Tworzenie stron internetowych

Zobacz w indeksie Słownika geograficznego Królestwa Polskiego hasło Łańcut

Ten artykuł dotyczy miasta. Zobacz też: Łańcut (ujednoznacznienie).

Łańcut
Zamek Lubomirskich i Potockich
Herb Łańcuta Flaga Łańcuta
Państwo	Polska
Województwo	podkarpackie
Powiat	łańcucki
Gmina	gmina miejska
Aglomeracja	rzeszowska
Burmistrz	Stanisław Gwizdak
Powierzchnia	19,42[1] km²
Populacja (30.06.2016) • liczba ludności • gęstość	17 794[2] 916,3 os./km²
Strefa numeracyjna	(+48) 17
Kod pocztowy	37-100
Tablice rejestracyjne	RLA
Położenie na mapie województwa podkarpackiego Łańcut
Położenie na mapie Polski Łańcut
50°04′05″N 22°13′47″E/50,068056 22,229722
TERC (TERYT)	1810011
SIMC	0974529
Urząd miejski pl. Sobieskiego 18 37-100 Łańcut
Multimedia w Wikimedia Commons
Hasło w Wikisłowniku
Strona internetowa

Glorieta w parku zamkowym po remoncie

Łańcut – miasto w województwie podkarpackim, na granicy Podgórza Rzeszowskiego i Pradoliny Podkarpackiej. Siedziba władz powiatu i gminy.

Łańcut należy do województwa podkarpackiego, leżąc 16 km na wschód od jego stolicy – Rzeszowa. Przez tereny miasta przebiega autostrada A4, która łączy zachód Europy z Ukrainą.

Miasto liczy 18 025 mieszkańców (31 grudnia 2008)^[3].

Prywatne miasto szlacheckie lokowane w 1381 roku położone było w XVI wieku w województwie ruskim^[4].

Historia[edytuj]

 Osobny artykuł: Historia Łańcuta.

Miasto założone zostało przez króla Kazimierza Wielkiego. Lokacja miasta na prawie magdeburskim nastąpiła w roku 1349 z nadania księcia Władysława Opolczyka w dolinie rzeki Wisłok.

Król sprowadził kolonistów niemieckich (zob. Głuchoniemcy^[5]) z miejscowości Landshut (‘strażnica kraju’) w Bawarii^[6][7]. Jest to zatem nazwa przeniesiona (ponowiona) przez kolonistów na nowo założone miasto, a następnie adaptowana fonetycznie z języka niemieckiego do polskiego^[8]. W pobliżu Łańcuta założono w roku 1450 niemiecką wieś Helwigau. Ludność niemiecka z okolic Łańcuta zachowała swoją odrębność językową do I. poł. XVIII wieku^[9].

Nazwy miasta: Landshut, Lanczuth (1375), Landssuth (1381), Lanchth (1384), Lanczuth (1494), jeszcze w roku 1650 Landshut^[10].

W XV wieku wybudowano zamek początkowo drewniany, który do XVI wieku dawał odpór najazdom tatarskim.

W latach 1918–1921, podczas wojny polsko–bolszewickiej, Łańcut był miejscem przetrzymywania jeńców z Ukraińskiej Armii Halickiej (powstał w nim pierwszy obóz w Polsce)^[11].

Podczas okupacji niemieckiej administracja tzw. Generalnego Gubernatorstwa wprowadziła dla miasta w 1941 roku nazwę Landshut.

Struktura powierzchni[edytuj]

Łańcut ma obszar 19,43 km² (2002)^[12], w tym:

• użytki rolne: 59%
• użytki leśne: 2%

Miasto zajmuje 4,3% powierzchni powiatu.

Demografia[edytuj]

 Osobny artykuł: Ludność Łańcuta.

Dane z 31 grudnia 2008 r.^[13]:

• Piramida wieku mieszkańców Łańcuta (2014)^[2].
  NO FILE: Piramida_wieku_zaklikow.png.html

Zabytki i atrakcje turystyczne[edytuj]

• Zamek Lubomirskich i Potockich
• Powozownia
• Muzeum Ikon
• Muzeum Gorzelnictwa zarządzane przez „Polmos Łańcut”
• Storczykarnia
• Synagoga
• Synagoga Lubelska, tzw. Sala Lubelska w synagodze
• Muzyczny Festiwal w Łańcucie
• Międzynarodowe Kursy Muzyczne im. Zenona Brzewskiego
• Kościół Farny
• Browar Łańcut (zał. 1777 r.)
• Ławeczka Jana i Stanisława Cetnarskich w Łańcucie

Zabytki i atrakcje turystyczne Łańcuta

Widok zamku od strony Ogrodu Włoskiego

Ogród Różany

Zameczek romantyczny

Stary kort tenisowy

Oranżeria (1799–1802) – wejście

Kolekcja powozów z XIX i początku XX w.

Ogród Włoski – rzeźba Bachus na panterze

Przemysł[edytuj]

• Fabryka śrub „Śrubex” SA^[14] obecnie „Koelner” SA^[15][16]
• Łańcucka Fabryka Wódek „Polmos Łańcut”
• Zakład Poligraficzny „Techgraf”
• Zakłady odzieżowe „Vipo”
• Lancerto S.A.

Handel[edytuj]

Łańcut jest ośrodkiem usługowym dla mieszkańców regionu.

• Sieci sklepów, supermarkety: Delikatesy Asia (PASSA), Biedronka, Delikatesy Centrum, Lidl, Rossmann
• Centra Handlowe: „STILEX”, „Kapitol”

Komunikacja[edytuj]

Stacja kolejowa w Łańcucie

Przez Łańcut przebiega linia kolejowa Kraków – Medyka o znaczeniu międzynarodowym ze stacją kolejową.

Ludzie związani z Łańcutem[edytuj]

 Z tym tematem związana jest kategoria: Ludzie związani z Łańcutem.

• Jan Cetnarski, burmistrz Łańcuta^[17]
• Józef Czyrek, polityk,
• Zbigniew Ćwiąkalski, Minister Sprawiedliwości w rządzie Donalda Tuska,
• Ryszard Marek Groński, pisarz,
• Tomasz Jurasz, literat,
• Wacław Kuchar, najlepszy sportowiec Polski 1926, z Pogonią Lwów wielokrotny mistrz Polski w co najmniej 9 dyscyplinach, trener piłkarski, reprezentant Polski, olimpijczyk, oficer Wojska Polskiego,
• Ignacy Łukasiewicz, wynalazca lampy naftowej,
• Stefan Moskwa, biskup katolicki,
• Józef Nizioł, profesor mechaniki,
• Romuald Iszkowski, hydrolog, wynalazca wózka rewizyjnego, przyrządu do pomiaru prędkości oraz ombrometru,
• Anna Podolec, siatkarka, reprezentantka Polski, Mistrzyni Europy z 2003,
• Wanda Rutkiewicz, alpinistka i himalaistka,
• Jan Zeh, wynalazca przetwórstwa ropy naftowej,
• Bogusław Kaczyński, twórca oraz wieloletni kierownik Festiwalu Muzyki.

Edukacja[edytuj]

Liceum Ogólnokształcące nr 1

W Wikimedia Commons znajdują się multimedia związane z tematem: Szkoły w Łańcucie

Obecnie w Łańcucie działają 3 szkoły podstawowe, 2 gimnazja, 4 licea ogólnokształcące oraz 4 profilowane, 6 szkół zawodowych i technicznych. Działają również szkoła artystyczna oraz szkoła policealna. Od roku 2007 funkcjonuje Powiatowe Centrum Kształcenia Praktycznego i Edukacji Zawodowej. W Łańcucie istnieje również Uniwersytet Trzeciego Wieku.

Szkoły podstawowe[edytuj]

• Szkoła Podstawowa nr 2 im. ks. Jana Twardowskiego (ul. Kościuszki 17)
• Szkoła Podstawowa nr 3 im. 10 Pułku Strzelców Konnych (ul. 29 Listopada 21)
• Szkoła Podstawowa nr 4 im. Jana Pawła II w Łancucie (ul. Kochanowskiego 6)

Szkoły gimnazjalne[edytuj]

W roku szkolnym 2006/2007 do gimnazjów w Łańcucie uczęszczało 841 osób^[18].

• Publiczne Gimnazjum nr 1 im. Stefana Kardynała Wyszyńskiego (ul. Józefa Piłsudskiego 7)
• Publiczne Gimnazjum nr 2 (ul. Jana Kochanowskiego 6)

Szkoły ponadgimnazjalne[edytuj]

• I Liceum Ogólnokształcące im. Henryka Sienkiewicza
• Zespół Szkół Nr 1 im. Janusza Korczaka (ul. Grunwaldzka 11)
• Medyczna Szkoła Policealna (ul. Grunwaldzka 11)
• Zespół Szkół Nr 2 im. Jana Kochanowskiego (ul. Podzwierzyniec 41)
• Zespół Szkół nr 3 im. M. Kopernika
• Zespół Szkół Technicznych (ul. Armii Krajowej 51A)
• Centrum Kształcenia Praktycznego i Edukacji Zawodowej im.Felicjana Dzierżanowskiego (ul. Armii Krajowej 51)

Szkoły artystyczne[edytuj]

• Państwowa Szkoła Muzyczna I stopnia im. T. Leszetyckiego w Łańcucie (ul. 3 Maja 19)
• Szkoła Muzyczna I i II st. Łańcuckiego Towarzystwa Muzycznego (z uprawnieniami szkoły publicznej) (ul. 3 Maja 19)

Kościoły i związki wyznaniowe[edytuj]

Kościół farny św. Stanisława

Kościół św. Józefa

W Wikimedia Commons znajdują się multimedia związane z tematem: Kościoły w Łańcucie

Katolicyzm[edytuj]

W Łańcucie mają swoją siedzibę dwa dekanaty należące do archidiecezji przemyskiej:

• Dekanat Łańcut I z parafiami:
  • Parafia św. Stanisława Biskupa i Męczennika (Parafia Farna) z kościołem farnym
  • Parafia św. Michała Archanioła na osiedlu Braci Śniadeckich
• Dekanat Łańcut II – parafie:
  • Parafia Chrystusa Króla
  • Parafia św. Józefa – Podzwierzyniec

Protestantyzm[edytuj]

• Kościół Adwentystów Dnia Siódmego – zbór w Łańcucie, ul. Konopnickiej 7

Inne[edytuj]

• Świecki Ruch Misyjny „Epifania” – Zbór w Łańcucie, ul. Czarnieckiego 22
• Świadkowie Jehowy – Sala Królestwa, ul. Kopernika 4b^[19]

Sport[edytuj]

• PTG Sokół Łańcut – koszykówka mężczyzn
• UMKS Łańcut – siatkówka kobiet
• ŁKS Łańcut – Piłka nożna mężczyzn

Zobacz też[edytuj]

• Stara Synagoga w Łańcucie
• Stary cmentarz żydowski w Łańcucie
• Nowy cmentarz żydowski w Łańcucie
• Zamek w Łańcucie (nieistniejący)

Przypisy

Linki zewnętrzne[edytuj]

• Portal informacyjny miasta oraz powiatu łańcuckiego

• Łańcut w Słowniku geograficznym Królestwa Polskiego. T. V: Kutowa Wola – Malczyce. Warszawa, 1884.

p • d • e Miasta województwa podkarpackiego Miasta na prawach powiatu Krosno • Przemyśl • Rzeszów • Tarnobrzeg Miasta powiatowe Brzozów • Dębica • Jarosław • Jasło • Kolbuszowa • Lesko • Leżajsk • Lubaczów • Łańcut • Mielec • Nisko • Przeworsk • Ropczyce • Sanok • Stalowa Wola • Strzyżów • Ustrzyki Dolne Miasta gminne Baranów Sandomierski • Błażowa • Boguchwała • Brzostek • Cieszanów • Dukla • Dynów • Głogów Małopolski • Iwonicz-Zdrój • Jedlicze • Kańczuga • Kołaczyce • Narol • Nowa Dęba • Nowa Sarzyna • Oleszyce • Pilzno • Pruchnik • Przecław • Radomyśl Wielki • Radymno • Rudnik nad Sanem • Rymanów • Sędziszów Małopolski • Sieniawa • Sokołów Małopolski • Tyczyn • Ulanów • Zagórz • Zaklików

p • d • e Powiat łańcucki Miasta Łańcut Gminy miejskie Łańcut Gminy wiejskie Białobrzegi • Czarna • Łańcut • Markowa • Rakszawa • Żołynia