Tworzenie stron internetowych

Milanówek
Centrum miasta, ul.Warszawska
Herb Milanówka Flaga Milanówka
Państwo	Polska
Województwo	mazowieckie
Powiat	grodziski
Gmina	gmina miejska
Prawa miejskie	1951
Burmistrz	Wiesława Kwiatkowska
Powierzchnia	13,44[1] km²
Wysokość	ok. 100 m n.p.m.
Populacja (30.06.2016) • liczba ludności • gęstość	16 419[2] 1 221,7 os./km²
Strefa numeracyjna	(+48) 22
Kod pocztowy	05-822
Tablice rejestracyjne	WGM
Położenie na mapie powiatu grodziskiego Milanówek
Położenie na mapie województwa mazowieckiego Milanówek
Położenie na mapie Polski Milanówek
52°07′27,48″N 20°39′55,44″E/52,124300 20,665400
TERC (TERYT)	1405011
SIMC	0921020
Urząd miejski ul.Kościuszki 45 05-822 Milanówek
Multimedia w Wikimedia Commons
Hasło w Wikisłowniku
Strona internetowa
BIP

Milanówek – miasto w województwie mazowieckim, w powiecie grodziskim, leżące na południowy zachód od Warszawy i wchodzące w skład aglomeracji warszawskiej.

Wieś szlachecka Milanowo Rabstin położona była w drugiej połowie XVI wieku w powiecie błońskim ziemi warszawskiej województwa mazowieckiego^[3].W latach 1975–1998 miasto administracyjnie należało do województwa warszawskiego.

Położone na Nizinie Środkowomazowieckiej, konkretniej na Równinie Łowicko-Błońskiej.

Według danych z 2010 r. miasto miało 16 056 mieszkańców^[4]. Wraz z Brwinowem i Podkową Leśną należy do tak zwanego podwarszawskiego trójmiasta ogrodów.

Historia[edytuj]

W 1831 r właścicielem wsi Milanówek był Karol Skalski, były oficer wojsk Księstwa Warszawskiego. W 1809 r kapitan - dowódca rakietników^[5].

Dom Wysłużonego Kolejarza w Milanówku

Milanówek powstał na przełomie XIX i XX w. w wyniku parcelacji dóbr należących do Michała Lasockiego, a leżących wzdłuż Kolei Warszawsko-Wiedeńskiej.

Od początku swego istnienia Milanówek był przede wszystkim letniskiem dla zamożnych mieszkańców Warszawy, którzy stawiali tu wystawne domy letniskowe, które często, gdy właściciele postanawiali przenieść się na stałe, zamieniały się w okazałe wille. Najsłynniejszym letnikiem z pierwszych lat był Bolesław Prus. Stałym mieszkańcem miasteczka był m.in. rzeźbiarz Jan Szczepkowski.

W okresie międzywojennym rozwijała się, dominująca do dziś w starszej części miasta, architektura willowa. W latach 20. powstała Centralna Doświadczalna Stacja Jedwabnicza, po wojnie przekształcona w Zakłady Jedwabiu Naturalnego "Milanówek".

W czasie II wojny światowej w kościele św. Jadwigi w Milanówku przechowywano przeniesioną z Kościoła Świętego Krzyża na Krakowskim Przedmieściu urnę z sercem Fryderyka Chopina. W czasie trwania powstania warszawskiego do Milanówka przeniosły się najważniejsze organy Polskiego Państwa Podziemnego, co zyskało mu przydomek "małego Londynu".

W 1951 miejscowość otrzymała prawa miejskie. W 1961 granice miasta zostały rozszerzone, wchłonięta została m.in. wioska Nowa Wieś (obecnie ta część Milanówka nazywana jest Kazimierówką). W okresie PRL nastąpił dalszy rozwój przemysłu, przede wszystkim powstanie fabryki narzędzi stomatologicznych i chirurgicznych "MIFAM". Po reformie administracyjnej z 1999 Milanówek stał się jedną z sześciu gmin tworzących powiat grodziski. W 2004 decyzją ministra kultury Milanówek stał się siedzibą Archiwum Państwowego Dokumentacji Osobowej i Płacowej, najmłodszego spośród głównych archiwów państwowych^[6].

Milanówek w kulturze[edytuj]

Najbardziej znanym dziełem obfitującym w odniesienia do milanowskiej codzienności jest tom wierszy Zachód słońca w Milanówku Jarosława Marka Rymkiewicza, wyróżniony Nagrodą Literacką Nike za rok 2003. Melomani mogą też pamiętać piosenkę Hanny Banaszak Truskawki w Milanówku – autor tekstu Wojciech Młynarski

Struktura powierzchni[edytuj]

Według danych z roku 2002^[7] Milanówek ma obszar 13,52 km², w tym:

• użytki rolne: 46%
• użytki leśne: 3%

Miasto stanowi 3,69% powierzchni powiatu.

Demografia[edytuj]

Ulica Warszawska w Milanówku

• Dane z 2010r:^[4]

Ogółem 16056 mieszkańców (7560 mężczyzn)

• Dane z 2009 r:^[8]:

• Piramida wieku mieszkańców Milanówka w 2014 roku^[2].

Ochrona przyrody[edytuj]

 Osobny artykuł: Pomniki przyrody w Milanówku.

Osoby związane z Milanówkiem[edytuj]

• Marek Bieńczyk – historyk literatury, powieściopisarz, eseista, enolog
• Jerzy Bralczyk – językoznawca, wykładowca akademicki^[9]
• Franciszek Bronikowski – przedwojenny olimpijczyk w wioślarstwie^[10]
• Andrzej Brzeski – muzyk jazzowy i bluesowy
• Zbigniew Bujak – polski polityk, działacz opozycji demokratycznej w czasach PRL, poseł na Sejm I i II kadencji.
• Marek Cieślak – były żużlowiec, obecnie trener żużlowy, dwukrotnie odznaczony Orderem Odrodzenia Polski.
• Tadeusz Chyliński – konstruktor płatowcowy przedwojennej wytwórni samolotów RWD, współtwórca pierwszego polskiego śmigłowca BŻ-1 GIL^[11]
• Sławomir Chmura – panczenista
• Paweł Dłużewski – satyryk i przedsiębiorca^[12]
• Marcin Dorociński – polski aktor teatralny, telewizyjny i filmowy
• Hanna Dunowska – aktorka
• Piotr Dziewicki – były piłkarz, wychowanek Milanu Milanówek i mistrz Polski z 2000 r. (z Polonią Warszawa), komentator Canal+
• Stanisław Dzikowski – dziennikarz, pisarz^[13]
• Agnieszka Fitkau-Perepeczko – aktorka, pisarka
• Zygmunt Fok - aktor
• Bogusław Gierajewski – lekkoatleta, dwukrotny olimpijczyk^[10]
• Edyta Górniak – piosenkarka^[14]
• Katarzyna Grochola – pisarka^[15]
• Edward Gruber – gen. bryg. Wojska Polskiego, naczelny prokurator wojskowy II RP^[16]
• Stanisław Gruszczyński – tenor
• Stefan Heller – dyplomata, uczestnik wojny obronnej 1939, oficer Armii Krajowej w Obwodzie Błonie AK
• Zygmunt Hofmokl-Ostrowski – polski adwokat, autor popularnego przed wojną wydania Kodeksu Karnego z Orzecznictwem Sądu Najwyższego
• Franciszek Jachieć – oficer piechoty, piłkarz Cracovii, sędzia i działacz piłkarski
• Krystyna Janda – aktorka, felietonistka, założycielka i dyrektorka Teatru Polonia^[17]
• Wojciech Jóźwiak – astrolog, tarocista, autor wielu książek o tematyce astrologicznej^[18]
• Anna Kalata – minister pracy i polityki społecznej w latach 2006-2007^[19]
• Edward Kłosiński – operator filmowy, mąż Krystyny Jandy^[17]
• Ferdynand Ossendowski – pisarz, dziennikarz, podróżnik, nauczyciel akademicki, działacz polityczny, naukowy i społeczny
• Katarzyna Pakosińska – artystka kabaretowa i dziennikarka, współzałożycielka Kabaretu Moralnego Niepokoju^[20]
• Paweł Pawłowicz-Mistrz Polski w Kulturystyce '94, '97, '98.
• Maciej Pinkwart – pisarz, autor przewodników turystycznych, powieści i tomów poezji, dziennikarz radiowy i prasowy, dokumentalista />
• Tadeusz Rybak – polski biskup rzymskokatolicki
• Jarosław Marek Rymkiewicz – poeta, prozaik, eseista, laureat Nagrody Literackiej Nike^[21]
• Maciej Słomczyński – pisarz i tłumacz^[22]
• Dorota Stalińska – aktorka filmowa i teatralna^[23]
• Jan Stankiewicz – generał brygady Wojska Polskiego
• Włodzimierz Szaranowicz – dziennikarz sportowy^[24]
• Jan Szczepkowski – artysta malarz i rzeźbiarz^[25]
• Antoni Szlagowski – polski biskup rzymskokatolicki
• Henryk Witaczek – przemysłowiec, przedsiębiorca, innowator i pionier w dziedzinie jedwabnictwa w Polsce, współtwórca Centralnej Doświadczalnej Stacji Jedwabniczej w Milanówku^[26]
• Ryszard Witkowski – pilot doświadczalny, ekspert lotniczy w dziedzinie wiropłatów, autor książek z dziedziny lotnictwa, foto-kronikarz historii Milanówka^[27].
• Andrzej Zaorski – aktor i artysta kabaretowy^[28]
• Luiza Złotkowska – polska łyżwiarka szybka, brązowa medalistka igrzysk w Vancouver 2010, srebrna medalistka igrzysk olimpijskich Soczi 2014^[29].

Władze[edytuj]

Podobnie jak we wszystkich polskich gminach nie będących miastami na prawach powiatu, wybory do rady miasta odbywają się w Milanówku z zastosowaniem ordynacji większościowej. Rada liczy 15 osób, począwszy od kadencji 2014-2018 wybieranych w jednomandatowych okręgach wyborczych. Władzę wykonawczą stanowi pochodzący z wyborów bezpośrednich burmistrz oraz podległe mu struktury Urzędu Miasta i innych gminnych jednostek organizacyjnych.

Urząd Miasta[edytuj]

Urząd Miasta Milanówka mieści się w czterech budynkach, położonych w trzech różnych lokalizacjach. Główną siedzibę władz miasta stanowi znajdujący u zbiegu ulic Kościuszki i Mickiewicza kompleks, składający się z zabytkowej willi "Wandzin" (Budynek A) oraz dobudowanego na tej samej posesji nowszego Budynku B. Obiekty te stanowią siedzibę burmistrza i rady miasta, Urzędu Stanu Cywilnego, a także komórek Urzędu związanych z finansami, sprawami organizacyjnymi i obywatelskimi. Budynek C znajduje się w zmodernizowanym obiekcie poprzemysłowym przy ul. Spacerowej. Mieści się tam część Urzędu odpowiadająca za kwestie infrastrukturalne i techniczne, a także związane z ochroną środowiska i gospodarką przestrzenną. Budynek ten jest także siedzibą miejskiej spółki wodociągowo-kanalizacyjnej oraz biblioteki. Budynek D przy ul. Kościuszki 58, mieści Punkt Informacyjno - Konsultacyjny i siedzibę Pełnomocnika Burmistrza ds. Profilaktyki i Uzalrżnień

Osobne siedziby posiadają inne jednostki miejskie, jak Straż Miejska, Centrum Kultury, Ośrodek Pomocy Społecznej czy szkoły.

Najważniejsi urzędnicy miejscy[edytuj]

• Burmistrz: Wiesława Kwiatkowska
• Zastępca burmistrza: Łukasz Stępień
• Skarbnik: Bożena Sehn
• Sekretarz miasta: Maciej Jastrzębski
• Przewodnicząca Rady Miasta: Małgorzata Trębińska^[30]

Przynależność do rejonów administracyjnych[edytuj]

• Sąd rejonowy: Grodzisk Mazowiecki
• Prokuratura rejonowa: Grodzisk Mazowiecki
• Urząd skarbowy: Grodzisk Mazowiecki
• Wojskowa komenda uzupełnień: Warszawa-Ochota
• Nadleśnictwo: Chojnów

Zabytki[edytuj]

 Osobny artykuł: Zabytki Milanówka.

Do zabytków Milanówka należą m.in. kościół parafialny pw. św. Jadwigi, zespół willowy Turczynek, kwatera żołnierzy z okresu II wojny światowej oraz wiele willi z lat 1896 – 1945, m.in. "Potęga", "Matulinek", "Hygea", "Borówka". Wpisane są one do krajowego rejestru zabytków (26 pozycji). 388 przedwojennych willi i innej wartościowej zabudowy w środkowej części Milanówka zostało wpisanych jako "zespół urbanistyczno-krajobrazowy" do krajowego rejestru zabytków. Liczne wille i pensjonaty tworzą genius loci Milanówka, stanowią o jego charakterze.

Wspólnoty religijne[edytuj]

Kościół św. Jadwigi Śląskiej

Kościół rzymskokatolicki[edytuj]

• parafia św. Jadwigi Śląskiej – obejmuje w większości północną część miasta oddzieloną torami kolejowymi,
• parafia Matki Bożej Bolesnej – obejmuje południową część miasta oddzieloną torami kolejowymi,
• parafia Przemienienia Pańskiego w Żukowie – obejmuje mieszkańców północno-zachodnich krańców Milanówka; świątynia znajduje się poza granicami miasta we wsi Żuków, oddzielonej od Milanówka autostradą A2.

Inne wyznania[edytuj]

• Sala Królestwa Świadków Jehowy, położona na granicy Milanówka i Grodziska Mazowieckiego, z której korzystają mieszkańcy obu miast i okolicznych wiosek^[31][32].

Sport[edytuj]

Ten artykuł należy dopracować: → usunąć nieencyklopedyczne treści. Dokładniejsze informacje o tym, co należy poprawić, być może znajdują się w dyskusji tego artykułu. Po wyeliminowaniu niedoskonałości należy usunąć szablon {{Dopracować}} z tego artykułu.

Kulturystyka

W mieście znajduje się jeden z najstarszych prywatnych klubów fitness w Polsce założony w 1990 -Hermes 90. Założyciel tego klubu Paweł Pawłowicz zdobył w Mistrzostwach Polski w Kulturystyce 8. medali(3. złote, 4. srebrne i 1 brązowy). Był w kadrze narodowej na Mistrzostwa Europy w Kulturystyce-4. razy i 2. razy w kadrze na Mistrzostwa Świata w Kulturystyce.

Piłka nożna

W mieście znajduje się klub piłki nożnej – KS Milan Milanówek, występujący w Lidze Okręgowej. Klub znajduje się przy ulicy Turczynek, na terenie znajdują się trzy boiska, oraz skate park.

Kolarstwo grawitacyjne

Co roku na przełomie sierpnia i września organizowane są tu Mistrzostwa Polski w Dirt Jumpingu.

Koszykówka

Klub koszykarski UKS 3, występuje w trzeciej lidze koszykówki mężczyzn. Co roku organizowane są zawody streetball, które cieszą się coraz większym zainteresowaniem.

Łyżwiarstwo szybkie

Działa sekcja żeńska łyżwiarstwa w Uczniowskim Klubie Sportowym „3” . Dziewczęta trenują na warszawskim torze "Stegny". W rankingu krajowym pod względem zdobytych nagród znajduje się na 3 miejscu.

W mistrzostwach Polski Seniorów 2008 milanowianin Sławomir Chmura (AWF Warszawa)zdobył I miejsce i tytuł Mistrza Polski na dystansie 10 km, srebrny medal na 5 km i brązowy na 1500 m.

Luiza Złotkowska, milanowianka, (AWF Kraków) wywalczyła tytuł Mistrzyni Polski na dystansach 1500 m. i 5 km. Zajęła też drugie miejsce na 1000 m i trzecie na 500 m. Jest ona także medalistką Igrzysk Olimpijskich.

Strzelectwo

Działa strzelnica miejska w piwnicach Zespołu Szkół przy ul. Piasta której inicjatorem jest Zbigniew Kubek, instruktor z zawodowymi uprawnieniami (Fundacja Byłych Żołnierzy Jednostek Specjalnych "Grom"). Coraz więcej ludzi startuje w konkursach o Puchar burmistrza Milanówka.

Szachy

Co roku odbywają się Mistrzostwa Milanówka w Szachach. Działa klub szachowy "Jedwabnik".

Tenis ziemny

Korty tenisowe w Milanówku mają tradycje przedwojenne. Grała na nich m.in. wicemistrzyni Wimbledonu 1936 r. – Jadwiga Jędrzejowska. Co roku we wrześniu rozgrywane są tu Otwarte Mistrzostwa Milanówka w Tenisie Ziemnym.

Taniec

W klubie tanecznym "Twist" w Centrum Kultury ćwiczy wielu laureatów Mistrzostw Polski.

Turystyka rowerowa

W ramach sekcji kolarskiej przy Centrum Kultury odbywają się kilka razy w roku wycieczki rowerowe po Mazowszu oraz tzw. "Mila Milanowska" – wyścig o puchar Burmistrza. Milanowscy kolarze odwiedzili również Niemcy oraz Włochy.

Bieganie

W Milanówku mieszka i trenuje Katarzyna Panejko-Wanat dwukrotna Mistrzyni Polski w Maratonach na Orientację Puchar_Polski_w_Pieszych_Maratonach_na_Orientację oraz również dwukrotna Akademicka Mistrzyni Polski w Maratonie i jedna najlepszych biegaczek uczestniczących w biegach ulicznych.

Edukacja[edytuj]

Na terenie miasta znajduje się 5 szkół podstawowych (w tym 3 publiczne i 2 niepubliczne), 3 gimnazja (w tym 2 publiczne i 1 niepubliczne), 2 zespoły samorządowych szkół średnich oraz liceum społeczne.

Najstarszą szkołą w mieście jest 100-letni Zespół Szkół Gminnych nr 1 im. ks. Piotra Skargi (obecnie w nowym kompleksie budynków).

Dojazd[edytuj]

Przystanek końcowy WKD Milanówek Grudów

Samochodem[edytuj]

Milanówek leży przy drodze wojewódzkiej nr 719 wiodącej z Warszawy (wyjazd Alejami Jerozolimskimi) do Żyrardowa. Przez teren miasta przechodzi mały fragment autostrady A2, w jego granicach nie ma jednak możliwości wjazdu na nią – najbliższy wjazd znajduje się w Tłustem (na samej autostradzie jest oznakowany jako węzeł Grodzisk).

Pociągiem[edytuj]

Przez miasto przechodzą dwie linie kolejowe. Pierwsza to linia PKP przy której działa przystanek osobowy Milanówek. Zatrzymują się tu wszystkie pociągi osobowe spółki Koleje Mazowieckie jadące z Warszawy do Grodziska Mazowieckiego, Żyrardowa oraz Skierniewic. Druga to linia WKD – na terenie Milanówka znajdują się trzy stacje: Brzózki, Polesie oraz Milanówek Grudów. Ta ostatnia jest stacją końcową jednej z nitek linii.

Podział na osiedla[edytuj]

• Osiedle Gospodarska
• Osiedle Inżynierska
• Osiedle Jedwabnik
• Osiedle Królewska
• Osiedle Okólna
• Osiedle Wojska Polskiego
• Osiedle "Berliny"
• Osiedle "TBS" (Towarzystwo Budownictwa Społecznego)

Współpraca międzynarodowa[edytuj]

Miasta partnerskie^[33]:

• Lidzbark Warmiński
• Fumone
• Welzheim

Zobacz też[edytuj]

• Centralna Doświadczalna Stacja Jedwabnicza

Przypisy

Linki zewnętrzne[edytuj]

• Oficjalny serwis Milanówka
• Artykuł o willach w Turczynku
• Milanówek w Słowniku geograficznym Królestwa Polskiego. T. VI: Malczyce – Netreba. Warszawa, 1885.

p • d • e Powiat grodziski Miasta Grodzisk Mazowiecki • Milanówek • Podkowa Leśna Gminy miejskie Milanówek • Podkowa Leśna Gminy miejsko-wiejskie Grodzisk Mazowiecki Gminy wiejskie Baranów • Jaktorów • Żabia Wola