Tworzenie stron internetowych

Legnica
Dworzec kolejowy, kościół św. Jacka, Teatr, Śledziówki, Stary Ratusz, Most neobarokowy, Zamek Piastowski, Pergola w Parku Miejskim, Katedra
Herb Legnicy Flaga Legnicy
Państwo	Polska
Województwo	dolnośląskie
Powiat	miasto na prawach powiatu
Prawa miejskie	1253 rok
Prezydent	Tadeusz Krzakowski
Powierzchnia	56,29 km²
Wysokość	113-168 m n.p.m.
Populacja (30.06.2016) • liczba ludności • gęstość	100 769[1] 1 790,2 os./km²
Strefa numeracyjna	(+48) 76
Kod pocztowy	59-200 do 59-220
Tablice rejestracyjne	DL
Położenie na mapie województwa dolnośląskiego Legnica
Położenie na mapie Polski Legnica
51°12′19″N 16°09′23″E/51,205278 16,156389
TERC (TERYT)	0262011
SIMC	0954047
Hasło promocyjne: Legnica. Z nią zawsze po drodze[2]
Urząd miejski pl. Słowiański 8 59-220 Legnica
Multimedia w Wikimedia Commons
Informacje w Wikipodróżach
Wiadomości w Wikinews
Cytaty w Wikicytatach
Hasło w Wikisłowniku
Strona internetowa
BIP

Ten artykuł jest częścią cyklu artykułów o Legnicy

Historia Legnicy

Legnickie kalendarium

Architektura

Zabytki

Ludność

Honorowi Obywatele

Edukacja

Kultura

Media

Życie religijne

Obiekty sakralne

Sport

Gospodarka

Transport

Legnica (dawniej Lignica, czes. Lehnice, niem. Liegnitz, łac. Lignitium^{[potrzebny przypis]}, celt. Lugidunum^{[potrzebny przypis]}) – miasto na prawach powiatu w Polsce, w środkowej części województwa dolnośląskiego, na równinie legnickiej, położone nad rzekami: Kaczawą (lewy dopływ Odry) i wpadającą do niej Czarną Wodą.

Od 1 czerwca 1975 r. do 31 grudnia 1998 miasto było stolicą województwa legnickiego. Obecnie siedziba władz powiatu legnickiego. Od 1992 r. stolica diecezji legnickiej. Dawniej główne miasto Regierungsbezirk Liegnitz w Provinz Schlesien.

Legnica, według stanu na dzień 30 czerwca 2016 r., liczy 100 769 mieszkańców i jest 3. co do wielkości (po Wrocławiu i Wałbrzychu) miastem w województwie oraz 38. w Polsce^[3]. Stanowi również najdalej wysunięty na południe i największy ośrodek miejski Legnicko-Głogowskiego Okręgu Miedziowego.

Legnica stanowi ośrodek LGOM, znajdują się w niej zakłady należące do KGHM Polska Miedź oraz rozwijający się Legnicki Park Technologiczny^[4].

Legnica jest członkiem Związku Miast Polskich.

Warunki naturalne[edytuj]

Wezbrana Kaczawa

Pomnik lwa legnickiego w Parku Miejskim

Klimat[edytuj]

Klimat Legnicy zaliczany jest do najcieplejszych w kraju – ze średnią roczną temperaturą ponad +8,5 °C i średnią roczną sumą opadów 515 mm^[5]. Cieplejszy klimat i dłuższy okres wegetacyjny, który trwa przez ok. 225 dni w roku i należy do najdłuższych w kraju, co ma korzystny wpływ na środowisko – przez to okres zielony trwa w Legnicy dłużej niż w innych regionach kraju^[6].

Rzeki i zbiorniki wodne[edytuj]

Kozi Staw z legnicką „Wenecją”

Przez Legnicę przepływają 3 rzeki: Kaczawa, Czarna Woda i Wierzbiak oraz trzy mniejsze, biorące swoje źródła nieopodal granic miasta potoki: Kopanina, Pawłówka i Lubiatówka.

W obrębie Legnicy znajduje się kilka zbiorników wodnych, pełniących funkcje retencyjne (sztuczny zalew na Czarnej Wodzie – Kąpielisko Północne – w północnej części miasta, zbiornik wodny na Pawłówce Huty Miedzi „Legnica” na terenach dawnej wsi Białka), bądź będące ostoją dzikich ptaków, płazów oraz roślinności wodnej (glinianki w Lasku Złotoryjskim, w rejonie Pawic, rozlewisko Pawłówki w pobliżu linii kolejowej w kierunku Zgorzelca). Na terenach pomiędzy obwodnicą zachodnią miasta, Czarną Wodą, a Kąpieliskiem Północnym rozciągają się bagniste tereny zalewowe.

Zieleń[edytuj]

Zorganizowane tereny zielone zajmują 610 ha^[7], co stanowi ok. 11% całkowitej powierzchni miasta. 50 ha to założony około 1840 r. Park Miejski (stara część – 35 ha), kolejne 50 ha – Lasek Złotoryjski (część parkowa), 45 ha to XIX-wieczny cmentarz komunalny, a ok. 16,3 ha – kompleks Parku Gdańskiego z Kąpieliskiem Północnym. 179 ha zajmują ogrody działkowe, a pozostałą – część zieleń osiedlowa, skwery itp.

Dwukrotnie większą powierzchnię od zieleni zorganizowanej zajmują lasy znajdujące się w granicach Legnicy, tj. las ochronny huty (przedłużenie Lasku Złotoryjskiego) oraz Las Pawicki.

Nazwa[edytuj]

Nazwa Lignica wśród innych nazw śląskich miejscowości w urzędowym pruskim dokumencie z 1750 roku wydanym w języku polskim w Berlinie^[8]

Znaczenie nazwy miejscowości nie jest jednoznaczne. Niektórzy uczeni^[kto?] identyfikują Legnicę z Lugidunum, stolicą plemienia Lugiów. Została ona odwzorowana na antycznej mapie Klaudiusza Ptolemeusza z lat 142–147 naszej ery^[9].

Nazwa miejscowości wywodzi się prawdopodobnie od staropolskiej nazwy Łęg oznaczającej łąkę łęgową, czyli miejsca okresowo wilgotnego i podmokłego, obszaru zalewowego lub rozlewiska^[10]. Niemiecki językoznawca Heinrich Adamy swoim dziele o nazwach miejscowości na Śląsku wydanym w 1888 roku we Wrocławiu wymienia dwie nazwy miejscowości zanotowane w dokumencie z 1146 roku Legnicz oraz L’gniza podając ich znaczenie „Sumpfplatz”, czyli „Bagniste miejsce”^[10]

W spisanym po łacinie dokumencie średniowiecznym księcia Bolesława Rogatki z 1242 roku miasto wymienione jest pod nazwą Legnic we fragmencie dotyczącym kasztelana legnickiego Lasoty – Lassota, castellano in Legnic^[11]. W spisanym po łacinie dokumencie średniowiecznym wydanym we Wrocławiu w 1290 roku, który sygnował książę śląski Henryk V Brzuchaty miejscowość wymieniona jest w staropolskiej wersji Legnicz^[12]. W kolejnym dokumencie tego księcia wydanym w Legnicy w 1293 roku miasto wymienione jest dwukrotnie jako Lignicz^[13]. Nazwę miejscowości w formie „Legnica”^[14] oraz Legnicz^[15] wymienia spisany ok. 1300 roku średniowieczny łaciński utwór opisujący żywot świętej Jadwigi Vita Sanctae Hedwigis.

W roku 1268 słynny naukowiec Witelo napisał po łacinie w swoim dziele naukowym Perspektywy „Lignitz castrum Poloniae” („Legnica gród Polski”). W 1295 w kronice łacińskiej Liber fundationis episcopatus Vratislaviensis (pol. Księga uposażeń biskupstwa wrocławskiego) miejscowość wymieniona jest jako Legnice oraz Legnitz. Księga wymienia również wsie, które w procesach urbanizacyjnych zostały wchłonięte przez miasto stając się jego częściami lub dzielnicami: Przybków jako Pribzlowitz^[16]. W 1475 roku w łacińskich statutach Statuta Synodalia Episcoporum Wratislaviensium miejscowość wymieniona jest w zlatynizowanej formie Legnicz^[17].

W 1750 roku polska nazwa „Lignica” wymieniona jest w języku polskim przez Fryderyka II pośród innych miast śląskich w zarządzeniu urzędowym wydanym dla mieszkańców Śląska^[18]. Nazwę Lignica w książce Krótki rys jeografii Szląska dla nauki początkowej wydanej w Głogówku w 1847 wymienił śląski pisarz Józef Lompa^[19].

W 1896 roku nazwę Legnica oraz Liegnitz wymieniona jest przez śląskiego pisarza Konstantego Damrota. Wymienia on również starsze nazwy z łacińskich dokumentów Legnicz, Legnich i Ligentze^[20]. Słownik geograficzny Królestwa Polskiego wydany na przełomie XIX i XX wieku notuje nazwę miasta pod polską nazwą Lignica oraz niemiecką Liegnitz^[21]. Obecną nazwę oficjalnie nadano 7 maja 1946^[22].

Historia[edytuj]

Bitwa pod Legnicą (Liegnitz) 1241 r. Oświetlony rękopis średniowieczny (zbiór J. Paul Getty Museum)

Podział administracyjny Księstwa legnickiego

Panorama Lignitz z książki pt. „Topographia Bohemiae, Moraviae Et Silesiae” (ilustrator Matthäus Merian) z 1650 r.

Rewers medalu pogrzebowego Jerzego Wilhelma legnickiego wybitego w 1675 roku w Legnicy z napisem PIASTI ET NARCHÆ POLONIÆ ULTIMUS NEPOS PRINceps ("Ostatni potomek Piastów władców Polski").

Widok miasta od strony południowo-wschodniej, na początku pocz. XX w.

Widok starego miasta Legnicy, odbudowanego w latach 60-tych po zniszczeniach wojennych w maju 1945 roku

Była komendantura Wehrmachtu w Legnicy, siedziba sztabu Północnej Grupy Wojsk radzieckich stacjonujących w Polsce Ludowej i III Rzeczypospolitej

 Osobne artykuły: Historia Legnicy i Kalendarium historii Legnicy.

Ze względu na bliskość celtyckich osad znajdujących się na równinie w pobliżu Ślęży, miasto Legnicę można przyjąć za dziedziczkę osady Lugidunum, potwierdzonej źródłami rzymskimi, a znajdującej się na rozlewiskach Kaczawy^[23].

Pierwsze udokumentowane ślady osadnictwa Słowian na terenie Legnicy pochodzą z VIII w. Legnica była wówczas centralnym grodem plemienia Trzebowian. Badania dendrochronologiczne dowodzą, że w czasach panowania Mieszka I zbudowano tu około 985 roku nowy gród w formie tzw. „grodu piastowskiego” (jednocześnie wraz z budową grodów we Wrocławiu i Opolu)^[24]. Nazwa grodu pojawiła się po raz pierwszy w dokumencie pisanym Bolesława Kędzierzawego w 1149 r.^[25] W 1241 r. pod Legnicą obok obecnej miejscowości Legnickie Pole rozegrała się słynna bitwa z Mongołami (bitwa pod Legnicą). Skutecznie obronił się przed nimi Zamek Piastowski w Legnicy, którego kasztelanem był, według średniowiecznego dokumentu spisanego po łacinie w 1242 roku, Lassota – castellano in Legnic^[26].

W 1248 r. miasto stało się stolicą Księstwa Legnickiego. Dzięki lokacji na prawie magdeburskim ok. 1264 r.^[a] u podnóża zamku zaczęło rozwijać się miasto. Za sprawą nieudanej ekspansjonistycznej polityki Bolesława III Rozrzutnego, w 1329 r. miasto stało się stolicą czeskiego lenna^[27].

Dzięki usytuowaniu na skrzyżowaniu szlaków handlowych z Niemiec, poprzez Wrocław i Kraków do Kijowa oraz z Wielkopolski na Południe nastąpił rozwój handlu i rzemiosła. W okresie średniowiecza czerpało też zyski z wydobycia złota w kopalni w Mikołajowicach^[28]. W lipcu 1454 r. miał miejsce bunt pospólstwa, który zapobiegł oddaniu Legnicy pod bezpośrednie władanie królów czeskich^[6][29]. W 1675 r. zmarł ostatni książę piastowski Jerzy Wilhelm, co sprawiło, że miasto dostało się pod bezpośrednie panowanie Habsburgów.

W granicach Prus[edytuj]

 Osobny artykuł: Wojny śląskie.

Po zdobyciu Śląska przez Królestwo Prus miasto, wraz z całym regionem stało się od 1740 r. częścią państwa pruskiego, a odrębność administracyjna księstwa uległa ostatecznej likwidacji^[6]. W okresie tym miasto stało się garnizonem, m.in. 7 Pułku Grenadierów im. Króla Wilhelma I.

Okres powojenny[edytuj]

Legnica w 1945 r., znalazła się na mocy postanowień konferencji poczdamskiej w granicach Polski. W maju tegoż roku miasto doznało wielu zniszczeń, których skutki nawet aktualnie odbijają się na krajobrazie miejskim. Dotychczasową ludność miasta wysiedlono do Niemiec. Dzięki dobrze zachowanym poniemieckim obiektom wojskowym^[30] w mieście ulokowano garnizony: Wojska Polskiego (istniejący w l. 1945-2007) oraz zajmujące znaczny obszar miasta dowództwo i koszary Północnej Grupy Wojsk Armii Radzieckiej (stacjonującej w mieście w l. 1945-1993).

W latach 60 i 70 XX wieku wyburzono pozostałości poniemieckich kamienic w rynku oraz w pobliżu zamku i wybudowano tam bloki mieszkalne, niszcząc zabytkowy układ urbanistyczny. Przy budowie hotelu Cuprum^[31] zburzono fragmenty średniowiecznych murów obronnych.

Funkcję przemysłową ożywiło powstanie w latach 50. pierwszej w Polsce Huty Miedzi^[32] oraz odkrycie pod Lubinem nowych rud i utworzenie Legnicko-Głogowskiego Okręgu Miedziowego.

Dziś w miejscu średniowiecznego miasta rozbudowywanego od początków istnienia Księstwa Legnickiego stoi zabudowa śródmieścia o estetyce charakterystycznej dla urbanistyki krajów socjalizmu.

Dalszy rozwój przyniosła miastu decyzja o zlokalizowaniu w nim od 1975 r. stolicy województwa^[33].

W latach 1945–1984 w Legnicy dyslokowany był Sztab Główny Grupy Północ armii radzieckiej zajmujący ok. 1/3 miasta. Od 1990 – do czasu wycofania wojsk tj. do 17 września 1993. W okresie 1984 – 1991 w Legnicy było dyslokowane Naczelne Dowództwo Wojsk Kierunku Zachodniego.

Od początku lat 90. nastąpił rozwój szkolnictwa wyższego – do istniejącej od lat 60. filii Politechniki Wrocławskiej^[34] dołączyły Nauczycielskie Kolegium Języków Obcych^[b], Państwowa Wyższa Szkoła Zawodowa^[c] oraz uczelnie prywatne. Ostatnie lata przyniosły też dwa wydarzenia dla wiernych Kościoła rzymskokatolickiego – utworzenie diecezji legnickiej w 1992 r. oraz wizytę Jana Pawła II w 1997 r.

Dalszy rozwój to powstanie w 1997 roku Legnickiej Specjalnej Strefy Ekonomicznej. Ulokowało się w niej ponad 30 dużych zakładów, dając pracę 5000 osób.

Architektura miasta[edytuj]

 Osobne artykuły: Architektura Legnicy i Zabytki Legnicy.

Teren ścisłego centrum miasta, trawiony na przestrzeni wieków przez pożary, w latach 60. 70. XX w. został poddany częściowej zabudowie wielkopłytowej i obecnie nie jest architektonicznie jednolity.

• Na jego obszarze znajdują się zarówno obiekty pochodzące ze średniowiecza (Zamek Piastowski), Katedra, Kościół Mariacki, zabytkowe baszty pochodzące z części murów obronnych,
• renesansu (fragmenty Zamku, Kamienice Śledziowe tzw. „Śledziówki”, Dom Pod Przepiórczym Koszem, Kamienica Scultetusa),
• baroku (Akademia Rycerska, Kościół św. Jana, dawny Kościół Maurycego, Kuria Opatów Lubiąskich, Stary Ratusz),
• jak i przykłady architektury neoklasycystycznej (budynek dawnego „Empiku” w Rynku),
• neobarokowej (zabudowania I LO, budynek banku na placu Klasztornym),
• czy wreszcie obiekty współczesne oraz starsza zabudowa – kamieniczna budowana do początku XX w.^[35]

Bardziej jednolite są dzielnice przylegające do średniowiecznego centrum – w południowej, Tarninowie dominuje zabudowa eklektyczna z elementami modernizmu i secesji. W południowej części dzielnicy dominuje zabudowa kamieniczna^[36].

Zachodnia dzielnica Fabryczna składa się z XIX-wiecznych fabryk i kamienic robotniczych, podobnie jak położona po wschodniej części dzielnica Kartuzy, oraz częściowo na północy i południowym wschodzie występuje zabudowa kamieniczna. Również dzielnica Ochota (na południowy wschód; od Parku Miejskiego do dzielnicy Tarninów) zabudowana jest kamienicami z początku XX w.

Osiedla domów jednorodzinnych – dzielnica Piekary Wielkie z elementami zabudowy szeregowej: Stare Piekary (północny wschód) oraz w rejonie dzielnicy Przedmieście Głogowskie (północ) oraz część osiedle Sienkiewicza (południe), Przybków (południe), osiedle Nowe (południe), i część dzielnicy osiedle Białe Sady (południowy wschód) z lat 20. XX w. stanowią typową realizację zabudowy koncepcji miasta-ogrodu^[37]. Domy jednorodzinne budowane w czasach teraźniejszych (w XIX w.) reprezentują: osiedle Amerykańskie (zachód), osiedle Sienkiewicza (południe), osiedle w Alejach (południowy wschód) oraz domy budowane (w drugiej połowie XIX w.) reprezentują: Białe Sady (południowy zachód) i północna część dzielnicy Bielany oraz północna część osiedla Sienkiewicza – stanowią pozostałość idei budowy osiedli tanich – domków jednorodzinnych^[38].

Bloki wielorodzinne w rejonie ul. Działkowej, Chojnowskiej i Marynarskiej, Asnyka i Złotoryjskiej (Osiedle Asnyka), ul.Gliwickiej (Czarny Dwór) i al. Rzeczypospolitej (Bielany) stanowią przykład zabudowy modernistycznej^[39].

Budownictwo wielkopłytowe w technologii Fadom reprezentują osiedla wschodnie z przełomu lat 70. i 80. XX w. – osiedle Kopernika z przełomu lat 80. i 90. XX w. – osiedle Piekary oraz zachodnie – część osiedla Asnyka, oraz Zosinek czy okolice ulic: Drzymały i Piątnickiej.

Zabudowa w okolicach ulicy Myrka a Myśliwca, Słubickiej, Poznańskiej, Chocianowskiej czy w Lasku Złotoryjskim, to dawne kompleksy koszarowe wojsk Wehrmachtu, a następnie Północnej Północnej Grupy Wojsk Armii Radzieckiej adaptowana na współczesne mieszkania. Są wśród nich również pojedyncze budynki z wielkiej płyty, budowane przez polskie firmy w zamian za wymianę na dotychczas zajęte obiekty w centrum (zachodnia część os. Zosinek wzniesiona w technologii „Wrocławskiej Wielkiej Płyty”, budynki przy ul. Bydgoskiej, Chojnowskiej oraz ul. Marcinkowskiego czy Wybickiego i Kościuszki na Tarninowie), jak i montowane z elementów przywiezionych z ZSRR (budynki typu „Leningrad”).

Ludność Legnicy[edytuj]

Demografia[edytuj]

 Osobny artykuł: Ludność Legnicy.

Na 105 750 mieszkańców w 2005, większość – 55 613 osób – stanowiły kobiety (111 kobiet na 100 mężczyzn). Liczba ludności w wieku przedprodukcyjnym wyniosła 19 751 osób, w wieku produkcyjnym – 70 474 osoby, w wieku poprodukcyjnym – 15 125 osób^[7].

Najwyższą populację Legnicy odnotowano w 1998 – 109 335 osób. Obecnie odnotowuje się spadek liczy ludności miasta, który jest charakterystyczny dla większości Polskich miast, głównym powodem spadku ludności w mieście jest osiedlanie się na podmiejskich miejscowościach osób zamieszkujących poprzednio w Legnicy. W pod legnickich Kunicach i Ziemnicach, które bezpośrednio graniczą z miastem, od lat 90tych. rozbudowują się osiedla domków jednorodzinnych, m.in. ze względu na atrakcyjne położenie, nad jeziorami rekreacyjnymi.

Poniższy wykres obrazuje zmianę liczbę ludności miasta w latach 1939–2008^[40]:

Piramida wieku mieszkańców Legnicy w 2014 roku^[1].

Aktywność mieszkańców[edytuj]

W 2007 r. w mieście działało 31 fundacji i 168 stowarzyszeń^[7].

Gospodarka[edytuj]

Bezrobocie i rynek pracy[edytuj]

Na koniec listopada 2010 r., wskaźnik bezrobocia w Legnicy wynosił 8,8%^[41].

Przemysł[edytuj]

Wjazd do Huty Miedzi

Pomimo że w samym mieście nie działa żadna kopalnia, z uwagi na położenie w LGOM i lokalizację w Zagłębiu Miedziowym, jednym z największych pracodawców w mieście są zakłady przemysłu miedziowego. Są to m.in. Huta Miedzi Legnica, Fabryka Przewodów Nawojowych „Patelec Elpena”, Pol-Miedź Trans oraz połączone z polkowickim „Zanamem” zakłady „Zanam-Legmet”.

W mieście działa Instytut Metali Nieżelaznych, składający się z 3 zakładów przy hucie miedzi: Doświadczalnych Hutnictwa Miedzi, Doświadczalny Chemii i Zakład Materiałów Ściernych.

Duże znaczenie w strukturze zatrudnienia w mieście i regionie ma Legnicka Specjalna Strefa Ekonomiczna, najwięcej pracowników (1300) zatrudnia w niej firma Winkelmann – producent podgrzewaczy wody oraz elementów dla branży sanitarnej i motoryzacyjnej. W strefie występuje przemysł motoryzacyjny, meblowy, spożywczy, maszynowy, chemiczny i metalowy.

Zakłady w legnickiej podstrefie:

• Gates (przemysł chemiczny i motoryzacyjny)
• Uzin (przemysł chemiczny)
• Viessmann (przemysł metalowy)
• Brugman (przemysł metalowy) – fabryka grzejników
• Faurecia (przemysł motoryzacyjny)
• C + P (przemysł meblowy) – fabryka mebli
• TBMeca (przemysł motoryzacyjny)
• Winkelmann (przemysł metalowy)
• Wezi-Tec (przemysł motoryzacyjny)
• Härter (tworzywa sztuczne)
• Budobratex (budownictwo)
• Animak-Kopcza (przemysł spożywczy)
• Voss (przemysł motoryzacyjny)
• Apinex (tworzywa sztuczne)
• Sor Iberica (przemysł motoryzacyjny)
• Huras (przemysł maszynowy) – fabryka maszyn
• Lidl (przemysł spożywczy)
• CaseTech Polska (przemysł spożywczy)

Znaczenie dla Legnicy i makroregionu legnickiego ma miejska ciepłownia; Wojewódzkie Przedsiębiorstwo Energetyki Cieplnej w Legnicy S.A. – powstałe w 1976 roku, dostarcza ciepło i energię do Legnicy i Lubina oraz okolicznych miast.

Inne zakłady:

• zakład produkcji sztućców „Hefra”, ul. Żeglarska
• zakłady zielarskie „Herbapol”, ul. Hetmańska
• zakłady ceramiczne „Wienerberger” (producent dachówek), ul. Ceramiczna
• zakłady przemysłu chłodniczego „Algor”, ul. Poznańska
• zakłady metalurgiczne „Sanha”, ul. Poznańska
• zakłady włókiennicze „Ado”, ul. Jaworzyńska
• zakłady wyrobów budowlanych „LPP”, ul. Pątnowska
• zakłady produkcji do maszyn budowlanych „Unimex”, ul. Złotoryjska
• zakłady automatyki spawalniczej „Eckert”, ul. Pawicka

Rolnictwo[edytuj]

W 2006 r. grunty rolne położone w granicach miasta zajmowały 2244 ha, co stanowiło ok. 40% ogólnej powierzchni Legnicy. Wszystkie wchodziły w skład gospodarstw indywidualnych, a z ich prowadzenia utrzymywało się 107 osób.

Handel[edytuj]

Galeria Piastów

Handel targowiskowy i giełdy[edytuj]

Targowiska miejskie działają w Legnicy w trzech miejscach:

• przy ul. Górniczej na os. Kopernika
• przy ul. Partyzantów, nieopodal Zamku Piastowskiego
• przy ul. Jaworzyńskiej, tzw. giełda

Handel detaliczny w sklepach[edytuj]

Po przekształceniach struktury legnickiego handlu detalicznego, do jakich doszło w 1. połowie lat 90., a wiązały się głównie z wysprzedażą całego majątku Legnickiej Spółdzielni Spożywców „Społem” i punktów sprzedaży upadłych Zakładów Mięsnych, większość mniejszych sklepów weszła w skład ogólnopolskich (takich jak np. ABC, Lewiatan, Żabka), Polomarket, Piotr i Paweł. bądź lokalnych sieci handlowych. Podobnie stało się ze wszystkimi dawnymi supersamami, w których ulokowały się sieci Biedronka, Intermarché, Mercus (sieć handlowa KGHM) i Tesco (pod marką Savia). Nowe obiekty średniopowierzchniowe postawiły Biedronka (10), Lidl (2 + 2 w budowie), Netto (1) i Aldi (1), Piotr i Paweł (1), Polo (3), EKO (1).

Handel wielkopowierzchniowy[edytuj]

Pierwszy hipermarket powstał w mieście w 1997 r. Obecnie działają Auchan, Carrefour, Kaufland, bi1. Do marketów specjalistycznych należy zaliczyć Castoramę, Media Markt, Leroy Merlin, Media Expert, Neonet, Jysk, Empik, Avans, Komfort, RTV Euro AGD, Decathlon oraz Mercus (sieć należąca do KGHM). W mieście istnieją również trzy galerie handlowe – Galeria Piastów (centrum handlowo-rozrywkowe), Galeria Gwarna, Galeria Gwiezdna (Mercus) oraz posiadające charakter galerii Centrum Handlowe Ferio i Centrum Handlowe Stop Shop.

Inwestycje[edytuj]

Obwodnica zachodnia – długość trasy wyniosła 15 km. Obwodnica budowana była etapami od początku lat 90, ukończona została w 2005 roku. Jej celem było wyprowadzenie ruchu tranzytowego za miasto z drogi nr 3E65.

Obwodnica południowo-wschodnia – budowa trasy rozpoczęła się w 2009 roku. Środki miasto pozyskało z funduszy Unii Europejskiej – długość obwodnicy wyniesie 7 km. Celem trasy jest odciążenie miasta od ruchu tranzytowego z drogi nr 94^[42].

Zbiorcza Droga Południowa – długość trasy wyniesie 5 km, będzie stanowić tzw. „trasę śródmiejską”. Cześć kosztów inwestycji zostanie pokrytych ze środków pozyskanych. Inwestycja rozpocznie się w 2011 roku^[43].

Rewitalizacja Starego Miasta w Legnicy – to m.in. przebudowa nawierzchni rynku, przyległych placów, renowacja zabudowy^[44].

Rewitalizacja dzielnicy Kartuzy – inwestycja obejmuje m.in. przebudowę ulic i remonty kamienic^[45].

Inwestycje KGHM Polska Miedź w mieście, to m.in. utworzenie w 2007 roku Legnickiego Parku Technologicznego. Głównymi zadaniami parku będą inwestycje dla firm związanych z ochroną środowiska, górnictwem, metalurgią i energią odnawialną^[46].

Infrastruktura[edytuj]

Infrastruktura sieciowa[edytuj]

Siedziba LPWiK SA

Dostawą energii elektrycznej zajmuje się jeden podmiot – Koncern Energetyczny EnergiaPro. Gaz rozprowadza w mieście Gazownia Wrocławska poprzez 181 km sieci^[7]. Obsługą sieci wodociągowej (177 km^[7]) i kanalizacyjnej (184 km^[7]) zajmuje się należące do gminy Legnickie Przedsiębiorstwo Wodociągów i Kanalizacji. Zaopatrzenie w ciepło realizuje Wojewódzkie Przedsiębiorstwo Energetyki Cieplnej (WPEC) poprzez liczącą 122 km^[7] sieć rozdzielczą oraz włączone w system dwie ciepłownie (centralną i awaryjną).

Sieci telekomunikacyjne na terenie miasta posiada dwóch operatorów telefonii stacjonarnej: Orange Polska (24 400 abonentów w 2006 r.^[7]) oraz Telefonia Dialog (15 436 abonentów^[7]). Operatorzy telefonii komórkowej pokrywają zasięgiem całe miasto^[d]. W mieście działa kilku dostawców bezprzewodowego Internetu, obejmujących zasięgiem praktycznie cały obszar miasta^[47].

Infrastruktura socjalna[edytuj]

Wojewódzki Szpital Specjalistyczny im. A. Falkiewicza

Największym obiektem służby zdrowia w mieście jest Wojewódzki Szpital Specjalistyczny im. A. Falkiewicza, dysponujący 25 oddziałami, przychodniami specjalistycznymi, zakładami i ambulatorium^[48].

Legnickie pogotowie ratunkowe obejmuje zasięgiem miasto i powiaty: ziemski legnicki, złotoryjski, jaworski, lubiński, polkowicki i głogowski^[49].

Sieć podstawowej opieki zdrowotnej tworzą głównie cztery niepubliczne przychodnie powstałe na bazie dawnych Zakładów Opieki Zdrowotnej^[50] wraz z przychodniami specjalistycznymi przy szpitalu i przychodniami zakładowymi: Obwodem Lecznictwa Kolejowego i Miedziowym Centrum Zdrowia. Uzupełniają je prywatne gabinety lekarskie.

Opieką socjalną zajmuje się Miejski Ośrodek Pomocy Społecznej, prowadzący m.in. Dom Spokojnej Starości przy ul. Grabskiego, Dom Dziennej Opieki przy ul. Korfantego, Dom Małego Dziecka przy ul. Kubusia Puchatka, Klub Seniora przy ul. Moniuszki, czy Noclegownię wraz z Punktem matki z dzieckiem przy ul. Przemysłowej 5.

Nad bezpieczeństwem mieszkańców czuwają: Państwowa Straż Pożarna z dwiema jednostkami ratowniczo-gaśniczymi (na Starym Mieście i os. Piekary)^[51] i Policja z Komendą Miejską przy ul. Asnyka i Sekcją Prewencji przy al. Rzeczypospolitej oraz Samodzielnym Pododdziałem Prewencji KWP na ul. Jaworzyńskiej. Porządku strzeże straż miejska (z siedzibą przy al. Rzeczypospolitej), która ponadto jest operatorem miejskiego monitoringu.

Transport[edytuj]

Zabytkowy, neobarokowy most na Kaczawie

Wiadukt łączący os. Kopernik i os. Piekary

 Osobny artykuł: Transport w Legnicy.

W Legnicy zarejestrowanych jest ok. 112 tys. pojazdów (w tym ok. 87 tys. to samochody osobowe - dzień 18.01.2016)^[7].

Mosty[edytuj]

• Na rzece Kaczawie znajduje się 6 mostów w tym jeden most neobarokowy, znajdują się także dwie kładki i dwa mosty kolejowe, obecnie buduje się nową drogę wraz z mostem na Kaczawie^[52].
• Na rzece Czarna Woda znajdują się trzy mosty, dwa mosty znajdują się na obwodnicy miasta – droga ekspresowa S3, w dzielnicy Piątnica i Czarna Woda znajdują się dwa mosty kolejowe.
• Na rzece Wierzbiak znajdują się cztery mosty oraz jeden kolejowy.

U granicy miasta przebiega autostrada A4, na której znajdują się 4 mosty, w mieście znajduje się ok. 50 innych mostów i wiaduktów.

Ruch wewnątrzmiejski[edytuj]

Główne ulice miejskie to:

• pierścień dokoła staromiejskiego centrum tworzony przez ulice: Libana, plac Wilsona, Witelona, plac Słowiański, Skarbka, Muzealną, plac Wolności, Dziennikarską, Piastowską i Pocztową – tzw. mała obwodnica,
• oś wschód-zachód tworzona przez: aleję Marszałka Józefa Piłsudskiego, ul. II Armii Wojska Polskiego i fragment ul. Wrocławskiej,
• oś północ-południe tworzona przez: ul. Moniuszki, al. Rzeczypospolitej, ul. Zamiejską, ul. Nowodworską
• inne główne ulica miasta: Złotoryjska, Jaworzyńska, Gniewomierska, Zachodnia, Czarnieckiego, Kartuska, Chojnowska, Poznańska, Koskowicka, Sikorskiego, Piłsudskiego, Sudecka, Iwaszkiewicza, Głogowska, Bydgoska, Myrka, Szczytnicka, Pątnowska, Asnyka, Marynarska, Wielkiej Niedźwiedzicy, Senatorska oraz zachodnia obwodnica miasta^[53].

Autobus MPK w Legnicy w standardowej kolorystyce miejskiej

Komunikację zbiorową na terenie miasta obsługuje jeden przewoźnik – Miejskie Przedsiębiorstwo Komunikacyjne Sp. z o.o. na 23 liniach miejskich, w tym 1 okólnej, 1 specjalnej, 2 nocnych oraz 3 zamiejskich. W latach 1943–1957 istniała w Legnicy komunikacja trolejbusowa. W latach 1898–1968 miasto posiadało komunikację tramwajową.

Konstal N – pamiątka po legnickich tramwajach stojąca przed dawną zajezdnią tramwajową

Ruch międzymiastowy i tranzyt[edytuj]

Przez Legnicę biegną drogi krajowe i europejskie:

• droga krajowa nr 94 – ulicami: Wrocławską, Czarnieckiego, Pocztową, placem 1 Maja, placem Piastowskim, Piastowską, placem Franciszkańskim, Chojnowską;
• droga krajowa nr 3 (E65) – ulicami: Jaworzyńską, Zachodnią i obwodnicą miasta, przez którą jest planowane poprowadzenie drogi ekspresowej S3 stanowiącej fragment trasy europejskiej E65;
• autostrada A4 (E40) – biegnąca na południu miasta;
• droga wojewódzka nr 364 – zaczynająca się w Legnicy, biegnąca ulicami: Dziennikarską, placem Wolności, Złotoryjską.

W Legnicy znajdują się także szosy stanowiące przedłużenie miejskich ulic: Koskowickiej, Poznańskiej, Złotoryjskiej, Pątnowskiej, Działkowej i Nowodworskiej. W mieście znajdują się trzy ronda: rondo Unii Europejskiej, rondo Niepodległości i rondo Bitwy Legnickiej.

W 2009 roku rozpoczęto budowę obwodnicy południowo-wschodniej miasta oraz planowana jest budowa nowego most wraz z kolejnym etapem zbiorczej drogi południowej. Obwodnicą zachodnią poprowadzono ruch drogi S3 E65 oraz docelowo obwodnicą zachodnią i południowo-wschodnią poprowadzona zostanie droga nr 94.

Połączenia autobusowe z pobliskimi miejscowościami zapewniają: MPK Legnica na liniach do Prochowic, Pątnowa i Grzybian (linie: 7, 10 i 21) oraz legnickie Przedsiębiorstwo Komunikacji Samochodowej „Trans-Pol”. Ponadto podobnie jak w innych miejscach kraju, z roku na rok coraz większy udział w obsłudze komunikacji lokalnej przypada także małym przewoźnikom międzymiastowym^[53].

W okresie wakacyjnym PKS uruchamia dalekobieżne kursy łączące Legnicę z Darłówkiem i Koszalinem, Świnoujściem, Wisłą i Sienną. Poza nimi, łączność autokarową z krajem zapewniają przelotowo zatrzymujące się na legnickim dworcu autobusy krajowych przedsiębiorstw PKS^[54].

Autokarowe połączenia międzynarodowe przebiegające przez Legnicę łączą miasto między innymi z Wielką Brytanią, Niemcami, Francją, Belgią, Holandią, Włochami^[53].

Kolej[edytuj]

Gmach kolejowy po remoncie

W Legnicy znajduje się jeden, główny pasażerski dworzec kolejowy PKP (Legnica), wchodzący w skład węzła kolejowego o znaczeniu państwowym (linia kolejowa E 30 III europejskiego korytarza transportowego). Obok dworca istnieje, obecnie nieczynny dworzec Legnica Północna, na którym kiedyś zatrzymywały się pociągi ze Ścinawy i Rawicza. Istnieją również dwa przystanki kolejowe na linii do Kamieńca Ząbkowickiego. Większość pociągów towarowych kursujących trasą kolejową E 30 omija miasto obwodnicą kolejową, nie przejeżdżając przez dworzec główny. Ruch pasażerski odbywa się do Wrocławia, Żar, Kamieńca Ząbkowickiego, Lubania Śląskiego, Jeleniej Góry, Bolesławca, Węglińca. Nieczynna dla ruchu pasażerskiego jest linia kolejowa przez Złotoryję do Marciszowa wraz z istniejącym niegdyś odgałęzieniem przez Lwówek Śląski i Gryfów Śląski do Świeradowa. Także od września 2010 roku na linii do Lubina Górniczego i dalej do Rudnej Gwizdanów został całkowicie zawieszony ruch pasażerski. Kursują tamtędy jedynie pociągi towarowe.

Lotnictwo[edytuj]

Najbliżej położonym czynnym lotniskiem pasażerskim jest Port lotniczy Wrocław-Strachowice. W południowo-wschodniej części Legnicy znajduje się nieczynne dla ruchu pasażerskiego poradzieckie lotnisko posiadające pas o długości 1600 m i szerokości 40 m^[55]. Lotnisko wykorzystywane jest jedynie na cele sportowe i rekreacyjne.

W 2011 przy ul. Jarosława Iwaszkiewicza otworzono lądowisko szpitalne.

Oświata[edytuj]

Kampus PWSZ w Legnicy

I Liceum Ogólnokształcące

 Osobny artykuł: Oświata w Legnicy.

Uczelnie[edytuj]

Najstarszą państwową uczelnią działającą do dziś jest filia Politechniki Wrocławskiej, która została założona w 1969 roku celem kształcenia kadr na potrzeby rozwijającego się Zagłębia Miedziowego^[34]. Kolejne zakładano w latach późniejszych – były to: Nauczycielskie Kolegium Języków Obcych^[56] oraz Państwowa Wyższa Szkoła Zawodowa^[57]. Ponadto od roku 1992^[58] powstało w mieście kilkanaście uczelni prywatnych, m.in. Wyższa Szkoła Menedżerska, Wyższa Szkoła Medyczna, a także Wyższe Seminarium Duchowne Diecezji Legnickiej.

Szkolnictwo ponadgimnazjalne[edytuj]

Pierwszymi ogólnokształcącymi szkołami średnimi w powojennej Legnicy były: I Liceum Ogólnokształcące im. T. Kościuszki, założone w 1945, oraz II Liceum Ogólnokształcące w 1948 roku. Początkowo numer III nosiło liceum z ukraińskim językiem nauczania przeniesione ze Złotoryi w 1960 i połączone z liceum z językiem wykładowym hebrajskim, po usamodzielnieniu i zmianie siedziby w roku 1962 otrzymało jednak numer IV^[59]. Sieć publicznych liceów ogólnokształcących uległa rozbudowie dopiero w latach 90., gdy powołano nowe szkoły: III LO przy Zespole Szkół Hutniczych (1990 r.), V LO w dzielnicy Fabryczna (1992 r.), VI LO przy byłej Szkole Podstawowej nr 11 na os. Kopernika (1994 r.), obecnie wraz z Gimnazjum nr 1 tworzy Zespół Szkół Ogólnokształcących nr 2 i VII LO przy Szkole Podstawowej nr 12 na os. Piekary (1997 r.). Powstało także liceum przy Zespole Szkół Integracyjnych oraz licea niepubliczne (m.n. Katolickie Liceum Ogólnokształcące im. Franciszka z Asyżu prowadzone przez franciszkanów) i prywatne. W 2005 roku, powstało także Akademickie Liceum Ogólnokształcące z inicjatywy Stowarzyszenia „Wspólnota Akademickie” na rzecz Rozwoju Państwowej Wyższej Szkoły Zawodowej w Legnicy. Legnica posiada również szkołę artystyczną, „Szkoła Wizażu i Pielęgnacji Urody Izabeli Maciuszek” jest pierwszą szkołą (rok zał. 2004) uczącą przyszłych wizażystów, charakteryzatorów, stylistów. Bardziej rozbudowana była sieć szkolnictwa zawodowego (szkoły zawodowe i technika). Wszystkie szkoły tego typu zgrupowane były w zespołach, spośród których do dziś działają zespoły szkół: budowlanych, ekonomicznych, elektryczno-mechanicznych, medycznych, przemysłu spożywczego, rolniczych, samochodowych, technicznych i ogólnokształcących (dawniej hutniczych).

Kultura[edytuj]

Zamek Piastowski

Akademia Rycerska – obecnie Muzeum Miedzi

Dom Pod Przepiórczym Koszem (XVI, XIX/XX)

Teatr im. H.Modrzejewskiej

Legnicka Biblioteka Publiczna dawny gmach loży masońskiej

 Osobny artykuł: Kultura w Legnicy.

Funkcje muzeum okręgowego dla Legnicy spełnia Muzeum Miedzi wraz z oddziałami. Poza ekspozycjami związanymi z miedzią, placówka prowadzi stałą wystawę historii miasta oraz organizuje wystawy okolicznościowe.

Jedyną samodzielną galerią jest Galeria sztuki na pl. Katedralnym. Posiada dwa oddziały – Galerię srebra „Pod Przepiórczym Koszem” oraz Galerię Ring, obie mieszczą się w rynku. W gmachu Legnickiej Biblioteki Publicznej strona WWW działa także przybiblioteczna Galeria Loża.

Co roku w Legnicy odbywają się Dni Legnicy. Do Legnicy przyjeżdżają polskie i zagraniczne zespoły muzyczne i muzycy oraz kabarety. Impreza odbywa się na Legnickim lotnisku na wielkiej scenie^[60].

Od 2009 działa kino Centrum Filmowe Helios z 5 salami kinowymi na 1086 miejsc.

Dostęp do książek poprzez siedzibę główną i 11 filii zapewnia Legnicka Biblioteka Publiczna. Archiwalia dotyczące miasta Legnicy i regionu pochodzące od końca XIII w. gromadzi oddział Archiwum Państwowego. Propagowaniem kultury zajmują się: Legnickie Centrum Kultury, Młodzieżowe Centrum Kultury, osiedlowe domy kultury „Kopernik” i „Atrium” oraz klub osiedlowy „Agatka”. W mieście funkcjonuje także Łemkowski Zespół Pieśni i Tańca „Kyczera” oraz Zespół Pieśni i Tańca „Legnica”.

Ogólnopolski Turniej Chórów „Legnica Cantat” W mieście działają 3 chóry:

• Chór Młodzieżowy Państwowej Szkoły Muzycznej I i II stopnia
• Chór „Madrygał” Legnickiego Centrum Kultury
• Chór Kameralny „AXION”
• „Ars Cantandi” chór parafialny katedry legnickiej,

a także chóry szkolne:

• „Cantus” chór II Liceum Ogólnokształcącego
• „Carmen” chór I Liceum Ogólnokształcącego

Ulica Najświętszej Marii Panny

Doroczne festiwale międzynarodowe:

• Międzynarodowy Festiwal Teatralny „Miasto”
• rysunku satyrycznego – „Satyrykon-Legnica”^[61],
• przegląd form złotniczych – „Srebro”,
• Europejskie Spotkania Mniejszości Narodowych i Etnicznych „Pod Kyczerą” (pierwsze edycje pod nazwą „Europa bez granic”),
• Warsztaty filmu animowanego – Letnia Akademia Filmowa^[62]
• Legnickie Wieczory Ogranowe^[63]
• Festiwal Legnickich Organizacji Pozarządowych
• Festiwal Kultury Japońskiej

Media[edytuj]

 Osobny artykuł: Media w Legnicy.

Po zmianach w dzienniku „Słowo Polskie – Gazeta Wrocławska” wprowadzonych w 2007 r.^[e], zniknęła ostatnia gazeta, w której publikowano codziennie doniesienia z Legnicy. Pod koniec 2006 r. decyzją wydawcy zlikwidowano jeden z najstarszych tytułów prasowych w regionie („Konkrety”), który zastąpiły niebawem nowe „Konkrety Polskie”. Istniejący od 1994 roku drugi tygodnik „Panorama Legnicka” – został przejęty przez właściciela „Gazety Wrocławskiej” i zdegradowany do roli wtorkowego dodatku do dziennika. Obecnie od roku 2004 pojawiają się nowe gazety bezpłatne: „Express Legnicki”, „Gazeta Piastowska”, „Gazeta Legnicka”.

Po 17-letniej przerwie na legnicki rynek prasowy powróciła „Gazeta Legnicka” (bezpłatna). Wydawana jest przy współpracy z portalem LCA.pl przez Wydawnictwo LCA – Media. Numer zerowy ukazał się w dniu 20 listopada 2008 roku. „Gazeta Legnicka” była pierwszym niezależnym, lokalnym dziennikiem w Polsce i ukazywała się w latach 1991–1994. Obecnie wydawana jest w formie darmowego dwutygodnika.

Legnicką rozgłośnią radiową jest Radio PLUS Legnica – rozgłośnia regionalna. Nowością na rynku radiowym jest radio internetowe szum.fm. Informacje z Legnicy emitują w swoich serwisach regionalnych również Polskie Radio Wrocław, Muzyczne Radio i Radio Złote Przeboje.

Jedyną legnicką telewizję – działającą w sieci kablowej Vectra Telewizję Dami. Informacje z Legnicy dostępne są również na antenie TVP Wrocław^[7].

Dwa najstarsze legnickie portale internetowe działające do dziś to legnica.net.pl, powstały w 1997 r., oraz LCA.pl, powstały w 2001 r. Od 2000 r. działa także mający charakter portalu miejskiego serwis internetowy Urzędu Miasta. Regionalny Portal Informacyjno-Publicystyczny e-legnickie.pl opisuje codzienne wydarzenia z Legnicy.

Od 2008 r. działa portal legniczanin.pl wydawany przez grupę wydawniczą TV-M Press Media.

Religia[edytuj]

Cmentarz żydowski

Katedra Świętych Apostołów Piotra i Pawła

Kościół ewangielicko-augsburski Marii Panny

Cerkiew prawosławna Zmartwychwstania Pańskiego

 Osobny artykuł: Religia w Legnicy.

Judaizm[edytuj]

Po 1945 w Legnicy odrodziła się Kongregacja Wyznania Mojżeszowego, którą w 1993 przekształcono w Gminę Wyznaniową Żydowską. Społeczność żydowska nie posiada w mieście wolno stojącej synagogi. Dom modlitwy znajduje się w zajmowanej przez Gminę części kamienicy przy ul. Chojnowskiej 12. Gmina administruje także cmentarzem, przy którym istnieje dom przedpogrzebowy.

Katolicyzm[edytuj]

Kościół rzymskokatolicki, posiada 14 parafii skupionych w trzech dekanatach. Poza świątyniami, w mieście działa katolicka administracja (Kuria Biskupia, Sąd Kościelny), szkolnictwo wyższe (Wyższe Seminarium Duchowne Diecezji Legnickiej, Papieski Wydział Teologiczny) oraz instytucje charytatywne (Caritas, dom dziecka, przychodnia zdrowia)^[64]. Ukraińska Cerkiew greckokatolicka – obiekt przy ul. Wrocławskiej.

Prawosławie[edytuj]

Cerkiew pod wezwaniem Zmartwychwstania Pańskiego (ul. Zofii Kossak 9) – dawny kościół ewangelicki z 1833. Od 1975 należy do Polskiego Autokefalicznego Kościoła Prawosławnego. Świątynia parafialna.

Protestantyzm[edytuj]

Kościół Ewangelicko-Augsburski w RP – kościół Marii Panny (najdłużej działający kościół ewangelicki w mieście) – wybudowany jako katolicki pod koniec XII w. W Legnicy swoją siedzibę ma Chrześcijańska Wspólnota Zielonoświątkowa, która od kilkunastu lat posiada swój obiekt na osiedlu Piekary Strona internetowa zboru Kościół Zielonoświątkowy świątynia z XIX w. przy ul. Henryka Pobożnego. Kościół Adwentystów Dnia Siódmego oraz Kościół Boży w Chrystusie – zbory na parterach kamienic przy ul. Witelona i Reymonta. Nabożeństwa Chrześcijańskiej Wspólnoty Zielonoświątkowej odbywają się przy ul. Sudeckiej.

Świadkowie Jehowy[edytuj]

Dwie Sale Królestwa Świadków Jehowy – jedna na Tarninowie przy ul. św. Maksymiliana Kolbe 24 oraz druga przy ul. Koskowickiej 55, z których korzysta siedem tutejszych zborów (w tym grupa języka migowego oraz grupa ukraińskojęzyczna)^[65].

Sport[edytuj]

Hala Widowiskowo-Sportowa im. Dolnośląskich Olimpijczyków

 Osobny artykuł: Sport w Legnicy.

Corocznie miasto jest gospodarzem kilkunastu imprez sportowych o randze krajowej, m.in. międzynarodowego wyścigu kolarskiego „Szlakiem Grodów Piastowskich”^[66], licznych turniejów siatkarskich i szachowych.

Obiekty sportowe[edytuj]

Największymi legnickimi obiektami sportowymi zarządza Ośrodek Sportu i Rekreacji^[67]. Są wśród nich dwa stadiony piłkarskie, Hala Widowiskowo-Sportowa im. Dolnośląskich Olimpijczyków, dwie mniejsze hale sportowe (w tym jedna ze ścianą wspinaczkową), dwa kompleksy otwartych basenów, dwa kompleksy kortów tenisowych i jeden skatepark. Obiekty OSiR uzupełnia szkolna baza sportowa, częściowo udostępniona dla mieszkańców, która obejmuje boiska wielofunkcyjne, ok. 20 szkolnych sal sportowych (w większości, po remontach w l. 2000^[f]-2008^[g] o zbliżonym standardzie), 3 baseny kryte, tor łuczniczy, siłownie, kluby fitness i kręgielnia.

Kluby sportowe[edytuj]

W mieście istnieje kilkanaście klubów sportowych. Do najstarszych, istniejących od 1971 r.^[68] należą kluby piłki nożnej Miedź Legnica i Konfeks Legnica. Do nowszych klubów tej dyscypliny należą Zakaczawie Legnica i Legniczanka Legnica. Konfeks prowadzi ponadto sekcję tenisa stołowego i brydża sportowego, Miedź zaś sekcję szachową. Sukcesy w piłce ręcznej odnoszą zawodnicy KPR Miedź'96 Legnica. Koszykarzy reprezentują drużyny Olimpia i Lew Legnica. Najbardziej znanym klubem siatkarskim z Legnicy jest KGHM Metraco PWSZ AZS Ikar. Sztuki walki promują: Legnicka Sekcja Aikido, Legnicki Klub Taekwondo, kluby karate: LKK Kyokushin, KKS Tora i KK Wankan. Dwa ostatnie prowadzą także sekcje pływackie. Kolarstwem górskim zajmuje się KKG Zywer, łucznictwem KS Strzelec, ringo – Legnickie Towarzystwo Ringo, trójbojem siłowym – TKKF Śródmieście, a lekkoatletyką Sprint Legnica i MUKS Legnica.

Władze i administracja[edytuj]

Nowy Ratusz

Stary Ratusz na legnickim rynku

 Osobny artykuł: Prezydenci Legnicy.

Legnica ma status miasta na prawach powiatu. Rada Miejska Legnicy składa się z 25 radnych^[69] Organem wykonawczym samorządu jest prezydent miasta, którym obecnie jest Tadeusz Krzakowski.

Miasto jest też siedzibą samorządu powiatu legnickiego.

Legnica znajduje się w okręgu wyborczym nr 1 do Sejmu oraz okręgu nr 3 do Senatu.

Granice administracyjne; sąsiednie gminy[edytuj]

Obecne granice administracyjne Legnicy zostały ustalone w roku 1983^[74].

Od północy i zachodu miasto graniczy z gminą Miłkowice, od zachodu, wschodu i południa z gminą Krotoszyce, od południa i wschodu z gminą Legnickie Pole, od wschodu i północy z gminą Kunice.

Podział terytorialny miasta[edytuj]

Formalnie, choć status miasta daje taką możliwość^[75], Legnica nie jest podzielona na osiedla ani dzielnice. Jedynym istniejącym podziałem, używanym do celów ewidencyjnych i rejonizacji szkół jest podział na 41 obrębów (Zabłocie, Piaski, Kąpielisko, Czarny Dwór, Piątnica, Górka, Ulesie, Zosinek, Fabryczna, Stare Miasto, Kartuzy, Piekary, Wrocławskie Przedmieście, Ogrody, Tarninów, Ochota, Winiary, Bielany, Nowiny, Białka, Glinki, Bartniki, Nowe Osiedle, Osiedle Sudeckie, Huta, Ludwikowo, Rybaki, Domki, Nowy Dwór, Bartoszów, Nowa Wieś, Przybków, Rzeszotary, Pawice, Pątnów, Piekary Stare, Piekary Wielkie, Osiedle Piekary, Osiedle Mikołaja Kopernika, Pawłowice, Smokowice) pokrywających się z obrębami geodezyjnymi^[76].

Osiedla i dzielnice[edytuj]

Osiedle Piekary

Kościół pw. Matki Bożej Królowej Polski na Osiedlu Kopernika

• Osiedle Białe Sady
• Osiedle Asnyka
• Bielany
• Tarninów
• Stare Miasto
• Fabryczna
• Osiedle Zosinek
• Przedmieście Głogowskie
• Piątnica
• Pawice
• Piekary Wielkie
• Stare Piekary
• Osiedle Kopernika
• Osiedle Piekary
• Osiedle Ptasie
• Kartuzy (Zakaczawie)
• Ludwikowo
• Osiedle Sienkiewicza
• Przybków

Współpraca międzynarodowa[edytuj]

Miasta i gminy partnerskie:

• Wuppertal, Niemcy
• Drohobycz, Ukraina
• Blansko, Czechy
• Roanne, Francja
• Orenburg, Rosja^[77]

Osoby związane z miastem[edytuj]

Honorowi obywatele Legnicy[edytuj]

 Osobny artykuł: Honorowi obywatele Legnicy.

Tytuł honorowego obywatela Legnicy nadaje Rada Miejska Legnicy na wniosek uprawnionych organów^[78] rozpatrując wysoki poziom moralny kandydatów oraz ich szczególne osiągnięcia.

Urodzeni w Legnicy[edytuj]

• Benjamin Bilse – kompozytor
• Georg Rudolf Böhmer – lekarz i botanik
• Janusz Chabior – aktor
• Nikifor (Chotiejew) – rosyjski biskup prawosławny^[79]
• Therese Chromik – poetka
• Anna Dymna – aktorka
• Wojciech Górski – piłkarz
• Włodzimierz Juszczak – biskup greckokatolicki
• Marzena Kipiel-Sztuka – aktorka
• Aleksandra Klejnowska – polska sztangistka
• Tomasz Kot – aktor
• Mariusz Lewandowski – piłkarz
• Magda Mołek – prezenterka
• Maria Nowakowska – modelka
• Ołena Pidhruszna – ukraińska biathlonistka
• Popek – raper, zawodnik MMA
• Marcin Robak – piłkarz
• Beata Tadla – dziennikarka
• Georg Thebesius – kronikarz i administrator miasta Legnicy
• Gabriel Fleszar - Wokalista
• Tyberiusz Kowalczyk - Strongman

Uwagi

Przypisy

Bibliografia[edytuj]

• Witold Łaszewski, Legnica, Wydawnictwo Dolnośląskie, Wrocław 2004, ​ISBN 83-7384-106-7​.

Linki zewnętrzne[edytuj]

• Lignica w Słowniku geograficznym Królestwa Polskiego. T. XV, cz. 2: Januszpol – Wola Justowska. Warszawa, 1902.
• Strona internetowa Urzędu Miasta Legnica
• Zwiedź zamek w Legnicy
• Legnica dawniej
• Heimatskunde des Stadt- und des Landkreises Liegnitz. B. Clemenz, Glogau 1905.
• Liegnitz: 700 Jahre wine Stadt deutschen Rechts. Breslau 1943.
• Chronik der Stadt Liegnitz. Theodor Schönborn, Liegnitz 1940.

• Lignica w Słowniku geograficznym Królestwa Polskiego. T. V: Kutowa Wola – Malczyce. Warszawa, 1884., s. 223–224.

p • d • e Województwo dolnośląskie Miasta na prawach powiatu Jelenia Góra • Legnica • Wałbrzych • Wrocław (siedziba) Powiaty bolesławiecki • dzierżoniowski • głogowski • górowski • jaworski • jeleniogórski • kamiennogórski • kłodzki • legnicki • lubański • lubiński • lwówecki • milicki • oleśnicki • oławski • polkowicki • strzeliński • średzki • świdnicki • trzebnicki • wałbrzyski • wołowski • wrocławski • ząbkowicki • zgorzelecki • złotoryjski Inne zagadnienia Podział administracyjny • Herb • Flaga Portal:Województwo dolnośląskie • Wikiprojekt:Dolny Śląsk

p • d • e Miasta województwa dolnośląskiego Bardo • Bielawa • Bierutów • Bogatynia • Boguszów-Gorce • Bolesławiec • Bolków • Brzeg Dolny • Bystrzyca Kłodzka • Chocianów • Chojnów • Duszniki-Zdrój • Dzierżoniów • Głogów • Głuszyca • Góra • Gryfów Śląski • Jawor • Jaworzyna Śląska • Jedlina-Zdrój • Jelcz-Laskowice • Jelenia Góra • Kamienna Góra • Karpacz • Kąty Wrocławskie • Kłodzko • Kowary • Kudowa-Zdrój • Lądek-Zdrój • Legnica • Leśna • Lubań • Lubawka • Lubin • Lubomierz • Lwówek Śląski • Mieroszów • Międzybórz • Międzylesie • Milicz • Mirsk • Niemcza • Nowa Ruda • Nowogrodziec • Oborniki Śląskie • Oleśnica • Olszyna • Oława • Piechowice • Pieńsk • Pieszyce • Piława Górna • Polanica-Zdrój • Polkowice • Prochowice • Prusice • Przemków • Radków • Siechnice • Sobótka • Stronie Śląskie • Strzegom • Strzelin • Syców • Szczawno-Zdrój • Szczytna • Szklarska Poręba • Ścinawa • Środa Śląska • Świdnica • Świebodzice • Świeradów-Zdrój • Świerzawa • Trzebnica • Twardogóra • Wałbrzych • Wąsosz • Węgliniec • Wiązów • Wleń • Wojcieszów • Wołów • Wrocław • Zawidów • Ząbkowice Śląskie • Zgorzelec • Ziębice • Złotoryja • Złoty Stok • Żarów • Żmigród Portal:Województwo dolnośląskie • Wikiprojekt:Dolny Śląsk

p • d • e Podział administracyjny Prowincji Śląsk Rejencja legnicka Powiaty miejskie Glogau (od 1920) • Görlitz (od 1873) • Grünberg (1922-1933) • Hirschberg (od 1922) • Liegnitz (od 1874) Powiaty ziemskie Bolkenhain (1820-1932) • Bunzlau • Fraustadt (od 1938) • Freystadt (do 1932 i od 1933) • Glogau • Goldberg (od 1932) • Goldberg-Haynau (do 1932) • Görlitz • Grünberg • Hirschberg im Riesengebirge • Hoyerswerda (od 1825) • Jauer (do 1932 i od 1933) • Landeshut • Lauban • Liegnitz • Löwenberg • Lüben • Rothenburg (Oberlausitz) • Sagan (do 1932) • Schönau (do 1932) • Sprottau Rejencja opolska Powiaty miejskie Beuthen O.S. (od 1890) • Gleiwitz (od 1897) • Hindenburg (od 1927) • Kattowitz (1897-1922) • Königshütte (1898-1922) • Neisse (od 1911) • Oppeln (od 1899) • Ratibor (od 1904) Powiaty ziemskie Beuthen (do 1927) • Beuthen-Tarnowitz (od 1927) • Cosel • Falkenberg O.S. • Groß Strehlitz • Grottkau • Guttentag (1922-1939) • Hindenburg O.S. (1873-1927) • Kattowitz (od 1873) • Kreuzburg (od 1820) • Leobschütz • Lublinitz (do 1922 i od 1939) • Neisse • Neustadt • Oppeln • Pleß • Ratibor • Rosenberg O.S. • Rybnik (do 1927) • Tarnowitz (1873-1927) • Tost-Gleiwitz Rejencja wrocławska Powiaty miejskie Breslau • Brieg (od 1907) • Schweidnitz (od 1899) • Waldenburg (od 1924) Powiaty ziemskie Breslau • Brieg • Frankenstein (od 1820) • Glatz (od 1820) • Groß Wartenberg • Guhrau • Habelschwerdt (od 1820) • Kreuzburg (do 1820) • Militsch • Münsterberg (1820-1932) • Namslau • Neumarkt • Neurode (1854-1932) • Nimptsch (1820-1932) • Oels • Ohlau (do 1932 i od 1933) • Reichenbach (od 1820) • Schweidnitz (od 1820) • Steinau (do 1932) • Strehlen • Striegau (1820-1932) • Trebnitz • Waldenburg (od 1820) • Wohlau