Tworzenie stron internetowych

Ten artykuł dotyczy miasta. Zobacz też: inne hasła o nazwie Grójec.

Ten artykuł należy dopracować: → poprawić styl – powinien być encyklopedyczny, → poprawić błędy językowe lub stylistyczne (pomoc: powszechne błędy językowe). Dokładniejsze informacje o tym, co należy poprawić, być może znajdują się w dyskusji tego artykułu. Po wyeliminowaniu niedoskonałości należy usunąć szablon {{Dopracować}} z tego artykułu.

Grójec
Ratusz w Grójcu
Herb Grójca
Państwo	Polska
Województwo	mazowieckie
Powiat	grójecki
Gmina	Grójec gmina miejsko-wiejska
Prawa miejskie	1419
Burmistrz	Jacek Stolarski
Powierzchnia	8,57[1] km²
Wysokość	153 m n.p.m.
Populacja (30.06.2016) • liczba ludności • gęstość	16 607[2] 1 937,8 os./km²
Strefa numeracyjna	(+48) 48
Kod pocztowy	05-600
Tablice rejestracyjne	WGR
Położenie na mapie powiatu grójeckiego Grójec
Położenie na mapie województwa mazowieckiego Grójec
Położenie na mapie Polski Grójec
51°51′56″N 20°52′03″E/51,865556 20,867500
TERC (TERYT)	1406054
SIMC	0973352
Urząd miejski ul. Piłsudskiego 47 05-600 Grójec
Multimedia w Wikimedia Commons
Hasło w Wikisłowniku
Strona internetowa

Grójec – miasto w woj. mazowieckim, siedziba powiatu grójeckiego i gminy miejsko-wiejskiej Grójec. Leży 45 km na południe od Warszawy, na pograniczu Wysoczyzny Rawskiej i Równiny Warszawskiej. Przez miasto przepływa Molnica będąca dopływem rzeki Kraski.

Według spisu ludności z 2011 roku Grójec liczy ponad 16 tys. mieszkańców.

Historia[edytuj]

Ta sekcja od 2009-11 wymaga zweryfikowania podanych informacji. Należy podać (wiarygodne) źródła, najlepiej w formie dokładnych przypisów bibliograficznych. Część lub nawet wszystkie informacje w sekcji mogą być nieprawdziwe. Jako pozbawione źródeł mogą zostać zakwestionowane i usunięte. Dokładniejsze informacje o tym, co należy poprawić, być może znajdują się w dyskusji tej sekcji. Po wyeliminowaniu niedoskonałości należy usunąć szablon {{Dopracować}} z tej sekcji.

Cmentarz żydowski podczas I wojny światowej

Grójec był miastem królewskim Korony Królestwa Polskiego^[3]. Początkowo jego nazwa brzmiała Grodziec^[4]. Grodziec położony był w drugiej połowie XVI wieku w powiecie grójeckim ziemi czerskiej województwa mazowieckiego^[5]. Do 1954 roku Grójec był siedzibą wiejskiej gminy Kobylin. W latach 1975–1998 miasto administracyjnie należało do województwa radomskiego, a przed 1975 do województwa warszawskiego.

• Pierwsze ślady osadnictwa datowane są na VII w. p.n.e.
• W XI-XII wieku Grójec był grodem kasztelańskim. Tytuł przeniesiono około 1250 do Czerska.
• W latach 1124-1250 Grójec był siedzibą archidiakonatu diecezji poznańskiej, przeniesionego następnie do Czerska.
• Prawa miejskie Grójec otrzymał w 1419 r. z nadania księcia mazowieckiego Janusza I Starszego.
• Statut miasta powiatowego uzyskał w 1526 r., stracił go na czas zaborów. Grójec wchodził w skład Księstwa Mazowieckiego.
• Miasto było zniszczone podczas potopu szwedzkiego 1656 r.
• W dniach 22-25 I 1863 r. doszło do pierwszych wystąpień powstańczych.
• W 1863 r. na terenie gminy miały miejsce walki z wojskami rosyjskimi.
• W okresie międzywojennym na 11000 mieszkańców Grójca 5500 stanowiła ludność żydowska.
• Grójec w czasie II wojny światowej:
  • 6 września 1939 – na Grójec spadły 3 bomby („w wyniku nalotów uległy zniszczeniu domy mieszkalne, młyn, oraz częściowo kościół, na który spadła jedna bomba, a obok dwie następne”^[6]).
  • 9 września 1939 – Niemcy wkraczają do Grójca, kwaterą niemieckiego starosty miasta zostaje pałacyk w Kobylinie.
  • jesień 1940 – utworzenie getta dla ludności żydowskiej z Grójca oraz innych miejscowości (ok. 6 tys. osób)^[7]
  • luty 1941 – wywiezienie Żydów z grójeckiego getta do getta warszawskiego^[7]
  • 26 marca 1944 – odbicie więźniów z siedziby gestapo.
  • 15 stycznia 1945 – zajęcie Grójca przez Armię Czerwoną (w obecnym budynku PSP nr 1 w Grójcu zostaje założony szpital polowy).

Zabytki[edytuj]

Późnogotycki kościół św. Mikołaja z dzwonnicą z 1889 r.

kościół Miłosierdzia Bożego w Grójcu

• Ratusz w Grójcu – wybudowany w 1821 roku według projektu Hilarego Szpilowskiego w stylu klasycystycznym. Został wpisany do rejestru zabytków 23 marca 1962 roku oraz 12 lutego 1982. Znajduje się przy Rynku (Plac Wolności). Obecnie siedziba Urzędu Stanu Cywilnego
• Cmentarz żydowski w Grójcu
• Dawna poczta
• Hale targowe
• Szpital
• Kamienice
• Późnogotycki kościół św. Mikołaja z lat 1520-1530 i dzwonnica z 1889 roku
• Budynek Szkoły Podstawowej nr 1
• Budynek Szkoły Podstawowej nr 3 – dawne koszary carskie
• Budynek Starostwa Powiatowego

Demografia[edytuj]

• Piramida wieku mieszkańców Grójca w 2014 roku^[2].

Gospodarka[edytuj]

Jabłka grójeckie[edytuj]

Okolice Grójca są najważniejszym polskim regionem uprawy i przetwórstwa jabłek. Obecnie w regionie Grójca uprawia się intensywne sady karłowe, które dostarczają ok. 40% krajowej produkcji jabłek, a intensywność upraw w niektórych gminach sięga nawet 70%.

Tradycja upraw jabłoni sięga XVI w. W regionie znajdują się duże firmy dystrybuujące środki ochrony roślin, firmy przetwórcze (produkujące koncentrat jabłkowy), sklepy zaopatrzenia ogrodniczego.

Długa historia upraw tego owocu w regionie spowodowała wykształcenie się naturalnej marki „jabłka grójeckie”, której istnienie potwierdzają liczne zapisy duchownych i naukowców. Uprawę jabłoni promowała już królowa Bona. Rolę w rozwoju sadownictwa grójeckiego odegrali duchowni, którzy wprowadzali wysoką kulturę upraw sadowniczych. W XIX w. pojawili się pierwsi doradcy sadowniczy^[8]. Szczególnie dla rozwoju sadownictwa w regionie grójeckim zasłużył się Tadeusz Morawski, który w swoim majątku w Małej Wsi rozpoczął intensywną uprawę jabłoni, które eksportował do Niemiec.

Od 28 kwietnia 2008 jabłka grójeckie są oficjalnie produktem tradycyjnym^[9], a 27 listopada 2010 uzyskały^[10] rejestrację jako chronione oznaczenie geograficzne – produkt regionalny.

Bardzo szybko rozwija się także przetwórstwo tych owoców, które od prostej produkcji koncentratu do soku jabłkowego, przekształca się w kierunku produkcji soków mętnych i cydru.

Jabłka grójeckie wyróżnia:

• wybarwienie – więcej czerwonego rumieńca
• kwasowość – wyższa
• smak – bardziej wyrazisty za sprawą wyższej kwasowości
• ilość antyoksydantów – lepiej wybarwione owoce posiadają więcej antyoksydantów

Inne gałęzie przemysłu[edytuj]

W latach 1993-2001 w Zakładzie Tapicerki Samochodowej produkowano nadwozia Polonezów Ambulansów

W Grójcu mają swoje fabryki i siedziby międzynarodowe koncerny:

• Faurecia Automotive Polska S.A.
• Peter Renz Ltd.
• Ferrero (Belsk Duży)
• ZTS Polska Sp z o.o.

Stopa bezrobocia w powiecie grójeckim w czerwcu 2007 wynosiła 6,9%, a we wrześniu 2012 8,0%^[11].

Transport[edytuj]

Budynek dworca Grójeckiej Kolei Dojazdowej

 Osobny artykuł: Grójec (stacja kolejowa).

• W Grójcu krzyżują się drogi E77( S7) stanowiąca zachodnią obwodnicę miasta oraz droga krajowa nr 50 stanowiąca część tranzytowej obwodnicy Warszawy, tutaj również mają swój początek drogi wojewódzkie – 722 do Piaseczna i 728 do Jędrzejowa.
• Grójecki PKS obsługuje^[12] trasy dalekobieżne (do Muszyny i Władysławowa) oraz lokalne – do Warszawy, Białobrzegów, Radomia, Góry Kalwarii, Warki, Białej Rawskiej, Nowego Miasta nad Pilicą, Mszczonowa i innych.

Edukacja[edytuj]

Zabytkowy budynek dawnego gimnazjum w Grójcu, obecnie Publiczna Szkoła Podstawowa nr 3, (ul. Armii Krajowej 34)

W Grójcu znajdują się:

• 4 przedszkola publiczne i 2 prywatne,
• 3 szkoły podstawowe,
• gimnazjum im. Prymasa Tysiąclecia,
• 5 szkół ponadgimnazjalnych,
• Zespół Szkół Specjalnych im. Ks. Jana Twardowskiego.

Ochrona zdrowia[edytuj]

Na terenie miasta i gminy Grójec prowadzą działalność medyczną następujące podmioty opieki medycznej:

• Powiatowe Centrum Medyczne w Grójcu,
• Pogotowie Ratunkowe będące samodzielną placówką transportu medycznego dysponujące 10 karetkami,
• Przychodnia Rejonowa w Grójcu złożona z poradni internistycznych, pediatrycznych i stomatologicznych,
• Niepubliczny zakład opieki zdrowotnej o charakterze przychodni pierwszego kontaktu,
• Apteki – 8,

Wspólnoty religijne[edytuj]

• Kościół rzymskokatolicki
  • parafia św. Mikołaja Biskupa
  • parafia Miłosierdzia Bożego
• Kościół greckokatolicki - od 9 kwietnia 2017 r. w każdą niedzielę o godz. 14.00 w kościele Miłosierdzia Bożego sprawowana jest liturgia obrządku wschodniego w języku ukraińskim
• Świadkowie Jehowy
  • Chrześcijański Zbór Świadków Jehowy Grójec z Salą Królestwa^[13].

Organizacje charytatywne, pożytku publicznego i stowarzyszenia działające w powiecie grójeckim[edytuj]

• Internetowy Charytatywny Vortal Pomocy „Dzieci Dzieciom Pomocna – Dłoń”
• Polski Czerwony Krzyż – Klub Honorowych Dawców Krwi „Puls”
• Stowarzyszenie WGR KiS (WGR Kultura i Sport). Organizacja Pozarządowa, której celem jest propagowanie, organizowanie i rozwijanie działalności kulturalnej, sportowej i turystycznej. http://wgrkis.pl/
• Związek Harcerstwa Polskiego – Hufiec Grójec im. Szarych Szeregów liczący około 200 harcerzy.
• Ochotnicza Straż Pożarna w Grójcu

Współpraca zagraniczna[edytuj]

Grójec współpracuje z czterema miastami partnerskimi^[14]:

• Canosa di Puglia
• Strumica
• Nowa Wieś Spiska
• Wietka

Ludzie urodzeni w Grójcu[edytuj]

• Piotr Skarga (1536-1612) – teolog, nadworny kaznodzieja Zygmunta III Wazy, pierwszy rektor Uniwersytetu Wileńskiego
• Jan Jagmin-Sadowski (1895-1977) – generał brygady WP i PSZ
• Leonard Pękalski (1896-1944) – malarz i ilustrator
• Edyta Wojtczak (ur. 1936) – spikerka telewizyjna
• Marek Suski (ur. 1958) – polityk, poseł na Sejm IV, V, VI, VII i VIII kadencji.
• Justyna Kozdryk (ur. 1980) – sztangistka

Zobacz też[edytuj]

Pomnik „Gloria Victis”

• Obwód Grójec AK
• Stara Synagoga w Grójcu
• Synagoga w Grójcu
• Mazowsze Grójec
• Powiat grójecki
• Grójec (krater marsjański)

Przypisy

Bibliografia[edytuj]

• Serwis internetowy społeczności Gminy i Miasta Grójec.
• Robert Kąkol, Eryk Kacewicz i zespół: Polskie miasta i miasteczka: niezwykły przewodnik po największych, najmniejszych, najstarszych, najmłodszych, najciekawszych, najdziwniejszych miastach i miasteczkach. Warszawa: Readers's Digest, 2010. ISBN 978-83-60530-95-5.
• Remigiusz Matyjas: Z dziejów grójecczyzny. Rada Miejska w Grójcu, 1994.
• Remigiusz Matyjas: Powiat grójecki w latach II Rzeczypospolitej. Arkadiusz Kołodziejczyk. Akademia Podlaska w Siedlcach, 2005.
• Wacław Skarbimir Laskowski: Grójec: w 500-letnią rocznicę wyniesienia do godności miasta. Zdzisław Szeląg. Wyd. 2. Towarzystwo Literackie im. Adama Mickiewicza, 2004. ISBN 9788391924228.
• Miasto Grójec. „Tygodnik Ilustrowany”. XV (381), 1867-01-12. Warszawa. 
• Aleksander Brückner , Encyklopedia staropolska, 1939,
• Arkadiusz Kępka, Dzieje Grójca do 1945 roku, Grójec: Wydawnictwo Neriton, 2006,
• Remigiusz Matyjas, Powiat grójecki w okresie drugiej Rzeczypospolitej. Studia i materiały, Kielce, Grójec: Oficyna Poligraficzna „Apla”, Rada Powiatu i Zarząd Powiatu w Grójcu, 2004,
• Andrzej Zygmunt Rola-Stężycki, Grójeckim traktem, 1992,
• Zdzisław Szeląg, Grójeckie we wspomnieniach, Grójec: Towarzystwo Literackie im. Adama Mickiewicza, Oddział w Grójcu, 2008,
• Zdzisław Szeląg, Zagłada Żydów w Grójcu, Grójec: Towarzystwo Literackie im. Adama Mickiewicza, Oddział w Grójcu, 2011,
• Polski Słownik Biograficzny PAN,
• Słownik Geograficzny Królestwa Polskiego,
• Trzaska, Evert, Michalski, Ilustrowana Encyklopedia T.E. i M. (1925-1932)
• Polska. Zabytkowe ratusze. Warszawa: Sport i Turystyka - Muza SA, 2003, s. 154. (pol.)

Linki zewnętrzne[edytuj]

• Grójec (1) w Słowniku geograficznym Królestwa Polskiego. T. II: Derenek – Gżack. Warszawa, 1881.
• Historia Żydów w Grójcu na portalu Wirtualny Sztetl
• Oficjalna strona miasta
• Grojec24.net - informacyjny portal mieszkańców Grójca i okolic

p • d • e Powiat grójecki Miasta Grójec • Mogielnica • Nowe Miasto nad Pilicą • Warka Gminy miejsko-wiejskie Grójec • Mogielnica • Nowe Miasto nad Pilicą • Warka Gminy wiejskie Belsk Duży • Błędów • Chynów • Goszczyn • Jasieniec • Pniewy

p • d • e Miasta województwa mazowieckiego Na prawach powiatu Ostrołęka • Płock • Radom • Siedlce • Warszawa Powiatowe Białobrzegi • Ciechanów • Garwolin • Gostynin • Grodzisk Mazowiecki • Grójec • Kozienice • Legionowo • Lipsko • Łosice • Maków Mazowiecki • Mińsk Mazowiecki • Mława • Nowy Dwór Mazowiecki • Ostrów Mazowiecka • Otwock • Piaseczno • Płońsk • Pruszków • Przasnysz • Przysucha • Pułtusk • Sierpc • Sochaczew • Sokołów Podlaski • Szydłowiec • Węgrów • Wołomin • Wyszków • Zwoleń • Żuromin • Żyrardów Gminne Bieżuń • Błonie • Brok • Brwinów • Chorzele • Drobin • Gąbin • Glinojeck • Góra Kalwaria • Halinów • Iłża • Józefów • Kałuszyn • Karczew • Kobyłka • Konstancin-Jeziorna • Kosów Lacki • Łaskarzew • Łochów • Łomianki • Marki • Milanówek • Mogielnica • Mordy • Mrozy • Mszczonów • Myszyniec • Nowe Miasto nad Pilicą • Ożarów Mazowiecki • Piastów • Pilawa • Pionki • Podkowa Leśna • Raciąż • Radzymin • Różan • Serock • Skaryszew • Sulejówek • Tarczyn • Tłuszcz • Warka • Wyszogród • Wyśmierzyce • Zakroczym • Zielonka • Żelechów