Tworzenie stron internetowych

Ten artykuł dotyczy Strzelna miasta kujawsko-pomorskiego. Zobacz też: inne miejscowości o tej nazwie.

Strzelno
Kościół pw. Świętej Trójcy w Strzelnie
Herb Strzelna
Państwo	Polska
Województwo	kujawsko-pomorskie
Powiat	mogileński
Gmina	Strzelno gmina miejsko-wiejska
Data założenia	XII wiek
Prawa miejskie	1231
Burmistrz	Ewaryst Zdzisław Matczak
Powierzchnia	4,46 km²
Wysokość	ok. 100 m m n.p.m.
Populacja (2015) • liczba ludności • gęstość	5 736[1] 1289[1] os./km²
Strefa numeracyjna	+48 52[1]
Kod pocztowy	88-320
Tablice rejestracyjne	CMG[1]
Położenie na mapie powiatu mogileńskiego Strzelno
Położenie na mapie województwa kujawsko-pomorskiego Strzelno
Położenie na mapie Polski Strzelno
52°37′48″N 18°10′23″E/52,630000 18,173056
TERC (TERYT)	0409044
SIMC	0929598
Urząd miejski ul. Cieślewicza 2 88-320 Strzelno
Multimedia w Wikimedia Commons
Hasło w Wikisłowniku
Strona internetowa

Strzelno (niem. Strelno) – miasto w Polsce położone w województwie kujawsko-pomorskim, w powiecie mogileńskim, siedziba gminy miejsko-wiejskiej Strzelno. Leży 18 km na południe od Inowrocławia u zbiegu dróg krajowych DK15, DK25 i DK62. W latach 1975–1998 miasto administracyjnie należało do województwa bydgoskiego. Ośrodek przemysłowy, centrum handlowo-usługowe dla okolicy.

Położenie[edytuj]

Strzelno położone jest na pograniczu Kujaw i Wielkopolski. Miasto leży na Pojezierzu Gnieźnieńskim. Rzeźba terenu jest lekko pofałdowana. Miasto sąsiaduje z dużymi kompleksami leśnymi. Gleby w tym rejonie to żyzne czarnoziemy. Strzelno jest ważnym, drogowym węzłem komunikacyjnym o znaczeniu krajowym. W pobliżu znajduje się Jezioro Pakoskie.

Historia[edytuj]

Rotunda Świętego Prokopa w 1939 roku

Powstanie miasta związane jest z osobą Piotra Włostowica, wojewody Bolesława Krzywoustego. Uważany jest on za fundatora kościoła św. Krzyża. W latach 80. XII wieku w ówczesnej wsi Strzelno założony został klasztor sióstr norbertanek. Kościół klasztorny nosił początkowo nazwę kościoła św. Trójcy, w latach późniejszych wezwanie zostało rozszerzone na św. Trójcy i NMP. Prawa miejskie Strzelno uzyskało w 1231 r.

Podczas rozbiorów miasto znajdowało się pod panowaniem pruskim. Do 1874 istniało pod nazwą „Strzelno”, po czym zniemczone na niem. „Strelno” (1875-1920). Wyzwolone zostało podczas powstania wielkopolskiego 2 stycznia 1919.

W 1901 roku wybudowano w Strzelnie gazownię, działającą do lat 60. XX wieku.

Podczas II wojny światowej dochodziło do masowych aresztowań w Strzelnie. Niemcy likwidowali miejscową inteligencję.

W czasach II Rzeczypospolitej Strzelno było miastem powiatowym. Z tego okresu pochodzi również działający do dziś Szpital Rejonowy. Z początku XX wieku pochodzi większość kamienic w centrum.

Zabytki[edytuj]

Romańska rotunda św. Prokopa

W Strzelnie znajduje się jeden z najważniejszych zabytków sztuki romańskiej w Polsce - zespół zabudowań na wzgórzu św. Wojciecha:

• Ponorbertański kościół Świętej Trójcy i Najświętszej Marii Panny z unikatowymi kolumnami z przedstawieniami cnót i występków
• Rotunda św. Prokopa

Ponadto w mieście zachował się średniowieczny układ urbanistyczny oraz wiele kamienic z XIX-XX w.

Edukacja[edytuj]

Przedszkola

• Przedszkole Miejskie nr 1 w Strzelnie
• Przedszkole Miejskie nr 2 w Strzelnie

Szkoły podstawowe

• Szkoła Podstawowa w Strzelnie

Gimnazja

• Gimnazjum w Strzelnie
• Gimnazjum w Jeziorach Wielkich z siedzibą w Strzelnie

Szkoły ponadgimnazjalne

• Liceum Ogólnokształcące im. 1 Armii Wojska Polskiego
• Zespół Szkół Zawodowych (Technikum: Handlowe, Mechaniczne, Ekonomiczne; Zasadnicza Szkoła Zawodowa)
• Zasadnicza Szkoła Zawodowa im. J. Cieślewicza

Demografia[edytuj]

• Piramida wieku mieszkańców Strzelna w 2014 roku^[2].

Zieleń miejska[edytuj]

W mieście znajduje się kilka parków. Największym jest park 750-lecia znajdujący się przy ulicy Parkowej. Poza nim są inne tereny zielone. W granicach Strzelna położone są dwa cmentarze. Oba są nadal używane. Na terenie całego miasta są zieleńce i alejki.

Architektura i urbanizacja[edytuj]

Stare miasto składa się w większości z kamienic wybudowanych na początku XX wieku, ale także z romańskich zabytków. Są tu też osiedla domków jednorodzinnych i blokowisko. W południowo-zachodniej części miasta są tereny przemysłowe. Ogólnie cała zabudowa miasta jest zwarta.

Architektura

Rotunda św. Prokopa - ołtarz

Rotunda św. Prokopa - widok na emporę i fragment sklepienia

Półkoliste absydy

Wyjątkowe zdobienia na jednej z kolumn w kościele pw. Świętej Trójcy

Barokowe konfesjonały

Zabytkowe malowidła naścienne

Wspólnoty wyznaniowe[edytuj]

• Rzymskokatolickie
  • Parafia św. Trójcy w Strzelnie

Strzelno ma jedną parafię i jest stolicą dekanatu strzelińskiego. Leży w archidiecezji gnieźnieńskiej.

• Świadkowie Jehowy
  • Chrześcijański Zbór Świadków Jehowy (Sala Królestwa)^[3]

Sport[edytuj]

Strzelno, pomnik św. Wojciecha

W mieście jest hala widowiskowo-sportowa i stadion. Jest tu boisko „Orlik 2012” i obiekty sportowe na użytek mieszkańców. Działają następujące kluby sportowe:

• Kujawianka Strzelno – piłka nożna
• Alfa Strzelno – piłka ręczna
• Mata Strzelno – piłka ręczna

Gospodarka[edytuj]

Najważniejszą częścią strzeleńskiej gospodarki są handel i usługi. Jest tu salon maszyn rolniczych i wyspecjalizowane sklepy. Znajdują się też tutaj markety wielkopowierzchniowe. Duże znaczenie ma też tradycyjny handel. Sklepiki zlokalizowane są w zabytkowych kamieniczkach, targowiskach i przeznaczonych do tego celu pawilonach. Nie oznacza to jednak, że nie ma tu przemysłu. Zakłady pracy zlokalizowane są pod miastem i na jego obrzeżach. Do największych można zaliczyć fabrykę firmy Sanplast, która produkuje m.in. wanny i kabiny prysznicowe. Duże znaczenie w rozwoju miasta ma bliskość dróg o znaczeniu krajowym, które krzyżują się w Strzelnie.

Komunikacja[edytuj]

Przez miasto przebiegają drogi krajowe i wojewódzkie:

• 15 Ostróda – Toruń – Inowrocław – Strzelno – Gniezno – Jarocin – Krotoszyn – Trzebnica
• 25 Bobolice – Bydgoszcz – Inowrocław – Strzelno – Konin – Kalisz – Ostrów Wielkopolski – Oleśnica
• 62 Strzelno – Włocławek – Płock – Wyszków – Drohiczyn – Siemiatycze
• 255 – droga wojewódzka nr 255 Strzelno – Pakość

Co ciekawe, tyle samo dróg krajowych przechodzi np. przez Poznań, co świadczy o ważności Strzelna jako węzła komunikacyjnego.

 Osobny artykuł: Strzelno (stacja kolejowa).

Przez Strzelno przebiega nieczynna linia kolejowa łącząca Inowrocław i Mogilno.

• Linia 231 231 Inowrocław Rąbinek – Mogilno

Do Strzelna można dojechać autobusem. Linie autobusowe obsługuje kilku przewoźników z całego kraju. Bezpośrednie połączenie m.in. z Wrocławiem, Bydgoszczą, Toruniem, Włocławkiem.

Znane osoby związane ze Strzelnem[edytuj]

• Jakub Cieślewicz (1846-1930) – lekarz, działacz społeczny
• Jan Dałkowski (1899-1939) – nauczyciel, kierownik publicznej Szkoły Powszechnej nr 1 w Strzelnie oraz wieloletni działacz społeczny. 25 listopada 1939 r. został rozstrzelany przez hitlerowców i spoczął w zbiorowej mogile we wsi Ciencisko.
• Stanisław Gądecki (ur. 1949) – arcybiskup metropolita poznański, od 2014 przewodniczący Konferencji Episkopatu Polski
• Antoni Gościński (1909-1986) – lekarz w szpitalu w Strzelnie (1935-1939), więzień obozu koncentracyjnego Mauthausen-Gusen
• Radosław Hyży (ur. 8 lutego 1977) – koszykarz
• Ks. dr Antoni Kantecki (1846-1893) – redaktor naczelny „Kuriera Poznańskiego” w latach 1876–1887 , wielkopolski przywódca katolickiego obozu ultramontanów.
• Albert Abraham Michelson (ur. 1852) – fizyk amerykański, laureat nagrody Nobla w 1907 roku
• Franciszek Wasiela (1900-1944) – duchowny rzymskokatolicki, społecznik, fotograf amator
• Agnieszka Twardowska (ur. 1993) – polska wokalistka.

Turystyka i kultura[edytuj]

Miasto jest bardzo atrakcyjne turystycznie ze względu na romańskie zabytki, ale także budynki z innych okresów. Jest tu dobrze rozwinięta baza noclegowa i gastronomiczna. Potrzebne dane można zdobyć w Informacji Turystycznej. Dużo terenów do spacerowania sprawia, poprzez bliskość ważnych dróg podróżni mogą się tu zatrzymać i odpocząć. Dojazd do najważniejszych obiektów jest oznakowany. Są tu dom kultury i kluby sportowe. Kino i inne rozrywki organizowane mieszkańcom przez dom kultury i miasto sprawiają, że można znaleźć dużo wrażeń.

Bezpieczeństwo[edytuj]

O bezpieczeństwo w Strzelnie dbają następujące instytucje zlokalizowane na terenie miasta:

Przynależność administracyjna[edytuj]

Historyczna przynależność polityczno-administracyjna Strzelna

Okres		Państwo	Zwierzchność	Jednostka administracyjna
1887-1919		Królestwo Prus		Prowincja poznańska, powiat strzelneński
1919-1932		Rzeczpospolita Polska		województwo poznańskie, powiat strzelneński
1932-1939		Rzeczpospolita Polska		województwo poznańskie, powiat mogileński
1939-1945		okupacja niemiecka/III Rzesza		Kraj Warty, Rejencja mogileńska
1939-1945		Polskie Państwo Podziemne		Okręg Poznań AK, Samodzielny Obwód Mogilno AK
1945-1950		Rzeczpospolita Polska		województwo poznańskie, powiat mogileński
1950-1952				województwo bydgoskie, powiat mogileński
1950-1975		Polska Rzeczpospolita Ludowa		województwo bydgoskie, powiat mogileński
1975-1989				województwo bydgoskie, rejon inowrocławski
1989-1998		Rzeczpospolita Polska
od 1999				województwo kujawsko-pomorskie, powiat mogileński, gmina Strzelno

Przypisy

Zobacz też[edytuj]

• gmina Strzelno-Południe
• gmina Strzelno-Północ
• cmentarz żydowski w Strzelnie

Linki zewnętrzne[edytuj]

• strona Strzelna
• Strzelno w Słowniku geograficznym Królestwa Polskiego. T. XI: Sochaczew – Szlubowska Wola. Warszawa, 1890.
• Bulla papieża Celestyna III dla klasztoru Norbertanek w Strzelnie z dnia 9 IV 1193 roku

p • d • e Gmina Strzelno Siedziba gminy: miasto Strzelno Wsie Bławaty • Bławatki • Bożejewice • Bronisław • Busewo • Ciechrz • Ciencisko • Dąbek • Górki • Jaworowo • Jeziorki • Kijewice • Książ • Kurzebiela • Laskowo • Łąkie • Markowice • Miradz • Mirosławice • Młynice • Młyny • Niemojewko • Ostrowo • Rzadkwin • Sławsko Dolne • Starczewo • Stodoły • Stodólno • Strzelno Klasztorne • Wybudowanie Strzeleńskie • Witkowo • Wronowy • Wymysłowice • Ziemowity • Zofijówka • Żegotki Osady Międzybór • Młyny (osada leśna) • Ostrowo (osada leśna) • Przedbórz • Wymysłowo Kolonia Kopanie Części miejscowości Tomaszewo

p • d • e Powiat mogileński Miasta Mogilno • Strzelno Gminy miejsko-wiejskie Mogilno • Strzelno Gminy wiejskie Dąbrowa • Jeziora Wielkie