Tworzenie stron internetowych

Ten artykuł dotyczy wsi gminnej w woj. dolnośląskim. Zobacz też: Malczyce (ujednoznacznienie).

Malczyce
Herb Malczyc
Cerkiew prawosławna Zwiastowania Bogurodzicy
Państwo	Polska
Województwo	dolnośląskie
Powiat	średzki
Gmina	Malczyce
Liczba ludności (III 2011)	3293[1]
Strefa numeracyjna	(+48) 71
Kod pocztowy	55-320
Tablice rejestracyjne	DSR
SIMC	0876940
Położenie na mapie gminy Malczyce Malczyce
Położenie na mapie powiatu średzkiego Malczyce
Położenie na mapie województwa dolnośląskiego Malczyce
Położenie na mapie Polski Malczyce
51°13′16″N 16°29′28″E/51,221111 16,491111
Multimedia w Wikimedia Commons
Strona internetowa miejscowości

Malczyce (niem. Maltsch^[2], 1945-1946 Małoszyn^[3]) – wieś w Polsce położona w województwie dolnośląskim, w powiecie średzkim, siedziba gminy Malczyce.

Położenie i transport[edytuj]

Miejscowość leży nad Odrą i rzeką Średzka Woda. We wsi znajduje się stacja kolejowa oraz port rzeczny Malczyce.

Podział administracyjny[edytuj]

W latach 1975–1998 miejscowość administracyjnie należała do województwa wrocławskiego.

Kamień upamiętniający najwyższe poziomy wód Odry w Malczycach

Demografia[edytuj]

Według Narodowego Spisu Powszechnego (III 2011 r.) liczyły 3293 mieszkańców^[1]. Są największą miejscowością gminy Malczyce.

Historia[edytuj]

• 1202 – pierwsza historyczna wzmianka o Malczycach, odnotowanych jako własność księcia Henryka I
• 1245 - przekazanie wsi klasztorowi cystersów w Lubiążu. Znane wówczas jako ośrodek piwowarstwa
• 1267 - wzmianka o przeprawie, prawdopodobnie promowej, przez Odrę
• XIV/XV w. - osadnictwo niemieckie
• 1412 - budowa młyna. Budynek zniszczony wkrótce (1428) przez husytów, pozostałości budowli zostały odkryte w roku 1930 podczas rekordowo niskiego stanu wód Odry
• 1471 - dokument datowany na ten rok mówi o Malczycach:

  osada rybacka nieopodal Lubiąża, z karczmą w budowie (gdzie można poradzić), z piekarnią, rzeźnią, krawcem i rzemieślnikiem wykonującym narzędzia walki

• 1648 - koniec wojny trzydziestoletniej. Malczyce w jej wyniku bardzo ucierpiały, pozostało w nich jedynie 8 rodzin, a gospodarka została doszczętnie zniszczona
• 1700 - Malczyce stają się wsią rycerską, należą do Gotfryda Gasto von Gastenau, a następnie rodu von Uechtritz. Miejscowość nabiera znaczenia jako ośrodek handlu solą. Ostatni skład solny przetrwał tu do 1923 r.
• XVIII w. - Malczyce liczyły około 1700 mieszkańców. Dopiero w XVIII stuleciu ustanowiono w Malczycach odpowiednik sądu wiejskiego. Do oceny winy stosowano tzw. Krzywą, której działanie można porównać do wywiadu środowiskowego. Właściwe sądy miały miejsce w wiejskiej karczmie. Pod koniec XVII w. Malczyce uzyskały prawo składu na sól, jednakże nie było to równoznaczne z posiadaniem praw miejskich - tych Malczyce nigdy jak dotąd nie uzyskały. Od połowy XVIII w. dalszy rozwój przyniósł miejscowości handel węglem. W roku 1742 w Malczycach powstał jeden z największych w Prusach skład węgla, a wkrótce po nim następne
• 1790 - zakończenie budowy drogi łączącej Malczyce z Wałbrzychem
• 1821 - wielki pożar
• 1825 - uruchomienie pierwszej szkoły. Była ona dwuwyznaniowa, dla katolików i ewangelików.
• 1840 - otwarcie cmentarza komunalnego
• 1843 - powstaje firma Toepffer, koordynująca spedycję składowanych w Malczycach towarów
• 1850 - powstaje szkoła dla dzieci z rodzin ewangelickich
• 1890 - utworzono straż pożarną
• 1897 - otwarcie cukrowni
• 1898 - uruchomienie portu na Odrze i doprowadzenie linii kolejowej
• 1900 - uruchomienie elektrycznego oświetlenia ulic
• 1904 - oddanie do użytku domu zakonnego jadwiżanek. Podczas I wojny światowej pełnił on funkcję lazaretu
• 1905 - ustanowienie parafii katolickiej - wcześniej miejscowy kościół był kościołem filialnym parafii w Chomiąży
• 1903 – wybudowanie kościoła ewangelickiego
• 1908 - powstanie parafii ewangelickiej
• 1911
  • powstaje kolejny zakład przemysłowy: Śląska Celuloza i Fabryki Papieru
  • działalność charytatywną w Malczycach rozpoczyna ewangelicka "Diakonia"
• 1925 - likwidacja urzędu wójta, Malczyce mimo braku praw miejskich wybrały burmistrza. Oddano do użytku stadion i kąpielisko, ulice zostały wybrukowane
• 1928 - rozbudowa wsi w kierunku Wilczkowa w związku z zapotrzebowaniem przemysłu na robotników
• 1937 - oddanie do użytku Zakładu Wodociągowego, zaopatrującego w wodę pitną całą miejscowość
• 1939 - pożar w magazynie słomy. Po tym wydarzeniu zaprzestano jej składowania
• 8 lutego 1945 – do Malczyc (niem. Maltsch) wkraczają oddziały Armii Czerwonej. Miejscowość została znacznie zniszczona w trakcie walk
• 1950 – powstanie parafii prawosławnej, której przekazano dawny ewangelicki kościół
• 14 sierpnia 1952 w Malczycach urodził się bp Edward Janiak - aktualnie biskup ordynariusz diecezji kaliskiej.

Urodzeni w Malczycach[edytuj]

• Edward Janiak - polski duchowny rzymskokatolicki, biskup pomocniczy wrocławski następnie biskup diecezjalny kaliski.

Zabytki[edytuj]

Według rejestru Narodowego Instytutu Dziedzictwa na listę zabytków wpisane są^[4]:

• kościół parafialny rzymskokatolicki pw. Niepokalanego Poczęcia Najświętszej Maryi Panny, z l. 1904-05
• kościół ewangelicki z 1903 r., obecnie parafialna cerkiew prawosławna Zwiastowania Przenajświętszej Bogurodzicy Maryi, ul. Mickiewicza 29.

• 

  Cerkiew Zwiastowania Przenajświętszej Bogurodzicy

• 

  Cerkiew Zwiastowania Przenajświętszej Bogurodzicy

• 

  Kościół Niepokalanego Poczęcia NMP

Instytucje oświatowe[edytuj]

• Gimnazjum w Malczycach
• Szkoła Podstawowa w Malczycach
• Gminne Przedszkole w Malczycach

Linki zewnętrzne[edytuj]

• Historia miejscowości w serwisie UG

Przypisy

p • d • e Gmina Malczyce Siedziba gminy: Malczyce Sołectwa Chełm • Chomiąża • Dębice • Kwietno • Malczyce • Mazurowice • Rachów • Rusko • Wilczków Wsie niesołeckie Szymanów • Zawadka