Tworzenie stron internetowych

Wolbrom

Oceń naszą ofertę w zakresie tworzenia stron www oraz sklepów internetowych. Nasza firma oferuje strony www które przyciągną klientów w mieście Wolbrom. Zapewniemy indywidualne podejście do Twojego biznesu. Atrakcyjne ceny i profesjonalne wykonanie zapewni Ci sukces. Strona internetowa jest jedną z metod na pozyskanie klientów dla Twojego biznesu, dokładnie wykonana strona jest jednym z elementów który zachęcają oferenta do skorzystania z Twojej oferty. Rozwiązania z wysokiej półki jakie wykorzystujemy zapewniają skuteczne wykonanie naszej usługi.

Strony internetowe

Jeżeli chesz mieć własną stronę internetową, a Twoja firma znajduje się w miejscowości Wolbrom - dobrze trafiłeś. Projektujemy, wdrażamy i tworzymy strony internetowe dla każdego. Napewno chesz aby klient wpisując w wyszukiwarkę nazwę "Twojej firmy + Wolbrom" uzyskał informację o Twojej stronie oraz ofercie Twojej firmy. Dlatego jeżeli chcesz aby Twoja firma była dobrze widoczna kiedy wyszuka się informacje o mieście Wolbrom warto stworzyć stronę korzystająć z naszych usług.
Pamietaj! jeśli "Strony Internetowe Wolbrom" to tylko My.

Sklepy internetowe

Chcesz aby twój sklep był popularny i aby ludzie mogli go łatwo znaleźć, aby wpisując w wyszukiwarkę "sklep Wolbrom" mogli trafić do twojej witryny i szybko oraz wygodnie zrobić zakupy? Potrzebujesz wydajnego i profesjonalnie wykonanego sklepu internetowego? Napisz teraz do nas. Projektujemy profesjonalne sklepy internetowe, dzięki naszym usługom możesz sprzedawać szybko i wygodnie w Internecie, na terenie miasta Wolbrom i w całej Polsce!

Portfolio

Poniżej mozesz zobaczyć kilka nszych prac. Pamiętaj każdy sklep projektujemy indywidualnie pod konkretne potrzeby..

O mieście: Wolbrom

Z Wikipedii, wolnej encyklopedii
Skocz do: nawigacja, szukaj
Ten artykuł dotyczy miasta. Zobacz też: inne znaczenia tego słowa.
Wolbrom
Wolbromski rynek
Wolbromski rynek
Herb Flaga
Herb Wolbromia Flaga Wolbromia
Państwo  Polska
Województwo  małopolskie
Powiat olkuski
Gmina Wolbrom
gmina miejsko-wiejska
Prawa miejskie od 1327 do 1869, odzyskane w 1930
Burmistrz Adam Zielnik
Powierzchnia 10,12 km²
Wysokość 375–380 m n.p.m.
Populacja (30.06.2016)
• liczba ludności
• gęstość

8763[1]
865,9 os./km²
Strefa numeracyjna
32
Kod pocztowy 32-340
Tablice rejestracyjne KOL
Położenie na mapie województwa małopolskiego
Mapa lokalizacyjna województwa małopolskiego
Wolbrom
Wolbrom
Położenie na mapie Polski
Mapa lokalizacyjna Polski
Wolbrom
Wolbrom
Ziemia50°23′08″N 19°45′34″E/50,385556 19,759444
TERC
(TERYT)
1212074
SIMC 0945315
Urząd miejski
ul. Krakowska 1
32-340 Wolbrom
Strona internetowa

Wolbrom (niem. Wolfram, Wohlborn, dawniej civitas Wolwrami, Wolwram, Nowe Miasto Wolwramów[2]) – miasto w województwie małopolskim, w powiecie olkuskim, siedziba gminy miejsko-wiejskiej Wolbrom. Jest ośrodkiem przemysłu gumowego, drzewnego i metalowego.

Był miastem królewskim Korony Królestwa Polskiego[3]. W latach 1931–1954 był siedzibą gminy Dłużec.

Miasto liczy 8763 mieszkańców (30.06.2016)[4].

Położenie[edytuj]

Zalew wolbromski

Wolbrom leży na Wyżynie Krakowsko-Częstochowskiej, zwanej potocznie Jurą. Znajduje się na źródliskowym obszarze Białej Przemszy nad Pokrzywianką i Centarą w obniżeniu zwanym Bramą Wolbromską. Samo miasto zostało lokowane na cyplu wapiennym na wysokości 375–380 m n.p.m.[5]

Na południe od miasta wznosi się Kamienna Góra, zwieńczona stalowym milenijnym krzyżem, spod którego rozpościera się rozległy widok na Wolbrom i okolicę.

Według danych z 1 stycznia 2011 r. powierzchnia miasta wynosi 10,12 km²[6].

Miasto jest lokalnym ośrodkiem rolniczym, przemysłowym i handlowym. W latach 1975–1998 w woj. katowickim.

Historia[edytuj]

W 1886 r. pożar, który wszczął się na ul. Miechowskiej, strawił jedną trzecią miasta, tj. 136 nieruchomości[7].

W lipcu 1904 r. pożar strawił 2/3 miasta, ok. 246 nieruchomości. Ogień wszczął się około północy na ulicy Szydłowieckiej i w ciągu niespełna dwóch godzin objął zachodnią i północną połać Rynku i ul. Szydłowiecką. Pożar zniszczył ponadto ulice: Lgocką, Szkolną, Bożniczą, Pilicką i Krzywą, niszcząc do szczętu w tej dzielnicy cały majątek Wolbromia[7].

We wrześniu 1906 r. pożar zniszczył 44 nieruchomości, a w tej liczbie nowo wybudowaną remizę straży, której pomimo akcji ratunkowej obronić się nie udało[7].

W listopadzie i grudniu 1914 r. Wolbrom wszedł w strefę linii bojowej i przez 6 tygodni był nieustannie ostrzeliwany. Od granatu, który uderzył w jeden z domów na ulicy Żarnowieckiej, który się zapalił, a od niego zajęły się sąsiednie dwa domy, które prawie doszczętnie spłonęły[7].

Żydzi zaczęli się osiedlać w Wolbromiu po potopie szwedzkim. Ich populacja w 1827 roku wynosiła 724 osób, w 1897 – 2901, a w 1921 – 4276. Od 1941 do września 1942 w Wolbromiu istniało otwarte getto, jego mieszkańcy zostali wywiezieni do obozu zagłady w Bełżcu[8]. Wolbrom został wyzwolony 18 stycznia 1945 roku przez oddziały 21 armii I Frontu Ukraińskiego[9].

W 1949 r. zmieniono nazwy kilku ulic: ul. Miechowską przemianowano na ul. Armii Czerwonej, ul. Polną na ul. Wyzwolenia, ul. Bóżniczą na ul. Krótką, ul. Sióstr Karmelitanek na ul. Boczną, ul. Pierackiego na ul. 1 Maja. W niektórych przypadkach powrócono do pierwotnej nazwy[10].

Architektura[edytuj]

Obecna siedziba wolbromskiego magistratu powstała w latach 70. XX w., w miejscu w którym okresie rozkwitu miasta znajdował się zajazd[5][11][12] Wolbrom można podzielić na dwie części, granicą są tory kolejowe. Fragment z rynkiem i starą zabudową stanowi pierwotny rejon lokacyjny. Na rozbudowę nowej części miały wpływ dwa czynniki: kolej oraz zakłady stomilowskie. Obecne granice Wolbromia w większości pokrywają się z tymi pierwszymi, czyli lokacyjnymi.

W Wolbromiu jest 88 ulic (razem z Rynkiem).

We wschodniej połaci Rynku, otoczony XIX w. kamieniczkami stoi pomnik Jana Kilińskiego ufundowany przez wolbromski Cech Szewski w 1924 r. W rynku zachowało się sporo kamienic z końca XIX w. (nr 2–7, 14, 18–25), które w większości z biegiem lat utraciły cechy stylowe. We północno-wschodnim narożniku Rynku wznosi się kościół parafialny św. Katarzyny Aleksandryjskiej, którego obecny XVII-wieczny budynek zawdzięcza się sprowadzonym w 1628 r. przez ks. Marcina Wolbrama Kanonikom Regularnym Laterańskim z krakowskiego Kazimierza. Również z XVII w. pochodzi budynek klasztorny, który pełni dziś funkcję plebanii.

Rynek w Wolbromiu – styczeń 2009

Układ centrum pochodzi z okresu lokacji, jego ośrodkiem jest kwadratowy Rynek. Zabudowa najstarszej części Wolbromia cechuje charakterystyczna, małomiasteczkowa zabudowa. W zabudowie Rynku dominują piętrowe kamienice z końca XIX w., a okoliczne ulice nieco uboższe parterowe budynki z profilowanymi gzymsami i sieniami na przestrzał. Taką zabudową w większości cechuje się ul. Miechowska (nr 20, 24, 26, 28 i 30).

U zbiegu ul. Mariackiej i ul. Kościuszki znajduje się barokowy, modrzewiowy kościółek pw. Niepokalanego Poczęcia Najświętszej Marii Panny (zwany Kościółkiem Mariackim). Został ufundowany w 1638 r. przez ks. Marcina Wolbrama jako kościół przyszpitalny. Szpital – przytułek dla ubogich, starców i kalek znajdował się po drugiej stronie ulicy (dzisiejszy budynek przy ul. Kościuszki 20). Przy ul. Krótkiej znajduje się budynek zbudowanej w XIX w., dawnej szkoły żydowskiej, od 1945 r. pełniący funkcję magazynu. Po jego północnej stronie wznosiła się XVIII-wieczna synagoga, wyburzona w 1956 r.

Zabytki[edytuj]

Obiekty historyczne[edytuj]

Nieistniejące[edytuj]

Nieistniejąca już kapliczka przy ul. Łukasińskiego z 1915 r.
  • Kapliczka w pobliżu Kamiennej Góry z 1915 r. (na jej miejscu wznosi się nowa kapliczka z 2009 r.), ul. Łukasińskiego
  • Synagoga (zburzona w 1956 r.)

Pomniki i miejsca pamięci[edytuj]

  • pomnik Jana Kilińskiego (ul. Rynek)
  • pomnik upamiętniający ofiary holokaustu (ul. 20 Straconych)
  • pomnik poświęcony żołnierzom polskim ze wszystkich frontów i partyzantom, ul. Kamiennogórska

Podział miasta[edytuj]

Os. Skalska

Dzielnice[edytuj]

  • Stare Miasto
    • Pompka
    • Kozina
    • Kapkazy
    • Szwedy
  • Nowe Miasto

Osiedla mieszkaniowe[edytuj]

  • os. Bolesława Chrobrego
  • os. Władysława Łokietka
  • os. Wąwóz – Kapkazy
  • os. Skalska
  • os. XX-lecia Polskiej Rzeczypospolitej Ludowej
  • os. Domów Jednorodzinnych im. Łukasińskiego
  • os. Wiejska

Demografia[edytuj]

  • Piramida wieku mieszkańców Wolbromia w 2014 roku[1].


Piramida wieku Wolbrom.png

Gospodarka[edytuj]

Pod koniec XIX w., gdy liczba mieszkańców Wolbromia znacznie wzrosła, w miasteczku zaczął rozwijać się handel i rzemiosło szewskie. Okolica zaczęła rosnąć w siłę w wyniku decyzji cara Aleksandra III, który w 1885 r. podpisał statut Towarzystwa Drogi Żelaznej Iwangorodzko-Dąbrowskiej. Jej trasa przecinała wolbromską gminę. Rozpoczęła się budowa liczącego 433 wiorst (462 km) torowiska kolejowego, dworców, peronów, infrastruktury[13].

Okoliczni chłopi znajdowali zatrudnienie przy tej inwestycji, inni wzbogacali się sprzedając ziemię pod drogę żelazną. Wybudowany wówczas budynek dworca kolejowego IV klasy stoi po dzień dzisiejszy.

W Wolbromiu od 2013 roku działa Strefa Aktywności Gospodarczej.

Wolbrom jest ważnym ośrodkiem przemysłu gumowego w Polsce. Do 1992 r. istniały Wolbromskie Zakłady Przemysłu Gumowego Stomil, które zostały przekształcone w szereg niezależnych od siebie spółek.

  • Fabryka Taśm Transporterowych Wolbrom S.A. – produkcja taśm transporterowych i przenośnikowych oraz płyt gumowych[14].
  • Tebamix Sp. z o.o. Zakład Badawczo-Produkcyjny – produkcja mieszanek gumowych[15].
  • Wolmot Sp. z o.o. Przedsiębiorstwo Produkcyjne Wyrobów Gumowych – produkcja węży gumowych i sylikonowych[16].
  • Fagumit Fabryka Węży Gumowych i Tworzyw Sztucznych Sp. z o.o. – produkcja węży gumowych oraz węzy pcv.[17]
  • FBO Wolbrom S.A. – bieżnikowanie opon.[18]
  • WOSTAL – Zakłady Mechaniczno-Kuźnicze – produkcja konstrukcji metalowych, odkuwek oraz produktów dla górnictwa[19].
  • TRI Poland (druga pod względem wielkości fabryka części do samochodów w Europie) – produkcja części motoryzacyjnych.
  • Storem Sp. z o.o. – produkcja konstrukcji stalowych, instalacji elektrycznych i kanalizacyjnych oraz produkcja elementów gumowych[20].
  • ES SYSTEM K – produkcja lad i urządzeń chłodniczych[21].

Transport[edytuj]

Podstawowym połączeniem komunikacyjnym jest droga wojewódzka OlkuszMiechów oraz dodatkowo droga z Krakowa do Pilicy i Koniecpola (droga nr 794). Przez miasto biegnie zelektryfikowana linia kolejowa nr 62 ze stacją w Wolbromiu i trzema przystankami na terenie gminy oraz Linia Hutnicza Szerokotorowa.

Turystyka[edytuj]

Ul. Piłsudskiego

Przy ul. 20 Straconych widnieje płyta pamiątkowa na miejscu rozstrzelania przez hitlerowców 20 osób schwytanych w 1943 r. w łapance ulicznej. Ich mogiła znajduje się na cmentarzu przy ul. Miechowskiej. Zespół tego cmentarza ma charakterystyczny kwaterowy układ, a najstarsze zachowane nagrobki pochodzą z lat 70. XIX w. 1 listopada 1993 r. oddano do użytku Kaplicę Pogrzebową, w której odtąd odbywają się uroczystości pogrzebowe. Na drugim końcu miasta, przy ul. Skalskiej przetrwał fragment dawnego cmentarza żydowskiego z początków XIX w., a w okolicznych lasach znajdują się mogiły ofiar holocaustu. Wartość zabytkową mają również liczne w mieście figury i krzyże przydrożne z przełomu XIX i XX w.[11]

Zalew Nerka, Zalew Wolbromski i Park[edytuj]

Zbiornik wodny tzw. Nerka o pow. ok. 2,55 ha[22], a na północ od miasta Zalew Wolbromski o pow. 20 ha obydwa stanowiące miejsca do wędkowania. Kąpiel jest zakazana[potrzebny przypis]. Przy ul. Konopnickiej położony jest wolbromski park w którym został wybudowany plac zabaw dla dzieci oraz skatepark. Przez park przepływa rzeka Pokrzywianka.

Panorama Zalewu wolbromskiego z przystani

Kamienna Góra[edytuj]

Na południe od miasta wznosi się Kamienna Góra zwieńczona stalowym milenijnym krzyżem spod którego rozpościera się rozległy widok na Wolbrom i okolicę.

Panorama Wolbromia z Kamiennej Góry
Panorama Wolbromia z Kamiennej Góry

Na rozdrożach ulicy Łukasińskiego i polnej drogi, tuż za Rajami, w pobliżu tzw. Kamiennej Góry mieściła się kapliczka powstała w 1915 r. dla upamiętnienia miejsca, w którym polegli austriaccy żołnierze. Wewnątrz znajdował się obraz z wizerunkiem Matki Boskiej Częstochowskiej. Przez długi czas w kapliczce odbywały się lekcje religii prowadzone przez siostry karmelitanki. Kapliczka została rozebrana w lipcu 2008 r., w jej miejsce powstała nowa[12].

Edukacja[edytuj]

Zespół Szkół im. Romualda Traugutta

Na terenie miasta funkcjonują 3 przedszkola, 3 szkoły podstawowe, 3 gimnazja, Poradnia Psychologiczno – Pedagogiczna oraz Zespół Szkół, w skład którego wchodzą: Liceum Ogólnokształcące, Liceum Profilowane, Technikum Agrobiznesu, Zasadnicze Szkoły Zawodowe oraz Liceum Uzupełniające dla dorosłych.

  • Przedszkola
    • Przedszkole Publiczne Nr 1 im. Misia Uszatka
    • Przedszkole Publiczne Nr 2
    • Przedszkole Niepubliczne Integracyjne

Zespół Szkół im. Romualda Traugutta:

  • Licea
  • Technikum
  • Zasadnicza Szkoła Zawodowa

Kultura[edytuj]

Samolot MIG w parku przy Centrum Kultury

Życie kulturalne miasta i całej gminy skupia się w Miejskim Ośrodku Kultury, który ma siedzibę przy ul. Leśnej 2.

Placówki kulturalne[edytuj]

  • Kino Radość
  • Miejski Ośrodek Kultury
  • Dom Kultury
  • Gminne Centrum Promocji i Informacji
  • Miejska Biblioteka Publiczna

Cykliczne imprezy[edytuj]

Dni Wolbromia[edytuj]

Impreza odbywa się cyklicznie od ośmiu lat. Ma formę trwającego dwa dni święta miasta (dawniej trzy), podczas którego odbywają się liczne festyny, parady oraz imprezy rekreacyjne i kulturalne. Tradycyjnie zapraszane są na Dni Wolbromia delegacje partnerskich miast z Węgier i Niemiec.

Rok Zespoły
2014 Ego Trip, Mesajah, Donatan & Cleo, Formacja Nieżywych Schabuff, Uniqplan, Piersi, Elektryczne Gitary
2013 Puzzle, ARh Rock, The Painters, 7th STEP, Mirami, Trzy Korony, Pudelsi, Obsesja, Pozytywnie Nakręceni, Off KulturaA, Axis Mundi, Neo Retros, Genesis Clasic[23]
2012 Verba, Gooral, ZA NO ZA, Lady Pank, Another Pink Floyd, Likeit, Magistrala, Party Hard, Voyager, De Mono[23]
2011 Grupa Operacyjna, Natty-Dead, Sztywny Pal Azji, Route 94, Blenders, Kombii[24]
2010 Robert Gawliński, Andrzej Sikorski z córką, Omen, O! Ela, Modern Talking Reloaded[25]
2009 Losza Vera, Formacja Nieżywych Schabuff, Skangur, Omen[26]
2008 Ptaky, Coma, Skaldowie
2007 Wędrowne Gitary, Leszcze
2006 Golec uOrkiestra
2005 Alergen, Goście... goście, Pidżama Porno, KSU, Nana, In-Grid, Kult (odwołany)

Patriotyczne[edytuj]

  • Rocznicy Uchwalenia Konstytucji 3 Maja
  • Patrona Straży Pożarnej Św. Floriana

Dom kultury[edytuj]

  • Filia Szkoły Muzycznej Casio
  • Szkoła tańca towarzyskiego Wena
  • Grupa Teatralna Moderna
  • Teatr Tańca Actus Animi
  • Zespół Pieśni i Tańca „Wolbromiacy”
  • Formacja tańca nowoczesnego "SHINE"

Projekty integracyjno-aktywizujące[edytuj]

  • Nowe Horyzonty
  • Uniwersytet Trzeciego Wieku

Religia[edytuj]

Kościół Podwyższenia Krzyża Świętego wraz z plebanią

Parafie rzymskokatolickie[edytuj]

Parafia pw. św. Katarzyny Aleksandryjskiej Dziewicy i Męczennicy

Parafia św. Katarzyny przy wolbromskim rynku została erygowana prawdopodobnie w XV w. Kościół parafialny został wzniesiony na przeł. XV w. i XVI w. Obecny kształt świątynia zyskała w XVII w. Konsekrowany został w 1692 r. Kościół św. Katarzyny może poszczycić się pięknymi obrazami Pana Jezusa na krzyżu, św. Katarzyny – patronki kościoła oraz Matki Bożej Pocieszenia.

Parafia Podwyższenia Krzyża Świętego

Budowa kościoła rozpoczęła się w 1989 r. Kościół został konsekrowany i poświęcony w 2000 r. przez bp Adama Śmigielskiego. Wnętrze kościoła zaprojektował Jan Funek, artysta z Krakowa. Powstał ołtarz główny, ołtarz maryjny w osobnej kaplicy, przygotowano 58 ławek, konfesjonały, okna, nagłośnienie, wreszcie malowanie.

Zbory[edytuj]

Zbór Świadków Jehowy powstały w Wolbromiu w latach 60. XX wieku. W 2012 roku do zboru Wolbrom przyłączono niewielki zbór w Bydlinie.

Sport[edytuj]

Stadion
Basen
 Osobny artykuł: Przebój Wolbrom.

Klub Sportowy Przebój ma obecnie jedynie sekcję piłki nożnej. Obecnie pierwsza drużyna znajduje się w 3 lidze małopolsko-świętokrzyskiej. Największym sukcesem klubu jest awans do rozgrywek na szczeblu centralnym, tj. do 2 ligi, grupy wschodniej.

Współpraca międzynarodowa[edytuj]

Miasta i gminy partnerskie Kraj
 Waltershausen  Niemcy
 Domaszék  Węgry

Ciekawostki[edytuj]

  • Film kręcony w Wolbromiu: Próba mikrofonu to film krótkometrażowy wyreżyserowany przez studenta Wydziału Radia i Telewizji Uniwersytetu Śląskiego w Katowicach, Tomasza Jurkiewicza. Jest to opowieść o młodym, dwudziestoletnim sprzedawcy biletów w kasie PKP, któremu świat marzeń myli się z rzeczywistością. Film zrealizowany był w Wolbromiu przy nieocenionej pomocy mieszkańców i tutejszych instytucji. Sceny kręcone m.in. na terenie wolbromskiej stacji PKP, ul. Ogrodowej, w budynku poczty. W filmie wystąpili: Paweł Tomaszewski, Olga Bołądź, Ewelina Starejki. Film ze specjalnym udziałem Tomasza Kota. Film kręcono w 2006 r.[28][29]
  • „Biała plebania w Wolbromiu”. Kazimierz Koźniewski, swą skłonność do artykułów-donosów wyraził kiedyś w haniebnej broszurce „Biała plebania w Wolbromiu”. Pisze w niej m.in. – Chcieli pić wódkę, grabić, mordować – a czynili to jeszcze goręcej, gdy ich sumienie uspokajano bluźnierczym powoływaniem się na słowo Boże. Jej tematyka jest związana z powstaniem pierwszej mafii w Polsce. Wolbromska plebania jest tutaj terrorystyczną centralą, z której duchowni wydają polecenia zdegenerowanej bandzie. Dramatyczną rozmowę księdza z Grabińską Koźniewski podsumowuje: Ksiądz Oborski zdecydował: chłopiec musi zostać zamordowany. Tak będzie lepiej! Utwierdził więc Grabińską w jej dzieciobójczych planach swym najwyższym autorytetem. Rozgrzeszył z góry morderców sam stając z nimi w jednym szeregu[30].
  • Kapliczka przy ul. Miechowskiej. Od mieszkańców miasta można usłyszeć, że postawiono ją w miejscu, w którym odpoczywał marszałek Józef Piłsudski po walkach pod Krzywopłotami. Postawiona przez Piotra Rogalskiego, modernizowana przez Mirosława Grelewicza w 2007 r. Dawniej kapliczka stała pomiędzy czterema wielkimi lipami[31].

Honorowi obywatele[edytuj]

Przypisy

  1. ab http://www.polskawliczbach.pl/Wolbrom, w oparciu o dane GUS.
  2. De Nova Civitate Wolwramow – zapiska sądowa z 1387 roku nazywa tak miasto.
  3. Magazin für die neue Historie und Geographie Angelegt, t. XVI, Halle, 1782, s. 15.
  4. Ludność. Stan i struktura w przekroju terytorialnym (Stan w dniu 31 XII 2010 r.). , 2011-06-10. Warszawa: Główny Urząd Statystyczny. ISSN 1734-6118. 
  5. ab Andrzej Pankowicz, Wolbrom: Studium przestrzeni miejskich w okresie staropolskim, Urząd Miejski w Wolbromiu, 1998.
  6. Powierzchnia i ludność w przekroju terytorialnym w 2013 r.. „Powierzchnia i Ludność w Przekroju Terytorialnym”, 2013-07-26. Warszawa: Główny Urząd Statystyczny. ISSN 1505-5507. 
  7. abcd Jerzy Nagawiecki, Złota Księga. 110 lat Straży Ogniowej w Wolbromiu (1894–2005), Ochotnicza Straż Pożarna w Wolbromiu, 2005.
  8. Historia – Społeczność żydowska przed 1989 – Wolbrom. Wirtualny Sztetl. [dostęp 2017-03-06].
  9. Rada Ochrony Pomników Walki i Męczeństwa ”Przewodnik po upamiętnionych miejscach walk i męczeństwa lata wojny 1939- 1945”, Sport i Turystyka 1988, ​ISBN 83-217-2709-3​, str. 302
  10. Studium historyczno-urbanistyczne opracowane na zlecenie UMiG w Wolbromiu, Kraków 1987.
  11. ab Wolbrom: informator miejski, tekst: Augustyn Sikora; tł. na j. ang. Małgorzata Plata, Katarzyna Grabowska Wolbrom „Fama”, 1998.
  12. ab Przewodnik po Ziemi Wolbromskiej, zesp. red.: Wiesław Biernacki, Justyna Papaj; tł. Tomasz Posełek. Wolbrom: Urząd Miasta i Gminy, 2005.
  13. 100-letnia historia Fabryki Wyrobów Gumowych w Wolbromiu 1908–2008, tekst Jerzy Nagawiecki; fot. Stanisław Kajda, Piotr Pięta, Jacek Jarosz; oprac. Grażyna Kozak. Kraków: AWK „Geo”; Wolbrom: FTT Stomil Wolbrom, 2008.
  14. https://fttwolbrom.com.pl/offer/1.
  15. http://tebamix.com.pl/.
  16. http://www.wolmot.com.pl/index2.php?lang=pl.
  17. http://www.fagumit.com.pl/offer.
  18. http://fborubber.com/oferta/.
  19. http://www.wostal.pl/produkty/.
  20. http://www.storem.pl/.
  21. http://www.essystemk.pl/index.php?p=m&idg=pr,11.
  22. Powierzchnia Zalewu Nerka.
  23. ab Plan Dni Wolbromia 2013 (pol.). [dostęp 2013-06-29].
  24. Plan Dni Wolbromia 2011 (pol.). [dostęp 2011-12-12].
  25. Plan Dni Wolbromia 2010 (pol.). [dostęp 2014-10-1231].
  26. Plan Dni Wolbromia 2009 (pol.). [dostęp 2011-12-12].
  27. Zbór Wolbrom.
  28. www.filmpolski.pl – Próba Mikrofonu. [dostęp 2013-11-17].
  29. www.filmweb.pl – Próba mikrofonu (2006). [dostęp 2013-11-17].
  30. www.wiadomosciolkuskie.pl – Sprawa ks. dr Piotra Oborskiego. [dostęp 2013-11-17].
  31. www.it-jura.pl – Wolbrom. [dostęp 2013-11-17].
  32. Miejski Serwis Informacyjny.

Linki zewnętrzne[edytuj]

'