Tworzenie stron internetowych

Myślenice
Fragment rynku w Myślenicach z kościołem Narodzenia Najświętszej Maryi Panny
Herb Myślenic Flaga Myślenic
Państwo	Polska
Województwo	małopolskie
Powiat	myślenicki
Gmina	Myślenice gmina miejsko-wiejska
Aglomeracja	krakowska
Prawa miejskie	XIV wiek
Burmistrz	Maciej Ostrowski (od 2003)
Powierzchnia	30,22[1] km²
Populacja (2013) • liczba ludności • gęstość	18 383[1] 612[2] os./km²
Strefa numeracyjna	(+48) 12
Kod pocztowy	32-400
Tablice rejestracyjne	KMY
Położenie na mapie województwa małopolskiego Myślenice
Położenie na mapie Polski Myślenice
49°50′00″N 19°56′26″E/49,833333 19,940556
TERC (TERYT)	1209034
SIMC	0951617
Urząd miejski Rynek 8/9 32-400 Myślenice
Multimedia w Wikimedia Commons
Informacje w Wikipodróżach
Hasło w Wikisłowniku
Strona internetowa

Myślenice – miasto powiatowe w woj. małopolskim, siedziba gminy miejsko-wiejskiej Myślenice. Jest jednym z ośrodków miejskich aglomeracji krakowskiej. W latach 1975–1998 miasto należało do woj. krakowskiego.

Swoją historię wywodzi z XIII wieku^[3]. Nazwa miasta pochodzi, wedle jednej z hipotez, od imienia założyciela osady – Myślimira^[4].

Położenie[edytuj]

Myślenice leżą 30 km na południe od Krakowa, nad rzeką Rabą i jej lewym dopływem Bysinką^[2], pomiędzy wzgórzami Dalin, Chełm oraz Uklejna.

Przez miejscowość przechodzi łącząca Kraków z Chyżnem droga krajowa nr 7 (fragment międzynarodowej trasy E77), stanowiąca na tym odcinku część tzw. Zakopianki. Swój początek ma tam również droga wojewódzka nr 967, biegnąca do Łapczycy.

Dzielnice[edytuj]

Miasto dzieli się na sześć dzielnic:

• Centrum;
• Dolne Przedmieście;
• Górne Przedmieście;
• Osiedle Tysiąclecia w Myślenicach;
• Zarabie – dzielnica turystyczna, oddzielona od pozostałej części miasta Rabą, w której ulokowane są liczne atrakcje (m.in. kolej linowa, kąpielisko i skatepark);
• Chełm.

Historia[edytuj]

Początki historycznej myślenickiej osady sięgają jeszcze czasów pogańskich. Pierwotnie powstała ona obok źródła (tzw. zimnej wody) na wschodnim zboczu Plebańskiej Góry, nad starym korytem Bysinki. W tym uroczysku, jak podaje tradycja, znajdowała się pogańska świątynia, gdzie oddawano cześć pogańskim bogom. W monograficznych opracowaniach, powołujących się na tradycję, spotykamy informacje, że na miejscu gontyny powstał pierwszy myślenicki kościół katolicki. Ostatecznie źródło ocembrowano, a następnie postawiono na nim kaplicę (ze źródłem pod posadzką).^{[potrzebny przypis]}. Obecna kaplica, zwana Studzienką, zbudowana została na miejscu poprzedniej w 2. poł. XVIII w. w stylu późnobarokowym, otrzymując za patronkę Matkę Bożą Śnieżną.

Pierwsza historyczna wzmianka o Myślenicach pojawiła się w latach 1253–1258 w Kodeksie Tynieckim i mówiła o umocnieniach obronnych. Myślenice broniły bowiem w owym czasie dostępu do stolicy Polski, Krakowa, od strony południowej. W tamtym okresie w rejonie miasta istniał system umocnień, tak zwana brona myślenicka, której główną część stanowił zamek w Myślenicach, warownia u podnóża góry Uklejny, zwanej Zamczyskiem.

Kluczową datą w historii osady był rok 1342 kiedy miała miejsce lokacja miasta. Przywilej lokacyjny nadał Myślenicom król Kazimierz Wielki. Sprzedał myślenickie sołectwo dwóm mieszczanom z Wieliczki (obaj nosili imię Hynko). W tym samym roku kasztelan krakowski Spytko z Melsztyna ufundował kościół parafialny. Od tego czasu miasteczko zaczęło się prężnie rozwijać i otwierało swoje podwoje wielu zacnym gościom. Myślenice odwiedził m.in. Mikołaj Rej, który tam kończył trzecią księgę „Żywota człowieka poczciwego”. Oprócz niego w mieście przebywał król Władysław Jagiełło i królowa Jadwiga, a także cesarz niemiecki Zygmunt Luksemburski oraz królowie Węgier i Danii, a także liczni książęta.

Okres świetności miasta skończył się w 1557 roku, kiedy to Spytek Wawrzyniec Jordan przekazał Myślenice kasztelanii krakowskiej. Krakowscy rządcy byli bardziej zajęci problemami wielkiego miasta, toteż Myślenice zaczęły podupadać. O miasteczku przypomniano sobie w latach trzydziestych i czterdziestych XVII wieku – wtedy to bowiem do Myślenic trafił cudowny obraz Matki Boskiej. Kolejną degradację miasto przeżyło po potopie szwedzkim, w wyniku którego spłonęły dwa kościoły, a maryjne wota zostały rozkradzione.

Po I rozbiorze Polski Myślenice zostały włączone do terytorium cesarstwa austriackiego. Po I wojnie światowej burmistrzem miasta został Jan Dunin-Brzeziński, który w czasie wojny był dowódcą 2 pułku Szwoleżerów Rokitniańskich. O Myślenicach jeszcze raz było głośno w 1936 roku, kiedy Adam Doboszyński zorganizował „Wyprawę myślenicką”, w trakcie której rozbrojono posterunek policji, zdemolowano kilka sklepów żydowskich na rynku oraz próbowano podpalić bożnicę.

W czasie drugiej wojny światowej Myślenice znajdowały się pod niemiecką okupacją od 5 września 1939. W tym czasie dwukrotnie miasto było pacyfikowane (29 VI 1940 r. i 29 IV 1942 r.). Myślenice zostały wyzwolone 22 stycznia 1945 roku przez oddziały 38 armii 4. Frontu Ukraińskiego^[5].

Myślenice początku XX w. opisał Jan Sztaudynger w „Szczęściu z datą wczorajszą”. W rodzinnym domu na Zarabiu przy ul. Sosnowej spędzał wakacje w dzieciństwie i wczesnej młodości^[6].

Demografia[edytuj]

• Piramida wieku mieszkańców Myślenic w 2014 roku^[7].

Zabytki[edytuj]

Rynek

Studnia-fontanna „Tereska” z końca XIX wieku

Pomnik Świętego Floriana z XVIII wieku

Centralnym i najważniejszym punktem miasta jest rynek o kształcie zbliżonym do prostokąta z pierzejami długimi na 120/100/80/115 metrów. Został on wytyczony w roku 1458 według prawa magdeburskiego. W wieku XVIII powstawały przy nim pierwsze murowane domy, najstarszym z nich jest „Kamienica Obońskich” mieszcząca się pod numerem 27. Na płycie rynku znajdują się dwa symbole miasta: studnia-fontanna „Tereska” – pochodzący z końca XIX wieku żeliwny posąg z czeskiej odlewni w Blansku^[8] oraz pomnik Świętego Floriana z XVIII wieku.

Kościół parafialny pw. Narodzenia Najświętszej Marii Panny znajduje się przy ulicy Piotra Skargi, w pobliżu zachodniej pierzei rynku. Został zbudowany w roku 1466 w stylu gotyckim, a następnie przeszedł wiele modernizacji, które wniosły wiele elementów architektury renesansowej i barokowej. Najstarszą częścią jest prezbiterium oraz nawa główna, z następnych wieków pochodzą części kościoła, które dotrwały do dzisiaj, w tym kaplice: Serca Pana Jezusa oraz Matki Bożej, w której znajduje się obraz Matki Boskiej Myślenickiej. Obraz ten powstał w XVI wieku w Rzymie, własność papieża Sykstusa V, do Myślenic trafił w roku 1624, a pod koniec XVII wieku został uznany za cudowny.

Dom Grecki, murowany budynek znajdujący się przy ulicy Sobieskiego 3, został wybudowany w końcu XVII wieku, jako dom zajezdny. Początkowo był parterowy, a od roku 1818 jednopiętrowy. Swą nazwę zawdzięcza goszczeniu licznych kupców ormiańskich, nazywanych wtedy przez miejscową ludność Grekami. Od drugiej połowy dwudziestego wieku pełni funkcję siedziby Muzeum Regionalnego. Wśród wystaw można podziwiać: XIX-wieczne wnętrza mieszczańskie, ekspozycje dzieł sztuki ludowej, etnograficzne, archeologiczne oraz dotyczące II wojny światowej.

Kościół pw. Świętego Jakuba Apostoła został wybudowany w miejscu najstarszego kościoła w Myślenicach pod koniec wieku XV. Podobnie jak kościół parafialny, został zbudowany w stylu gotyckim, lecz przez liczne przebudowy, posiada elementy charakterystyczne dla wielu różnych stylów. Przy kościele oraz po przeciwnej stronie ulicy Niepodległości znajdują się dwa cmentarze, na których można podziwiać XIX-wieczne klasycystyczne nagrobki oraz dwie zbiorowe mogiły: Grób Nieznanego Żołnierza oraz grób Żołnierza Sowieckiego. Kościół jest jednym z punktów na projektowanej Beskidzkiej Drodze św. Jakuba. W jego pobliżu, na zboczu Plebańskiej Góry, znajduje się źródło zwane „Studzienką”. Mieszkańcy Myślenic przez długie lata uznawali wodę z tego źródła za uzdrawiającą. Bezpośrednio obok niego w XVIII wieku powstała Kaplica Matki Bożej Śnieżnej^[9].

Kultura[edytuj]

 Osobny artykuł: Muzeum Regionalne „Dom Grecki” w Myślenicach.

Większość wydarzeń kulturalnych odbywających się w Myślenicach związanych jest z Myślenickim Ośrodkiem Kultury i Sportu^[10]. Organizuje on koncerty, spotkania i wydarzenia literackie oraz kulturalne. Przy MOKiS działa Teatr im. Ks. Kardynała Karola Wojtyły oraz Kino „Muza”.

W mieście działa też Myślenickie Centrum Kultury^[11] i związany z nim Zespół Pieśni i Tańca „Ziemia Myślenicka”^[12], który zdobywa liczne laury i nagrody w kraju i zagranicą.

Oświata[edytuj]

Religia[edytuj]

Zdecydowaną większość mieszkańców Myślenic stanowią katolicy. Na terenie miasta są trzy rzymskokatolickie parafie (Parafia Narodzenia NMP, Parafia Parafia św. Brata Alberta i św. Franciszka z Asyżu), ponadto działalność duszpasterską prowadzą placówki Kościoła Chrześcijan Baptystów i Świadków Jehowy, którzy posiadają Salę Królestwa^[13].

Sport[edytuj]

 Osobny artykuł: Stacja Narciarska Zarabie Sport w Myślenicach.

• KS Dalin Myślenice – wielosekcyjny klub sportowy
• Sokół Myślenice – wielosekcyjny klub sportowy ze świetlicą socjoterapeutyczną
• LKS Orzeł Myślenice – piłkarski klub sportowy, założony w 1948 roku, przez jakiś czas wielosekcyjny. Obecnie piłkarze grają w V lidzie, czyli Klasie Okręgowej Kraków III. Siedziba klubu mieści się przy ul. Kazimierza Wielkiego^[14], zaś stadion przy ul. Andrzeja Marka. Stadion ma pojemność 2000 miejsc, z czego 800 siedzących^[15].
• LKS Górki Myślenice – piłkarski klub sportowy, założony w 2005 roku, obecnie występuje w B-klasie gr. Myślenice I. Siedziba klubu mieści się przy ulicy 3-go Maja, zaś boisko sportowe przy ul. Solidarności. Stadion ma pojemność 100 miejsc siedzących i został oddany do użytku w sierpniu 2016 roku^[16].
• Myślenicki Klub Pétanque – klub petanki
• UKS Zarabie – tenis stołowy
• UKS „Fight Club Myślenice” – Myślenicka Szkoła Sportów Walki i Samoobrony
• MLKSz Myślenice – klub szachowy
• PKS Albert Myślenice – amatorski klub koszykówki grający w KNBA
• Baza treningowa Wisły Kraków S.A^[17].
• SJK Hucul – stajnia

Współpraca międzynarodowa[edytuj]

Miasta partnerskie^[18]:

Zobacz też[edytuj]

 Z tym tematem związana jest kategoria: Ludzie związani z Myślenicami.

Przypisy

Bibliografia[edytuj]

• Myślenice. Internetowa encyklopedia PWN. [dostęp 2015-06-16].

Linki zewnętrzne[edytuj]

• Oficjalna strona internetowa Myślenic
• Wycieczka wirtualna po Myślenicach (panoramy sferyczne)
• Myślenice w Słowniku geograficznym Królestwa Polskiego. T. VI: Malczyce – Netreba. Warszawa, 1885.
• Myślenice w Słowniku geograficznym Królestwa Polskiego. T. XV, cz. 2: Januszpol – Wola Justowska. Warszawa, 1902.

p • d • e Gmina Myślenice Siedziba gminy: Myślenice Miasto Myślenice Wsie Borzęta • Bulina • Bysina • Bęczarka • Droginia • Głogoczów • Jasienica • Jawornik • Krzyszkowice • Łęki • Osieczany • Polanka • Poręba • Trzemeśnia • Zasań • Zawada

p • d • e Miasta województwa małopolskiego Miasta na prawach powiatu Kraków • Nowy Sącz • Tarnów Miasta powiatowe Bochnia • Brzesko • Chrzanów • Dąbrowa Tarnowska • Gorlice • Limanowa • Miechów • Myślenice • Nowy Targ • Olkusz • Oświęcim • Proszowice • Sucha Beskidzka • Wadowice • Wieliczka • Zakopane Miasta gminne Alwernia • Andrychów • Biecz • Bobowa • Brzeszcze • Bukowno • Chełmek • Ciężkowice • Czchów • Dobczyce • Grybów • Jordanów • Kalwaria Zebrzydowska • Kęty • Krynica-Zdrój • Krzeszowice • Libiąż • Maków Podhalański • Mszana Dolna • Muszyna • Niepołomice • Nowe Brzesko • Nowy Wiśnicz • Piwniczna-Zdrój • Rabka-Zdrój • Ryglice • Skała • Skawina • Słomniki • Stary Sącz • Sułkowice • Szczawnica • Szczucin • Świątniki Górne • Trzebinia • Tuchów • Wojnicz • Wolbrom • Zakliczyn • Zator • Żabno

p • d • e Powiat myślenicki Miasta Dobczyce • Myślenice • Sułkowice Gminy miejsko-wiejskie Dobczyce • Myślenice • Sułkowice Gminy wiejskie Lubień • Pcim • Raciechowice • Siepraw • Tokarnia • Wiśniowa