Tworzenie stron internetowych

	Białołęka
	; Ulica Modlińska, główna arteria dzielnicy
Herb	Flaga
Państwo	Polska
Województwo	mazowieckie
Miasto	Warszawa
Zarządzający	vacat
Powierzchnia	73,04 km²
Populacja (1.01.2017); • liczba ludności	; 116 127
• gęstość	1590 (1.01.2017) os./km²
Tablice rejestracyjne	WA
	Położenie na mapie Warszawy;
	52°19′44″N 21°00′28″E/52,328889 21,007778
	Multimedia w Wikimedia Commons
	Strona internetowa
	Portal Polska

Ten artykuł dotyczy dzielnicy Warszawy. Zobacz też: Białołęka – osiedle w Warszawie, które dało nazwę dzielnicy oraz Białołęka – wieś w woj. dolnośląskim.

Urząd Dzielnicy Warszawa-Białołęka u zbiegu ulic Modlińskiej i Światowida

Pałac Mostowskich w Tarchominie

Zabytkowa drewniana willa letniskowa w stylu świdermajer przy ul. Fletniowej 2

Białołęka – dzielnica Warszawy położona w prawobrzeżnej części miasta.

Jest jedną z 18 jednostek pomocniczych m.st. Warszawy^[2].

Białołęka ma powierzchnię 73,04 km², a liczba mieszkańców (stan na 1 stycznia 2017) wynosi 116 127^[1].

Nazwa[edytuj]

Nazwa była notowana w dokumentach od początku XV wieku m.in. jako Bialalanka, Biała Łąka i Biało Łęka^[3]. Pochodzi od określenia topograficznego „biała łąka” (biel, mokradło, podmokła łąka, bielawa) i jest związana z widokiem jasnego lustra wody, rodzajem roślinności występującej na łące lub też z jej funkcją gospodarczą (wybielanie płótna)^[3].

Granice[edytuj]

Granice Białołęki z innymi dzielnicami i gminami wyznaczają: Trasa Toruńska na południu (z Targówkiem i Pragą Północ) i rzeka Wisła na zachodzie (z Bielanami i Łomiankami); od północy dzielnica graniczy z gminami Jabłonna i Nieporęt, a od wschodu z Markami.

Historia[edytuj]

Wieś szlachecka Biała Łęka w 1580 znajdowała się w powiecie warszawskim ziemi warszawskiej województwa mazowieckiego^[4].
Podczas potopu szwedzkiego na polach prawobrzeżnej Warszawy – w tym obecnej Białołęki – w dniach 28–30 lipca 1656 stoczono jedną z bitew z wojskami szwedzkimi i brandenburskimi.
W dniu 25 lutego 1831 rozegrała się jedna z bitew powstania listopadowego, określana jako bitwa pod Białołęką.
W okresie międzywojennym jedynym terenem obecnej Białołęki znajdującym się w granicach Warszawy było osiedle Różopol.
W 1951 grupa wsi (w tym Białołęka) została przyłączona do Warszawy. Granicznymi osiedlami znajdującymi się wtedy w granicach Warszawy były: Nowodwory, Winnica, Dąbrówka Szlachecka, Dąbrówka Grzybowska, Brzeziny Nowe, Choszczówka, Białołęka Dworska i Białołęka Szlachecka.
W 1976 do Warszawy włączono kolejne wsie; północno-wschodnia granica miasta uzyskała obecny przebieg.
W 1994 osiedle Białołęka dało nazwę nowej gminie Warszawa-Białołęka. Pod względem powierzchni gmina sytuowała się na trzecim miejscu pośród 11 gmin warszawskich, zajmując 15% powierzchni całego miasta.
W 2002 zmieniono podział terytorialny Warszawy, likwidując gminy i zastępując je dzielnicami.
W 2017 zakończono na osiedlu Tarchomin budowę wielkopowierzchniowego centrum handlowego Galeria Północna^[5].

Opis[edytuj]

Główną arterią dzielnicy jest ulica Modlińska (przedłużenie ul. Jagiellońskiej), będąca częścią drogi krajowej nr 61 w kierunku Augustowa, a także Gdańska i Mazur oraz Trasa Toruńska, część drogi ekspresowej S8 w kierunku Białegostoku (kierunek wschód) oraz Katowic i Wrocławia (kierunek południowo-zachodni). Ważny szlak komunikacyjny wyznacza również ul. Płochocińska stanowiąca fragment drogi wojewódzkiej nr 633 w kierunku Nieporętu.

Planowane trasy ponadlokalne to: Trasa Mostu Północnego, Trakt Nadwiślański, Trasa Olszynki Grochowskiej oraz przedłużenie ul. Marywilskiej do granic Warszawy.

Przez dzielnicę przechodzi linia kolejowa w kierunku Działdowa. Na linii na terenie dzielnicy znajdują się cztery przystanki (w tym jeden częściowo na terenie Targówka), na których zatrzymują się pociągi osobowe spółki Koleje Mazowieckie, kursujące z Warszawy Zachodniej do Działdowa, oraz Szybkiej Kolei Miejskiej z Lotniska Chopina i Warszawy Zachodniej.

Białołęka ma wizerunek „sypialni” Warszawy, podobnie do leżącego po przeciwnej stronie stolicy Ursynowa. Jest jednym z najszybciej rozwijającym się rejonów miasta. Duża część nowej zabudowy to domy jednorodzinne, dotyczy to głównie północnej i wschodniej części dzielnicy. Zabudowa niektórych osiedli rozwija się dość chaotycznie. Występuje tu negatywnie oceniane przez urbanistów zjawisko budowania osiedli łanowych, na wydłużonych działkach rolnych – charakterystycznych dla wsi (m.in. zabudowa wzdłuż ul. Jasiniec, Słonecznego Poranka), zamiast rozplanowanych osiedli miejskich z regularną siecią ulic^[6].

Burmistrzowie Białołęki[edytuj]

Jerzy Smoczyński (2002–2006)
Jacek Kaznowski (2006–2012)
Adam Grzegrzółka (2012–2013)
Piotr Jaworski (2013–2016)
Ilona Soja-Kozłowska (2016-2017)
Jan Mackiewicz (2017)

Rada Dzielnicy[edytuj]

Ugrupowania	Kadencja 2002-2006^[7]	Kadencja 2006-2010^[8]	Kadencja 2010-2014^[9]	Kadencja 2014-2018^[10]
Sojusz Lewicy Demokratycznej	5 (SLD-UP)	3 (LiD)	2	–
Wspólnota Samorządowa Gospodarność	7	5	4	1
Prawo i Sprawiedliwość	6	5	4	5
Platforma Obywatelska	3	10	12	9
Razem dla Białołęki	–	–	–	6
Inicjatywa Mieszkańców Białołęki	–	–	1	2

Przy Radzie Dzielnicy od 2008 działa Młodzieżowa Rada Dzielnicy Białołęka^[11].

Podział[edytuj]

Funkcjonalnie obszar dzielnicy dzieli się na następujące części:

przemysłową – znajdującą się w centralnej, południowej i południowo-zachodniej części Elektrociepłownia Żerań, Polfa Tarchomin SA, oczyszczalnia ścieków „Czajka”, drukarnia wydawnictwa Agora, Coca-Cola HBC Polska, tereny PKP, liczne firmy z branży budowlanej.
osiedla mieszkaniowe o dużej gęstości zabudowy (wyraźnie dominująca zabudowa wysoka) – środkowo-zachodnia część (Nowy Tarchomin, Nowodwory i Nowe Świdry)
osiedla mieszkaniowe o przeważającej zabudowie jednorodzinnej – północna i środkowo-północna (m.in. Choszczówka, Białołęka Dworska, Płudy, Henryków)
osiedla mieszkaniowe wplecione w tereny wsi i grunty uprawne – wschodnia część (m.in. Brzeziny, Lewandów, Kobiałka, Białołęka Szlachecka, Mańki-Wojdy)

Osiedla[edytuj]

Dzielnica podzielona jest na obszar zachodni (między Wisłą a ul. Modlińską), środkowo-zachodni (między ul. Modlińską, a linią kolejową), środkowo-wschodni (między linią kolejową a kanałami: Żerańskim i Bródnowskim) oraz wschodni (od kanałów do wschodniej granicy miasta). Podział dzielnicy odbiega od podziału informacyjnego według Miejskiego Systemu Informacji (kursywą oznaczono osiedla nieuwzględniane formalnie przez TERYT).

zachód

środkowy zachód

środkowy wschód

wschód

Inne osiedla:

Szylówek

Zieleń Białołęki[edytuj]

Osiedla Białołęki przed włączeniem w 1976 roku w jej skład kolejnych wsi

Kościół św. Jakuba

Ulica Światowida

Port Żerański

Osiedle Derby

Parki:
Park Henrykowski – 30 056 m²
Park „Picassa” – 36 700 m²

Zieleńce
przy Botewa/Talarowej – 5088 m²
obok os. Picassa – 32 900 m²
wokół Urzędu Dzielnicy – 4560 m²
Ogródek jordanowski przy ul. Światowida – 4600 m²

Wody powierzchniowe
rzeka Wisła – 10 123 m
Kanał Henrykowski – 9638 m
Kanał Żerański – 9240 m
rzeka Długa (Kanał Markowski) – 5450 m
Kanał Bródnowski – 3600 m
Doprowadzalnik B – 3270 m
Doprowadzalnik A – 2640 m
Struga Jabłonna – 1838 m

Rezerwaty przyrody
Rezerwat przyrody Ławice Kiełpińskie – faunistyczny rezerwat przyrody położony na granicy Warszawy, którego celem jest ochrona miejsc gniazdowania ptactwa wodno–błotnego. Powierzchnia rezerwatu wynosi 803 ha.

Rezerwat Łęgi Czarnej Strugi – rezerwat położony jest w południowo-wschodniej części gminy Nieporęt. Jego nazwa pochodzi od przepływającej opodal rzeki zwanej Czarną Strugą. Powierzchnia rezerwatu wynosi 39,53 ha.

Zabytki[edytuj]

Zespół dworski przy Mehoffera – zespół obiektów składający się z XVIII-wiecznego dworu i oficyny pałacowej z początku XIX wieku wzniesionej przez Tadeusza Mostowskiego oraz parku
Kościół św. Jakuba – jedyna gotycka świątynia w Warszawie, która dotrwała do naszych czasów w niemal nienaruszonym stanie.
Kościół Narodzenia Najświętszej Maryi Panny – kościół zbudowany w latach 1908–1913 w stylu neogotyku nadwiślańskiego.
Kościół św. Michała Archanioła – jeden z najstarszych drewnianych kościołów w Warszawie, modrzewiowy, ufundowany prawdopodobnie przez królową Bonę w 1534.
Drewniana willa letniskowa w typie świdermajer z ok. 1900 (ul. Fletniowa 2)

Zobacz też[edytuj]

Gmina Warszawa-Białołęka

Przypisy

↑ ^a^b^c^d Powierzchnia i ludność w przekroju terytorialnym w 2017 r.. W: Główny Urząd Statystyczny [on-line]. 2017. [dostęp 2017-07-20]. s. 110.
↑ Artykuły 5 i 14 ustawy z dnia 15 marca 2002 r. o ustroju miasta stołecznego Warszawy (Dz.U. z 2002 r. Nr 41, poz. 361).
↑ ^a^b Kwiryna Handke: Dzieje Warszawy nazwami pisane. Warszawa: Muzeum Historyczne m.st. Warszawy, 2011, s. 302. ISBN 978-83-62189-08-3.
↑ Adolf Pawiński, Polska XVI wieku pod względem geograficzno-statystycznym. T. 5: Mazowsze, Warszawa 1895, s. 258
↑ Znamy datę otwarcia Galerii Północnej. propertynews.pl, 27 lipca 2017. [dostęp 2017-09-21].
↑ Warszawa – miasto nie dla ludzi. Metro, 5.05.2009.
↑ Państwowa Komisja Wyborcza: Wybory samorządowe. wybory2002.pkw.gov.pl. [dostęp 2015-10-12].
↑ Geografia wyborcza – Wybory samorządowe – Państwowa Komisja Wyborcza. wybory2006.pkw.gov.pl. [dostęp 2015-10-12].
↑ Wybory Samorządowe 2010 – Geografia wyborcza – Województwo mazowieckie – miasto st. Warszawa – dz. Białołęka. wybory2010.pkw.gov.pl. [dostęp 2015-10-12].
↑ Dzielnica Białołęka Wyniki wyborów do Rady Dzielnicy Białołęka. www.bialoleka.waw.pl. [dostęp 2015-10-12].
↑ Młodzieżowa Rada Dzielnicy Białołęka. W: Urząd Dzielnicy Białołęka, m.st. Warszawy [on-line]. bialoleka.waw.pl. [dostęp 2017-02-18].

Linki zewnętrzne[edytuj]

[GUS_2017-1] Powierzchnia i ludność w przekroju terytorialnym w 2017 r.. W: Główny Urząd Statystyczny [on-line]. 2017. [dostęp 2017-07-20]. s. 110.

[Podzia.C5.82_na_dzielnice-2] Artykuły 5 i 14 ustawy z dnia 15 marca 2002 r. o ustroju miasta stołecznego Warszawy (Dz.U. z 2002 r. Nr 41, poz. 361).

[Handke302-3] Kwiryna Handke: Dzieje Warszawy nazwami pisane. Warszawa: Muzeum Historyczne m.st. Warszawy, 2011, s. 302. ISBN 978-83-62189-08-3.

[4] Adolf Pawiński, Polska XVI wieku pod względem geograficzno-statystycznym. T. 5: Mazowsze, Warszawa 1895, s. 258

[5] Znamy datę otwarcia Galerii Północnej. propertynews.pl, 27 lipca 2017. [dostęp 2017-09-21].

[niedla-6] Warszawa – miasto nie dla ludzi. Metro, 5.05.2009.

[7] Państwowa Komisja Wyborcza: Wybory samorządowe. wybory2002.pkw.gov.pl. [dostęp 2015-10-12].

[8] Geografia wyborcza – Wybory samorządowe – Państwowa Komisja Wyborcza. wybory2006.pkw.gov.pl. [dostęp 2015-10-12].

[9] Wybory Samorządowe 2010 – Geografia wyborcza – Województwo mazowieckie – miasto st. Warszawa – dz. Białołęka. wybory2010.pkw.gov.pl. [dostęp 2015-10-12].

[10] Dzielnica Białołęka Wyniki wyborów do Rady Dzielnicy Białołęka. www.bialoleka.waw.pl. [dostęp 2015-10-12].

[11] Młodzieżowa Rada Dzielnicy Białołęka. W: Urząd Dzielnicy Białołęka, m.st. Warszawy [on-line]. bialoleka.waw.pl. [dostęp 2017-02-18].

[1]

[2]

[3]

[4]

[5]

[6]

[7]

[8]

[9]

[10]

[11]