Tworzenie stron internetowych

	Hażlach
	Hażlach
	Herb Hażlacha
	; Szkoła podstawowa i kościół św. Bartłomieja
Państwo	Polska
Województwo	śląskie
Powiat	cieszyński
Gmina	Hażlach
Liczba ludności (2009)	2263
Strefa numeracyjna	(+48) 33
Kod pocztowy	43-419
Tablice rejestracyjne	SCI
SIMC	0052586
	Położenie wsi;
	Położenie na mapie województwa śląskiego Hażlach
	Położenie na mapie Polski Hażlach
	49°48′26″N 18°39′08″E/49,807222 18,652222
	Multimedia w Wikimedia Commons
	Informacje w Wikipodróżach

Hażlach (do 31 XII 1996 Haźlach^[2]; cz. Hazlach, niem. Haslach) – wieś w gminie Hażlach, w powiecie cieszyńskim, w województwie śląskim, w granicach historycznego regionu Śląska Cieszyńskiego, geograficznie zaś na Pogórzu Śląskim. Na obszarze 1233,19 ha zamieszkana jest przez 2263 mieszkańców (2009)^[3], co daje gęstość zaludnienia równą 183,5 os./km².

Nazwa[edytuj]

Nazwa jest pochodzenia bawarskiego^[4] (Hasen-loch?).

W wielu dokumentach administracji centralnej, a także na niektórych mapach można spotkać nazwę Haźlach, która obowiązywała do końca 1996 roku^[5].

Części wsi[edytuj]

Integralne części wsi Hażlach^[6]^[7]
SIMC	Nazwa	Rodzaj
0052592	Czarne Doły	część wsi
-\|00	Czuchów	część wsi
0052617	Górski	część wsi
0052623	Karnowiec	część wsi
0052630	Kopiec	część wsi
0052646	Odnóżka	część wsi
0052652	Parchów	przysiółek

Historia[edytuj]

Miejscowość po raz pierwszy wzmiankowana została w łacińskim dokumencie Liber fundationis episcopatus Vratislaviensis (pol. Księga uposażeń biskupstwa wrocławskiego), spisanej za czasów biskupa Henryka z Wierzbna ok. 1305 w szeregu wsi zobowiązanych do płacenia dziesięciny biskupstwu we Wrocławiu, w postaci item in Hesleth debent esse viginti mansi^[8]^[9]^[10]. Zapis ten oznaczał, że wieś zobowiązana została do płacenia dziesięciny z 20 łanów mniejszych. Jej powstanie wiąże się z przeprowadzaną pod koniec XIII wieku na terytorium późniejszego Górnego Śląska wielką akcją osadniczą (tzw. łanowo-czynszową). Wieś politycznie znajdowała się wówczas w granicach utworzonego w 1290 piastowskiego (polskiego) księstwa cieszyńskiego, będącego od 1327 lennem Królestwa Czech, a od 1526 roku w wyniku objęcia tronu czeskiego przez Habsburgów wraz z regionem aż do 1918 roku w monarchii Habsburgów (potocznie Austrii).

Przez stulecia wieś pozostawała własnością szlachecką. Najstarszym znanym właścicielem był Emeryk z Hażlacha (prawdopodobnie potomek zasadźcy i pierwszego właściciela), który za rządów księcia Przemysława I Noszaka sprzedał połowę Hażlacha i Parchowa szlachcicowi Jeszkowi^[11]. W latach 40. XV wieku wśród lokalnej szlachty przewijali się bracia Mikołaj i Jan z Małych Kończyc i Hażlacha. Z kolei w 1450 Hażlach został zakupiony przez marszałka księstwa, Mikołaja z Dębowca. Od 1482 świadkiem w kancelaryjnych dokumentach bywał Łazarz piszący się z Pstrążnej i Hażlacha. Miejscowość została w 1532 zakupiona przez jednego z pierwszych przedstawicieli rodu Bludowskich, którzy pozostawali jej właścicielami przez następnych kilkaset lat^[12]. W 1793 Hażlach został zakupiony przez Komorę Cieszyńską od Mönnichów.

Według austriackiego spisu ludności z 1900 w 175 budynkach w Hażlachu na obszarze 1233 hektarów mieszkało 1282 osób, co dawało gęstość zaludnienia równą 104 os./km², z tego 807 (62,9%) mieszkańców było katolikami, 469 (36,6%) ewangelikami a 6 (0,5%) wyznawcami judaizmu, 1255 (97,9%) było polsko-, 19 (1,5%) niemiecko- a 1 (0,1%) czeskojęzycznymi^[13]. Do 1910 liczba budynków wzrosła do 183 a mieszkańców do 1342, z czego 1336 było zameldowanych na stałe, 1327 (99,3%) było polsko-, 8 (0,6%) niemieckojęzycznymi a 1 osoba (0,1%) była czeskojęzyczna, 840 (62,6%) było katolikami, 494 (36,8%) ewangelikami a 8 (0,6%) żydami^[14].

W lipcu 1920 roku miejscowość decyzją Rady Ambasadorów znalazła się w granicach Polski.

W latach 1975–1998 miejscowość położona była w województwie bielskim.

Turystyka[edytuj]

Przez miejscowość przechodzi trasa rowerowa:

zielona trasa rowerowa nr 13 – Ustroń – Jastrzębie-Zdrój – Rybnik (82 km)

Według Narodowego Instytutu Dziedzictwa, w miejscowości znajduje się jeden obiekt zabytkowy^[15], a są to piwnice dworskie z XIX wieku (nr rej.: 937/68 z 5.12.1968 oraz A-370/78 z 17.10.1978).

Religia[edytuj]

Na terenie wsi działalność duszpasterską prowadzą następujące kościoły:

Kościół Ewangelicko-Augsburski – filiał parafii w Cieszynie
Kościół Rzymskokatolicki – parafia pw. św. Bartłomieja Apostoła
Kościół Zielonoświątkowy – zbór w Hażlachu

Komunikacja[edytuj]

Przez miejscowość kursują autobusy prywatnych przewoźników: TRANSKOM Skoczów do Drogomyśla, Chybia i Strumienia oraz Cieszyna; busy firmy LINEA TRANS do Jastrzębia-Zdroju, Marklowic Górnych, Strumienia, Chybia i Zarzecza oraz Cieszyna. Do pęli „Hażlach Dęby” i dalej do Kończyc Wielkich docierają busy firmy TRANS-BUS. Przez Hażlach przejeżdżają także busy dalekobieżne: do Katowic (Bus Brothers) oraz Gliwic i Wrocławia (Trans-Bus). Do ronda przy skrzyżowaniu DW 937 z DW938 dojeżdżają autobusy komunikacji podmiejskiej linii nr 22 obsługującej przez ZGK Cieszyn. Mieszkańcy ulic, znajdujących się blisko ronda, korzystają głównie z komunikacji podmiejskiej ZGK Cieszyn.

Galeria[edytuj]

Kościół rzymskokatolicki św. Bartłomieja
Kościół ewangelicki
Urząd gminy
Gminny Ośrodek Kultury i Biblioteka
Szkoła Podstawowa im. Trzech Braci
OSP Hażlach
Zabytkowe piwnice dworskie (XIX w.)

Przypisy

↑ Oficjalny Spis Pocztowych Numerów Adresowych. Poczta Polska S.A., styczeń 2013. [dostęp 2014–03–09]. s. według wyboru.
↑ M.P. z 1996 r. Nr 79, poz. 713
↑ Gmina Hażlach: Sołectwo Hażlach. 2009-12-31. [dostęp 2010-10-26].
↑ Robert Mrózek: Nazwy miejscowe dawnego Śląska Cieszyńskiego. Katowice: Uniwersytet Śląski w Katowicach, 1984, s. 77. ISBN 82-00-00622-2.
↑ M.P. z 1996 r. Nr 79, poz. 713
↑ Rozporządzenie Ministra Administracji i Cyfryzacji z dnia 13 grudnia 2012 r. w sprawie wykazu urzędowych nazw miejscowości i ich części. „Dziennik Ustaw”. Nr 29, poz. 200, s. 1867, 2013–02–15. Ministerstwo Administracji i Cyfryzacji. [dostęp 2014–03–09].
↑ TERYT (Krajowy Rejestr Urzędowego Podziału Terytorialnego Kraju). Główny Urząd Statystyczny. [dostęp 18.11.2015].
↑ Śląsk Cieszyński w średniowieczu (do 1528). Idzi Panic (redakcja). Cieszyn: Starostwo Powiatowe w Cieszynie, 2010, s. 296. ISBN 978-83-926929-3-5.
↑ Liber fundationis episcopatus Vratislaviensis (online). W: www.dokumentyslaska.pl [on-line]. [dostęp 2013-07-22].
↑ H. Markgraf, J. W. Schulte: Codex Diplomaticus Silesiae T.14 Liber Fundationis Episcopatus Vratislaviensis. Breslau: Josef Max & Comp., 1889.
↑ 700 lat Hażlacha i Kończyc Wielkich, 2005, s. 10.
↑ Janusz Spyra: Szlachecka rodzina Bludowskich z Dolnych Bludowic herbu Kozioł i zabytki sztuki z nią związane. Cieszyn: 1997, s. 14–26. ISBN 83-88204-00-9. (pol.)
↑ Gemeindelexikon der im Reichsrate vertretenen Königreiche und Länder, bearbeitet auf Grund der Ergebnisse der Volkszählung vom 31. Dezember 1900, XI. Schlesien. Wien: 1906. (niem.)
↑ Ludwig Patryn (ed): Die Ergebnisse der Volkszählung vom 31. Dezember 1910 in Schlesien. Troppau: 1912. (niem.)
↑ http://www.nid.pl/pl/Informacje_ogolne/Zabytki_w_Polsce/rejestr-zabytkow/zestawienia-zabytkow-nieruchomych/SLS-rej.pdf.

Bibliografia[edytuj]

700 lat Hażlacha i Kończyc Wielkich. Hażlach - Kończyce Wielkie: Gmina Hażlach, 2005. ISBN 83-922804-0-7.

Linki zewnętrzne[edytuj]

Portal Gminy Hażlach

[poczta-1] Oficjalny Spis Pocztowych Numerów Adresowych. Poczta Polska S.A., styczeń 2013. [dostęp 2014–03–09]. s. według wyboru.

[2] M.P. z 1996 r. Nr 79, poz. 713

[3] Gmina Hażlach: Sołectwo Hażlach. 2009-12-31. [dostęp 2010-10-26].

[4] Robert Mrózek: Nazwy miejscowe dawnego Śląska Cieszyńskiego. Katowice: Uniwersytet Śląski w Katowicach, 1984, s. 77. ISBN 82-00-00622-2.

[5] M.P. z 1996 r. Nr 79, poz. 713

[Dz.U._29.2F2013-6] Rozporządzenie Ministra Administracji i Cyfryzacji z dnia 13 grudnia 2012 r. w sprawie wykazu urzędowych nazw miejscowości i ich części. „Dziennik Ustaw”. Nr 29, poz. 200, s. 1867, 2013–02–15. Ministerstwo Administracji i Cyfryzacji. [dostęp 2014–03–09].

[teryt-7] TERYT (Krajowy Rejestr Urzędowego Podziału Terytorialnego Kraju). Główny Urząd Statystyczny. [dostęp 18.11.2015].

[8] Śląsk Cieszyński w średniowieczu (do 1528). Idzi Panic (redakcja). Cieszyn: Starostwo Powiatowe w Cieszynie, 2010, s. 296. ISBN 978-83-926929-3-5.

[9] Liber fundationis episcopatus Vratislaviensis (online). W: www.dokumentyslaska.pl [on-line]. [dostęp 2013-07-22].

[10] H. Markgraf, J. W. Schulte: Codex Diplomaticus Silesiae T.14 Liber Fundationis Episcopatus Vratislaviensis. Breslau: Josef Max & Comp., 1889.

[11] 700 lat Hażlacha i Kończyc Wielkich, 2005, s. 10.

[12] Janusz Spyra: Szlachecka rodzina Bludowskich z Dolnych Bludowic herbu Kozioł i zabytki sztuki z nią związane. Cieszyn: 1997, s. 14–26. ISBN 83-88204-00-9. (pol.)

[13] Gemeindelexikon der im Reichsrate vertretenen Königreiche und Länder, bearbeitet auf Grund der Ergebnisse der Volkszählung vom 31. Dezember 1900, XI. Schlesien. Wien: 1906. (niem.)

[14] Ludwig Patryn (ed): Die Ergebnisse der Volkszählung vom 31. Dezember 1910 in Schlesien. Troppau: 1912. (niem.)

[15] ttp://www.nid.pl/pl/Informacje_ogolne/Zabytki_w_Polsce/rejestr-zabytkow/zestawienia-zabytkow-nieruchomych/SLS-rej.pdf.

[1]

[2]

[3]

[4]

[5]

[6]

[7]

[8]

[9]

[10]

[11]

[12]

[13]

[14]

[15]