe[edytuj]

• Szkoła Podstawowa nr 1 im. Władysława Sebyły;
• Szkoła Podstawowa nr 2 im. Adama Mickiewicza;
• Publiczna Szkoła Podstawowa Stowarzyszenia Przyjaciół Szkół Katolickich^[25].

Przedszkola[edytuj]

W Kłobucku działa 5 przedszkoli gminnych. Przedszkole nr 4, znajdujące się na osiedlu Zagórze prowadzi oddział integracyjny.

Gospodarka[edytuj]

Pawilon przy kłobuckim rynku

Kłobuck swój rozwój gospodarczy zawdzięcza głównie znajdującym się w pobliżu, nieeksploatowanym już, kopalniom rud żelaza. Duża część mieszkańców prowadzi działalność rolniczą. Miasto leży w obrębie Częstochowskiego Okręgu Przemysłowego. Jest ośrodkiem miejskim o znaczeniu ponadlokalnym, wspierającym rozwój aglomeracji częstochowskiej^[26].

Najlepiej rozwinięte w mieście gałęzie przemysłu:

• przemysł metalowy – odlewnia metali, zakłady przetwórstwa metali
• przemysł chemiczny, przetwórstwo tworzyw sztucznych – Bahpol, ERG Kłobuck
• przemysł spożywczy – piekarnia produkująca uznany za produkt regionalny chleb kłobucki
• produkcja obuwia – OLIP Polska, Embis, Sagan, Łukasz
• przemysł drzewny – 2 tartaki

Kultura[edytuj]

Działalność kulturalna mieszkańców miasta koncentruje się w Miejskim Ośrodku Kultury. Ośrodek został uruchomiony w 1972 roku. Od 1991 odbywa się tu Jurajski Festiwal Tańca Freestyle. Od wielu lat również działają: Klub Tańca Towarzyskiego "Pionier" i Klub Tańca Nowoczesnego "Ciało i Ruch", które posiadają na swoim koncie wiele sukcesów. Przy ośrodku kultury działa kilka zespołów muzycznych wykonujących muzykę ludową i tradycyjną.

Od 2001 roku w drugiej połowie września organizowane są Dni Długoszowskie, stanowiące serię wykładów, imprez kulturalnych, sportowych i festynów.

Najbardziej znanym zespołem muzycznym pochodzącym z Kłobucka jest Cała Góra Barwinków – wykonujący muzykę reggae i ska. Od 1997 Miejski Ośrodek Kultury wraz z kłobuckim zespołem Murphy Blues organizują festiwal Blues nad Okszą.

Pomniki i miejsca pamięci[edytuj]

Pomnik Jana Długosza w Kłobucku. Autorem rzeźby jest Jerzy Kędziora.

W Kłobucku znajdują się następujące pomniki i miejsca pamięci^[27]:

• tablica, przy Szkole Podstawowej nr 2, upamiętniająca nauczycieli: Daniela Stępnia, Józefa Rychlewskiego i Mariana Caremza poległych na polach chwały i w obozach koncentracyjnych w czasie II wojny światowej;
• głaz z tablicą upamiętniający Władysława Sebyłę, poetę, żołnierza, więźnia Starobielska który został zamordowany w Charkowie, w kwietniu 1940 roku; głaz odsłonięty w 80 rocznicę jego urodzin w pobliżu Miejskiego Domu Kultury;
• pomnik „Matki Polki” znajdujący się na pasie zieleni przy ulicy 3 maja;
• kapliczka słupkowa z grobem nieznanego powstańca styczniowego, znajdująca się przy ulicy 11 listopada;
• tablica upamiętniająca Józefa Piłsudskiego oraz 71 rocznicę odzyskania niepodległości przez Polskę, znajdująca się przy kościele św. Marcina i Małgorzaty;
• pomnik Jana Długosza, odsłonięty 20 września 2015 na rynku; autorem rzeźby wykonanej z brązu jest Jerzy Kędziora^[28];
• liczne groby poległych w walkach o wolność ojczyzny, w tym groby zbiorowe i grób nieznanego żołnierza, umiejscowione na cmentarzu parafialnym przy ul. Częstochowskiej.

Prasa[edytuj]

W mieście ukazują się i mają swe redakcje następujące czasopisma:

• Tygodnik Powiatowy – kłobucki dodatek Dziennika Zachodniego;
• Gazeta Kłobucka – tygodnik regionalny^[29];
• Nowiny Kłobuckie – dwutygodnik regionalny^[30].

Ważniejsze informacje z Kłobucka publikuje również częstochowski dodatek Gazety Wyborczej.

Sport[edytuj]

OSiR Kłobuck[edytuj]

W mieście działa Ośrodek Sportu i Rekreacji Kłobuck. Prowadzone są w nim następujące sekcje sportowe^[31]:

• sekcja tenisa stołowego
• sekcja siatkówki
• sekcja koszykówki
• sekcja pływacka "Delfin Kłobuck".

Dysponuje on następującymi obiektami sportowymi^[31]:

• 25 metrową krytą pływalnią
• stadionem piłkarskim
• boiskami treningowymi, w tym otwartym 2 maja 2012 boiskiem, powstałym w ramach programu Orlik 2012
• halą sportową
• kortami do tenisa ziemnego

Piłka nożna[edytuj]

Znicz Kłobuck[edytuj]

Na stadionie OSiR Kłobuck rozgrywa mecze klub piłkarski MLKS Znicz Kłobuck. W 1946 roku powstały w mieście dwa kluby – LZS Kłobuck i Zryw Zagórze. Trzy lata później, w 1949 roku zespoły te dołączyły do federacji Ludowych Zespołów Sportowych i przystąpiły do rozgrywek Częstochowskiego oddziału Polskiego Związku Piłki Nożnej. Na przełomie 1958/1959 roku LZS Kłobuck stracił swoją siedzibę, która znajdowała się na skrzyżowaniu ulic 3 Maja i Wieluńskiej. Na jej miejscu powstał dom towarowy. Równocześnie nastąpił rozkład drużyny LZS Kłobuck. Działacze obydwu zespołów postanowili połączyć siły i utworzono zespół pod nazwą LZS Znicz Kłobuck.

Obecnie drużyna uczestniczy w rozgrywkach śląskiej klasy okręgowej, grupy częstochowskiej^[32].

Pozostałe drużyny[edytuj]

W mieście działa również kilka amatorskich drużyn piłkarskich rozgrywających spotkania zarówno klasycznego futbolu jak i halowej piłki nożnej w ramach Amatorskiej Ligi Halowej Piłki Nożnej w Kłobucku. Spotkania tej ligi odbywają się w hali sportowej gimnazjum w Kłobucku^[33].

Piłka siatkowa[edytuj]

Rozgrywki męskich drużyn siatkarskich organizuje Amatorska Liga Siatkówki w Kłobucku. Rozgrywki w piłce siatkowej kobiet, wśród drużyn w mieście i miejscowościach powiatu kłobuckiego prowadzi Kobieca Amatorska Liga Siatkowa Kłobuck.

Taekwondo[edytuj]

Dużą popularnością w mieście cieszy się koreańska sztuka walki Taekwondo. Działają tu dwa kluby prowadzące zajęcia w różnych kategoriach wiekowych: Uczniowski Ludowy Klub Sportowy Orient^[34] i Klub Sportowy Wojownik^[35].

Od 2008 w mieście odbywają się zawody Grand Prix Polski w Taekwondo w różnych kategoriach wiekowych, będące eliminacjami mistrzostw Polski.

Pozostałe[edytuj]

Koordynatorem sportu w szkołach miasta i całego powiatu kłobuckiego jest Powiatowy Szkolny Związek Sportowy w Kłobucku^[36]. Organizuje on rozgrywki międzyszkolne w wielu dyscyplinach sportowych, w tym w tenisie stołowym, koszykówce, siatkówce, piłce nożnej, piłce ręcznej, biegach przełajowych i czwórboju lekkoatletycznym.

Wspólnoty wyznaniowe[edytuj]

• parafie katolickie dekanatu Kłobuck^[37]:
  • Parafia św. Marcina
  • Parafia Najświętszego Ciała i Krwi Chrystusa
  • Parafia Najświętszej Maryi Panny Fatimskiej
• Dwa zbory Świadków Jehowy, Sala Królestwa na osiedlu Smugi^[38][39].

Przed II wojną światową dużą część ludności Kłobucka stanowili Żydzi. Obecnie jedyną pozostałością po judaistycznej wspólnocie wyznaniowej, mającą charakter religijny, jest cmentarz żydowski^[8].

Osoby związane z miastem[edytuj]

 Z tym tematem związana jest kategoria: Ludzie związani z Kłobuckiem.

Turystyka[edytuj]

Przez teren miasta prowadzą dwa szlaki turystyczne:

• Szlak Rezerwatów Przyrody Blachownia – Chorzew Siemkowice, prowadzący m.in. przez rezerwaty Dębowa Góra i Zamczysko^[40].
• Zielony Szlak Kłobucki – szlak biegnący z Kłobucka m.in. przez wieś Mokra będącą miejscem jednej z pierwszych bitew kampanii wrześniowej 1939 – Bitwy pod Mokrą, stoczonej pomiędzy Wołyńską Brygadą Kawalerii a niemiecką 4 dywizją pancerną. Znajduje się tam monumentalny pomnik oraz Izba Pamięci poświęcona uczestnikom bitwy^[41].

Administracja[edytuj]

Siedziba Urzędu Miejskiego i Rady Miejskiej

Podział administracyjny[edytuj]

Teren miasta Kłobuck podzielony jest na 14 jednostek pomocniczych gminy – 9 osiedli na terenach o charakterze miejskim i 5 sołectw na obszarach o charakterze wiejskim, znajdujących się w granicach miasta. Osiedla wyróżnione są numerami od 1 do 9, dodatkowo pięciu z nich nadano nazwy: Osiedle Nr 1 „Północ”, Osiedle Nr 3 „Słoneczne”, Osiedle Nr 4 „Zawada”, Osiedle Nr 8 „Stare Zagórze”, Osiedle Nr 9 „Ogrodowe”. Sołectwa wyróżnione są nazwami byłych miejscowości, włączonych w granice Kłobucka: Brody Malina, Niwa Skrzeszów, Przybyłów, Smugi i Zakrzew^[42][43].

W rejestrze TERYT wyróżnionych jest 7 integralnych części miasta. Są to:

• Brody-Malina (0931684);
• Niwa-Skrzeszów (0931690);
• Osoki-Pustkowie (0931709);
• Przybyłów (0931715);
• Smugi (0931721);
• Zagórze (0931738);
• Zakrzew (0931744).

Współpraca międzynarodowa[edytuj]

Miasta partnerskie^[44]:

• Štúrovo
• Mościska

Przypisy

Linki zewnętrzne[edytuj]

Zobacz hasła Kłobuck, kłobucczanin i kłobucczanka w Wikisłowniku

• Oficjalna strona starostwa powiatu kłobuckiego
• Kłobucko w Słowniku geograficznym Królestwa Polskiego. T. IV: Kęs – Kutno. Warszawa, 1883.
• Kłobucko w Słowniku geograficznym Królestwa Polskiego. T. XV, cz. 2: Januszpol – Wola Justowska. Warszawa, 1902.

p • d • e Miasta województwa śląskiego Miasta powiatowe Będzin • Bielsko-Biała • Bieruń • Bytom • Cieszyn • Chorzów • Częstochowa • Dąbrowa Górnicza • Gliwice • Jastrzębie-Zdrój • Jaworzno • Katowice • Kłobuck • Lubliniec • Mikołów • Mysłowice • Myszków • Piekary Śląskie • Pszczyna • Racibórz • Ruda Śląska • Rybnik • Siemianowice Śląskie • Sosnowiec • Świętochłowice • Tarnowskie Góry • Tychy • Wodzisław Śląski • Zabrze • Zawiercie • Żory • Żywiec Miasta gminne Blachownia • Czechowice-Dziedzice • Czeladź • Czerwionka-Leszczyny • Imielin • Kalety • Kłobuck • Knurów • Koniecpol • Koziegłowy • Krzanowice • Krzepice • Kuźnia Raciborska • Lędziny • Łaziska Górne • Łazy • Miasteczko Śląskie • Ogrodzieniec • Orzesze • Pilica • Poręba • Pszów • Pyskowice • Radlin • Radzionków • Rydułtowy • Siewierz • Skoczów • Sławków • Sośnicowice • Strumień • Szczekociny • Szczyrk • Toszek • Ustroń • Wilamowice • Wisła • Wojkowice • Woźniki • Żarki

p • d • e Gmina Kłobuck Siedziba gminy Kłobuck Wsie sołeckie Biała • Borowianka • Gruszewnia • Kamyk • Kopiec • Lgota • Libidza • Łobodno • Nowa Wieś • Rybno Pozostałe miejscowości Bartkówka • Gajówka Kocin • Leśniczówka Kocin • Łobodno (osada leśna) • Nadleśnictwo Kłobuck • Podpapiernia • Pogorzele • Rybno (osada) • Wapiennik

p • d • e Powiat kłobucki Miasta Kłobuck (siedziba powiatu) • Krzepice Gminy miejsko-wiejskie Kłobuck • Krzepice Gminy wiejskie Lipie • Miedźno • Opatów • Panki • Popów • Przystajń • Wręczyca Wielka

Historyczna przynależność administracyjna Kłobucka p • d • e Powiat częstochowski (1867-1975) Siedziba powiatu – Częstochowa Przynależność wojewódzka gubernia piotrkowska (1867-1915) • woj. kieleckie (II RP) (1919-39) • woj. kieleckie (1945-50) • woj. katowickie (1950-53) • woj. stalinogrodzkie (1953-56) • woj. katowickie (1956-75) Miasta Blachownia (od 1967) • Częstochowa (do 1928 →) • Janów (do 1870) • Kłobuck (do 1870 i 1919-52 →) • Krzepice (do 1870 i 1919-52 →) • Mstów (do 1870) • Olsztyn (do 1870) • Przyrów (do 1870) Osiedla (1954-72) Blachownia (1959-66) Gminy wiejskie (1867-1954 i 1973-75) Bargły (1868-187?) • Cykarzew Stary (1952-54) • Dankowice (do 1868) • Dźbów (do 1954) • Gnaszyn Dolny (od 1952) • Grabówka (do 1954) • Huta Stara (do 1931) • Hutki (1952-54) • Iwanowice (do 1868) • Janów (od 1952) • Kamienica Polska (od 1868) • Kamyk (do 1952 →) • Klepaczka (do 1868) • Konopiska (od 1952) • Krasice (do 1868) • Krzepice (1870-1919) • Kuźniczka (1868-1952) • Lipie (do 1952 →) • Lubojna (1952-54) • Miedźno (do 1954) • Mokrzesz (1952-54) • Mstów (od 1952) • Mykanów • Olsztyn • Opatów (1868-1952 →) • Ostrowy (1952-54) • Panki (do 1952 →) • Poczesna (do 1868 i od 1923) • Popów (do 1952 →) • Potok Złoty (Złoty Potok) (do 1952) • Przyrów (od 1870) • Przystajń (do 1952 →) • Rędziny • Rększowice (do 1952) • Staropole (do 1877/1880) • Wancerzów (1868-1952) • Węglowice (1868-1952 →) • Wrzosowa (1931-54) • Zrębice (1952-54) • Żuraw (1952-54) Gromady (1954-72) Aleksandria (1954-61) • Biskupice (1954-57) • Blachownia (1954-59) • Borowno (← 1958-72) • Broniszew Nowy (1954-57) • Brzeziny Wielkie (1954-61) • Brzyszów (1954-61) • Bystrzanowice (1954-61) • Cykarzew Stary (1954-72) • Dźbów (1954-72) • Gnaszyn Dolny (1954-72) • Grabówka (1954-72) • Hutki (1954-72) • Janów (1954-72) • Kamienica Polska (1954-72) • Kawodrza Dolna (1954-61) • Konopiska (1954-72) • Kościelec (1954-59) • Krasice (1954-59) • Lubojna (1954-72) • Łojki (1954-57) • Mokrzesz (1954-72) • Mstów (1954-72) • Mykanów (1954-72) • Nierada (1954-59) • Olsztyn (1954-72) • Ostrowy (1954-72) • Piasek (1954-59) • Poczesna (1954-72) • Przyrów (1954-72) • Rędziny (1954-72) • Rudniki (1954-72) • Rybna (1954-61) • Siedlec (1954-57) • Starcza (1954-72) • Szarlejka (1954-61) • Turów (1954-59) • Wanaty (1954-61) • Wrzosowa (1954-72) • Wyczerpy Górne (1954-61) • Zalesice (1954-68) • Zarębice (1954-57) • Zawada (1954-59) • Zrębice (1954-61) • Żuraw (1954-68) p • d • e Powiat kłobucki (1952-1975) Siedziba powiatu – Kłobuck Przynależność wojewódzka woj. katowickie (1952-53) • woj. stalinogrodzkie (1953-56) • woj. katowickie (1956-75) Miasta (od 1952) Kłobuck (← od 1952) • Krzepice (← od 1952) Gminy wiejskie (1952-54 i 1973-75) Kamyk (← od 1952) • Krzepice (od 1952) • Lipie (← od 1952) • Ługi-Radły (1952-54) • Miedźno (od 1952) • Opatów (← od 1952) • Ostrowy nad Okszą (1952-54) • Panki (← od 1952) • Popów (← od 1952) • Przystajń (← od 1952) • Truskolasy (od 1952) • Walenczów (1952-54) • Wąsosz Górny (1952-54) • Węglowice (← od 1952) • Wręczyca Wielka (od 1952) Gromady (1954-72) Biała Górna (1954-59) • Borowe (1954-72) • Dankowice (1954-61) • Kamyk (1954-72) • Kostrzyna • Kuleje (1954-61) • Libidza (1954-59) • Lipie (1954-72) • Łobodno (1954-61) • Ługi-Radły (1954-72) • Miedźno (1954-72) • Mokra (1956-61) • Opatów (1954-72) • Ostrowy nad Okszą (1954-72) • Panki (1954-72) • Parzymiechy (1954-72) • Popów (1954-72) • Przystajń (1954-72) • Rębielice Królewskie (1954-72) • Stanisławów (1954-72) • Starokrzepice (1954-72) • Truskolasy (1954-72) • Walenczów (1954-72) • Wąsosz Górny (1954-72) • Węglowice (1954-72) • Więcki (1954-61) • Wilkowiecko (1954-61) • Wręczyca Wielka (1954-72) • Zajączki (1954-72) • Zwierzyniec I (1954-59) • Zwierzyniec III (1954-59) p • d • e Województwo częstochowskie (1975-1998) Miasta Blachownia • Częstochowa • Dobrodzień • Gorzów Śląski • Kalety • Kłobuck • Koniecpol • Koziegłowy • Krzepice • Lubliniec • Myszków • Olesno • Pajęczno • Praszka • Szczekociny • Woźniki • Żarki Gminy Blachownia • Boronów • Ciasna • Częstochowa • Dąbrowa Zielona • Dobrodzień • Gidle • Gorzów Śląski • Herby • Irządze • Janów • Kalety • Kamienica Polska • Kłobuck • Kłomnice • Kochanowice • Koniecpol • Konopiska • Koszęcin • Koziegłowy • Kroczyce • Kruszyna • Krzepice • Lelów • Lipie • Lubliniec • Miedźno • Moskorzew • Mstów • Mykanów • Myszków • Niegowa • Nowa Brzeźnica • Olesno • Olsztyn • Opatów • Pajęczno • Panki • Pawonków • Poczesna • Popów • Poraj • Praszka • Przyrów • Przystajń • Radków • Radłów • Rędziny • Rudniki • Secemin • Starcza • Strzelce Wielkie • Szczekociny • Włodowice • Woźniki • Wręczyca Wielka • Żarki • Żytno Wojewodowie Mirosław Wierzbicki • Grzegorz Lipowski • Jerzy Guła • Cezary Marek Graj • Szymon Giżyński