Tworzenie stron internetowych

Dziwnów
Główna ulica
Herb Dziwnowa Flaga Dziwnowa
Państwo	Polska
Województwo	zachodniopomorskie
Powiat	kamieński
Gmina	Dziwnów gmina miejsko-wiejska
Data założenia	XIII wiek
Prawa miejskie	1 stycznia 2004
Burmistrz	Grzegorz Maciej Jóźwiak
Powierzchnia	4,97 km²
Populacja (30.06.2016) • liczba ludności • gęstość	2 708[1] 544,9 os./km²
Strefa numeracyjna	(+48) 91
Kod pocztowy	72-420
Tablice rejestracyjne	ZKA
Położenie na mapie powiatu kamieńskiego Dziwnów
Położenie na mapie województwa zachodniopomorskiego Dziwnów
Położenie na mapie Polski Dziwnów
54°01′40″N 14°45′49″E/54,027778 14,763611
TERC (TERYT)	3207014
SIMC	0774782
Urząd miejski ul. Szosowa 5 72-420 Dziwnów
Multimedia w Wikimedia Commons
Hasło w Wikisłowniku
Strona internetowa

Dziwnów (hist. Dyuennow^[2], Diuenow^[3], Dievenau^[4], niem. Dievenow^[5]) – miasto w północno-zachodniej Polsce, nad Morzem Bałtyckim, w woj. zachodniopomorskim, w powiecie kamieńskim, siedziba gminy miejsko-wiejskiej Dziwnów przy drodze nr 102. Miejscowość wypoczynkowa z letnim kąpieliskiem morskim i portem morskim.

Według danych z 31 grudnia 2013 r. miasto miało 2736 mieszkańców^[6].

Położenie[edytuj]

Ujście cieśniny Dziwny do Zatoki Pomorskiej

Dziwnów leży w środkowej części wybrzeża woj. zachodniopomorskiego, w północnej części powiatu kamieńskiego. Miasto położone jest nad Morzem Bałtyckiem, przy ujściu cieśniny Dziwny do Zatoki Pomorskiej. Od południa miasto leży nad Zalewem Kamieńskim i Zatoką Wrzosowską, które są częścią Dziwny. Miejscowość znajduje się na Pobrzeżu Szczecińskim. Południowo-zachodnia cześć miasta leży na wyspie Wolin, natomiast północno-wschodnia na części Mierzei Dziwny, należącej do mezoregionu Wybrzeże Trzebiatowskie^[7]. Według danych z 1 stycznia 2014 powierzchnia miasta wynosi 4,97 km²^[8].

Dziwnów znajduje się w północnej części Pomorza Zachodniego. W latach 1946–1998 Dziwnów administracyjnie należał do woj. szczecińskiego.

Historia[edytuj]

Seebad Dievenow, 1900 r. (Photochrom)

Dziwnów po raz pierwszy został wymieniony w dokumencie z 1243 roku. We wczesnym średniowieczu wiódł tędy ważny szlak handlowy łączący Zalew Szczeciński z Bałtykiem. W XIII w. Dziwna uległa zapiaszczeniu i straciła swoje znaczenie handlowe. W latach 1820-30 zaczęli napływać do Dziwnowa pierwsi kuracjusze rozpoczynając w ten sposób rozwój miejscowości jako kąpieliska morskiego. Już w 1823 znany jest jako uzdrowisko^[9]. Odkrycie w 1896 roku źródeł solankowych przyczyniło się do budowy łazienek solankowych i borowinowych. Uzdrowisko funkcjonowało w Dziwnowie jeszcze przez krótki czas po wojnie^{[potrzebny przypis]}. Obecnie solanki nie są eksploatowane.

Dziwnów powstał w XIX wieku, dzięki wzrastającej popularności wyjazdów nad morze. W dodatku założono tam uzdrowisko (solanka i borowina).

Na początku lat 50. XX w. działał tu specjalny szpital dla chorych i rannych partyzantów greckich, który musieli emigrować z ojczyzny po przegranej komunistycznego ruchu oporu^[10].

W latach 1958–1972 miejscowość miała status osiedla typu miejskiego.

W 1999 roku Dziwnów zajął trzecie miejsce w plebiscycie na "Najpopularniejszą miejscowość turystyczną" zorganizowanym przez tygodnik "Sport i Turystyka" pod patronatem kancelarii Prezydenta RP^{[potrzebny przypis]}. Dziwnów Dolny, Dziwnów Górny i Dziwna połączyły się w jedną miejscowość, której 1 stycznia 2004 roku nadano prawa miejskie^[11].

Atrakcje turystyczne[edytuj]

Mapa wyspy Wolin z zaznaczonym Dziwnowem

Dziwnów, Podniesiony most

Port Dziwnów

Aleja Gwiazd Sportu

W Dziwnowie nad morzem wyznaczono letnie kąpielisko obejmujące 800 m linii brzegowej (od ul. Parkowej do ul. Żeromskiego)^[12].

Most zwodzony nad Dziwną, łączący z wyspą Wolin, na zachodnim skraju miasta, u wjazdu drogą od strony Międzyzdrojów.

U wejścia do portu dwa falochrony, jednakowej długości 350 m. Widokowa promenada nadmorska wzdłuż Parku Zdrojowego z okazałym starodrzewem^[13].

Port rybacki przy nabrzeżu Dziwny wraz z zabudowaniami byłej spółdzielni rybackiej Belona. W 2013 roku otwarto obok nową całoroczną marinę na około 60 jachtów, znajdującą się na Zachodniopomorskim Szlaku Żeglarskim^[14].

Latem z przystani pasażerskiej trzy "pirackie" statki: Roza Weneda i Korsarz, które zabierają turystów w 2,5-godzinne rejsy po Bałtyku. Natomiast kolejny statek- Victoria I kursuje do Kamienia Pomorskiego i z powrotem.

Aleja Gwiazd Sportu, na której znajdują się repliki medali słynnych sportowców i hala sportowa. Festiwal od 2001 odbywa się w każde wakacje.

Finałem sportowego festiwalu, tradycyjnie odbywającego się w okolicach 17 sierpnia, jest bieg memoriałowy Cztery mile Jarka – pamięci lekkoatlety Jarosława Marca, byłego reprezentanta Polski w biegu na 400 m. Jarosław Marzec pochodził z Dziwnowa, zginął w tragicznym wypadku samochodowym, 17 sierpnia 1998, na drodze pod Ostromicami.

Przez miasto prowadzą znakowane szlaki turystyczne^[15]:

• E9 Szlak Nadmorski im dr. Czesława Piskorskiego (Międzyzdroje→ Kołobrzeg)
• R10 Zielony Szlak Rowerowy Nadmorski (Międzyzdroje→ Kołobrzeg)

W 2010 roku w mieście wdrożony został System Informacji Mobilnej, oparty o kody 2d, który swoim zasięgiem obejmuje wszystkie miejscowości gminy^[16].

Planowana jest organizacja szlaku wodnego Berlin - Szczecin - Bałtyk.

W 2012 otwarto Nadmorski Park Miniatur przedstawiający miniatury zabytków polskiego wybrzeża, w tym np. latarnie morskie. Po parku kursuje miniaturowa kolejka wąskotorowa

Infrastruktura[edytuj]

W mieście działa port oraz stacje ratownictwa morskiego MSPiR i Grupa Ratownictwa Wodnego.

Garnizon Dziwnów[edytuj]

Koszary wojskowe

W latach 1959-1963 w garnizonie pełnił służbę 3 Pułk Piechoty Morskiej.

W latach 1964–1986 we wsi Dziwnów stacjonował 1 Batalion Szturmowy, protoplasta 1 Pułku Specjalnego Komandosów i Jednostki Wojskowej Komandosów. Najwyższego szczebla jednostka działań specjalnych SZ PRL. Sformowany na podstawie Zarządzenia Szefa Sztabu Generalnego WP nr 0073/MON z 30 lipca 1963 r. i podporządkowany Zarządowi II SG WP. Dowództwo batalionu pełniło jednocześnie obowiązki dowództwa garnizonu.

12 października 1963 r. do Dziwnowa przybyła grupa operacyjna 26 Batalionu Dywersyjno-Rozpoznawczego - 127 żołnierzy. W jej skład wchodzili: mjr Izydor Malinowski, mjr Czesław Hlebowicz, ppor. Zygfryd Głuchowski, ppor. Tadeusz Gawarecki, ppor. Jan Jarzębek, ppor. Józef Chmiel, por. Tadeusz Dzięgielewski, ppor. Czesław Chołdys i 187 szeregowych. 31.10.1963 r. zakończono proces przeformowania JW 4101. 26 batalion w 1964 r. został przeformowany w 1 bSz.

W 1985 r. rozpoczęto przemieszczanie JW 4101 do Lublińca, gdzie do dziś jednostka pełni służbę.

Obecnie w garnizonie stacjonują 8 Kołobrzeski Batalion Saperów i 8 Dywizjon Przeciwlotniczy będące pododdziałami 8 Flotylli Obrony Wybrzeża ze Świnoujścia.

Architektura[edytuj]

Kościoły parafialne[edytuj]

Kościół pw. św. Józefa Oblubieńca Najświętszej Maryi Panny

• Kościół parafialny pw. Św. Józefa Oblubieńca NMP, współczesny, poświęcony 28 sierpnia 1977, w centrum, nad Dziwną, przy ul. Kościelnej. Kościół o kształcie łodzi, nawiązuje do symboliki pierwotnego kościoła i trudu pracy na morzu, zbudowany w miejscu remizy ratownictwa morskiego^[17].
• Kościół parafii wojskowej pw. Matki Bożej Różańcowej, przy ul. Dziwnej 10b/4, konsekrowany 15 kwietnia 2007^[18], na południowo-zachodnim krańcu miasta, po drugiej stronie mostu zwodzonego, na wyspie Wolin. Mieszkańcy parafii, to w większości marynarze 8 Flotylli Obrony Wybrzeża i ich rodziny.

Zabytki[edytuj]

• zespół pensjonatu przy ul. Mickiewicza 3, obejmujący pensjonat I z początku XX, pensjonat II z początku XX w. oraz ogród,
• willa z otoczeniem przy ul. Parkowej 5 z początku XX w.,

Miejsca pamięci narodowej[edytuj]

• Pomnik^[19] z tablicą pamiątkową ku czci żołnierzy polskich z 2 Dywizji Piechoty im. Henryka Dąbrowskiego I Armii WP poległych w 1945 w walkach na Mierzei Dziwnowskiej. Pomnik odsłonięty w 1963 znajduje się na wschodnim skraju miasta, na skwerze, między główną drogą Międzyzdroje-Kołobrzeg (ul. Wybrzeże Kościuszki) a ulicą Kaprala Koniecznego.

• Pomnik - kotwica z łańcuchem okrętowym i tablicą pamiątkową, poświęcony rybakom, którzy zginęli na morzu. Pomnik odsłonięty w 1981, ustawiony na nabrzeżu portowym.

Demografia[edytuj]

• Piramida wieku mieszkańców Dziwnowa w 2014 roku ^[1].

Sport[edytuj]

Hala sportowa

W mieście ma swoją siedzibę Dziwnowski Klub Sportowy "Jantar" Dziwnów, który został założony w 1977 r. i ma barwy klubowe niebiesko-żółte. W sezonie 2009/2010 zespół piłkarski grał A-klasie, w grupie szczecińskiej I^[20].

Od 2000 r. działa Ludowy Uczniowski Klub Sportowy "Bałtyk", który specjalizuje się w lekkiej atletyce. Ponadto, organizuje wiele imprez sportowych o zasięgu międzynarodowym /Międzynarodowy Bieg "Cztery mile Jarka"/, krajowym /Młodzieżowe Mistrzostwa Polski w Biegach na Przełaj, "Kwietny Bieg"/wojewódzkim /"Sportowa Majówka"/i lokalnym /zawody sportowo - pożarnicze, regaty żeglarskie, biegi przełajowe, festyny rekreacyjno - sportowe i zawody dla dzieci i młodzieży/. Klub został wielokrotnie wyróżniony m.in. znakiem Omega - wyróżnieniem centralnym za organizowanie imprez sportowych.

Administracja[edytuj]

Siedziba Urzędu Miejskiego w Dziwnowie

Miasto jest siedzibą gminy miejsko-wiejskiej. Mieszkańcy Dziwnowa wybierają do rady miejskiej 9 radnych (9 z 15). Pozostałych 6 radnych wybierają mieszkańcy obszaru wiejskiego gminy Dziwnów^[21]. Organem wykonawczym jest burmistrz. Siedziba władz znajduje się przy ul. Szosowej.

Burmistrzowie Dziwnowa:

• Zbigniew Zwolan (2002–2006)^[22]
• Kazimierz Libucki (2006–2007)
• Krzysztof Kozicki (2007–2010)
• Grzegorz Maciej Jóźwiak (od 2010)

Miasto jest podzielone na 3 jednostki pomocnicze samorządu – sołectwa: Dziwna, Dziwnów Dolny, Dziwnów Górny^[23][24][25].

Mieszkańcy Dziwnowa wybierają posłów na Sejm z okręgu wyborczego nr 41 (Szczecin), senatora z okręgu nr 98, a posłów do Parlamentu Europejskiego z okręgu nr 13.

Miasta partnerskie[edytuj]

• Werneuchen - Niemcy^[26]
• Sosnowiec (Polska) - od 2013
• Gorzów Wielkopolski (Polska) - od 2014^[27]

Osoby związane z Dziwnowem[edytuj]

• Jürgen Lüthje (de) - niemiecki prawnik urodzony w Dziwnowie w 1941 roku.
• Jerzy Kalibabka - polski uwodziciel, przestępca, mieszka w Dziwnowie

Linki zewnętrzne[edytuj]

• Dievenau, Dievenow, Berg-Dievenov w Słowniku geograficznym Królestwa Polskiego. T. II: Derenek – Gżack. Warszawa, 1881.
• Dziwnów w Słowniku geograficznym Królestwa Polskiego. T. II: Derenek – Gżack. Warszawa, 1881.

Przypisy

p • d • e Miasta województwa zachodniopomorskiego Miasta powiatowe Białogard • Choszczno • Drawsko Pomorskie • Goleniów • Gryfice • Gryfino • Kamień Pomorski • Kołobrzeg • Koszalin • Łobez • Myślibórz • Police • Pyrzyce • Sławno • Stargard • Szczecin • Szczecinek • Świdwin • Świnoujście • Wałcz  Miasta gminne Barlinek • Barwice • Biały Bór • Bobolice • Borne Sulinowo • Cedynia • Chociwel • Chojna • Czaplinek • Człopa • Darłowo • Dębno • Dobra k. Nowogardu • Dobrzany • Drawno • Dziwnów • Golczewo • Gościno • Ińsko • Kalisz Pomorski • Karlino • Lipiany • Maszewo • Mielno • Mieszkowice • Międzyzdroje • Mirosławiec • Moryń • Nowe Warpno • Nowogard • Pełczyce • Płoty • Polanów • Połczyn-Zdrój • Recz • Resko • Sianów • Stepnica • Suchań • Trzcińsko-Zdrój • Trzebiatów • Tuczno • Tychowo • Węgorzyno • Wolin • Złocieniec

p • d • e Powiat kamieński Miasta Dziwnów • Golczewo • Kamień Pomorski • Międzyzdroje • Wolin Gminy miejsko-wiejskie Dziwnów • Golczewo • Kamień Pomorski • Międzyzdroje • Wolin Gminy wiejskie Świerzno

p • d • e Gmina Dziwnów Siedziba gminy: Dziwnów Miasto Dziwnów Miejscowości Dziwnówek • Łukęcin • Międzywodzie