Tworzenie stron internetowych

	Kulesze Kościelne
	Kulesze Kościelne
	; Panorama wsi Kulesze Kościelne
Państwo	Polska
Województwo	podlaskie
Powiat	wysokomazowiecki
Gmina	Kulesze Kościelne
Strefa numeracyjna	(+48) 86
Kod pocztowy	18-208
Tablice rejestracyjne	BWM
SIMC	0400372
	Położenie na mapie gminy Kulesze Kościelne Kulesze Kościelne
	Położenie na mapie powiatu wysokomazowieckiego Kulesze Kościelne
	Położenie na mapie województwa podlaskiego Kulesze Kościelne
	Położenie na mapie Polski Kulesze Kościelne
	53°00′57″N 22°30′20″E/53,015833 22,505556
	Multimedia w Wikimedia Commons
	Strona internetowa miejscowości

Kulesze Kościelne – wieś w Polsce położona w województwie podlaskim, w powiecie wysokomazowieckim, w gminie Kulesze Kościelne.

W latach 1975–1998 miejscowość administracyjnie należała do województwa łomżyńskiego.

Historia[edytuj]

Historia wsi[edytuj]

Pierwotna nazwa miejscowości Rokitnica pochodziła od przepływającej przez wieś rzeczki, dopływu Śliny. Kolejna, Kulesze-Rokitnica, względnie Kulesze-Kursztaki wywodzi się od przydomka założyciela, Kuleszy Kursztaka herbu Ślepowron.

W roku 1421 wzmiankowany Paweł z Kulesz^[1]. Dwa lata później wymienia się Piotra, Dziersława i Wacława z Kulesz. Kulesza to niegdyś gęsta potrawa mączna. Miano to stało się też przydomkiem, a potem nazwiskiem rycerzy herbu Ślepowron, którzy osiedlili się tutaj na początku XV wieku. Prawdopodobnie pochodzili z Ziemi ciechanowskiej^[2].

Wieś wymieniona w dokumencie z roku 1431. Jakub Kulesza właścicielem wsi w roku 1447. W posiadaniu Kuleszów do połowy wieku XVII^[1].

W czasie popisu szlachty litewskiej z roku 1528 stawili się z końmi: Matys i Jan Michałowicze, Marcin i Stanisław Jakóbowicze, Jan Marcinowicz i syn jego Mikołaj, Stanisław Michałowicz i Piotr Augustynowicz, dziedzice Kulesz Rokitnicy.

W 1580 roku w Kuleszach Rokitnicy notowano Jana Kuleszę syna Michała, który dziedziczył na 19 włókach ziemi^[2].

Kolejni właściciele (często częściowi):
- Zalewscy Paluchowie, do końca wieku XVIII
- Smólscy
- Milewscy
- Przeździeccy
- Godlewscy^[1]

W 1807 r. okolice Kulesz włączono do departamentu augustowskiego i powiatu tykocińskiego. W roku 1815 Kulesze znalazły się w województwie augustowskim, obwodzie łomżyńskim i powiecie tykocińskim. W roku 1827 miejscowość liczyła 8 domów i 33 mieszkańców.

Pod koniec XIX w. Słownik geograficzny Królestwa Polskiego wymienia Kulesze jako okolicę szlachecką w powiecie mazowieckim^[3].

W roku 1883 określona jako wieś włościańska^[1] Składały się na nią: kościół i zabudowania plebańskie oraz kilka chat zamieszkałych przez chłopów, poddanych plebańskich. Tu odbywały się lokalne targi.

Na początku wieku XX w Kuleszach osiedlili się Żydzi. Spis powszechny z 1921 r. wykazał 42 domy i 278 mieszkańców. Wśród nich notowano 185 osób wyznania mojżeszowego (177 z nich podało narodowość żydowską), 93 osoby podały wiarę katolicką, mieszkał tu również jeden Rosjanin.

W okresie międzywojennym funkcjonowały tu firmy handlowe i usługowe:

Budynek szkoły podstawowej i gimnazjum w w Kuleszach Kościelnych

cieślą był W. Łętowski
kowalstwem trudnili się: Bajkowski i B. Wajsbort
istniała piwiarnia W. Kociaka
sklepy spożywcze należały do: M. Cukrowicza, W. Karlińskiego, M. Kiwajko, A. Lwa, A. Malinowskiego i N. Wróbla
działały dwa wiatraki: J. Pianko i Franciszka Urbańskiego^[2]

Historia parafii[edytuj]

Parafia erygowana i jednocześnie konsekrowana przez biskupa łuckiego Jana w roku 1493. Pierwszy kościół parafialny pod wezwaniem śś. Bartłomieja, Mikołaja, Doroty, Katarzyny, Pawła Apostoła, Wawrzyńca i Michała Archanioła^[1].

Osobny artykuł: Kościół św. Bartłomieja w Kuleszach Kościelnych.

Historia szkolnictwa[edytuj]

Dawniej szkoła w Kuleszach była jedynie przy kościele, chodziło do niej kilkadziesiąt dzieci^[4]. Carska szkoła powszechna, w której uczono historii Rosji i języka rosyjskiego rozpoczęła działalność po powstaniu styczniowym. Pracował w niej jeden nauczyciel, kilkadziesiąt dzieci przychodziło na dwie zmiany^[4]. Nauczyciele: Zygmunt Wojno (1868-1878), Wincenty Lorent (1878-1881), Albin Andruszkiewicz (1881), Teodozjusz Ulejczyk (1881-1882), Wincenty Bartling (1882), Feliks Czajkowski (1883-1890), ksiądz Wojciech Wyszyński (1886-1889), Tomasz Czajkowski (1889-1890), Andrzej Korpusow (1891-1894), Salomon Stanisławowicz (1895-1899), Ignacy Nowakowski (1900-1904), Kazimierz Goryn (1904), Jan Słoksintis (1905-1907), Mikołaj Sidorow (1907), Elżbieta Sokołowska z domu Pawłowa (1908-1909) i Marcin Symonajtis (1911-1914).

W roku 1922 uruchomiono tu polską, dwuklasową szkołę powszechną. Liczyła początkowo 106 uczniów. Rok później przekształcono ją w trzyklasową (170 uczniów). Z roku 1925 pochodzi informacja o nowym budynku szkolnym wybudowanym przez gminę.

Fronton i wieże miejscowego kościoła parafialnego w nocnej szacie

W 1930 r. gdy stan szkoły przekroczył 200 uczniów, przekształcono ją w pięcioklasową. Tuż przed II wojną światową uczęszczało do niej prawie 300 dzieci. Nauczyciele: Aleksander Skawski (do 1931 roku), Antonina Prebowa, Teoflin Wnorowski i Aleksander Snarski^[2].

Obiekty zabytkowe[edytuj]

Neogotycki kościół parafialny pw. św. Bartłomieja, zbudowany dzięki staraniom księdza Wincentego Jonkajtysa, według projektu Józefa Piusa Dziekońskiego w latach 1911-1915 oraz po przerwie wojennej w 1918-1926^[1].
drewniana plebania zbudowana w roku 1874 staraniem księdza Stanisława Jamiołkowskiego^[1].
murowany budynek z roku 1882, przeznaczony na szpital^[1].
do 2010 r.: drewniana wikarówka z roku 1884, w stylu willi szwajcarskiej, zbudowana również staraniem księdza Stanisława Jamiołkowskiego^[1]. Budynek ten został zdemontowany zimą 2010 r. i przewieziony do skansenu w Ciechanowcu.

Miejscowość współcześnie[edytuj]

Miejscowość jest siedzibą gminy Kulesze Kościelne, a także parafii Kulesze Kościelne. We wsi znajduje się szkoła podstawowa i gimnazjum, urząd gminy, bank, stacja paliw oraz remiza strażacka OSP Kulesze Kościelne.

W wyborach parlamentarnych w 2015 r. 83% mieszkańców poparło Prawo i Sprawiedliwość. W wyborach prezydenckich 94% mieszkańców poparło kandydaturę Andrzeja Dudy. Po podaniu wyników miejscowość została określona w prasie jako "bastion PiS"^[5].

Dojazdy[edytuj]

do drogi krajowej nr 8 przez Kołaki Kościelne lub przez Kobylin-Borzymy
w kierunku Wysokiego Mazowieckiego do drogi krajowej nr 66
przez Sokoły do drogi wojewódzkiej nr 671 i dalej do drogi wojewódzkiej nr 678
przez Czarnowo-Biki i Rutki do drogi krajowej nr.8 i wojewódzkiej 679

Przypisy

↑ ^a^b^c^d^e^f^g^hⁱ Katalog zabytków sztuki, Województwo łomżyńskie, Pod redakcją M. Kałamajskiej-Saeed, Ciechanowiec, Zambrów, Wysokie Mazowieckie i okolice, PAN Instytut Sztuki, Warszawa 1986, str. 50-52
↑ ^a^b^c^d Gmina Kulesze Kościelne :: Powiat Wysokomazowiecki :: Województwo podlaskie
↑ Słownik geograficzny Królestwa Polskiego i innych krajów słowiańskich, tom IV, str. 861
↑ ^a^b Zespół Szkół w Kuleszach Kościelnych - strona internetowa
↑ Wybrali PiS i są szczęśliwi. Tu niemal wszyscy popierają dobrą zmianę, 5 lipca 2016 [dostęp 2016-07-05] .

Linki zewnętrzne[edytuj]

Zobacz też[edytuj]

Kulesze Podlipne, Kulesze-Litewka, Kulesze-Podawce

[Katalog_zabytk.C3.B3w-1] ↑ ^a^b^c^d^e^f^g^hⁱ Katalog zabytków sztuki, Województwo łomżyńskie, Pod redakcją M. Kałamajskiej-Saeed, Ciechanowiec, Zambrów, Wysokie Mazowieckie i okolice, PAN Instytut Sztuki, Warszawa 1986, str. 50-52

[Strona_internetowa_gminy-2] Gmina Kulesze Kościelne :: Powiat Wysokomazowiecki :: Województwo podlaskie

[S.C5.82ownik_geograficzny-3] Słownik geograficzny Królestwa Polskiego i innych krajów słowiańskich, tom IV, str. 861

[Strona_internetowa_szko.C5.82y-4] Zespół Szkół w Kuleszach Kościelnych - strona internetowa

[5] Wybrali PiS i są szczęśliwi. Tu niemal wszyscy popierają dobrą zmianę, 5 lipca 2016 [dostęp 2016-07-05] .

[1]

[2]

[3]

[4]

[5]