Tworzenie stron internetowych

Dźwirzyno
Przystań jachtowa przy Jeziorze Resko
Państwo	Polska
Województwo	zachodniopomorskie
Powiat	kołobrzeski
Gmina	Kołobrzeg
Liczba ludności (2009)	699
Strefa numeracyjna	94
Kod pocztowy	78-131
Tablice rejestracyjne	ZKL
SIMC	0307365
Położenie wsi
Położenie na mapie gminy Kołobrzeg Dźwirzyno
Położenie na mapie powiatu kołobrzeskiego Dźwirzyno
Położenie na mapie województwa zachodniopomorskiego Dźwirzyno
Położenie na mapie Polski Dźwirzyno
54°09′25″N 15°23′45″E/54,156944 15,395833
Multimedia w Wikimedia Commons
Hasło w Wikisłowniku
Strona internetowa miejscowości

Port, przystań, most, dęby

Pogłębiarka w porcie

Nabrzeże w porcie Dźwirzyno

Dźwirzyno, Jezioro Resko

Przystań nad jeziorem

Dźwirzyno, most na kanale

Most drogi powiatowej 3152Z

Grupa 16 dębów szypułkowych, pomników przyrody

Dźwirzyno (niem. Kolberger Deep) – wieś sołecka w północno-zachodniej Polsce, w województwie zachodniopomorskim, w powiecie kołobrzeskim, w gminie Kołobrzeg. Miejscowość położona jest nad Morzem Bałtyckim, na Pobrzeżu Szczecińskim, nad jeziorem Resko Przymorskie. Według danych z 30 czerwca 2009 wieś miała 699 stałych mieszkańców^[1].

Dźwirzyno to miejscowość wypoczynkowa z portem morskim, letnim kąpieliskiem i rozbudowaną bazą wypoczynkowo-turystyczną.

Położenie[edytuj]

Dźwirzyno leży w środkowej części wybrzeża woj. zachodniopomorskiego, w północno-zachodniej części powiatu kołobrzeskiego. Miejscowość położona jest nad Morzem Bałtyckim, na północno-wschodnim brzegu jeziora Resko Przymorskie. Dźwirzyno leży nad rzeką Starą Błotnicą, na Wybrzeżu Trzebiatowskim – jednym z mezoregionów Pobrzeża Szczecińskiego. Wieś jest położona ok. 10 km na zachód od Kołobrzegu.

Dźwirzyno leży na Pomorzu Zachodnim. W latach 1975–1998 miejscowość administracyjnie należała do województwa koszalińskiego.

Od wschodu i zachodu, a także od rzeki Błotnicy i brzegu jeziora, miejscowość jest otoczona przez obszary programu Natura 2000, tj. Trzebiatowsko-Kołobrzeski Pas Nadmorski^[2] oraz w zbliżonych granicach obszar specjalnej ochrony ptaków „Wybrzeże Trzebiatowskie”^[3].

Środowisko naturalne[edytuj]

Wzdłuż szerokiej plaży ciągnie się na wydmach nieduży las sosnowy^[4].

Przy ul. Wyzwolenia 8 rośnie 16 dębów szypułkowych będących pomnikami przyrody^[5]. Ich wysokość wynosi od 18 do 20 m; obwód 125–250 cm^[6].

Pomiędzy plażą a obszarem zabudowanym występuje pas wydm nadmorskich o zróżnicowanej budowie i kształcie. Pola wydmowe w Dźwirzynie mają szerokość do 0,5 km i maksymalną wysokość do 15,2 m n.p.m. W zachodniej części miejscowości wydma zanika na szerokość kilkudziesięciu metrów^[7].

Obszar Dźwirzyna na północ od ul. Wyzwolenia został objęty obszarem chronionego krajobrazu Koszaliński Pas Nadmorski. Tereny wokół Dźwirzyna zostały objęte Trzebiatowsko-Kołobrzeskim Pasem Nadmorskim.

Infrastruktura[edytuj]

W Dźwirzynie znajduje się port rybacki na przetoce łączącej jezioro z morzem. Nad Reskiem Przymorskim znajduje się przystań żeglarsko-kajakowa, a także stanica wodna.

W miejscowości znajduje się placówka pocztowa, apteka, posterunek policji, a także kościół pw. Matki Bożej Uzdrowienia Chorych wybudowany w latach 1982–99.

W Dźwirzynie zostało wyznaczone letnie kąpielisko morskie o obejmujące 730 m linii brzegowej, z 4 odcinkami plaży strzeżonej po 100 m każdy. W sezonie 2013 r. sezon kąpielowy określono na okres od 22 czerwca do 9 września^[8]. W 2012 r. kąpielisko Dźwirzyno spełniało obowiązkowe wymogi jakościowe dla wody w kąpielisku Unii Europejskiej^[9].

Kultura i turystyka[edytuj]

Położenie nad morzem i jeziorze Resko Przymorskie sprawia, że oprócz wypoczynku na plaży istnieje możliwość wędkowania i uprawiania sportów wodnych.

Dźwirzyno jest letniskiem z rozbudowaną bazą wypoczynkowo-turystyczną. Znajduje się tutaj szereg ośrodków wypoczynkowych, kwater prywatnych, kempingów, a także hotel 5-gwiazdkowy (HAVET Hotel) i hotel 4-gwiazdkowy.

Od 1996 roku corocznie w lipcu odbywa się Ogólnopolski Bieg "Ku Słońcu" o Puchar Wójta Gminy Kołobrzeg. Zawody odbywają się na trasie Dźwirzyno–Grzybowo–Dźwirzyno o dystansie 10 km i przebiegają plażą, duktem leśnym, drogą asfaltową i drogą betonową do mety^[10][11].

Przez miejscowość biegnie międzynarodowy Szlak Rowerowy Wokół Bałtyku (R-10), będący częścią sieci EuroVelo (EV10). Przez miejscowość przechodzi pieszy Szlak Nadmorski. W miejscowościach wypoczynkowych wzdłuż wybrzeża ma przechodzić nadmorska międzynarodowa trasa rowerowa.

Planowana jest budowa Centrum Sportów Wodnych nad jez. Resko Przymorskie (koszt: 11 mln zł)^[12].

Oświata i społeczność[edytuj]

W Dźwirzynie znajduje się Szkoła Podstawowa im. Jana Pawła II oraz gimnazjum społeczne. Do obwodu szkoły podstawowej w Dźwirzynie należą tylko uczniowie z Dźwirzyna^[13]. Jednakże zapewniony jest także dojazd uczniów z Kołobrzegu i Grzybowa^[14]. Najbliższe szkoły ponadgimnazjalne mieszczą się w Kołobrzegu.

We wsi mieści się Gminne Centrum Sportu i Rekreacji w Dźwirzynie, w którym znajduje się: sala sportowa, siłownia, salka fitness, zewnętrzny kort tenisowy, boisko do koszykówki zewnętrzne, boisko do siatkówki zewnętrzne, boisko do badmintona, pole minigolfa^[15]

Gmina Kołobrzeg utworzyła jednostkę pomocniczą – sołectwo "Dźwirzyno", obejmujące wieś Dźwirzyno oraz niezamieszkaną osadę Wólka. Mieszkańcy wybierają na zebraniu wiejskim sołtysa oraz radę sołecką^[16]. Do 15-osobowej Rady Gminy Kołobrzeg, mieszkańcy sołectwa wybierają jednego radnego^[17].

Komunikacja[edytuj]

Przez miejscowość przechodzi modernizowana droga powiatowa nr 3152Z (Kołobrzeg–Mrzeżyno), która ciągnie się dalej wzdłuż wybrzeża do drogi wojewódzkiej nr 109.

Układ komunikacyjny stanowi ulica Wyzwolenia, biegnąca w niewielkiej odległości od morza. Od głównej ulicy odchodzą mniejsze, których większość zostało wyłożonych kostką brukową. Przejazd przez miejscowość w sezonie letnim jest utrudniony ze względu na charakter ulicy przelotowej oraz niepoprawnie zaparkowane na niej samochody.

Najbliższy przystanek kolejowy znajduje się Starym Borku, a najbliższy dworzec w Kołobrzegu (10 km).

W okresie od 1 lipca do 31 sierpnia Komunikacja Miejska Kołobrzeg uruchamia kursy autobusów linii D na trasie Kołobrzeg ↔ Dźwirzyno.

Historia[edytuj]

Obszar ten w XIII wieku należał do klasztoru premonstratensów w Białobokach koło Trzebiatowa. Jednak pretensje do niego wysunął rycerz Przybysław, książęcy podkomorzy. Klasztor odkupił prawa do spornego obszaru za 300 marek. W 1305 roku wybuchł spór pomiędzy Kołobrzegiem a opatem białobockim w kwestii przebiegu zachodniej granicy posiadłości miejskich. Wówczas to po raz pierwszy pojawia się nazwa wsi (która wcześniej była wymieniana jedynie bezimiennie) – Rega. Jej dokładna lokalizacja nie jest do końca pewna. Przypuszcza się, że znajdowała się bliżej obecnego Dźwirzyna. Dogodne położenie osady spowodowało, że dość szybko zainteresował się nią Trzebiatów. W 1287 roku po raz pierwszy  wymieniono w źródłach pisanych port Rega (Regoujście). Wówczas to książę Bogusław IV oraz opat białobocki Tidbald nadali Trzebiatowowi lubeckie prawa miejskie, a mieszczanie zaś otrzymali przywilej swobodnego korzystania z portu. Przez całą 1. połowę XIV wieku książęta pomorscy kolejnymi przywilejami przyczyniali się do szybkiego rozwoju osady. W 1457 roku zaczęto budować nowy port. Biskup Henning i kapituła katedralna w Kamieniu zadecydowali o ufundowaniu nowego portu z myślą o jego późniejszym nadaniu Trzebiatowowi. Od połowy XVI wieku osadę tę zaczęto nazywać „Treptowschen Tip” (później Treptower Deep), określenie Regoujścuie (Regamünde) wyszło zaś z użycia. Na podstawie źródeł pisanych ustalono, iż Regoujście w swych dziejach miało trzy lokalizacje: pierwsza to wieś Stara Rega, która leżeć musiała bliżej obecnego Dźwirzyna. Poświadczają ją dokumenty z okresu pomiędzy 1250a 1329 rokiem. Pomiędzy drugą z dat a 1457 rokiem port Regoujście przeniesiono na dogodniejsze miejsce – dalej na wschód, bliżej obecnego Mrzeżyna. Pomiędzy 1445 a 1449 rokiem zniszczyli go mieszkańcy Kołobrzegu i Gryfic, a Trzebiatów wraz z klasztorem białobockim rozpoczął kolejną budowę – na miejscu obecnego Mrzeżyna^[18].

W 1966 r. wieś miała 80 stałych mieszkańców, w tym kilka rodzin rybaków^[4]. Według stanu z 15 grudnia 1997 r. liczba mieszkańców zameldowanych w Dźwirzynie na pobyt stały wynosiła 652, a na pobyt czasowy – 120^[19].

W latach 1974–2005 Dźwirzyno było uznane przez rząd za miejscowość posiadającą warunki do prowadzenia lecznictwa uzdrowiskowego, dzięki czemu mogły być prowadzone tu zakłady lecznictwa^[20]. W oparciu o warunki naturalne ustalono dla Dźwirzyna pierwszoplanowe kierunki leczenia: choroby narządów ruchu, choroby układu oddechowego wieku dziecięcego i choroby układu wydzielania wewnętrznego i przemiany materii wieku dziecięcego. Ponadto ustalono drugoplanowy kierunek klimatyczno-usprawniający^[21].

W 1983 roku podczas prac archeologicznych około 500 metrów na wschód od kanału portowego łączącego Bałtyk z jeziorem Resko odkryto ślady latarni morskiej i niewielkiej przystani, funkcjonującej tutaj pod koniec średniowiecza i w okresie nowożytnym (XV-XVI wiek).

W 2005 r. zbudowano nowy basen portowy ograniczony pirsem.

W 2010 r. wybudowano nowy most nad Kanałem Resko (oddany do użytkowania w styczniu 2011 r.). Zastąpił on stary wojskowy most, który był postawiony jako budowla tymczasowa, tuż po wojnie^[22]. W 2011 r. nadano szkole podstawowej imię Jana Pawła II^[23].

Toponimia[edytuj]

Nazwa miejscowości pojawia się w poszczególnych latach: Deruiante 1228, Duirin, Dwyrin 1270^[24], Duverinensia 1305^[25], Old Dep 1618, Colbergsche Deep 1780, Colbergsche Deep 1789, Deep 1819, Colberger Deep 1835. Podejrzewa się, że pierwotną nazwą było *Dŕstьno lub *Dvьr-ino. Nazwa miałaby pochodzić od prasłowiańskiego słowa *dŕsty, -ьve (pol. piasek, żwir) lub pochodnego przymiotnika *dźwirstny^[26].

Późniejsza niemiecka nazwa pochodzi od średnio-wysoko-niemieckiego słowa dêp o znaczeniu kanał, głębia^[26]. W następnych wiekach utrwalił się przymiotnik Colbergsche, Colberger, Kolberger ("kołobrzeski"), który dodawano dla odróżnienia od drugiej, pobliskiej miejscowości o tej samej nazwie. Tę określano z kolei jako Treptower Deep ("trzebiatowski", dziś Mrzeżyno).

Nazwa słowiańska została odtworzona przez władze polskie po 1945 r. W 1947 r. urzędowo wprowadzono nazwę Dźwirzyno^[27].

Przypisy

p • d • e Gmina Kołobrzeg Siedziba gminy: Kołobrzeg Wsie Błotnica • Bogucino • Bogusławiec • Budzistowo • Drzonowo • Dźwirzyno • Grzybowo • Karcino • Kądzielno • Korzystno • Niekanin • Nowogardek • Nowy Borek • Obroty • Przećmino • Rościęcino • Samowo • Sarbia • Stary Borek • Stramnica • Zieleniewo Osady Bezpraw • Budzimskie • Głąb • Głowaczewo • Kopydłówko • Korzyścienko • Przylaski Przysiółki Rogozina • Sieradowo • Świerszczewo