Tworzenie stron internetowych

Krynica-Zdrój
Herb Krynicy-Zdroju Flaga Krynicy-Zdroju
Państwo	Polska
Województwo	małopolskie
Powiat	nowosądecki
Gmina	Krynica-Zdrój gmina miejsko-wiejska
Data założenia	1547
Prawa miejskie	1889
Burmistrz	Dariusz Reśko
Powierzchnia	39,68[1] km²
Wysokość	od 560 do 650 m n.p.m.
Populacja (30.06.2016) • liczba ludności • gęstość	10 907[2] 274,9 os./km²
Strefa numeracyjna	(+48) 18
Kod pocztowy	33-380
Tablice rejestracyjne	KNS
Położenie na mapie województwa małopolskiego Krynica-Zdrój
Położenie na mapie Polski Krynica-Zdrój
49°24′42″N 20°57′18″E/49,411667 20,955000
TERC (TERYT)	1210074
SIMC	0960390
Urząd miejski ul. Kraszewskiego 7 33-380 Krynica-Zdrój
Multimedia w Wikimedia Commons
Informacje w Wikipodróżach
Hasło w Wikisłowniku
Strona internetowa

Widok na centrum Krynicy ze stoku Krzyżowej

Park Słotwiński - dawny pawilon koncertowy (1870 r.), obecnie restauracja „Koncertowa”

Krynica-Zdrój^[3] (do 2002 Krynica, pot. Krynica Górska) – miasto w województwie małopolskim, w powiecie nowosądeckim, siedziba gminy miejsko-wiejskiej Krynica-Zdrój.

Według danych z 31 grudnia 2013 miasto liczyło 11 361 mieszkańców.

Położenie[edytuj]

Miasto położone jest w Beskidzie Sądeckim, w dolinie potoku Kryniczanka i jego dopływów. Krynicę otaczają wzgórza Góry Parkowej, Krzyżowej, Jasiennika.

Osiedla[edytuj]

Miasto podzielone jest na 7 osiedli ^[4]:

• Czarny Potok
• Krynica Centrum
• Krynica Dolna
• Piłsudskiego
• Pułaskiego
• Tysiąclecia
• Źródlana

Nazwa[edytuj]

Nazwa miejscowości Krynica-Zdrój pisana z łącznikiem (dywizem) jest formą zatwierdzoną urzędowo. Forma nazwy pisana bez łącznika, tzn. Krynica Zdrój, jest natomiast formą potoczną.

Historia[edytuj]

Najstarszy budynek w Krynicy-Zdroju - Pijalnia „Słotwinka” z 1806 r.

Wieś założona w 1547 r. przez Danka z Miastka (obecnie Tylicz) jako Krzenycze. Od początku istnienia do pierwszego rozbioru wchodziła w skład tzw. Kresu Muszyńskiego należącego do biskupów krakowskich. W 1783 r. Krynicę wraz z całymi dobrami muszyńskimi przejął skarb austriacki, który wkrótce wysłał tu krajowego radcę górniczego, profesora uniwersytetu lwowskiego Baltazara Hacqueta celem zbadania i oceny krynickich źródeł. Jego pozytywna opinia legła u podstaw późniejszego rozwoju krynickiego zdrojowiska.

W 1793 r. austriacki komisarz rządowy z pobliskiego Nowego Sącza Franciszek Stix von Saunbergen zakupił tu ziemię ze źródłem wody mineralnej z myślą o założeniu zdrojowiska. Powstały pierwsze domy zdrojowe, ale gwałtowny rozwój nastąpił dopiero po 1856 r. dzięki działalności prof. Józefa Dietla. W 1877 r. kuracjuszy przyjmowało 11 domów uzdrowiskowych oraz w 64 domach prywatnych, w tym samym okresie powstała Komisja Zdrojowa. U schyłku stulecia Krynickie Zdroje odwiedzało blisko 6000 kuracjuszy rocznie. Dalszy prężny rozwój uzdrowiska przypada na pierwsze lata XX w., powstają nowe wille i pensjonaty. W tym też okresie odkrył i przebadał prof. Rudolf Zuber – Perłę uzdrowisk europejskich wodę leczniczą Zuber – najsilniejsza woda lecznicza w Europie. W 1911 r. doprowadzona została linia kolejowa co spowodowało napływ nowych kuracjuszy, w tym samym roku Krynica uzyskała prawa miejskie. W rok przed wybuchem II wojny światowej Krynicę odwiedzało rocznie 38 000 osób. W styczniu 1937 r. w Krynicy bawiła w podróży poślubnej przyszła królowa Holandii, księżniczka Juliana wraz z mężem księciem Bernardem^[5]. W okresie od stycznia 1944 r. do lutego 1945 r. Krynica była siedzibą ordynariusza apostolskiego Łemkowszczyzny Ołeksandera Małynowśkiego. Pod okupacją Krynica znajdowała się do 18 stycznia 1945 r. Wycofujący się Niemcy zabrali praktycznie wszystkie urządzenia, a wkraczające wojska Armii Czerwonej doszczętnie zdewastowały, co pozostało. Krynica z wojny odrodziła się tak naprawdę pod koniec lat 50. XX w.

Poza istniejącą już koleją ziemno-linową z 1937 r. na Górę Parkową w 1997 r. uruchomiono kolejkę gondolową na Jaworzynę (1114 m n.p.m.), która może przewieźć 1200 osób na godzinę. Dzięki tej inwestycji Krynica-Zdrój stała się dużym ośrodkiem narciarskim.

Demografia[edytuj]

• Piramida wieku mieszkańców Krynicy-Zdroju w 2014 roku^[2].

Zabytki[edytuj]

Łazienki Mineralne

Stary Dom Zdrojowy

Willa „Witoldówka”

Pijalnia Główna

Wnętrze sanatorium „Nowe Łazienki Mineralne” w Krynicy-Zdroju

Ta sekcja od 2008-07 wymaga zweryfikowania podanych informacji: 13.02.2009. Należy podać (wiarygodne) źródła, najlepiej w formie dokładnych przypisów bibliograficznych. Część lub nawet wszystkie informacje w sekcji mogą być nieprawdziwe. Jako pozbawione źródeł mogą zostać zakwestionowane i usunięte. Dokładniejsze informacje o tym, co należy poprawić, być może znajdują się w dyskusji tej sekcji. Po wyeliminowaniu niedoskonałości należy usunąć szablon {{Dopracować}} z tej sekcji.

Najstarszym budynkiem w Krynicy jest pijalnia „Słotwinka” z 1806 r. Początkowo stała w miejscu, które obecnie zajmuje Pijalnia Główna na krynickim deptaku z 1971 r., na 3500 m² znajduje się sala koncertowa i ogród zimowy. W początkach drugiej połowy XIX w. pijalnia „Słotwinka” została przeniesiona do Parku Słotwińskiego. Otwierana sezonowo. Tuż obok znajduje się „Koncertowa”, której historia sięga 1870 r. Wybudowany wtedy Pawilon nosił nazwę Słotwiński Pawilon Koncertowy i taką też pełnił funkcję. Odbywały się tam koncerty, a sam park był ulubionym miejscem kuracjuszy odwiedzających Krynicę. Od 1989 r. niniejszy obiekt po generalnym remoncie, aczkolwiek nie ingerującym w jego stylistykę funkcjonuje jako restauracja „Koncertowa”.

Inne zabytki uzdrowiska to Łazienki Borowinowe z 1881 r., Stare Łazienki Mineralne z lat 1863–1966. W centralnej części deptaku stoi neorenesansowy Stary Dom Zdrojowy z 1889 r. (z zachowaną oryginalną salą balową), w którym mieściła się pijalnia wody „Mieczysław”, która w 2007 r. została wyremontowana i ponownie otwarta.

Na tyłach tego domu, w sąsiedztwie potoku Kryniczanki przy Bulwarach Dietla, wzniesione zostały wille. To szereg jednych z najstarszych zachowanych – często drewnianych zabudowań willowych dla kuracjuszy przy wizytowej arterii miasta. „Biała Róża” z 1856 r., „Biały Orzeł” z 1857 r., „Kosynier”, „Wisła” i „Węgierska Korona” z 1880 r., „Witoldówka”, „Małopolanka” z 1898 r. W jednej z nich, o nazwie „Romanówka”, od 1994 r. mieści się Muzeum Nikifora, właściwie Epifaniusza Drowniaka (1895–1968), krynickiego malarza prymitywisty, pochodzenia łemkowskiego o światowej sławie, nazywanego również Matejką Krynicy.

Obok Pijalni Głównej stoi muszla koncertowa z okresu międzywojennego, na miejscu Pawilonu orkiestry uzdrowiskowej. W muszli wmurowana tablica pamiątkowa ku czci związanego z Krynicą Jana Kiepury (1902–1966). W 1932 r. za pieniądze zarobione na scenach świata wybudował w Krynicy-Zdroju według projektu Bohdana Pniewskiego kosztujący trzy miliony dolarów luksusowy modernistyczny hotel (po wojnie zwany sanatorium, aktualnie zabytek) „Patria” – miejsce kręcenia kilku filmów pod koniec lat 30. XX w. (m.in. film Książątko z 1937 r.). W „Patrii” zachował się oryginalny wystrój w tym marmury i alabastry, drzwi obrotowe, winda z lat 30. XX w., taras wypoczynkowy na dachu. Przed wojną do hotelu należał też basen i kort tenisowy. Dach hotelu Patria był zwieńczony ogromnym stalowym masztem na którym wywieszano polską flagę z okazji świąt narodowych. Maszt niestety usunięto w czasie II wojny światowej. Obok muszli koncertowej stoi modernistyczny Nowy Dom Zdrojowy (sanatorium) autorstwa prof. Witolda Minikiewicza z 1939 r. z zachowanym wystrojem charakterystycznym dla luksusowej architektury funkcjonalistycznej lat 30. XX w. (marmury, stal chromowana, importowane drewno, duże przeszklenia, fontanna nawiązująca do awangardowej rzeźby polskiej lat 30. XX w., taras na dachu a także ciekawostka amfiteatr koncertowy umieszczony przy tylnej elewacji – nieużywany od dawna, zaprojektowany raczej do kameralnych występów), w pobliżu pomnik Adama Mickiewicza z 1906 r. W Krynicy przy ul. Piłsudskiego znajduje się pomnik ku czci Wojska Polskiego z inskrypcją "Obrońcom Zwycięzcom". Jest uznawany za niesztampowy i oryginalny przykład nowoczesnej rzeźby. Pomnik stworzył w 1985 r. profesor Bronisław Chromy z okazji 40 rocznicy zakończenia II wojny światowej.

W Krynicy znajduje się drewniany kościół Przemienienia Pańskiego z 1864 r., kościół NMP Wniebowziętej, wzniesiony w latach 1887–1902 w stylu „renesansu włoskiego”, Nowe Łazienki Mineralne (1923–1926).

1 lipca 2008 r. w Krynicy przy ul. Kościuszki, z nieustalonych dotąd przyczyn zapalił się zabytkowy budynek Szczerbiec (w wyniku tego pożaru spaleniu uległo piętro i poddasze budynku). Ze względów bezpieczeństwa ruiny tego obiektu zostały całkowicie rozebrane.

W Krynicy-Zdroju i jej najbliższej okolicy jest wytyczony Szlak Cerkwi Łemkowskich poświęcony budownictwu sakralnemu tych okolic, w przeszłości zamieszkanych głównie przez Łemków.

Wspólnoty wyznaniowe[edytuj]

Cerkiew greckokatolicka św. Apostołów Piotra i Pawła

Kościół rzymskokatolicki Wniebowzięcia NMP

Kościół katolicki[edytuj]

Pięć parafii

• Parafia rzymskokatolicka św. Antoniego Padewskiego
• Parafia rzymskokatolicka Najświętszego Serca Pana Jezusa
• Parafia rzymskokatolicka Matki Bożej Nieustającej Pomocy
• Parafia rzymskokatolicka Wniebowzięcia NMP
• Parafia greckokatolicka św. Apostołów Piotra i Pawła

Kościoły ewangelikalne[edytuj]

• Kościół Chrześcijan Baptystów
• Kościół Zielonoświątkowy

Polski Autokefaliczny Kościół Prawosławny[edytuj]

Jedna parafia:

• Parafia św. Włodzimierza Wielkiego

Świadkowie Jehowy[edytuj]

Jeden zbór z Salą Królestwa w Powroźniku^[6]:

• zbór Krynica

Kultura[edytuj]

Willa „Romanówka”, obecnie Muzeum Nikifora

 Osobny artykuł: Prywatne Muzeum Przyrodniczo-Łowieckie "Łuczakówka" w Krynicy-Zdroju.

Doroczną imprezą w Krynicy-Zdroju jest organizowany od 1967 r. Festiwal im. Jana Kiepury, którego twórcą i organizatorem pierwszych 15. edycji był Stefan Półchłopek, a od 1984 roku pod wieloletnią^[7]dyrekcją Bogusława Kaczyńskiego. Na dwa tygodnie, na przełomie sierpnia i września zjeżdża około 1000 solistów i artystów w tym teatry muzyczne, teatry rozrywki i pantomimy. Koncertu promenadowego na deptaku słucha około 20 000 osób. Koncerty odbywają się również w Pijalni Głównej, w sali koncertowej Starego Domu Zdrojowego, organizowany jest przegląd filmów z udziałem Kiepury. W sumie corocznie Festiwal ogląda na żywo około 60 000 osób. Na uwagę zasługuje także coroczny (organizowany w lutym) Międzynarodowy Festiwal Gitarowy.

Od 1990 r. we wrześniu odbywają się tu cykliczne spotkania polityków i przedsiębiorców z Europy Centralnej i Wschodniej pod nazwą „Forum Ekonomiczne”. Na forum w 2004 r. zaproszono gości z Europy Zachodniej i krajów arabskich.

W Krynicy-Zdroju istnieje i funkcjonuje kilka muzeów. Jednym z nich jest otwarte w 1994 r. przy Bulwarach Dietla Muzeum Nikifora.

Uzdrowisko[edytuj]

Nowy Dom Zdrojowy

Nowe sanatoria i domy wczasowe

Kolejka na Górę Parkową

Pierwsze wzmianki o leczniczych właściwościach krynickich źródeł znajdują się w dziele księdza Gabriela Rzączyńskiego pt. Historia naturalis curiosa Regni Poloniae (...), wydanym w pierwszej poł. XVIII w. Pierwsze naukowe badania wód krynickich przeprowadził jednak dopiero profesor Uniwersytetu Lwowskiego Baltazar Hacquet na zlecenie władz austriackich, które w 1783 r. przejęły Krynicę wraz z pozostałymi miejscowościami dóbr muszyńskich. Opinia Hacqueta, w której pozytywnie ocenił on lecznicze wartości tych wód zarówno do kąpieli jak i do picia, zachęciła komisarza rządowego z Nowego Sącza, do zakupienia w 1793 r. krynickiego zdroju wraz z okolicznymi polami i łąkami za cenę 50 ówczesnych złotych. Ten ujął źródła w drewniane oprawy i wybudował pierwszy niewielki dom mieszkalny dla gości. Można więc uznać, że początki lecznictwa uzdrowiskowego w Krynicy datują się na przełom XVIII i XIX w.

W 1800 r. krynickie źródła przeszły na własność rządu austriackiego, pod zarząd komunalny dóbr muszyńskich, który nie mogąc znaleźć dzierżawcy postanowił poprowadzić zdrojowisko we własnym zakresie. W tym celu wzniesiony został w 1805 r. drugi, większy dom mieszkalny oraz wybudowano pierwszych 9 kabin kąpielowych. W tym roku Krynica zanotowała pobyt 180 gości. W 1806 r. wybudowano pierwszą drewnianą pijalnię wody mineralnej (istniejąca do dziś „Słotwinka”). Za rzeczywistą datę powstania krynickiego uzdrowiska należy jednak uznać 1807 r., kiedy to dr Jan Nennel został mianowany pierwszym lekarzem uzdrowiskowym.

Z tego czasu pochodzą pierwsze naukowe opisy wód krynickich, które w 1806 r. wykonał Józef August Schultess, profesor Uniwersytetu Jagiellońskiego. Ponownie obudowano źródła i ustalono pierwsze strefy ich ochrony, obejmujące teren o promieniu 150 kroków. Wybudowano proste łazienki i kilka kolejnych domów dla kuracjuszy, uregulowano prowizorycznie Kryniczankę. Powstał nawet projekt wytwórni naczyń do wysyłki wód poza uzdrowisko. Pomimo to liczba kuracjuszy, która w 1810 r. wyniosła 530 osób, w następnych latach nie zwiększała się.

Zniechęcone deficytowym przedsięwzięciem w 1852 r. władze austriackie poleciły zlikwidować uzdrowisko. Na szczęście zarząd dóbr muszyńskich odwlekał realizację polecenia. Jednocześnie grupa lekarzy krakowskich, którym przewodził dr Józef Dietl, rektor Uniwersytetu Jagiellońskiego, zaczęła propagować krynickie wody wśród lekarzy i społeczeństwa i coraz częściej wysyłać do nich kuracjuszy. Dietl, uznany później za ojca polskiej balneologii, w imieniu komisji rzeczoznawców wystąpił pod adresem rządu austriackiego z postulatami rozwoju uzdrowiska. Współdziałał z nim m.in. dr. Michał Zieleniewski. Zarząd przystąpił do budowy urządzeń sanitarnych, leczniczych i mieszkalnych.

W 1901 r. w Krynicy przebywało już ponad 6 tys. kuracjuszy i liczba ich corocznie rosła, przekraczając dziesięć lat później 10 tys. W związku z koniecznością pozyskania większej ilości wód do kąpieli od 1911 r. poszukiwania nowych źródeł wód mineralnych w Krynicy prowadził światowej sławy geolog Rudolf Zuber, profesor Uniwersytetu Lwowskiego. Zakończyły się one sukcesem w 1914 r. przez dowiercenie się w szybie „Zuber I” do szczawy alkalicznej o największym znanym wówczas stężeniu.

Po zakończeniu I wojny kontynuowano w Krynicy poszukiwania kolejnych źródeł, uzyskując m.in. w odwiercie nr 11 („Zuber II”) na głębokości 952 m wielkie złoża suchego dwutlenku węgla, zastosowanego do suchych kąpieli gazowych. Z nowych szybów ujęto źródła „Jan” i „Słotwinka”. Rozbudowano krytą pijalnię z urządzeniami do podgrzewania wód, doprowadzanych do niej rurociągami.

Z II wojny światowej uzdrowisko wyszło z licznymi stratami. Wywiezione zostały linie do butelkowania wód i inne urządzenia techniczne, zniknęły cenne miedziane wanny do kąpieli. Wszystkie budynki uzdrowiskowe wymagały pilnych remontów. Mimo to już w 1945 r. zanotowano tu pierwszych kilkuset gości, a w 1947 – ok. 14 tys. Dalsze badania krynickich wód prowadził inżynier Leon Nowotarski, długoletni dyrektor Państwowego Zakładu Zdrojowego.

W latach swej świetności Krynica była modnym uzdrowiskiem, miejscem pobytu i spotkań wielu sławnych Polaków. Bywali tu m.in.: Józef Piłsudski, Jan Matejko, Artur Grottger, Henryk Sienkiewicz, Józef Ignacy Kraszewski, Ludwik Solski, Helena Modrzejewska, Władysław Reymont, Julian Tuwim, Konstanty Ildefons Gałczyński i Jan Kiepura. Także obcokrajowcy: królowa Holandii Juliana, Valdas Adamkus, Václav Havel, Wiktor Janukowycz.

Krynica, muszla koncertowa

Krynica-Zdrój jest obecnie dużym ośrodkiem lecznictwa uzdrowiskowego i sanatoryjnego. Leczy się tu choroby układu trawiennego i moczowego, układu krążenia i przemiany materii. W mieście znajdują się liczne sanatoria i szpitale uzdrowiskowe, a także odwierty, pijalnie i rozlewnie wód mineralnych i leczniczych:

• zdrój Główny
• zdrój Jan
• zdrój Józef
• zdrój Karol (nie istnieje)
• zdrój Mieczysław
• zdrój Słotwinka
• zdrój Tadeusz
• zdrój Zuber

Park Słotwiński w Krynicy

Gospodarka[edytuj]

Na terenie Krynicy-Zdroju znajduje się Uzdrowisko Krynica-Żegiestów SA posiadająca zakład produkcyjny zajmujący się rozlewaniem miejscowych wód pod marką wody mineralnej „Kryniczanka” oraz Spółdzielnia Pracy „Postęp” – producent wody mineralnej „Muszynianka”.

Sport i turystyka[edytuj]

Ta sekcja od 2008-07 wymaga zweryfikowania podanych informacji. Należy podać (wiarygodne) źródła, najlepiej w formie dokładnych przypisów bibliograficznych. Część lub nawet wszystkie informacje w sekcji mogą być nieprawdziwe. Jako pozbawione źródeł mogą zostać zakwestionowane i usunięte. Dokładniejsze informacje o tym, co należy poprawić, być może znajdują się w dyskusji tej sekcji. Po wyeliminowaniu niedoskonałości należy usunąć szablon {{Dopracować}} z tej sekcji.

 Osobne artykuły: Skocznie narciarskie w Krynicy i Kompleks Narciarski Słotwiny w Krynicy.

Krynica-Zdrój to ośrodek turystyczny. Leży na terenie Popradzkiego Parku Krajobrazowego, stanowi bazę wypadową w okoliczne góry.

Miasto jest jednym z największych polskich ośrodków sportów zimowych. Narciarstwo uprawiać można na stokach w Krynicy-Słotwinach i na Jaworzynie (1114 m n.p.m.), gdzie funkcjonuje stacja narciarska. Blisko jest też ośrodek Dwie Doliny Muszyna – Wierchomla, gdzie mieści się najdłuższy w Polsce wyciąg krzesełkowy, a od 2008 r. atrakcją jest połączenie Wierchomli i Muszyny systemem 10 wyciągów narciarskich. W ostatnich latach powstał projekt połączenia systemem wyciągów całej okolicy – siedmiu dolin, czyli terenu od Wierchomli Małej, poprzez Krynicę aż do Doliny Roztoki.

Mieszkańcy Krynicy-Zdroju rozkochani są w hokeju na lodzie za sprawą istniejącego od 1928 r. miejscowego klubu KTH. Odbywają się międzynarodowe turnieje EIHC. W 1931 r. rozegrane zostały tutaj Mistrzostwa Świata w tej dyscyplinie sportu – były one jednocześnie mistrzostwami Europy. W championacie światowym zwyciężyła Kanada, która była reprezentowana przez drużynę Uniwersytetu Manitoba, a reprezentacja Polski zajęła czwarte miejsce. W klasyfikacji Mistrzostw Europy najlepsza okazała się Austria (3 miejsce w Mistrzostwach Świata), a Polska zdobyła tytuł wicemistrzowski.

Krynica-Zdrój jest kolebką polskiego saneczkarstwa. Pierwsza sekcja saneczkarska powstała w 1909 r. przy Klubie Sportowym Makabi. Na wybudowanym w 1929 r., nieistniejącym już torze na Górze Parkowej (742 m n.p.m.) rozegrane zostały pierwsze Mistrzostwa Polski (1930 r.), Mistrzostwa Europy (1935 r.) oraz dwukrotnie (w 1958 i 1962 r.) Mistrzostwa Świata w saneczkarstwie. Ostatnią wielką imprezą były Mistrzostwa Europy Juniorów (1979 r.). W 2008 r. rozpoczęto budowę sztucznie mrożonego toru saneczkowo-bobslejowo-skeletonowego. Całkowita planowana długość toru to 1709 m, a długość od startu do mety będzie wynosić 1613 m. Będzie to trzeci pod względem długości tor na świecie po torach w Nagano i St. Moritz. Maksymalną prędkość, jaką rozwiną na nim zawodnicy, szacuje się na 135 km/h. Strefa hamowania to 300 m. Tor będzie spełniał wszystkie wymogi dotyczące organizacji imprez międzynarodowych. Działania przeciwników budowy toru spowodowały wstrzymanie prac.

Jeszcze po II wojnie światowej w Krynicy istniały dwie skocznie narciarskie. Uprawia się tutaj również kolarstwo górskie, curling, boks (mistrzem świata federacji IBC jest Paweł Kołodziej), kick-boxing, karate, taekwondo, snowboard, narciarstwo alpejskie, short-track, saneczkarstwo, piłkę nożną. Organizowane są turnieje szachowe. W 2001 r. w Krynicy rozegrano kilka konkurencji Uniwersjady w m. W Krynicy-Zdroju swoją siedzibę ma jedna z siedmiu regionalnych grup ratownictwa górskiego – Krynicka Grupa GOPR.

Komunikacja[edytuj]

Rozwidlenie dróg w Krynicy-Zdroju w kierunku Nowego Sącza i Muszyny

W Krynicy-Zdroju znajduje się stacja końcowa linii kolejowej 105 z 1911 r. Z Krynicy można dojechać pociągiem do Nowego Sącza, Tarnowa, Krakowa, Warszawy, Gdyni, Bydgoszczy i innych miast. Kiedyś istniały także połączenia do Gliwic i Jasła. Kasa biletowa została zlikwidowana w 2010 r.

W Krynicy-Zdroju zbiegają się drogi wojewódzkie: 981 i 971. Przed 1 stycznia 2006 r. przez Krynicę-Zdrój przebiegała droga krajowa 75, jednak po tej dacie zmienił się jej przebieg od miejscowości Krzyżówka w stronę Słowacji.

W Krynicy-Zdroju istnieje Komunikacja Uzdrowiskowa składająca się z czterech linii o numerach 2, 3, 4, 5. Komunikację Uzdrowiskową obsługuje PKS Nowy Sącz.

Krynica-Zdrój nie posiada własnego Przedsiębiorstwa Komunikacji Samochodowej, jednak ma dobre połączenia z większością dużych miast w Polsce. Do Krynicy-Zdroju przyjeżdżają autobusy m.in. z Katowic, Łodzi, Kielc, Krakowa, Nowego Sącza, Nysy, Rzeszowa, Warszawy czy Lublina. W sezonie letnim uruchamiane jest połączenie Krynica-Zdrój – Mielno.

Bezpieczeństwo[edytuj]

Krynica Zdrój posiada własny szpital, Jest to Szpital Miejski im.Józefa Dietla, Posiada on Szpitalny Oddział Ratunkowy, Poradnie i oddziały:

 - Izba Przyjęć
 - Laboratorium analityczne
 - Zespół Poradni przyszpitalnej oraz nocnej i całodobowej opieki medycznej w święta 
 - Pracownie Medyczne RTG itp.
 - Blok Operacyjny 
 - Oddział Ginekologiczno-położniczy 
 - Oddział Anestezjologii i intensywnej terapii 
 - Oddział Pediatryczny 
 - Oddział Chorób wewnętrznych 
 - Oddział Chirurgii ogólnej 
 - Oddział Chirurgi Urazowo-ortopedyczna
 - Oddział Chirurgii wewnętrznej 
 - Prosektorium 

W Krynicy stacjonują karetki sądeckiego pogotowia ratunkowego w tzw. podstacji dwa zespoły S I P^[8].

Krynica Zdrój posiada Komisariat policji i straż miejską^[9].

W Krynicy swoją siedzibę posiada grupa krynicka GOPR.

Krynica Zdrój posiada 1 jednostkę ochrony przeciwpożarowej. Jest to utworzona 1 lipca 1992 .r Jednostka Ratowniczo-Gaśnicza Państwowej Straży Pożarnej w Krynicy Zdrój, specjalizuje się w ratownictwie wysokościowym.

Sprzęt; 
 * 343 K 90 - SLRr Suzuki Grand Vitara 
 * 343 K 21 - GBARt 2,5/16 Mercedes Benz Atego 1329 4x4
 * 343 K 22 - GBA 2,5/24 Renault Midium 220.14 4x4 
 * 343 K 25 - GCBA 8/50 Renault Kerax 6x6 
 * 343 K 53 - SHD 25 Man TGL 
 * 343 K 71 - SLRWys Ford Ranger 4x4 
 * 343-P1 - Przyczepa z zespołem pompowym
 * 343-P2 - Przyczepa z quadem

Ludzie związani z Krynicą-Zdrojem[edytuj]

Urodzeni w Krynicy-Zdroju[edytuj]

Pomnik Nikifora Krynickiego

• Nikifor – malarz prymitywista;
• Józef Kurek – hokeista, olimpijczyk;
• Joanna Kulig – aktorka;
• Tomasz Kowal – strongman;
• Paweł Kołodziej – bokser;
• Zygmunt Berdychowski – polityk, działacz społeczny;
• Henryk Szost – maratończyk, olimpijczyk;
• Marian Jeżak – hokeista, olimpijczyk;
• Andrzej Zabawa – hokeista, olimpijczyk;
• Szymon Janiczko – hokeista, olimpijczyk;
• Katarzyna Krzeszowska – Miss Polski 2012;
• Piotr van der Coghen – polityk, ratownik górski;
• Maciej Dutkiewicz – reżyser, scenarzysta;
• Josyf Sembratowycz – biskup greckokatolicki;
• Tadeusz Piotr Łomnicki – aktor;
• Grażyna Suchocka – aktorka;
• Justyna Schneider – aktorka;
• Włodzimierz Łoziński – aktor;
• Jakub Czerwiński – piłkarz;

Inni[edytuj]

• Eugeniusz Lewacki – hokeista, olimpijczyk;
• Franciszek Boroń
• Zbigniew Ziobro
• Jan Kiepura
• Józef Dietl
• Maria Semczyszak – saneczkarka, mistrzyni świata;
• Ryszard Pędrak-Janowicz – saneczkarz, olimpijczyk, mistrz świata;
• Stefan Csorich – hokeista, olimpijczyk;
• Henryk Opilo – parlamentarzysta;
• Paweł Zygmunt – łyżwiarz szybki, olimpijczyk;
• Marian Steifer – pułkownik dyplomowany Wojska Polskiego, bramkarz Pogoni Lwów;
• Petro Murianka – poeta łemkowski;
• Józef Edward Stadnicki
• Marian Włosiński

Szlaki turystyczne[edytuj]

• Hala Łabowska – Runek (1082 m n.p.m.) – Jaworzyna (1114 m n.p.m.) – Krynica – Huzary (864 m n.p.m.) – Mochnaczka Niżna – Hańczowa (Główny Szlak Beskidzki)
• Muszyna – Złockie – Jaworzyna (1114 m n.p.m.) – Krynica – Huzary (864 m n.p.m.) – Mochnaczka Niżna – Lackowa – Wysowa-Zdrój
• Żegiestów-Zdrój – Pusta Wielka (1061 m n.p.m.) – Runek (1082 m n.p.m.) – Przełęcz Krzyżowa – Krynica – Góra Parkowa (741 m n.p.m.) – Powroźnik – Leluchów
• Krynica – G. Krzyżowa (813 m n.p.m.) – Jaworzynka (899 m n.p.m.) – Huzary (864 m n.p.m.) – Góra Parkowa (741 m n.p.m.) – Krynica
• Kopiec Pułaskiego (Krynica) – Huzary (864 m n.p.m.) – Tylicz

Miasta partnerskie[edytuj]

Lista miast partnerskich Krynicy-Zdroju:

• Amersham^{[potrzebny przypis]}
• Bardejów^{[potrzebny przypis]}
• Bad Sooden-Allendorf^[10][11]
• Chmielnik^[12]

Zobacz też[edytuj]

• Cmentarz wojenny nr 346 – Krynica
• Cmentarz żydowski w Krynicy
• Kopiec Pułaskiego
• Park Zdrojowy w Krynicy-Zdroju
• Krynicki Szlak Cerkwi Łemkowskich
• Krynica (krater)
• Krynica (statek)
• Nazwy miejscowości z członem Zdrój

Przypisy

Bibliografia[edytuj]

• Dobrzyński Juliusz, Kolago Cyryl: Krynica, wyd. Spółdzielczy Instytut Wydawniczy "Kraj", b.m., 1951;
• Praca zbiorowa pod redakcją Feliksa Kiryka: Krynica, Wydawnictwo i Drukarnia "Secesja", Kraków 1994, ​ISBN 83-86077-50-6​.

Linki zewnętrzne[edytuj]

• Strona internetowa miasta i gminy
• Strona internetowa atrakcji Krynicy-Zdroju
• Cyfrowe Archiwum Tradycji Lokalnej – Krynica-Zdrój
• Historia saneczkarstwa w Krynicy-Zdroju
• Strona internetowa o Krynicy-Zdroju
• Krynica w Słowniku geograficznym Królestwa Polskiego. T. IV: Kęs – Kutno. Warszawa, 1883.

p • d • e Gmina Krynica-Zdrój Siedziba gminy: Krynica-Zdrój Sołectwa Berest • Czyrna • Mochnaczka Niżna • Mochnaczka Wyżna • Muszynka • Piorunka • Polany • Tylicz

p • d • e Miasta województwa małopolskiego Miasta na prawach powiatu Kraków • Nowy Sącz • Tarnów Miasta powiatowe Bochnia • Brzesko • Chrzanów • Dąbrowa Tarnowska • Gorlice • Limanowa • Miechów • Myślenice • Nowy Targ • Olkusz • Oświęcim • Proszowice • Sucha Beskidzka • Wadowice • Wieliczka • Zakopane Miasta gminne Alwernia • Andrychów • Biecz • Bobowa • Brzeszcze • Bukowno • Chełmek • Ciężkowice • Czchów • Dobczyce • Grybów • Jordanów • Kalwaria Zebrzydowska • Kęty • Krynica-Zdrój • Krzeszowice • Libiąż • Maków Podhalański • Mszana Dolna • Muszyna • Niepołomice • Nowe Brzesko • Nowy Wiśnicz • Piwniczna-Zdrój • Rabka-Zdrój • Ryglice • Skała • Skawina • Słomniki • Stary Sącz • Sułkowice • Szczawnica • Szczucin • Świątniki Górne • Trzebinia • Tuchów • Wojnicz • Wolbrom • Zakliczyn • Zator • Żabno

p • d • e Powiat nowosądecki siedziba powiatu Nowy Sącz Miasta Grybów • Krynica-Zdrój • Muszyna • Piwniczna-Zdrój • Stary Sącz Gminy miejskie Grybów Gminy miejsko-wiejskie Krynica-Zdrój • Muszyna • Piwniczna-Zdrój • Stary Sącz Gminy wiejskie Chełmiec • Gródek nad Dunajcem • Grybów • Kamionka Wielka • Korzenna • Łabowa • Łącko • Łososina Dolna • Nawojowa • Podegrodzie • Rytro