Tworzenie stron internetowych

Ten artykuł dotyczy miasta. Zobacz też: inne znaczenia tego słowa.

Wągrowiec
Wągrowiec z lotu ptaka
Herb Wągrowca Flaga Wągrowca
Dewiza: Wągrowiec wyzwala energię
Państwo	Polska
Województwo	wielkopolskie
Powiat	wągrowiecki
Gmina	gmina miejska
Data założenia	1300
Prawa miejskie	1381
Burmistrz	Krzysztof Poszwa
Powierzchnia	17,83 km²
Wysokość	100 m. m n.p.m.
Populacja (30.06.2016) • liczba ludności • gęstość	25 356[1] 1 422,1 os./km²
Strefa numeracyjna	(+48) 67
Kod pocztowy	62-100
Tablice rejestracyjne	PWA
Położenie na mapie powiatu wągrowieckiego Wągrowiec
Położenie na mapie województwa wielkopolskiego Wągrowiec
Położenie na mapie Polski Wągrowiec
52°48′25″N 17°12′25″E/52,806944 17,206944
TERC (TERYT)	3028011
SIMC	0967297
Urząd miejski ul. Kościuszki 15A 62-100 Wągrowiec
Multimedia w Wikimedia Commons
Informacje w Wikipodróżach
Hasło w Wikisłowniku
Strona internetowa

Wągrowiec (niem. do 1875 Wongrowiec, 1875-1920 Wongrowitz, 1941 Eichenbrück) – miasto w województwie wielkopolskim, w dolinie rzek Nielby i Wełny, siedziba powiatu wągrowieckiego.

Według danych spisu powszechnego z 2011 r. miasto miało 25313 mieszkańców, co daje wzrost w porównaniu z poprzednimi statystykami^[2].

Położenie[edytuj]

Miasto leży na Pałukach. Oddalone jest 60 kilometrów od Poznania, 40 kilometrów od Gniezna, 70 kilometrów od Bydgoszczy i 60 kilometrów od Piły. Rzeźba terenu w okolicy miasta jest płaska, z licznymi jeziorami^[3].

Według danych z 1 stycznia 2011 r. powierzchnia miasta wynosiła 17,83 km²^[4]. Miasto stanowi 1,72% powierzchni powiatu.

Gminę miejską Wągrowiec otacza gmina wiejska Wągrowiec.

W latach 1975–1998 miasto administracyjnie należało do województwa pilskiego.

Nazwa[edytuj]

Miasto powstało z połączenia wielu mniejszych miejscowości w wyniku procesów urbanizacyjnych. Jedna z obecnych dzielnic miasta Durowo wymieniona jest jako osobna wieś pod zlatynizowaną nazwą Durove w łacińskim dokumencie z 1282 roku sygnowanym przez legata apostolskiego Filipa Firmanusa^[5].

Historia[edytuj]

Miasto zostało założone około 1300 jako osada na wyspie Prostynia (Prostorzecze) w dolinie rzek Nielby i Wełny. W 1319 tereny wokół Wągrowca, jak i sama osada zostały wykupione przez zakon cystersów. Miasto zostało ulokowane w 1381, a w 1396 Cystersi przenieśli swoją siedzibę z Łekna do Wągrowca. Przekazanie praw miejskich datowane jest na 1381. Wągrowiec jest ściśle związany z zakonem cystersów łekneńskich i rodem Pałuków. W Wągrowcu mieszkali znani i podziwiani ludzie, m.in. Jakub Wujek, który przetłumaczył Biblię na język polski, a wągrowieckie gimnazjum (obecnie I LO) ukończył Stanisław Przybyszewski.

W renesansie dla miasta Ołtarz główny i Ołtarz Matki Boskiej Różańcowej wykonał znany ówcześnie malarz i rzeźbiarz, Mateusz Kossior. W XVII w. działała w Wągrowcu szkoła Św. Marii Magdaleny przy kościele cysterskim, jej rektorem i altarystą w 1639 r. był Adam Gradowicz^[6]. W 1793 miasto znalazło się pod zaborem pruskim – z niem. nazwą Wongrowitz. Mieszkało tu wówczas zaledwie 612 osób i było 111 drewnianych domów. Wiek XIX przyniósł pewne ożywienie gospodarcze. W 1881 zarejestrowano już 4392 mieszkańców.

II wojna światowa[edytuj]

 Osobne artykuły: Kraj Warty, Wysiedlenia Polaków z Wielkopolski 1939–1941 i Heim ins Reich.

1 września 1939 Wągrowiec przeżył bombardowanie przez Luftwaffe, zginęło wówczas wielu mieszkańców miasta, w tym ówczesny burmistrz Szymon Wachowiak. 5 września do miasta wkroczyło wojsko niemieckie. Niemcy podczas okupacji wcielili je do III Rzeszy, zmienili nazwę miasta na niem. Eichenbrück. Administracyjnie miasto leżało w tzw. Kraju Warty. W latach 1939-1941 z miasta i okolicznych miejscowości wysiedlono większość Polaków do Generalnego Gubernatorstwa, a w zamian sprowadzono Niemców w ramach akcji kolonizacyjnej Heim ins Reich.

Miasto zostało wyzwolone 23 stycznia 1945 przez 220 Samodzielną Gatczyńską Brygadę Pancerną pod dowództwem podpułkownika Andrieja Paszkowa. Od tego momentu Wągrowiec notuje stały dynamiczny rozwój osiągając w 2004 liczbę 24529 mieszkańców.

Zabytki[edytuj]

Kościół i klasztor pocysterski

Budynki, które możemy zaliczyć do zabytkowych są w mieście bardzo zróżnicowane. Od średniowiecznych do militarnych z II wojny światowej. Do najciekawszych należą^[7]:

• Kościół farny pw. św. Jakuba Apostoła
• Klasztor pocysterski z końca XVIII wieku i kościół pw. Wniebowzięcia NMP
• Pomnik ks. Jakuba Wujka
• Piramida Łakińskiego
• Budynek Muzeum Regionalnego
• Wieża widokowa
• Poewangelicki kościół Świętych Apostołów Piotra i Pawła
• Schrony wybudowane w lecie 1939 roku, tworzące fragment polskiej obrony.

Demografia[edytuj]

Dane z 31 grudnia 2010:

Według danych Głównego Urzędu Statystycznego ze spisu powszechnego 2011, miasto Wągrowiec ma 25313 mieszkańców i ta liczba cały czas rośnie^[8].

• Piramida wieku mieszkańców Wągrowca w 2014 roku^[1][1].

Gospodarka[edytuj]

Na wągrowiecką gospodarkę, składa się głównie drobny przemysł i usługi. Wielu mieszkańców żyje z handlu. Dużą część udziałów w lokalnym rynku mają przedsiębiorstwa zajmujące się turystyką i wypoczynkiem. Daje to miejsca pracy i jednocześnie nie wyrządza strat w lokalnym środowisku naturalnym.

Transport[edytuj]

Miasto leży na ważnych szlakach komunikacyjnych. Daje to dobre perspektywy do rozwoju i poprawia komfort życia mieszkańców.

Transport drogowy[edytuj]

Jeden z autobusów miejskiego przewoźnika

Drogi wojewódzkie:

• droga wojewódzka nr 190 Krajenka – Szamocin – Margonin – Wągrowiec – Gniezno
• droga wojewódzka nr 196 Poznań – Murowana Goślina – Wągrowiec
• droga wojewódzka nr 241 Tuchola – Sępólno Krajeńskie – Więcbork – Nakło nad Notecią – Wągrowiec – Rogoźno
• droga wojewódzka nr 251 Kaliska k.Wągrowca – Żnin – Barcin – Pakość – Inowrocław

Transport kolejowy[edytuj]

Dworzec kolejowy w Wągrowcu (2015)

 Osobny artykuł: Wągrowiec (stacja kolejowa).

Przebiegają tędy następujące linie kolejowe:

• Linia kolejowa nr 356: Poznań Wschód – Bydgoszcz Główna
• Linia kolejowa nr 206: Inowrocław Rąbinek – Drawski Młyn

Kursują tędy pociągi pasażerskie do:

• Gołańczy – 4 razy dziennie
• Poznania Głównego – 18 razy dziennie i 1 przez Poznań do Wolsztyna

Na linii Poznań – Wągrowiec – Gołańcz kursują spalinowe zespoły trakcyjne.

Komunikacja miejska[edytuj]

 Osobny artykuł: Zakład Komunikacji Miejskiej w Wągrowcu.

W Wągrowcu kursują autobusy miejskie.

Edukacja[edytuj]

Gimnazjum i Szkoła Podstawowa nr 3

W Wągrowcu znajdują się następujące szkoły^[9]:

• Przedszkola
  • Przedszkole Nr 1 im. Jana Brzechwy
  • Przedszkole Nr 2 im. Marii Konopnickiej
  • Przedszkole Nr 3 w Wągrowcu
  • DoReMi Taneczno-Muzyczne
  • Akademia Talentów
  • Przedszkole Nr 6 im. Czerwonego Kapturka
  • Przedszkole Nr 7 “Pod Grzybkiem”
• Szkoły podstawowe
  • Szkoła Podstawowa Nr 2 im. Cystersów Wągrowieckich
  • Szkoła Podstawowa Nr 3 im. Mikołaja Kopernika + filia
  • Szkoła Podstawowa Nr 4 im Marii Skłodowskiej – Curie
• Gimnazja
  • Gimnazjum nr 1
  • Gimnazjum nr 1 Gminy Wiejskiej Wągrowiec im. M. Konopnickiej w Wągrowcu
• Szkoły ponadgimnazjalne
  • Zespół Szkół Ponadgimnazjalnych Nr 1 im. Stanisława Mikołajczyka
  • Zespół Szkół Ponadgimnazjalnych nr 2 im. ppłk. dr. Stanisława Kulińskiego
  • I Liceum Ogólnokształcące im. Powstańców Wielkopolskich
• Szkoły wyższe
  • Gnieźnieńska Szkoła Wyższa Milenium Wydział Zamiejscowy w Wągrowcu
• Inne
  • Ośrodek Szkolno-Wychowawczy im. Janusza Korczaka w Wągrowcu
  • Zespół Szkół Specjalnych
  • Polski Czerwony Krzyż w Wągrowcu – edukacja zdrowotna

Dzielnice i osiedla[edytuj]

Centrum z widocznym rynkiem

Umownymi częściami miasta są:

• Berdychowo – południowa dzielnica Wągrowca, obejmująca m.in. ulice: Skrajna, 23 Stycznia, Berdychowska, Główna Osiedla, Grunwaldzka, Harcerska.
• Kaliska – osiedle domów jednorodzinnych w północnej części miasta (obejmuje m.in. ulice: Arkadego Fiedlera, Elizy Orzeszkowej, Stanisława Wyspiańskiego, Rgielską, Sosnową, Świerkową i część ul. Kcyńskiej od stacji paliw Orlen).
• Starówka – jej granice wyznaczają ul. Gnieźnieńska, Farna, Klasztorna, Opacka, Cysterska, Kolejowa, Bydgoska. Najstarsza część miasta, w znacznej części położona na wyspie otoczonej rzekami Nielbą i Wełną. Na jej terenie znajduje się m.in. Rynek oraz dworzec PKP oraz ważniejsze zabytki miasta m.in. kościół farny, klasztor cysterski czy opatówka.
• Śródmieście – ul. Kościuszki oraz znajdujące się na wschód od niej osiedla mieszkaniowe przy ul. Jeżyka, Lipowa, Reja, Mickiewicza, Słowackiego i Libelta oraz część ul. Kcyńskiej i Janowieckiej z blokami wraz z osiedlem domków jednorodzinnych pomiędzy starą ul. Piaskową a torami kolejowymi. dzieli się na dwie części. Znajdują się tu główne urzędy miasta min. urząd miejski, starostwo powiatowe, sąd, urząd skarbowy czy też szpital miejski.
• Durowo – północne osiedle Wągrowca położone nad wschodnim brzegiem jeziora Durowskiego, przy drodze wojewódzkiej nr 190. Dawniej ta część miasta była odrębną wsią. Do dzisiaj znajduje się tam siedziba nadleśnictwa Durowo.
• Straszewo – inna starsza nazwa Jaśniak (tej nazwy używają już wyłącznie starsi mieszkańcy miasta), wschodnie osiedle Wągrowca położone nad rzeką Nielbą. Pierwotnie dzielnica była wsią – własność cystersów z pobliskiego klasztoru w Łeknie. (obejmuje m.in. ulice: Łakińskiego, Palińskiego, Polną, Przybyszewskiego, Siostry Joanny, Straszewską oraz nową ul. Piaskową). Obecnie największe, co do liczby ludności, osiedle Wągrowca, na dodatek stale się rozbudowujące. Warto nadmienić, że praktycznie wszystkie bloki zostały wybudowane przez jednego dewelopera, pana Dąbrowskiego.
• Osada – zachodnia dzielnica, miasta Wągrowiec położona na lewym brzegu Jeziora Durowskiego (obejmuje m.in. ulice: Leśną, Bobrowicką, Dębińską, Bartodziejską, Letnią, Grzybową, Wodną). Aktualnie najszybciej rozwijająca się część miasta, pod kątem zabudowy domkami jednorodzinnymi.
• Osiedle Wschód – aktualnie drugie pod względem liczby ludności osiedle Wągrowca. Jest wysunięte najbardziej na wschód. Powstało w okresie PRL-u. (poza samym osiedlem bloków, obejmuje ulice: Bartscha, Bukowieckiego, Kopernika, Kowalskiego, Mikołajczyka, Rzeczna, Wróblewskiego, Tadeusza Nożyńskiego oraz część ul. 11 Listopada). W zasadzie nie licząc Straszewa sypialnia Wągrowca, gdyż praktycznie poza blokami mieszkalnymi i domkami jednorodzinnymi nie ma tam niczego istotnego, gdyż powstało na terenie danych pól i łąk. W założeniu miało to być osiedle w pełni samowystarczalne, gdzie miały powstać szkoły, szpital oraz zakłady pracy, jednak z uwagi na zmianę ustroju w kraju w 1989 r. poprzestano wyłącznie na budowie bloków mieszkalnych z wielkiej płyty.

Przyroda[edytuj]

Skrzyżowanie rzek Wełny i Nielby

Wągrowiec położony jest na Pojezierzu Wielkopolskim. Krajobraz okolic miasta jest ciekawy i urozmaicony z bogactwem lasów mieszanych i rynnowych jezior polodowcowych.

W Wągrowcu znajduje się unikatowe zjawisko geograficzne – skrzyżowanie rzek (błędnie zwane bifurkacją). Tworzą je Wełna z Nielbą, krzyżując się pod kątem prostym. Jest to twór sztuczny – kanał wybudowany w wieku XIX w trakcie prac melioracyjnych systemów dolinnych obu rzek.

Wart zobaczenia jest Rezerwat Przyrody „Dębina” z cennymi okazami dębów szypułkowych, m.in. dębem „Korfantym” (pomnik przyrody).

Wągrowiec jest malowniczo położony nad 3 jeziorami: Durowo, Łęgowo i Rgielskie. Jego wartością jest połączenie miasta powiatowego z przyrodą.

Urzędy i instytucje[edytuj]

Sąd Rejonowy

• Urząd Miejski
• Starostwo Powiatowe
• Urząd Gminy Wągrowiec
• ZUS Inspektorat w Wągrowcu
• Powiatowy Urząd Pracy
• Powiatowa Stacja Sanitarno-Epidemiologiczna
• Prokuratura Rejonowa w Wągrowcu
• Sąd Rejonowy w Wągrowcu
• Komenda Powiatowa Policji
• Komenda Powiatowa Państwowej Straży Pożarnej
• Urząd Skarbowy
• Kasa Rolniczego Ubezpieczenia Społecznego
• Powiatowy Zarząd Dróg w Wągrowcu
• Muzeum Regionalne
• Powiatowy Inspektorat Weterynarii
• Powiatowy Inspektorat Nadzoru Budowlanego

Bezpieczeństwo[edytuj]

Wągrowiec – Państwowa Straż Pożarna

• Komenda Powiatowa Policji w Wągrowcu
• Biuro Bezpieczeństwa Wągrowca
• Centrum Monitoringu Miejskiego
• Zespół Opieki Zdrowotnej w Wągrowcu
• Pogotowie Ratunkowe w Wągrowcu
• Komenda Powiatowa Państwowej Straży Pożarnej w Wągrowcu
• OSP Wągrowiec

Kultura[edytuj]

Deptak na ul. Pocztowej

Wągrowiec jest lokalnym centrum kulturalnym. Znajduje się tu wiele instytucji i organizacji pozarządowych zajmujących się właśnie tym zagadnieniem. Zaliczają się do nich:

• Państwowa Szkoła Muzyczna I Stopnia
• Amfiteatr Miejski
• Powiatowa Biblioteka Publiczna
• Biblioteka Parafialna (Klasztor)
• Miejska Biblioteka Publiczna
• Biblioteka Pedagogiczna Filia w Wągrowcu
• Muzeum Regionalne
• Miejski Dom Kultury
• Kino MDK
• Szlak Cysterski
• Wielkopolska Pętla Szlaku Cysterskiego
• Szlak Piastowski (odnoga północna)

28 września 1981 Poczta Polska wydała okolicznościową całostkę z okazji 600-lecia nadania praw miejskich (1381-1981)^[10].

Turystyka[edytuj]

Wągrowiec – poczta

W centrum miasta podziwiać możemy unikalne w Europie skrzyżowanie rzek Wełny i Nielby.

W 2007 na łamach „Tygodnika Wągrowieckiego” zostało przeprowadzone głosowanie na tzw. 7 cudów powiatu wągrowieckiego. Wybrane zostały:

• Kościół św. Mikołaja w Tarnowie Pałuckim
• Kamień Św. Wojciecha w Budziejewku
• Piramida rotmistrza Łakińskiego w Łaziskach k. Wągrowca^[11][12]
• Dąb „Korfanty” w Rezerwacie Dębina
• Skrzyżowanie rzek Nielby i Wełny
• Klasztor pocysterski w Wągrowcu
• Opatówka w Wągrowcu

Jednym z zabytków jest wągrowiecka fara (kościół katolicki pod wezwaniem św. Jakuba – patrona miasta) z freskami w kaplicy pw. Matki Boskiej Różańcowej^[13].

Baza noclegowa i gastronomiczna[edytuj]

Wągrowiec posiada dobrą bazę hotelową przeznaczoną dla klientów o różnych możliwościach finansowych. Działające w mieście hotele i ośrodki oferują ponad 400 miejsc hotelowych w różnym standardzie. Są tu też hotele 3 i 4-gwiazdkowe. Ponadto znajduje się tu wiele kawiarni, restauracji, pizzerie, cukiernie, bary i puby^[14].

Religia[edytuj]

Kościół farny pw. św. Jakuba

Katolicyzm[edytuj]

• Kościół rzymskokatolicki
  • kościół pw. św. Wojciecha
  • poewangelicki kościół pw. św. Piotra i Pawła
  • kościół pw. bł. Michała Kozala
  • kościół farny pw. św. Jakuba
  • pocysterski kościół Wniebowzięcia Najświętszej Marii Panny

Protestantyzm[edytuj]

• Kościół ewangelicko-augsburski – filiał parafii w Pile

Inne[edytuj]

• Chrześcijański Zbór Świadków Jehowy (Sala Królestwa)^[15].
• Świecki Ruch Misyjny „Epifania”^[16]

Sport i rekreacja[edytuj]

Park 600-lecia

W miejscowości działa klub sportowy Nielba Wągrowiec. Został on założony w 1925 roku. Aktualnie sekcja piłki nożnej gra w III lidze kujawsko-pomorsko – wielkopolskiej, natomiast sekcja piłki ręcznej gra w PGNiG Superlidze Mężczyzn. W obrębie miasta znajdują się dwa stadiony: piłkarski i lekkoatletyczny oraz hala sportowa z zapleczem do odnowy biologicznej.

Wągrowiec posiada bogate walory rekreacyjne w postaci czystych jezior, stwarzających dobre warunki do uprawiania sportów wodnych (nad jeziorem Durowskim swoje przystanie mają kluby żeglarskie: LKSiT Neptun oraz Ogniwo) i wędkarstwa. Stale poszerza się baza hotelowa, funkcjonuje nowoczesny Aquapark oraz rozbudowywane są ścieżki rowerowe. W mieście działa ponadto klub sportowy „Tiger” zrzeszający młodych adeptów karate.

Od 2006 do 2008 roku Wągrowiec był również punktem na trasie wyścigu Tour de Pologne.

Osoby związane z miastem[edytuj]

• Franciszek Jerzy Łakiński – rotmistrz wojsk napoleońskich

Osoby urodzone w Wągrowcu lub z nim związane[edytuj]

Wągrowiec – pomnik Jakuba Wujka

• Jakub Wujek – tłumacz Biblii
• Adam z Wągrowca – organista i kompozytor, zakonnik (rodem z Margonina)
• Adam Gradowicz – bibliofil, w 1639 r. rektor szkoły Św. Marii Magdaleny przy kościele cysterskim
• Max Gerson – lekarz, twórca tzw. „terapii Gersona”
• Stanisław Frankowski – pedagog, pierwszy cywilny dyrektor domu dziecka w Wągrowcu
• Michał Musielak – historyk, bioetyk, badacz problematyki eugeniki i dziejów filozofii medycyny w Polsce, uczeń Julii Zabłockiej i Antoniego Czubińskiego
• Dawid Ogrodnik – polski aktor młodego pokolenia
• Artur Siódmiak – reprezentant Polski w piłce ręcznej
• Łukasz Gierak - reprezentant Polski w piłce ręcznej
• Monika Drybulska – lekkoatletka, maratonka
• Katarzyna Maternowska^[17]- aktorka
• Erazm Kuźma - polski eseista i krytyk literacki

Absolwenci wągrowieckich szkół[edytuj]

• Walenty Szwajcer – odkrywca osady w Biskupinie
• Stanisław Przybyszewski – pisarz
• Bolesław Jaśkowski – działacz narodowy
• Sebastian Konrad – aktor^[18]

Honorowi obywatele miasta[edytuj]

Lista honorowych obywateli Wągrowca wraz z rokiem nadania tytułu^[19]:

• 2012 – Boris Jegorowicz Rasskazow
• 2011 – Marlena Miler
• 2010 – Edward Koziński
• 2009 – Andrzej Sylwester Zieliński
• 2008 – Anna Wolff-Powęska
• 2007 – Artur Siódmiak
• 2006 – Bernhard Horstmann
• 2006 – Rosemarie Oehme
• 2005 – Rainer Stoephasius
• 2004 – Bodo Oehme
• 2004 – Marianne Krause
• 2003 – Joachim Pritzlaff
• 2002 – Stefan Mikołajczak
• 2001 – Marek Borowski
• 2001 – Heliodor Grabias
• 2000 – Franc Dressen
• 1999 – Zdzisław Bączkiewicz
• 1997 – Jens Jörgen Baernthsen
• 1996 – Helmut Harneit
• 1993 – Zenon Willa
• 1993 – Zbigniew Kuźma

Współpraca międzynarodowa[edytuj]

Miasta i gminy partnerskie^[20]:

• Schönwalde-Glien
• Adendorf
• Gyula
• Krasnogorsk
• Le Plessis-Trévise

Zobacz też[edytuj]

• Cmentarz żydowski w Wągrowcu
• Stadion im. Stanisława Bąka
• gmina Wągrowiec-Południe
• gmina Wągrowiec-Północ

Przypisy[edytuj]

Linki zewnętrzne[edytuj]

• Wągrowiec w Słowniku geograficznym Królestwa Polskiego. T. XIII: Warmbrun – Worowo. Warszawa, 1893.
• Strona urzędu gminy

p • d • e Miasta województwa wielkopolskiego Miasta powiatowe Chodzież • Czarnków • Gniezno • Gostyń • Grodzisk Wielkopolski • Jarocin • Kalisz • Kępno • Koło • Konin • Kościan • Krotoszyn • Leszno • Międzychód • Nowy Tomyśl • Oborniki • Ostrów Wielkopolski • Ostrzeszów • Piła • Pleszew • Poznań • Rawicz • Słupca • Szamotuły • Śrem • Środa Wielkopolska • Turek • Wągrowiec • Wolsztyn • Września • Złotów Miasta gminne Bojanowo • Borek Wielkopolski • Buk • Chocz • Czempiń • Czerniejewo • Dąbie • Dobra • Dobrzyca • Dolsk • Golina • Gołańcz • Grabów nad Prosną • Jaraczewo • Jastrowie • Jutrosin • Kleczew • Kłecko • Kłodawa • Kobylin • Kostrzyn • Koźmin Wielkopolski • Kórnik • Krajenka • Krobia • Krzywiń • Krzyż Wielkopolski • Książ Wielkopolski • Luboń • Lwówek • Łobżenica • Margonin • Miejska Górka • Miłosław • Mikstat • Mosina • Murowana Goślina • Nekla • Nowe Skalmierzyce • Obrzycko • Odolanów • Okonek • Opalenica • Opatówek • Osieczna • Ostroróg • Pniewy • Pobiedziska • Pogorzela • Poniec • Przedecz • Puszczykowo • Pyzdry • Rakoniewice • Raszków • Rogoźno • Rydzyna • Rychwał • Sieraków • Skoki • Sompolno • Stawiszyn • Stęszew • Sulmierzyce • Swarzędz • Szamocin • Ślesin • Śmigiel • Trzcianka • Trzemeszno • Tuliszków • Ujście • Wieleń • Wielichowo • Witkowo • Wronki • Wyrzysk • Wysoka • Zagórów • Zbąszyń • Zduny • Żerków

p • d • e Powiat wągrowiecki Miasta Gołańcz • Skoki • Wągrowiec Gminy miejskie Wągrowiec Gminy miejsko-wiejskie Gołańcz • Skoki Gminy wiejskie Damasławek • Mieścisko • Wapno • Wągrowiec