Tworzenie stron internetowych

Krynica Morska
Molo w Krynicy Morskiej
Herb Krynicy Morskiej
Państwo	Polska
Województwo	pomorskie
Powiat	nowodworski
Gmina	gmina miejska
Prawa miejskie	1991
Burmistrz	Krzysztof Swat
Powierzchnia	116,01 km²
Populacja (30.06.2016) • liczba ludności • gęstość	1 313[1] 11,3 os./km²
Strefa numeracyjna	(+48) 55
Kod pocztowy	82-120
Tablice rejestracyjne	GND
Położenie na mapie powiatu nowodworskiego Krynica Morska
Położenie na mapie województwa pomorskiego Krynica Morska
Położenie na mapie Polski Krynica Morska
54°22′57″N 19°26′40″E/54,382500 19,444444
TERC (TERYT)	2210011
SIMC	0932755
Urząd miejski ul. Górników 15 82-120 Krynica Morska
Multimedia w Wikimedia Commons
Informacje w Wikipodróżach
Hasło w Wikisłowniku
Strona internetowa

Krynica Morska (niem. Kahlberg) – miasto w województwie pomorskim, w powiecie nowodworskim, na Mierzei Wiślanej, między Zatoką Gdańską a Zalewem Wiślanym, przy drodze wojewódzkiej nr 501^[2]. Miejscowość turystyczna z portem morskim, czterema przystaniami morskimi i letnim kąpieliskiem.

Położenie[edytuj]

Według danych z 1 stycznia 2011 powierzchnia gminy miejskiej wynosi 116,01 km²^[3]. Krynica Morska stanowi 15,63% powierzchni powiatu. W skład gminy miejskiej Krynica Morska wchodzą również części miasta: Młyniska, Przebrno i Nowa Karczma.

W latach 1975–1998 miejscowość administracyjnie należała do województwa elbląskiego.

Według danych z 2005 r. Krynica Morska ma obszar 102,04 km², w tym: użytki rolne 1%, użytki leśne 16%^[4].

Przyroda[edytuj]

Plaża w Krynicy Morskiej

Obszar lądowy Krynicy Morskiej jest w całości objęty Parkiem Krajobrazowym Mierzeja Wiślana. Funkcję uzupełniającą ochrony tego obszaru spełnia specjalny obszar ochrony siedlisk "Zalew Wiślany i Mierzeja Wiślana". W zachodniej części Krynicy znajduje się rezerwat przyrody Buki Mierzei Wiślanej. Obszar morski gminy Krynica Morska jest objęty obszarem specjalnej ochrony ptaków "Zalew Wiślany".

Demografia[edytuj]

Dane z 31 grudnia 2006^[5]:

Krynica Morska jest jednym z najmniejszych miast w Polsce. Według danych z 31 grudnia 2014 r. miasto miało 1335 mieszkańców, co plasowało ją na ósmym miejscu w rankingu najmniejszych miast w Polsce^[6]. Natomiast Krynica Morska jako gmina zajmuje pierwszą pozycję w rankingu najmniejszych gmin w kraju (tzn. jest to najmniejsza pod względem liczby mieszkańców gmina w Polsce)^[7].

• Piramida wieku mieszkańców Krynicy Morskiej w 2014 roku^[1].

Historia[edytuj]

Pierwsze potwierdzone osadnictwo na terenie dzisiejszej Krynicy Morskiej pochodzą z lat 1258-1282. Mówią one o miejscowości Lipa (Liep), której nazwa pochodziła od granicznego drzewa. Po 1309 roku Zakon Krzyżacki włączył Lipę w skład Komturii Elbląskiej^[8].Pod nazwą Kahlberg pierwszy raz wzmiankowana w roku 1424 na dokumencie Elbląskiego Komtura nadającego przywilej lokacyjny dla karczmy Mikołaja Wildenberga. Od 1466 należała do Gdańska^{[potrzebny przypis]}, po 1842 przeszła na własność Elbląga.^[9] W tym czasie uruchomiono połączenia morskie z Elblągiem i Królewcem.

3 maja 1945 roku z miejscowości wyparto jednostki niemieckie. Dokonały tego oddziały 2 armii gwardyjskiej i 45 armii 3 Frontu Białoruskiego Armii Czerwonej^[10].

Miejscowość znacznie rozbudowana po II wojnie światowej. Do końca 1972 roku Łysica należała do powiatu elbląskiego. Do 1954 była wsią w gminie Tolkmicko, w latach 1954-58 stanowiła gromadę Łysica^[11], a od 1959 – już jako Krynica Morska^[12] – posiadała status osiedla^[13]. 1 stycznia 1973, w następstwie kolejnej reformy gminnej znoszącej gromady i osiedla, Krynica Morska utraciła status osiedla, stając się wsią sołecką w reaktywowanej gminie Sztutowo w powiecie nowodworsko-gdańskim w woj. gdańskim^[14][15]. Do funkcji administracyjnych Krynica Morska powróciła dopiero po ponad 18 latach, kiedy to 2 kwietnia 1991 z gminy Sztutowo wyłączono wsie Krynica Morska, Nowa Karczma i Przebrno, tworząc z nich miasto Krynica Morska^[16] (obecnie jest to gmina miejska w powiecie nowodworskim w woj. pomorskim).

Nazwy miasta[edytuj]

Latarnia morska zniszczona w 1945 r.^[17]

Tymczasowo po II wojnie światowej, w latach 1945-1947, stosowano nazwę Łysa Góra^[18], będącą tłumaczeniem niemieckiej nazwy. W 1947 r. wprowadzono polską nazwę – Łysica, zastępując przedwojenną niemiecką – Kahlberg-Liep^[19][20]. W 1958 r. ponowna zmiana nazwy na Krynica Morska^[21].

• Łeb – pierwotna nazwa słowiańska^{[potrzebny przypis]}
• W języku niem. Kahlenberge, Kaleberg, Kahlberg (Liep) w okresie przynależności do Gdańska oraz Królestwa Prus – forma w nawiasie "Liep" nawiązuje do nazwy Łeb.^{[potrzebny przypis]}

Aktualna nazwa Krynica Morska odwołująca się do wyrazu ukraińskiego i regionalizmu południowopolskiego jest nazwą niefortunną^{[styl do poprawy]} i całkowicie obcą z punktu widzenia mowy rdzennych mieszkańców Pomorza^[22].

Turystyka[edytuj]

Latarnia morska jest udostępniona do zwiedzania

Miejscowość posiada pola biwakowe, kempingi, ośrodki wczasowe oraz hotele. W sezonie połączenie statkami żeglugi przybrzeżnej z Tolkmickiem, Elblągiem i Fromborkiem.

W Krynicy Morskiej zorganizowano letnie kąpielisko morskie o długości 1950 m, którego sezon kąpielowy ustalono od 24 czerwca do 31 sierpnia^[23].

Lista turystycznych miejsc w Krynicy Morskiej:

• Wielbłądzi Grzbiet – najwyższa wydma na Mierzei Wiślanej (49,5 m n.p.m.); jedyny naturalny punkt na Mierzei, z którego widać równocześnie Zatokę Gdańską i Zalew Wiślany)
• port Krynica Morska

Kościół pw. św. Piotra Apostoła i św. Franciszka

• kościół parafialny pw. św. Piotra Apostoła i św. Franciszka z 1938 r.
• latarnia morska
• jedyna w Polsce ulica z nazwą pochodzącą od audycji telewizyjnej; ulica Teleexpressu
• cmentarz żołnierzy radzieckich obok latarni morskiej

Transport wodny[edytuj]

Port w Krynicy Morskiej

Na terenie Krynicy Morskiej (gmina miejska) został utworzony port morski oraz 4 przystanie morskie:

• port morski Krynica Morska (nad Zalewem Wiślanym)
  • nabrzeże jachtowo-pasażerskie w Krynicy Morskiej^[24]
  • nabrzeże rybacko-jachtowe w Krynicy Morskiej^[25]
• przystań morska w Krynicy Morskiej (nad Zatoką Gdańską)^[26]54°22′58″N 19°25′20″E/54,382778 19,422222
• przystań morska "Leśniczówka" (nad Zatoką Gdańską)^[27]54°24′19″N 19°30′27″E/54,405278 19,507500
• przystań morska "basen III – Nowa Karczma"^[28] (nad Zalewem Wiślanym) (w części miasta – Nowa Karczma)
• przystań morska "Piaski" (nad Zatoką Gdańską) 54°26′22″N 19°36′04″E/54,439444 19,601111

Łodzie i kutry rybackie z tej miejscowości mają rejestrację "KRM lub Krm - [nr jednostki]".

Bezpieczeństwo[edytuj]

W Krynicy Morskiej znajduje się placówka Straży Granicznej (Morski Oddział Straży Granicznej), ochraniająca odcinek granicy z Federacją Rosyjską na Mierzei Wiślanej (obwód kaliningradzki).

Administracja[edytuj]

Krynica Morska jest gminą miejską. Organem uchwałodawczym jest Rada Miejska w Krynicy Morskiej, składająca się z 15 radnych^[29].

Burmistrzowie Krynicy Morskiej:

• Krzysztof Swat (od 2014)^[30]
• Adam Włodzimierz Ostrowski (2006–2014)^[31][32]
• Andrzej Antoni Stępień (do 2006)^[33]

Mieszkańcy Krynicy Morskiej wybierają radnych do sejmiku województwa z okręgu nr 5. Posłów na Sejm wybierają z okręgu wyborczego nr 25, senatora z okręgu nr 67, a posłów do Parlamentu Europejskiego z okręgu nr 1.

Władze gminy zostały wysoko ocenione w raporcie podsumowującym kadencję 2010-2014 opracowanym przez firmę Curulis. Krynica Morska zajęła pierwsze miejsce w kategorii gmin turystycznych o najwyższych zmianach w potencjale finansowym w latach 2010 - 2013^[34].

Wspólnoty wyznaniowe[edytuj]

Kościół parafialny pw. św. Piotra Apostoła i św. Franciszka

• Parafia św. Piotra Apostoła w Krynicy Morskiej
• Parafia Matki Bożej Gwiazdy Morza w Krynicy Morskiej

Zobacz też[edytuj]

• Krynica Morska (stacja kolejowa)
• Linia kolejowa Sztutowo – Krynica Morska – Nowa Karczma
• Między brzegami (zbiór opowiadań)
• Gromada Łysica

Linki zewnętrzne[edytuj]

• Kahlberg w Słowniku geograficznym Królestwa Polskiego. T. III: Haag – Kępy. Warszawa, 1882.

Przypisy

W Wikimedia Commons znajdują się multimedia związane z tematem: Krynica Morska

p • d • e Miasta województwa pomorskiego Miasta powiatowe Bytów • Chojnice • Człuchów • Gdańsk • Gdynia • Kartuzy • Kościerzyna • Kwidzyn • Lębork • Malbork • Nowy Dwór Gdański • Pruszcz Gdański • Puck • Słupsk • Sopot • Starogard Gdański • Sztum • Tczew • Wejherowo Miasta gminne Brusy • Czarna Woda • Czarne • Czersk • Debrzno • Dzierzgoń • Gniew • Hel • Jastarnia • Kępice • Krynica Morska • Łeba • Miastko • Nowy Staw • Pelplin • Prabuty • Reda • Rumia • Skarszewy • Skórcz • Władysławowo • Ustka • Żukowo

p • d • e Części miasta Krynica Morska Borowo • Młyniska • Nowa Karczma • Przebrno

p • d • e Powiat nowodworski Miasta Krynica Morska • Nowy Dwór Gdański Gminy miejskie Krynica Morska Gminy miejsko-wiejskie Nowy Dwór Gdański Gminy wiejskie Ostaszewo • Stegna • Sztutowo