Tworzenie stron internetowych

	Lewin Kłodzki
	Lewin Kłodzki
	Herb Lewina Kłodzkiego
	; Widok na centrum wsi
Rodzaj miejscowości	wieś
Państwo	Polska
Województwo	dolnośląskie
Powiat	kłodzki
Gmina	Lewin Kłodzki
Wysokość	440-470 m n.p.m.
Liczba ludności (III 2011)	880
Strefa numeracyjna	74
Kod pocztowy	57-343
Tablice rejestracyjne	DKL
SIMC	0853352
	Położenie na mapie gminy Lewin Kłodzki Lewin Kłodzki
	Położenie na mapie powiatu kłodzkiego Lewin Kłodzki
	Położenie na mapie województwa dolnośląskiego Lewin Kłodzki
	Położenie na mapie Polski Lewin Kłodzki
	50°24′20″N 16°17′27″E/50,405556 16,290833
	Multimedia w Wikimedia Commons
	Strona internetowa miejscowości

Wiadukt kolejowy w Lewinie Kłodzkim

Nazwa Lewin wśród innych nazw śląskich miejscowości w urzędowym pruskim dokumencie z 1750 roku wydanym w języku polskim w Berlinie^[2].

Lewin Kłodzki (niem. Lewin, cz. Levín) – wieś o zabudowie miasteczka, w województwie dolnośląskim, powiecie kłodzkim, gmina Lewin Kłodzki w Polsce południowej, dawniej w Czechach, Austrii i w Niemczech. Prawa miejskie od roku 1401 do 1946. Według Narodowego Spisu Powszechnego liczy 880 mieszkańców^[1].

Położenie[edytuj]

Lewin Kłodzki to duża wieś o miejskim układzie urbanistycznym leżąca pomiędzy Wzgórzami Lewińskimi a Górami Orlickimi, na wysokości 440-470 m n.p.m.^[3]

Podział administracyjny[edytuj]

Miejscowość jest siedzibą gminy Lewin Kłodzki. W latach 1975–1998 miejscowość położona była w województwie wałbrzyskim.

Demografia[edytuj]

Według Narodowego Spisu Powszechnego, w marcu 2011 r., liczyła 880 mieszkańców^[1]. Jest to największa miejscowość gminy Lewin Kłodzki.

Nazwa[edytuj]

Nazwa pochodzi od nazwy drapieżnego kota lwa^[4]. Śląski pisarz Konstanty Damrot wymienia wczesne nazwy zanotowane w średniowiecznych łacińskich dokumentach: 1211 Levinici, villa Lewin oraz Lewinice podając słowo źródłowe pochodzenia nazwy miejscowości - "Lew - Leo"^[4].
W 1750 roku nazwa Lewin wymieniona została w języku polskim przez Fryderyka II pośród innych miast śląskich w zarządzeniu urzędowym wydanym dla mieszkańców Śląska^[5]. Z powodu słowiańskiego pochodzenia historycznej nazwy niemieckiej, administracja nazistowska przemianowała Lewin w 1939 r. na Hummelstadt^[3].

Historia[edytuj]

Został założony przez Czechów. Pierwsza dobrze udokumentowana wzmianka o Lewinie pochodzi z 1213, jednakże według Josepha Köglera to Lewina Kłodzkiego dotyczy wzmianka o wsi Levinice z 1197. Według tegoż historyka, miejscowość posiadała prawa miejskie w 1345 roku, gdy czeski kronikarz Hájek opisał historię czarownicy Bródki, której akcja dzieje się "w mieście Lewinice". Bezsporne jest, że Lewin Kłodzki prawa miejskie uzyskał przed 1401. W XVIII w. Lewin był znany, podobnie jak cały region ziemi kłodzkiej, z tkactwa lnianego, na rynku miasteczka organizowano targi płóciennicze^[3]. W II poł. XIX w. nastąpiło ożywienie gospodarcze. W Lewinie Kłodzkim produkowano wtedy czekoladę, pończochy i szlifowano kryształy^[3]. Na początku XX w. przez miasteczko przeprowadzono linię kolejową z Kłodzka do Kudowy-Zdroju ze stacją Lewin Kłodzki^[3].

W 1945 r. miasto zostało włączone do Polski. Jego dotychczasową ludność wysiedlono do Niemiec i zastąpiono polskimi osadnikami^[3]. Ze względu na niewielkie rozmiary miejscowości w 1946 r. administracja polska odebrała Lewinowi Kłodzkiemu prawa miejskie, w maju tego roku oficjalnie zatwierdzono nazwę Lewin^[6].

Zabytki[edytuj]

Według rejestru Narodowego Instytutu Dziedzictwa na listę zabytków wpisane są obiekty^[7]:

ośrodek historyczny miasta
kościół parafialny pw. św. Michała Archanioła, zbudowany w stylu renesansowym z 1576 roku a przebudowany w stylu barokowym w 1679 r., w latach 1969-1870 odrestaurowany,
kaplica św. Jana Nepomucena, w Lasku Miejskim, wybudowana w 1727 r., z rzeźbami Ignacego Klahra, znajduje się około 1,5 km na południe od Lewina w Lasku Miejskim,
ruiny zamku Homole z XIII w.,
willa, ul. Chopina 4, z l. 1891-1892,
plebania, ul. Kościelna 6, z 1701 r., lata 1882-1883,
barokowe kamieniczki:
- dwa domy, pl. Kościuszki 18 i 20 (dec. Rynek 27 i 29), z XVIII w.,
- dom, pl. Kościuszki 20 (dec. Rynek 29), z XVIII w.,

Inne zabytki^[3]:

wiadukt kolejowy z 1905 r. mierzący 27 m wysokości i 102 m długości nad drogą krajową nr 8 / drogą międzynarodową E67 Wrocław–Praga droga krajowa nr 8
figury św. Jana Nepomucena z 1717 roku w Rynku
kolumna maryjna z 1687 roku w Rynku.
Kalwaria z końca XIX w. na wzgórzu za kościołem św. Jana Nepomucena

Sport i rekreacja[edytuj]

Basen miejski i pole namiotowe przy ul. Nad Potokiem^[3],
Zalew rzeki Klikawa (Bystra).

Szlaki turystyczne[edytuj]

Przez Lewin Kłodzki prowadzą dwa szlaki turystyczne:

Przełęcz Lewińska - Lewin Kłodzki - Witów - Przełęcz Polskie Wrota - Ludowe - Bukowy Stawek - Zamek Homole,
Ptak (Fort Karola) - Lisia Przełęcz - Kulin Kłodzki - Przełęcz w Grodźcu - Leśna - Lewin Kłodzki - Taszów - Kocioł - Lasek Miejski - Jawornica - Zimne Wody - Kozia Hala - Sołtysia Kopa - Orlica - Zieleniec - Torfowisko pod Zieleńcem - Kamienna Góra - Przełęcz Sokołowska - Polanica-Zdrój^[3].

Gminy partnerskie[edytuj]

Großbeeren, Niemcy

Osoby związane z Lewinem Kłodzkim[edytuj]

W miejscowości tej mieszkała i zmarła (5 grudnia 2011) Violetta Villas.

Zobacz też[edytuj]

Przypisy[edytuj]

↑ ^a^b^c GUS: Ludność - struktura według ekonomicznych grup wieku. Stan w dniu 31.03.2011 r.
↑ Pruski dokument z roku 1750 ustalający urzędowe opłaty na Śląsku – "Wznowione powszechne taxae-stolae sporządzenie, Dla samowładnego Xięstwa Sląska, Podług ktorego tak Auszpurskiey Konfessyi iak Katoliccy Fararze, Kaznodzieie i Kuratusowie Zachowywać się powinni. Sub Dato z Berlina, d. 8. Augusti 1750"
↑ ^a^b^c^d^e^f^g^hⁱ Słownik geografii turystycznej Sudetów. redakcja Marek Staffa. T. 13: Góry Stołowe. Warszawa-Kraków: Wydawnictwo PTTK „KRAJ”, 1992, s. 145-153. ISBN 83-7005-301-7.
↑ ^a^b Konstanty Damrot: Die älteren Ortsnamen Schlesiens, ihre Entstehung und Bedeutung: mit einem Anhange über die schlesisch-polnischen Personennamen: Beiträge zur schlesischen Geschichte und Volkskunde. Beuthen: Verlag von Felix Kasprzyk, 1896, s. 61.
↑ "Wznowione powszechne taxae-stolae sporządzenie, Dla samowładnego Xięstwa Sląska, Podług ktorego tak Auszpurskiey Konfessyi iak Katoliccy Fararze, Kaznodzieie i Kuratusowie Zachowywać się powinni. Sub Dato z Berlina, d. 8. Augusti 1750".
↑ Zarządzenie Ministrów: Administracji Publicznej i Ziem Odzyskanych z dnia 7 maja 1946 r. (M.P. z 1946 r. Nr 44, poz. 85).
↑ Rejestr zabytków nieruchomych woj. dolnośląskiego. Narodowy Instytut Dziedzictwa. [dostęp 9.9.2012]. s. 75-76.

Bibliografia[edytuj]

Słownik geografii turystycznej Sudetów. Marek Staffa (redakcja). T. 13: Góry Stołowe. Warszawa-Kraków: Wydawnictwo PTTK „KRAJ”, 1992, ISBN 83-7005-301-7

Linki zewnętrzne[edytuj]

Historia Lewina Kłodzkiego w serwisie gminy Lewin Kłodzki
Historyczne i współczesne widoki miejscowości ze strony Wratislaviae Amici (Dolny Śląsk na fotografii)
Niemiecka mapa topograficzna z 1919 roku na stronach Archiwum Map Zachodniej Polski
Miesteczek al. Lewin w Słowniku geograficznym Królestwa Polskiego. T. VI: Malczyce – Netreba. Warszawa, 1885.

[GUS-1] GUS: Ludność - struktura według ekonomicznych grup wieku. Stan w dniu 31.03.2011 r.

[sbc.org-26222-from-2] Pruski dokument z roku 1750 ustalający urzędowe opłaty na Śląsku – "Wznowione powszechne taxae-stolae sporządzenie, Dla samowładnego Xięstwa Sląska, Podług ktorego tak Auszpurskiey Konfessyi iak Katoliccy Fararze, Kaznodzieie i Kuratusowie Zachowywać się powinni. Sub Dato z Berlina, d. 8. Augusti 1750"

[staffa-3] ↑ ^a^b^c^d^e^f^g^hⁱ Słownik geografii turystycznej Sudetów. redakcja Marek Staffa. T. 13: Góry Stołowe. Warszawa-Kraków: Wydawnictwo PTTK „KRAJ”, 1992, s. 145-153. ISBN 83-7005-301-7.

[Damrot-4] Konstanty Damrot: Die älteren Ortsnamen Schlesiens, ihre Entstehung und Bedeutung: mit einem Anhange über die schlesisch-polnischen Personennamen: Beiträge zur schlesischen Geschichte und Volkskunde. Beuthen: Verlag von Felix Kasprzyk, 1896, s. 61.

[sbc.org-26222-from2-5] "Wznowione powszechne taxae-stolae sporządzenie, Dla samowładnego Xięstwa Sląska, Podług ktorego tak Auszpurskiey Konfessyi iak Katoliccy Fararze, Kaznodzieie i Kuratusowie Zachowywać się powinni. Sub Dato z Berlina, d. 8. Augusti 1750".

[Zarz.C4.85dzenie_Ministr.C3.B3w_Administracji-6] Zarządzenie Ministrów: Administracji Publicznej i Ziem Odzyskanych z dnia 7 maja 1946 r. (M.P. z 1946 r. Nr 44, poz. 85).

[nid-7] Rejestr zabytków nieruchomych woj. dolnośląskiego. Narodowy Instytut Dziedzictwa. [dostęp 9.9.2012]. s. 75-76.

[1]

[2]

[3]

[4]

[5]

[6]

[7]