Bełchatów – miasto w województwie łódzkim, siedziba powiatu bełchatowskiego. Położone na Wzniesieniach Południowomazowieckich, w mezoregionie Wysoczyzna Bełchatowska nad rzeką Rakówką, ok. 50 km na południe od Łodzi i ok. 25 km na zachód od Piotrkowa Trybunalskiego.
Miasto prywatne Królestwa Kongresowego, położone było w 1827 roku w powiecie piotrkowskim, obwodzie piotrkowskim województwa kaliskiego[2]. Bełchatów jest jednym z 312 miast należących do Związku Miast Polskich. W latach 1975–1998 miasto administracyjnie należało do województwa piotrkowskiego.
Według danych z 30 czerwca 2016 roku miasto liczyło 58 407 mieszkańców[1]. Piąte pod względem ludności miasto województwa łódzkiego.
Bełchatów jest nazwą dzierżawczą utworzoną od staropolskiego imienia Bełchat (bełch – wir wodny), założyciela i właściciela osady. Nazwa Belchatow pierwszy raz wzmiankowana w źródłach historycznych w 1391[3].
Bełchatów jest położony w środkowej Polsce na południe od Łodzi na Wysoczyźnie Bełchatowskiej, nad Rakówką (prawy dopływ Widawki).
Zieleń miejska i obiekty rekreacji[edytuj]
-
Na obszarze Bełchatowa powstało wiele parków, zieleńców oraz miejsc codziennego wypoczynku i rekreacji. Istnieje 7 parków w tym jeden zabytkowy, 5 skwerów, 3 obiekty rekreacyjne i 27 placów zabaw.
Przez miasto przepływa Rakówka (prawy dopływ Widawki), a także cztery cieki. Do Rakówki dopływają dwie rzeczki, jedna struga i jeden strumień:
- ciek A – niewielka rzeczka; bieg zaczyna między Myszakami a Dobrzelowem, dalej w stronę ulicy Józefa Piłsudskiego, przecina ulice Pabianicką, by tuż za mostem, skręcając w lewo przed mostem Aleja Włókniarzy, dojść do Rakówki,
- ciek B – niewielka rzeczka dopływająca do Rakówki między osiedlem Okrzei a osiedlem Słoneczne tuż przy skwerze Z.O.S.I.A i ulicy Tęczowej. Kieruje się od wsi Dobiecin poprzez osiedle Politanice tuż przy ulicy Stanisława Staszica. Do cieku B dołączają dwa cieki, dalej kieruje wzdłuż skweru, aż do Rakówki,
- ciek C – niewielki strumień dopływający od Zdzieszulic dopływa do rzeki tuż niedaleko strefy przemysłowej znajdującej się przy ulicy Przemysłowej,
- ciek D – niewielka struga, która zaczyna swój bieg tuż pod torami przy osiedlu Przytorze, dalej kieruje się w stronę ulicy Wojska Polskiego, gdzie wzdłuż ogrodzeń dochodzi do Rakówki.
Na terenie miasta istnieją stawy, oczka i niewielkie zbiorniki wodne. Do nich zalicza się niewielki staw na osiedlu Budowlanych przy Dworku Olszewskich, zaś po drugiej stronie parku, za ulicą Mielczarskiego, jest skwer z naturalnym oczkiem wodnym. Na osiedlu Lipy znajduje się Uroczysko Ługi z dwoma stawami; w mieście znajdują się też też niewielkie zbiorniki wodne.
Miasto jest narażone na miejscowe podtopienia. Bełchatów doświadczył kilka razy poważnych podtopień, takich jak w 2010 r. W mieście istnieje kilka stref miejscowych podtopień podzielonych na szesnaście stref podtopień.
Struktura powierzchni[edytuj]
Według danych z 1 stycznia 2010 r. powierzchnia miasta wynosiła 34,64 km²[4]. Miasto stanowi 3,58% powierzchni powiatu bełchatowskiego.
Według danych z roku 2007 Bełchatów ma obszar 34,64 km², w tym: użytki rolne: 51%, użytki leśne: 15%[4].
- Prezydent: Mariola Czechowska
- Wiceprezydenci: Ireneusz Owczarek, Łukasz Politański
- Przewodniczący Rady Miasta: Elżbieta Naturalna
- Wiceprzewodniczący Rady Powiatu: Jolanta Pawlikowska, Józef Wodziński
Rada Miasta[edytuj]
Ugrupowanie |
Kadencja 2002-2006[5] |
Kadencja 2006-2010[6] |
Kadencja 2010-2014[7] |
Kadencja 2014-2018[8] |
---|
Samoobrona |
4 |
- |
- |
- |
Sojusz Lewicy Demokratycznej |
9 (SLD-UP) |
4 (LiD) |
3 |
- |
Plus |
7 |
4 |
8 |
6 |
Porozumienie Platforma Sprawiedliwości |
3 |
- |
- |
- |
Prawo i Sprawiedliwość |
- |
7 |
4 |
14 |
Platforma Obywatelska |
- |
4 |
4 |
- |
Stowarzyszenie Ziemia Bełchatowska |
- |
4 |
4 |
2[9] |
KWW Waldemara Płomińskiego |
- |
- |
- |
1 |
Osiedla i dzielnice[edytuj]
Pierwsze osiedla powstawały w latach 60. XX wieku, kolejne zaczynały powstawać w czasie najdynamiczniejszego wzrostu populacji miasta, równocześnie z Kopalnią Węgla Brunatnego „Bełchatów” i Elektrownią Bełchatów w latach 70. i 80. Większość osiedli budowano głównie z wielkiej płyty. Głównym wykonawcą ˌˌblokowiskˈˈ było nieistniejące obecnie Wieluńskie Przedsiębiorstwo Budowlane (tzw. „wieluński BeP”) z Wielunia. Do dzielnic Bełchatowa należą: Grocholice, Bełchatówek i Dobrzelów.
Dane z 31 grudnia 2007[10]:
Opis |
Ogółem |
Kobiety |
Mężczyźni |
---|
jednostka |
osób |
% |
osób |
% |
osób |
% |
populacja |
61496 |
100 |
31334 |
51,0 |
30162 |
49,0 |
gęstość zaludnienia
(mieszk./km²) |
1775 |
905 |
871 |
Wykres liczby ludności miasta Bełchatowa na przestrzeni 2 ostatnich stuleci:
Największą populację Bełchatów odnotował w 2002 r. – według danych GUS 63 208 mieszkańców[11]
W 2013 r. populacja Bełchatowa wynosiła 59 867 mieszkańców[12].
-
- Piramida wieku mieszkańców Bełchatowa w 2014 roku[1].
Do XVIII wieku Bełchatów był niewielką miejscowością w pobliżu średniowiecznego miasta Grocholice (obecnie dzielnicy Bełchatowa). Rozwinął się w połowie XVIII wieku po otrzymaniu praw miejskich, a od początku XIX wieku był ośrodkiem przemysłu tkackiego, jednak liczba jego ludności nie przekraczała kilku tysięcy osób. Gwałtowny rozwój miasta nastąpił po 1975 roku, gdy podjęto decyzję o budowie Zespołu Górniczo–Energetycznego „Bełchatów” wraz z osiedlami mieszkalnymi, usługami i linią kolejową.
-
Rozwój terytorialny miasta[edytuj]
- 1925 – dołączenie do Bełchatowa wsi Olsztyn (teren dzisiejszego osiedla Olsztyńskiego), Zamoście (okolice dzisiejszej ul. Zamoście) i Lipy (okolice dzisiejszej ul. Lipowej).
- 1933 – przyłączenie do Bełchatowa wsi Czapliniec (okolice dzisiejszej ulicy Czaplinieckiej).
- 1977 – do Bełchatowa włączono Grocholice (aktualnie najstarsza dzielnica miasta), Politanice, część Dobrzelowa i Domiechowic.
-
Architektura[edytuj]
-
Według rejestru zabytków NID na listę zabytków wpisane są obiekty:
Przez Bełchatów biegną ważne szlaki komunikacyjne: Kielce–Wrocław, Wrocław–Lublin, droga krajowa oraz drogi wojewódzkie. Projektowane autostrady znajdą się również blisko miasta. Przez Bełchatów prowadzi 37,8 km dróg krajowych i wojewódzkich oraz 85 km dróg miejskich i osiedlowych.
Drogi prowadzące przez Bełchatów:
Przez Bełchatów przebiega linia kolejowa z Rogowca (kopalni i elektrowni „Bełchatów”) do Piotrkowa Trybunalskiego (obecnie tylko ruch towarowy). Od stycznia 1987 do kwietnia 2000[14] Bełchatów posiadał pasażerskie połączenie kolejowe z Piotrkowem Trybunalskim. W niedalekiej przyszłości – oddalone 30 km od miasta – lotnisko wojskowe w Łasku, gdzie znajduje się nowoczesna baza lotnicza i stacjonują F-16, zostanie przekształcone w lotnisko towarowe[potrzebny przypis].
Usługi komunikacyjne świadczy MZK, który dysponuje 25 autobusami pasażerskimi, w tym jednym wycieczkowym (dane z 1995 r.). Autobusy kursują na liniach o łącznej długości 178 km, z czego 114 km przypada na samo miasto. Z dworca funkcjonują połączenia PKS, dzięki którym z Bełchatowa można dotrzeć bezpośrednio m.in. do Warszawy, Lublina, Wrocławia, Kudowy-Zdroju, Kłodzka, Częstochowy, Łodzi, Sieradza, Radomia, Kalisza, Kielc, Krakowa i Szklarskiej Poręby.
Przy Szpitalu Wojewódzkim im. Jana Pawła II 4 czerwca 2007 otworzono lądowisko sanitarne.
Ok. 5 km na północ od miasta zlokalizowane jest prywatne lądowisko Bełchatów-Kałduny.
Kopalnia węgla brunatnego i elektrownia w Bełchatowie
Niedaleko od miasta (10 km) znajduje się największe w Polsce zagłębie paliwowo-energetyczne, w skład którego wchodzą Kopalnia Węgla Brunatnego „Bełchatów” oraz Elektrownia Bełchatów. Bełchatów jest jednym z dwóch najważniejszych miast PBOP.
8 maja 2013 w Bełchatowie oddano do użytku nową siedzibę koncernu PGE Górnictwo i Energetyka Konwencjonalna S.A. Obiekt został wybudowany kosztem ok. 50 mln. zł, na osiedlu Binków przy ul. Węglowej 5. Jego architektura nawiązuje do wyglądu przekroju kabla energetycznego. Jest największym i najnowocześniejszym budynkiem biurowym w Bełchatowie. Uroczystego poświęcenia w obecności władz samorządowych miasta i regionu, przedstawicieli dyrekcji PGE GiEK oraz władz koncernu Polskiej Grupy Energetycznej dokonał arcybiskup Marek Jędraszewski[15].
Siedziba koncernu PGE Górnictwo i Energetyka Konwencjonalna S.A w Bełchatowie ul. Węglowa 5
Około 10 km na południe od centrum Bełchatowa, przy sztucznym zbiorniku wodnym znajdują się dwa ośrodki sportowo-rekreacyjne, popularne w okresie letnim: Ośrodek „Słok” (właściciel Elektrownia Bełchatów) i Ośrodek „Wawrzkowizna” (właściciel Kopalnia Węgla Brunatnego „Bełchatów”). Każdy z ośrodków posiada własną bazę noclegową (hotele, domki, kwatery), a także szereg atrakcji, m.in.: stadninę koni, rowery wodne, żaglówki, kajaki, boiska sportowe, kąpielisko ze zjeżdżalnią wodną i plażą, rowery go-cart, krytą pływalnię, sauny, solarium, jacuzzi, korty tenisowe o nawierzchni tartanowej, siłownię i wiele innych. Ponadto w okresie wakacyjnym często organizowane są różnego typu koncerty z udziałem gwiazd polskiej estrady.
Baza hotelowa[edytuj]
Baza hotelowa w Bełchatowie jest związana głównie z położeniem miasta przy ważnych szlakach komunikacyjnych: drodze krajowej nr 74 oraz drogach wojewódzkich 484 i 485, a także z ośrodkami sportu i rekreacji „Słok” i „Wawrzkowiza” położonymi w okolicach Bełchatowa.
Hotele 3-gwiazdkowe (***):
- Hotel Sport znajdujący się przy hali widowiskowo-sportowej KWB Bełchatów,
- Hotel Santin,
- Hotel Wodnik Bełchatów 3 (przy Ośrodku Szkoleniowo-Wypoczynkowy „Słok” k. Bełchatowa). Położony 15 km od centrum miasta, 40 km od głównej stacji kolejowej i 15 km od głównej stacji PKS. Najbliższe lotnisko znajduje się 50 km od hotelu. W 2006 Hotel Wodnik otrzymał certyfikat SKKP i stał się członkiem wspierającym Stowarzyszenia „Konferencje i Kongresy w Polsce”[16].
W Bełchatowie działają następujące kluby:
Bełchatów najbardziej znane jest za sprawą męskiego klubu siatkarskiego Skra Bełchatów[17]. Bełchatowska baza sportowa składa się m.in. ze stadionu piłkarskiego GKS Bełchatów przy ul. Sportowej 3, hali „Energia” im. Edwarda Najgebauera przy ulicy Dąbrowskiego, hali widowiskowo-sportowej przy ulicy 1 Maja (niedaleko stadionu), Squash Klubu Bełchatów znajdującego się przy ul.Transportowej 3, kilku boisk treningowych, 4 basenów, kortów tenisowych, sal gimnastycznych i boisk szkolnych niemal przy każdej placówce edukacyjnej, boisk lekkoatletycznych, siłowni, lodowiska. Tutejsze kluby sportowe proponują uprawianie różnorodnych sportów nie tylko dorosłym, ale prowadzą też szkółki szkolące przyszłych sportowców. W czerwcu 1995 roku po raz pierwszy zorganizowano Miejską Olimpiadę Sportową, w której ponad 6 tys. uczniów walczyło o medale w kilkunastu dyscyplinach olimpijskich.
Miejska i Powiatowa Biblioteka Publiczna im. Józefa Ignacego Kraszewskiego[edytuj]
|
Ta sekcja od 2009-06 wymaga zweryfikowania podanych informacji.
Należy podać (wiarygodne) źródła, najlepiej w formie dokładnych przypisów bibliograficznych. Część lub nawet wszystkie informacje w sekcji mogą być nieprawdziwe. Jako pozbawione źródeł mogą zostać zakwestionowane i usunięte. Dokładniejsze informacje o tym, co należy poprawić, być może znajdują się w dyskusji tej sekcji. Po wyeliminowaniu niedoskonałości należy usunąć szablon {{Dopracować}} z tej sekcji. |
Budynek Miejskiej i Powiatowej Biblioteki Publicznej w Bełchatowie
Najstarszą placówką kulturalną w mieście, istniejącą od 1935, jest Miejska i Powiatowa Biblioteka Publiczna (MiPBP). Poza główną siedzibą na terenie Bełchatowa działają 4 filie MiPBP:
Główna placówka sprawuje również nadzór merytoryczny nad 15 bibliotekami na terenie powiatu bełchatowskiego w: Drużbicach, Kleszczowie (oraz filie w: Łękińsku i Żłobnicy), Klukach, Kurnosie, Łękawie, Ruścu (oraz filia w Woli Wiązowej), Gminy Szczerców, Zelowie (oraz filie w Kociszewie i Wygiełzowie).
15 stycznia 2002 został oddany do użytku wybudowany w centrum miasta nowoczesny budynek MiPBP, w pełni dostosowany do potrzeb osób niepełnosprawnych wraz z parkingiem przed budynkiem. W budynku został umieszczony także oddział biblioteki dla dzieci, przeniesiony z danego budynku Związku Strzeleckiego „Strzelec” (wybudowanego w 1938 roku, mieszczącego się przy ulicy 1 Maja 45.
Oprócz typowej działalności bibliotecznej MiPBP prowadzi szereg przedsięwzięć kulturalnych:
- Ogólnopolski Konkurs Poetycki im. Wacława Olszewskiego (od 1994 r.),
- Kiermasze Taniej Książki (od 1994 r.),
- Konkurs o Regionie „Między rajem a węglem” (od 1996 r.),
- Powiatowy Konkurs „Książki na medal” (od 1999 r.),
- Powiatowy Konkurs „Książka – obiekt artystyczny” (od 2002 r.),
Biblioteka włącza się aktywnie w promocję czytelnictwa, organizując lokalne akcje (Ferie z Biblioteką, Wakacje z Biblioteką, Mamo – zapisz mnie do biblioteki, Bełchatowski Tydzień Czytania, Spotkanie z Książką), jak również włącza się do akcji ogólnopolskich (Cała Polska czyta dzieciom) oraz w akcje promujące szeroko pojętą kulturę w regionie. Współpracuje z lokalnymi mediami a także z instytucjami edukacyjno – wychowawczymi w regionie bełchatowskim. Przedstawiciele MiPBP z Bełchatowa jako przedstawiciele jedynej w Polsce biblioteki zostali (poza Biblioteką Narodową) zostali zaproszeni do Pałacu Prezydenckiego na doroczne spotkanie Twórców Kultury. Dzięki zbiorowi tzw. „regionaliów” (prac oraz materiałów dotyczących Bełchatowa i okolic), a także poprzez wydawanie zbiorów prac literackich[18] biblioteka stanowi istotny ośrodek wpływający na propagowanie wiedzy o historii oraz życiu kulturalnym regionu. Przy bibliotece działa Stowarzyszenie Bibliotekarzy Polskich.
Miejskie Centrum Kultury[edytuj]
Logo Miejskiego Centrum Kultury w Bełchatowie
Miejskie Centrum Kultury (MCK) jest głównym ośrodkiem animującym kulturę w mieście oraz regionie. W jej skład wchodzi siedziba główna, w której mieści się jedno z dwóch kin w Bełchatowie – „Kultura” (ul. G. Narutowicza) oraz trzy oddziały:
Przy MCK działa Amatorski Ruch Artystyczny, w ramach którego prowadzone są zajęcia w wielu grupach, zróżnicowanych pod względem zainteresowań oraz wieku uczestników. Należą do nich m.in.[potrzebny przypis]: Zespół Wokalny „A’VISTA”, Klub Jam Session, grupa folklorystyczna „Rajka”, Klub Twórców Kultury, Towarzystwo Miłośników Fotografii i Filmu (od sierpnia 2007 Bełchatowskie Towarzystwo Fotograficzne)[19], Bełchatowskie Bractwo Rycerskie, zespół tańca współczesnego „Progress”, klub fantastyki. Przy oddziale „Piwnica” działa bełchatowski wolontariat, który prowadzi wiele akcji w ciągu roku (letnie oraz zimowe półkolonie dla dzieci, organizacja szkoleń dla wolontariuszy, współpraca przy organizacji imprez masowych, prowadzonych przez MCK, pomoc osobom potrzebującym), z których zaś największa jest coroczna organizacja Wielkiej Orkiestry Świątecznej Pomocy, wspólnie z władzami miasta oraz służbami miejskimi. Najbardziej znanymi amatorskimi grupami artystycznymi są: Bełchatowski Amatorski Teatr „BAT”, Bełchatowski Chór Gospel, Dziecięcy teatr „Cudaki”. Poza tymi działaniami w poszczególnych oddziałach organizowane są wystawy, wernisaże, wieczorki poetyckie, koncerty.
Muzeum Regionalne w Bełchatowie[edytuj]
Aktualna siedziba Muzeum Regionalnego w Bełchatowie
Tablica znajdująca się na budynku będącym dawną siedzibą Związku Strzeleckiego, Związku PeOWiaków i Związku Oficerów Rezerwy w Bełchatowie; aktualnie: ul. 1 Maja 45. Do 1998 siedziba Muzeum Regionalnego w Bełchatowie
Idea stworzenia muzeum narodziła się na początku lat 90. XX wieku, a 16 lipca 1993 odbyło się pierwsze spotkanie Komitetu Założycielskiego Muzeum Regionalnego. Członkowie Komitetu zaapelowali do władz miasta o utworzenie bełchatowskiego muzeum. Swoją działalność muzeum rozpoczęło formalnie w 1995, na jego siedzibę zaś wyznaczono zabytkowy, późnobarokowy dworek w centrum miasta (ul. Hellwiga 11), który był siedzibą rodów miasta. Do 1987 opiekowała się nim rodzina Olszewskich. Po śmierci Wacława Olszewskiego – juniora budynek został odkupiony przez Urząd Miasta, jego bardzo zły stan nie pozwolił na ulokowanie w nim siedziby muzeum. Do wyremontowanego budynku w 1998 przeniesione Muzeum Regionalne z wcześniejszej, tymczasowej siedziby, którą stanowił budynek Związku Strzeleckiego „Strzelec” (ul. 1 Maja 45). W dniach 7–8 października 2005[20] w Muzeum Regionalne zorganizowana została próba bicia rekordu do Księgi rekordów Guinnessa przez Eugeniusza Geno Małkowskiego, który przez 24 godziny malował obrazy (o wymiarach 80 cm x 100 cm), na podstawie wcześniej wykonanych przez artystę szkiców.
W Bełchatowie działają dwa chóry gospel, Schola Cantorum Gospel Choir oraz Gospel Singers, odnoszące liczne sukcesy na przeglądach muzyki gospel w Polsce oraz za granicą[21][22].
Wydarzenia artystyczne o skali ogólnopolskiej[edytuj]
- Festiwal Filmów Niepoważnych „NAKRĘCENI” (pierwsza edycja październik 2007)
- Jesienne Spotkania Teatralne z BAT-em
- Ogólnopolski Przegląd Piosenki Żeglarskiej w Bełchatowie (organizowany od 1998[23])
- Festiwal Młode(j) Sztuki (organizowany od 2006)
W Bełchatowie rozwinięta jest również kultura alternatywna. Jednym z najprężniej działających jej ośrodków jest Stowarzyszenie Kultury Alternatywnej „Zgrzyt”, wraz z wchodzącą w jego skład Załogą Rowerową 'Zgrzyt' Bełchatów.
-
W Bełchatowie istnieje rozwinięta sieć placówek oświatowych od poziomu żłobków do filii uczelni.
- żłobek miejski
- 8 przedszkoli
- 9 szkół podstawowych
- szkoła podstawowa specjalna
- 6 gimnazjów publicznych
- gimnazjum specjalne
- 6 liceów ogólnokształcących
- 2 licea ogólnokształcące dla dorosłych
- społeczne liceum ogólnokształcące dla dorosłych
- zaoczne liceum ogólnokształcące dla dorosłych
- filia Uniwersytetu Łódzkiego, która prowadzi kierunki: ekonomia, socjologia
- filia Politechniki Łódzkiej, która prowadzi kierunki: elektrotechnika, elektronika i telekomunikacja, zarządzanie, inżynieria środowiska, budownictwo, informatyka, mechanika i budowa maszyn
- filia AHE w Łodzi, która prowadzi kierunki: filologia polska, informatyka, pedagogika, politologia, transport, zarządzanie
- uniwersytet III wieku (w budynku jednego z gimnazjów)
Wspólnoty religijne[edytuj]
Na terenie miasta działalność religijną prowadzą następujące Kościoły i współnoty religijne:
Do 1942 w Bełchatowie działała również gmina żydowska.
-
-
Neogotycki Kościół Grocholicki
-
Kościół Ewangelicko-Reformowalny
-
Kościół pw. Narodzenia Najświętszej Maryi Panny
-
Kościół Najświętszej Maryi Panny Matki Kościoła i św. Barbary
-
Dawna Synagoga w Bełchatowie
Honorowi obywatele miasta[edytuj]
Lista honorowych obywateli miasta[25]:
- Józef Piłsudski (od 12 czerwca 1926);
- żołnierze Zgrupowania pułkownika Ludwika Czyżewskiego (od 28 czerwca 1993);
- Apoloniusz Zawilski (od 28 czerwca 1993);
- Lothar Ernst Knoch (od 29 października 1997);
- Henryk Mular (od 5 listopada 1997) – lekarz, bełchatowski radny, zaangażowany w rozwój samorządności i służby zdrowia;
- Jean Claude Versyck (od 26 września 2002) – założyciel Komitetu Partnerstwa Aubergenville-Bełchatów, inicjator działań na rzecz współpracy polsko-francuskiej;
- Jadwiga Nadana (od 26 września 2002) – działaczka społeczna, inicjatorka wielu działań popularyzujących historię Bełchatowa;
- Zbigniew Kozłowski (od 26 września 2002) – generalny projektant Kopalni Węgla Brunatnego „Bełchatów”;
- Maciej Pawlik (od 26 września 2002);
- Jan Paweł II (od 30 października 2003);
- Tomasz Trawiński (od 29 września 2005) – działacz społeczny, członek przedwojennego Związku Strzeleckiego „Strzelec”, współzałożyciel Powszechnej Spółdzielni Spożywców i Regionalnego Stowarzyszenia Społeczno-Kulturalnego w Bełchatowie;
- Mirosław Olejniczak (od 15 grudnia 2005) – popularyzator sportu i działań na rzecz rozwoju bazy sportowej w Bełchatowie.
- Daniel Jorge Castellani (od listopada 2009) – za jego szczególny wkład w promocję Bełchatowa na arenie ogólnopolskiej i międzynarodowej.
- Konrad Piechocki (od listopada 2009) – od 2007 r. prezes PGE SKRY Bełchatów - w tym czasie SKRA m.in. niezmiennie utrzymuje tytuł Mistrza Polski, organizuje rozgrywki Final Four, zdobywa klubowe wicemistrzostwo świata; tytuł Honorowego Obywatela Bełchatowa, za szczególny wkład w promocję miasta na arenie ogólnopolskiej i międzynarodowej.
- Bronisława Hanna Hellwig-Stańczuk (od 29 sierpnia 2013, uroczystość nadania aktu honorowego obywatelstwa odbyła się 7 września 2013) – przedstawicielka rodziny Hellwigów, zasłużonych mieszkańców miasta, za wyjątkowe zasługi, pamięć i kultywowanie dziejów Bełchatowa[26][27].
Miasta partnerskie[edytuj]
Przypisy
- ↑ abc http://www.polskawliczbach.pl/Belchatow, w oparciu o dane GUS.
- ↑ Tabella miast, wsi, osad Królestwa Polskiego, z wyrażeniem ich położenia i ludności, alfabetycznie ułożona w Biórze Kommissyi Rządowéy Spraw Wewnętrznych i Policyi. T. 1 : A-Ł, Warszawa 1827, s. 14.
- ↑ Stanisław Rospond, Słownik etymologiczny miast i gmin PRL, Zakład Narodowy im.Ossolińskich Wydawnictwo Wrocław 1984, s. 21
- ↑ ab Powierzchnia i ludność w przekroju terytorialnym w 2013 r.. Warszawa: Główny Urząd Statystyczny, 2013-07-26. ISSN 1505-5507.
- ↑ Państwowa Komisja Wyborcza: Wybory samorządowe. wybory2002.pkw.gov.pl. [dostęp 2015-10-14].
- ↑ Geografia wyborcza - Wybory samorządowe - Państwowa Komisja Wyborcza. wybory2006.pkw.gov.pl. [dostęp 2015-10-14].
- ↑ Wybory Samorządowe 2010 - Geografia wyborcza - Województwo łódzkie - - m. Bełchatów. wybory2010.pkw.gov.pl. [dostęp 2015-10-14].
- ↑ Państwowa Komisja Wyborcza | Bełchatów. wybory2014.pkw.gov.pl. [dostęp 2015-10-14].
- ↑ Zaprzysiężenie nowej radnej, ebelchatow - portal informacyjny Bełchatowa - aktualności, sport, ogłoszenia, region - informacje - Bełchatów [dostęp 2016-08-27] .
- ↑ Lucyna Nowak, Joanna Stańczyk, Agnieszka Znajewska: Ludność. Stan i struktura w przekroju terytorialnym (Stan w dniu 31 XII 2007 r.). Warszawa: Główny Urząd Statystyczny, 2008. ISSN 1734-6118. (pol.)
- ↑ GUS Bank Danych Regionalnych, faktyczne miejsce zamieszkania, stan na 31 XII 2002
- ↑ Ludność. Stan i struktura w przekroju terytorialnym. Stan w dniu 30 VI 2013 r.. stat.gov.pl. [dostęp 2014-04-19].
- ↑ abc NID: Rejestr zabytków nieruchomych, województwo łódzkie. [dostęp 16 września 2008].
- ↑ Ogólnopolska Baza Kolejowa (pol.). [dostęp 15 stycznia 2009].
- ↑ [1] E-Bełchatów.pl
- ↑ SKKP, Członkowie wspierający (Associate members). [dostęp 2008-12-27].
- ↑ Skra to duma i wizytówka regionu. lodz.gazeta.pl, 3 maja 2009. [dostęp 2010-05-12].
- ↑ „Wydawnictwa” na stronie MiPBP. [dostęp 2008-10-13].
- ↑ BTF – oficjalna strona
- ↑ Muzeum Regionalne w Bełchatowie – próba bicia rekordu Guinnessa. [dostęp 2009-04-10].
- ↑ Koncert Bełchatów Gospel Singers. [dostęp 2008-10-13].
- ↑ Schola Cantorum Gospel Choir. [dostęp 2008-10-13].
- ↑ Festivalinfo.pl: Festiwal Piosenki Żeglarskiej w Bełchatowie. [dostęp 2008-07-18].
- ↑ Dane według raportów wyszukiwarki zborów (www.jw.org) z 26 maja 2014.
- ↑ Bełchatów. Daj się skusić. Folder promocyjny Bełchatowa
- ↑ Za zasługi dla Bełchatowa. Urząd Miasta Bełchatowa. [dostęp 2013-09-09].
- ↑ Relacja z nadania aktu honorowego obywatelstwa dla Bronisławy Hanny Hellwig-Stańczuk oficjalny kanał YouTube Miasta Bełchatowa.
- ↑ Alcobaça i Bełchatów już razem! (pol.). UM Bełchatów (Portal Bełchatów). [dostęp 2009-08-28].
- ↑ ab Nowe miasta partnerskie Bełchatowa. Magistrat nawiązał kontakt z miastami z Ukrainy i Słowacji. [dostęp 2013-10-25].
Linki zewnętrzne[edytuj]
Miasta województwa łódzkiego |
---|
|
Miasta powiatowe |
|
|
|
Miasta gminne |
|
|
Miasta zdegradowane reformą carską z 1869–1870 |
---|
|
- Adamów (1539-1870)
- Aleksandrów Łódzki (1822-1870, 1924→)
- Andrzejewo (1528-1870)
- Annopol (1761-1870, 1996→)
- Babiak (1816-1870)
- Bakałarzewo (1570-1870)
- Balwierzyszki (1520-1870)
- Baranów (1544-1870)
- Bełchatów (1743-1870, 1925→)
- Bełżyce (1417-1870, 1958→)
- Będków (1453-1870)
- Biała Rawska (1498-1870, 1925→)
- Białaczów (1456-1870)
- Białobrzegi (1540-1870, 1958→)
- Bielawy (1403-1870)
- Bielsk (1373-1870)
- Bieżuń (1406-1870, 1994→)
- Biskupice (1450-1870)
- Bobrowniki (1403-1870)
- Bobrowniki (1485-1870)
- Bodzanów (1351-1870)
- Bodzentyn (1355-1870, 1994→)
- Bogoria (1616-1870)
- Bolesławiec (1266-1870)
- Bolimów (1370-1870)
- Brdów (1436-1870)
- Brok (1501-1870, 1922→)
- Brudzew (1511-1870)
- Burzenin (1378-1870)
- Busko-Zdrój (1287-1870, 1916→)
- Bychawa (1537-1870, 1958→)
- Cegłów (1621-1870)
- Chocz (1382-1870, 2015→)
- Chodecz (1442-1812, 1822-1870, 1921→)
- Chodel (1517-1824, 1838-1870)
- Chorzele (1542-1870, 1919→)
- Ciechanowiec Nowe Miasto*** (1815-1870)
- Ciepielów (1548-1870)
- Czeladź (1262-1870, 1919→)
- Czemierniki (1509-1870)
- Czersk (1350-1870)
- Czerwińsk nad Wisłą (1373-1870)
- Czyżew (1476-1870, 2011→)
- Ćmielów (1505-1870, 1962→)
- Daleszyce (1569-1870, 2007→)
- Dąbrowice (1455-1870)
- Denków*** (1564-1870)
- Dobra (1392-1870, 1919→)
- Dobrzyń nad Drwęcą* (1789-1870, 1919-1950→)
- Drobin (1511-1870, 1994→)
- Drzewica (1429-1870, 1987→)
- Działoszyn (1412-1870, 1994→)
- Filipów (1570-1870)
- Firlej (1557-1870)
- Frampol (1738-1870, 1993→)
- Gielniów (1455-1870)
- Gliniany (1595-1870)
- Głowaczów (1445-1870)
- Głowno (1427-1870, 1925→)
- Głusk*** (1688-1870)
- Gniewoszów (1693-1870)
- Golina (1330-1870, 1921→)
- Goraj (1405-1870)
- Gorzków-Osada (1689-1870)
- Goszczyn (1386-1870)
- Gowarczów (1430-1870)
- Góra Kalwaria # (1670-1883, 1919→)
- Grabowiec (1601-1870)
- Grabowiec (1418-1870)
- Grabów (1372-1870)
- Grajewo (1540-1870, 1919→)
- Granica**** (1735-1870)
- Grocholice*** (1485-1870)
- Grodzisk Mazowiecki (1522-1870, 1919→)
- Grzegorzew (1339-1870)
- Horodło (1432-1870)
- Horodyszcze (1558-1870)
- Iłów (1506-1870)
- Iłża (1239-1870, 1925→)
- Inowłódz (1350-1870)
- Iwaniska (1403-1870)
- Iwanowice (1469-1870)
- Izbica (1750-1870)
- Izbica Kujawska (1394-1870, 1973→)
- Jadów (1819-1870)
- Janowiec (1537-1870)
- Janowo (1421-1870)
- Janów (1696-1870)
- Janów Podlaski (1465-1870, 1919–1940, 1944–1946)
- Jarczów (1775-1870)
- Jastrząb (1422-1870)
- Jedlińsk (1530-1870)
- Jeziorzany (Łysobyki) (1498-1870)
- Jeżów (1334-1870)
- Jędrzejów (1271-1870, 1916→)
- Józefów (1725-1870, 1988→)
- Józefów nad Wisłą (1687-1870, 2018→)
- Kamieńczyk (1428-1870)
- Kamieńsk (1374-1870, 1994→)
- Kamionka (1469-1870)
- Karczew (1548-1870, 1959→)
- Kazanów (1566-1870)
- Kazimierz (1288-1870)
- Kazimierz Biskupi (1287-1870)
- Kazimierz Dolny (1370-1870, 1927→)
- Kiernozia (1523-1870)
- Kikół (1745-1870)
- Kleczew (1366-1870, 1919→)
- Klimontów (1604-1870)
- Klwów (1413-1870)
- Kłobuck (1244-1870, 1919→)
- Kłodawa (1383-1870, 1925→)
- Kock (1417-1870, 1919→)
- Kodeń (1511-1870)
- Kołbiel (1532-1870)
- Komarów-Osada (1748-1870)
- Koniecpol (1403-1870, 1927→)
- Konstantynów (1729-1870)
- Konstantynów Łódzki (1729-1870, 1924→)
- Końskowola (1532-1870)
- Koprzywnica (1262-1870, 2001→)
- Kosów Lacki (1723-1870; 2000→)
- Koszyce (1374-1870)
- Kowal (1339-1870, 1919→)
- Koziegłowy (1472-1870, 1950→)
- Koźminek (1369-1870)
- Krasnobród (1576-1870)
- Krasnosielc (1824-1870)
- Kromołów*** (1388-1870)
- Krośniewice (1452-1870, 1926→)
- Kryłów (1523-1870)
- Krzepice (1357-1870, 1919→)
- Krzeszów (1641-1870)
- Książ Wielki (1372-1870)
- Kuczbork-Osada (1384-1870)
- Kunów (1467-1870, 1990→)
- Kurów (1442-1870)
- Kurozwęki (1347-1870)
- Kurzelów (1285-1870)
- Lasocin (1547-1870)
- Latowicz (1423-1870)
- Lądek (1250-1870)
- Lelów (1314-1870)
- Lipsk (1580-1870, 1983→)
- Lipsko (1614-1870, 1958→)
- Liw (1421-1870)
- Lubień Kujawski (1566-1870, 1919→)
- Lubraniec (1509-1870, 1919→)
- Ludwinów (1719-1870)
- Lutomiersk (1274-1870)
- Lututów (1405-1720, 1843-1870)
- Łagów (1375-1870, 2018→)
- Łaskarzew (1418-1870, 1969→)
- Łaszczów (1549-1870, 2010→)
- Łomazy (1566-1870)
- Łosice (1505-1870, 1919→)
- Łoździeje (1597-1870, 1946→)
- Maciejowice (1507-1870)
- Magnuszew (1377-1576, 1776-1870)
- Małogoszcz (1408-1870, 1996→)
- Markuszów (1330-1870)
- Michów (1531-1870)
- Miedzna (1470-1870)
- Modliborzyce (1642-1870, 2014→)
- Modrzejów*** (1706-1870)
- Mogielnica (1317-1870, 1919→)
- Mokobody (1496-1870)
- Mordy (1488-1870, 1919→)
- Mrzygłód*** (1412-1870)
- Mstów (1278-1870)
- Myszyniec (1791-1870, 1993→)
- Nadarzyn (1453-1870)
- Nowa Brzeźnica (1287-1870)
- Nowa Słupia (1351-1870)
- Nowe Brzesko (1279-1870, 2011→)
- Nowe Miasto (1420-1870)
- Nowe Miasto nad Pilicą (1400-1870, 1916→)
- Nowogród (1427-1870, 1927→)
- Nowy Korczyn (1258-1870)
- Nur (1416-1870)
- Odrzywół (1418-1870)
- Ogrodzieniec (1386-1870, 1973→)
- Okuniew (1538-1870)
- Oleśnica (1470-1870)
- Olita (1581-1870 1977→)
- Olsztyn (1488-1870)
- Opatowiec (1271-1870)
- Opatówek (1360-1870, 2017→)
- Opole Lubelskie (1418-1870, 1957→)
- Orchówek (1506-XVIII, 1775-1870)
- Osięciny (1823-1870)
- Osieck (1558-1870)
- Osiek (1430-1870, 1994→)
- Osmolin (1462-1870)
- Ostrów Lubelski (1548-1870, 1919→)
- Ożarów (1569-1870, 1988→)
- Pacanów (1265-1870)
- Pajęczno (1276-1870, 1958→)
- Parysów (1538-1870)
- Parzęczew (1421-1870)
- Pawłów (1470-1870)
- Piaseczno (1429-1870, 1916→)
- Piaski (1456-1870, 1993→)
- Piątek (1339-1870)
- Pierzchnica (1370-1870)
- Pilica (1394-1870, 1994→)
- Pilwiszki (1536-1870)
- Piotrków Kujawski (1738-1870, 1998→)
- Piszczac (1530-1870)
- Pławno (1544-1870)
- Poddębice (1400-1794, 1822-1870, 1934→)
- Połaniec (1264-1870, 1980→)
- Poniemoń** (1763-1825, 1836-1931→)
- Praszka (1392-1870, 1919→)
- Proszowice (1358-1870, 1923→)
- Przedecz (1363-1870, 1919→)
- Przerośl (1576-1870)
- Przybyszew (1396-1870)
- Przyrów (1369-1870)
- Przysucha (1710-1870, 1958→)
- Przytyk (1333-1870)
- Puchaczów (1527-1870)
- Pyzdry (1257-1870, 1919→)
- Raciąż (1425-1870, 1922→)
- Raciążek (1317-1870)
- Raczki (1703-1870)
- Radoszyce (1370-1870, 2018→)
- Radzanów (1400-1870)
- Radziejów (1252-1870, 1919→)
- Radziłów (1466-1870)
- Rajgród (1566-1870, 1924→)
- Raków (1569-1870)
- Rejowiec (1547-1870, 2017→)
- Rossosz (1584-1870)
- Rozprza (1272-1870)
- Różan (1378-1870, 1919→)
- Rychwał (1458-1870, 1921→)
- Ryczywół (1369-1870)
- Rzgów (1467-1870, 2006→)
- Sapieżyszki (1825-1870)
- Sarnaki (1754-1870)
- Sawin (1492-1870)
- Secemin (1395-1870)
- Sereje (1511-1870)
- Serock (1417-1870, 1923→)
- Serokomla (1537-1870)
- Sieciechów (1370-1870)
- Siennica (1526-1870)
- Sienno (1421-1870)
- Siewierz (1304-1870, 1962→)
- Simno (1626-1870, 1956)
- Skalbmierz (1342-1870, 1927→)
- Skała (1262-1870, 1987→)
- Skaryszew (1264-1870, 1922→)
- Skępe (1445-1870, 1997→)
- Skrzynno (1308-1870)
- Skulsk (1384-1870)
- Sławatycze (1577-1870)
- Sławków (1286-1870, 1958-1977→**, 1984→)
- Słomniki (1358-1870, 1917→)
- Służewo (1458-1870)
- Sobków (1563-1870)
- Sobota (1393-1870)
- Sochocin (1385-1870)
- Sokoły (1827-1870, 1919-1950)
- Solec nad Wisłą (1370-1870)
- Sompolno (1477-1870, 1973→)
- Sopoćkinie (1560-1870)
- Stanisławów (1523-1870)
- Staw (1405-1870)
- Stawiski (1688-1871, 1919→)
- Stawiszyn (1291-1870, 1919→)
- Sterdyń (1737-1870)
- Stężyca (1330-1870)
- Stoczek Łukowski (1540-1870, 1919→)
- Stopnica (1362-1870, 2015→)
- Stryków (1394-1870, 1923→)
- Sudargi (1724-1870)
- Sulejów (1296-1870, 1927→)
- Szadek (1295-1870, 1919→)
- Szczekociny (1398-1870, 1923→)
- Szczerców (1364-1870)
- Szreńsk (1383-1870)
- Szydłów (1329-1870)
- Ślesin (1358-1870, 1921→)
- Śniadowo (1732-1870)
- Tarczyn (1353-1870, 2003→)
- Tarłów (1550-1870)
- Tarnogóra (1548-1870)
- Tarnogród (1567-1870, 1987→)
- Tuliszków (1458-1870, 1919→)
- Turobin (1420-1870)
- Tuszyn (1416-1870, 1924→)
- Tyszowce (1419-1870, 2000→)
- Uchanie (1484-1870)
- Ujazd (1428-1870)
- Uniejów (1290-1870, 1919→)
- Urzędów (1405-1870, 2016→)
- Waśniów (1351-1870)
- Wąchock (1454-1870, 1994→)
- Wąsosz (1436-1870)
- Wąwolnica (1346-1870)
- Widawa (1388-1870)
- Wieniawa*** (1768-1870)
- Wieruszów (1368-1870, 1919→)
- Wierzbica (1469-1870)
- Wierzbnik* (1624-1870, 1916-1939→)
- Wilczyn (1458-1870)
- Wiskitki (1595-1870)
- Wisznice (1579-1870)
- Wisztyniec (1570-1870)
- Wiślica (1345-1870, 2018→)
- Wizna (1435-1870)
- Wiżajny (1620-1870)
- Władysławów (1727-1870, 1919-1934)
- Włodowice (1386-1870)
- Włoszczowa (1539-1870, 1916→)
- Wodzisław (1366-1870)
- Wohyń (1519-1870)
- Wojsławice (1445-1870)
- Wolanów (1773-1870)
- Wolbórz (1273-1870, 2011→)
- Wolbrom (1321-1870, 1930→)
- Wysokie Mazowieckie (1503-1870, 1919→)
- Wyszków (1502-1870, 1919→)
- Wyśmierzyce (1338-1870, 1922→)
- Zagórów (1407-1870, 1919→)
- Zaklików (1565-1870, 2014→)
- Zambrów (1430-1870, 1919→)
- Zawichost # (1255-1888, 1926→)
- Złoczew (1605-1870, 1919→)
- Zwoleń (1425-1870, 1925→)
- Żarki (1382-1870, 1949→)
- Żarnowiec (1340-1870)
- Żarnów (1415-1870)
- Żółkiewka (1702-1870)
- Żuromin (1765-1870, 1925→)
- Żychlin (1397-1870, 1924→)
|
|
Legenda: (1) w nawiasach podano okres praw miejskich; (2) wytłuszczono miasta trwale restytuowane; (3) tekstem prostym opisano miasta nierestytuowane, miasta restytuowane przejściowo (obecnie ponownie zdegradowane) oraz miasta obecnie niesamodzielne, włączone do innych miast (wyjątek: miasta połączone na równych prawach, które wytłuszczono); (4) gwiazdki odnoszą się do terytorialnych zmian administracyjnych: (*) - miasto restytuowane połączone z innym miastem, (**) miasto restytuowane włączone do innego miasta, (***) miasto nierestytuowane włączone do innego miasta, (****) miasto nierestytuowane włączone do innej wsi; (5) znak (#) odnosi się do dwóch miast zdegradowanych w ramach korekty reformy (w 1883 i 1888 r.); (6) zastosowane nazewnictwo oddaje formy obecne, mogące się różnić od nazw/pisowni historycznych. Źródła: Zestawienie opiera się na oryginalnym ustawodawstwie opublikowanym w Dzienniku Praw. Obejmuje pełną listę miast (336) na obszarze Królestwa Polskiego zdegradowanych do rzędu wsi na mocy Ukazu do rządzącego senatu z 1 (13) czerwca 1869, ogłoszonego 1 (13 lipca) 1869. Listy miast poddanych do degradacji wydano w 20 postanowieniach między 29 października 1869 a 12 listopada 1870. Weszły one w życie: 13 stycznia 1870, 31 maja 1870, 28 sierpnia 1870, 13 października 1870 oraz 1 lutego 1871 (Stawiski).
|
|