Tworzenie stron internetowych

	Nakło nad Notecią
	Nakło nad Notecią
	; Kościół św. Wawrzyńca
Herb Nakła nad Notecią	Flaga Nakła nad Notecią
Państwo	Polska
Województwo	kujawsko-pomorskie
Powiat	nakielski
Gmina	Nakło nad Notecią; gmina miejsko-wiejska
Prawa miejskie	1299
Burmistrz	Sławomir Napierała
Powierzchnia	10,62 km²
Populacja (30.06.2016); • liczba ludności; • gęstość	; 18 858; 1 775,7 os./km²
Strefa numeracyjna;	(+48) 52
Kod pocztowy	89-100
Tablice rejestracyjne	CNA
	Położenie na mapie powiatu nakielskiego Nakło nad Notecią
	Położenie na mapie województwa kujawsko-pomorskiego Nakło nad Notecią
	Położenie na mapie Polski Nakło nad Notecią
	53°08′20″N 17°35′58″E/53,138889 17,599444
TERC; (TERYT)	0410034
SIMC	0929463
	Urząd miejski ul. Ks. Piotra Skargi 7; 89-100 Nakło nad Notecią
	Multimedia w Wikimedia Commons
	Informacje w Wikipodróżach
	Hasło w Wikisłowniku
	Strona internetowa
	BIP

Ten artykuł dotyczy miasta. Zobacz też: inne znaczenia tego słowa.

Nakło nad Notecią (niem. Nakel an der Netze) – miasto w województwie kujawsko-pomorskim, siedziba powiatu nakielskiego, siedziba gminy miejsko-wiejskiej Nakło nad Notecią.

Według danych z 31 grudnia 2015 r. miasto miało 17 946 mieszkańców.

Miasto królewskie lokowane w 1299 roku położone było w XVI wieku w województwie kaliskim^[2].

Spis treści

1 Położenie
2 Nazwa
3 Historia
4 Miejski pieniądz zastępczy (Notgeld)
5 Demografia
6 Zabytki
7 Edukacja
8 Sport
9 Przystań żeglarska
10 Transport
11 Wspólnoty wyznaniowe
12 Miasta partnerskie
13 Lokalne media
14 Zobacz też
15 Przypisy
16 Bibliografia
17 Linki zewnętrzne

Położenie[edytuj]

Miasto położone jest na prawobrzeżnej ziemi nadnoteckiej, w południowo-wschodniej części Krajny, w pasie Pojezierza Południowopomorskiego (w tym Pojezierza Krajeńskiego), przy drodze krajowej nr 10, w odległości 31 km na zachód od Bydgoszczy.

Według danych z 1 stycznia 2011 r. powierzchnia miasta wynosiła 10,62 km²^[3].

Nazwa[edytuj]

Po raz pierwszy miejscowość zanotowana została w najstarszej Kronice polskiej spisanej po łacinie w latach 1112–1116 przez Galla Anonima gdzie wspomniana jest w łacińskiej nazwie castrum Nakel^[4] (pol. gród Nakieł)^[5]^[6]. Miejscowość pod zlatynizowaną nazwą Nakil wymieniona jest w łacińskim dokumencie wydanym w Gnieźnie w 1288 roku sygnowanym przez króla polskiego Przemysła II. Wymienia on kasztelana Nakła Zbiluda we fragmencie "Zbiludo castellano de Nakil"^[7].

Jeden z pierwszych zachowanych dokumentów z nazwą miasta w języku polskim zanotował w 1429 roku Marcin z Międzyrzecza, który wymienił w nim czestnika bydgoskiego i starostę nakielskiego Tomka z Pakości - w org. "Thomekspakosczy czestnik bidgosczky ystarosta nakelsky"^[8].

Historia[edytuj]

Rynek i fontanna

Muzeum Ziemi Krajeńskiej

Kluczowy gród obronny Pomorzan przy granicy z Polską w 1090 roku został zdobyty w wyniku oblężenia przez wojska polskie pod dowództwem palatyna Sieciecha przy jednoczesnym odparciu odsieczy Pomorzan z głębi kraju. W 1091 Władysław Herman z pomocą czeską bezskutecznie oblegał Nakło (czyli wcześniej Pomorzanie musieli jakoś odzyskać ten gród). To nieudane oblężenie oznaczało, że Pomorze na pewien czas usamodzielniło się od Polski. Ostatecznie gród został opanowany przez Bolesława Krzywoustego w 1113 roku i włączony w obręb państwa Piastów co odnotował Gall Anonim w księdze III Kroniki polskiej w 26 rozdziale zatytułowanym "Pomorani tradiderunt castrum Nakel Polonis" czyli po polsku "Pomorzanie oddali Polakom gród Nakieł"^[9]. W 1299 roku Władysław Łokietek nadał miastu prawa miejskie. Po utworzeniu osobnego powiatu nakielskiego, stało się ono siedzibą dwóch sądów szlacheckich: ziemskiego i grodzkiego, które funkcjonowały do rozbiorów^[10]. Nakło następnie wchodziło w skład Rzeczypospolitej Obojga Narodów. Po rozbiorach znajdowało się w zaborze Pruskim.

Budowa kanału bydgoskiego oraz ukończenie w 1851 roku jednej z pierwszych linii kolejowych na ziemiach polskich przyczyniło się do rozwoju gospodarczego miasta. 20 stycznia w 1920 roku wypełniając postanowienia traktatu wersalskiego, do Nakła wjechały oddziały 5 pułku strzelców wielkopolskich pod dowództwem płk. Wrzalińskiego.

W Nakle nad Notecią mieszkali Ignacy i Józef Oborscy, którzy, dzięki rozległym kontaktom w Wielkim Księstwie Poznańskim i Prusach Zachodnich, w połowie XIX w. zajmowali się rozprowadzaniem wśród ziemiaństwa i oficjalistów druków socjalistycznej Gromady Rewolucyjnej Londyn. Po wojnie krymskiej policja pruska podjęła przeciw nim śledztwo. W 1858 r. bracia Oborscy skupili wokół siebie grupę zwolenników, lecz próby podjęcia współpracy z Karolem Libeltem, Aleksandrem Guttrym i Władysławem Niegolewskim nie powiodły się^[11].

W 1945 roku w walkach o wyzwolenie Nakła i okolic poległo 463 żołnierzy radzieckich. Pochowani zostali w miejscowościach w których zostali zabici. W 1946 roku władze miasta rozpoczęły ekshumacje poległych. W 1947 roku stworzono specjalny cmentarz, gdzie przeniesiono szczątki poległych, znajdujący się w pobliżu cmentarza rzymskokatolickiego a na mogiłach postawiono obelisk pamiątkowy. Na cmentarzu pochowano 242 żołnierzy radzieckich^[12].

W latach 1975–1998 miasto administracyjnie należało do woj. bydgoskiego.

Miejski pieniądz zastępczy (Notgeld)[edytuj]

W formie papierowej występował w latach 1914 - 1919.

10 Pfennig 14.12.1916r.
10 Pfennig 14.12.1916r.
50 Pfennig 14.12.1916r.
1 Mark 10.11.1918r.
20 Mark 01.11.1918r.
10 Pfennig 15.04.1919r.
50 Pfennig 15.04.1919r.

Demografia[edytuj]

Piramida wieku mieszkańców Nakła nad Notecią w 2014 roku^[1].

Zabytki[edytuj]

Kościół św. Stanisława

kościół św. Wawrzyńca − klasycystyczny z 1843 roku, rozbudowany w roku 1925
kościół św. Stanisława - neogotycki poewangelicki z 1887 roku
Domy i spichlerze z XVIII-XIX wieku
Dawne koszary klasycystyczne z pierwszej połowy XIX wieku

Edukacja[edytuj]

Liceum Ogólnokształcące im. B. Krzywoustego

Szkoła Podstawowa nr 2 im. Kardynała Stefana Wyszyńskiego Prymasa Tysiąclecia
Szkoła Podstawowa nr 3 im. Konstytucji 3 Maja
Szkoła Podstawowa nr 4 im. Armii Krajowej
Gimnazjum nr 3
Gimnazjum nr 4
Liceum Ogólnokształcące im. Bolesława Krzywoustego w Nakle nad Notecią
Zespół Szkół Żeglugi Śródlądowej im. kmdr. B. Romanowskiego
Zespół Szkół Ponadgimnazjalnych im. Stanisława Staszica

Sport[edytuj]

Klub piłkarski KS Czarni Nakło
Klub sportowy NTS Trójka Nakło
Nakielskie Towarzystwo Tenisowe "SOKÓŁ"
Nakielski Klub Tenisa Stołowego "Sparta Nakło"
Sekcja Szachowa NOK Nakło
Nakielskie Stowarzyszenie Promocji Sportu MEZAR
Stowarzyszenie Dart Nakło
Lekkoatletyczny uczniowski klub sportowy "LUKS START" Nakło

Przystań żeglarska[edytuj]

W 2011 pomiędzy ulicami Poznańską i Notecką NAVIMOR-INVEST z Gdańska wybudował basen portowy wraz z towarzyszącą infrastrukturą techniczną na Noteci. Znajduje się tu slip obsługujący łodzie o masie do 5 ton, w basenie portowym cumować może ok. 30 jednostek żeglarskich i sportowych różnej wielkości^[13].

Transport[edytuj]

Dworzec kolejowy Nakło nad Notecią

droga krajowa nr 10: Lubieszyn- Szczecin- Wałcz- Piła- Wyrzysk- Nakło nad Notecią- Bydgoszcz- Toruń- Płońsk
droga wojewódzka nr 241: Tuchola - Sępólno Krajeńskie - Więcbork - Nakło nad Notecią - Kcynia - Wągrowiec- Rogoźno. 4 września 2015 uruchomiono w jej ciągu kolejną obwodnicę miasta.

Osobny artykuł: Nakło nad Notecią (stacja kolejowa).

Przez miasto przebiega linia kolejowa nr 18 Piła – Bydgoszcz – Toruń – Aleksandrów Kuj. – Włocławek – Kutno.

Wspólnoty wyznaniowe[edytuj]

Miasta partnerskie[edytuj]

Lokalne media[edytuj]

Nakielski Czas – tygodnik ukazujący się od 1995 roku
Powiat Nakielski – tygodnik
Express Nakielski – gazeta codzienna, odłam Expressu Bydgoskiego
Głos Krajny i Pałuk - tygodnik ukazujący się od 2012 roku
Radio Nakło

Zobacz też[edytuj]

Przypisy

↑ ^a^b http://www.polskawliczbach.pl/Naklo_Nad_Notecia, w oparciu o dane GUS.
↑ Zenon Guldon, Jacek Wijaczka, Skupiska i gminy żydowskie w Polsce do końca XVI wieku, w: Czasy Nowożytne, 21, 2008, s. 179.
↑ Powierzchnia i ludność w przekroju terytorialnym w 2011 r.. Warszawa: Główny Urząd Statystyczny, 2011-08-10. ISSN 1505-5507.
↑ "Monumenta Germaniae Historica", "Chronicae Polonorum", tom IX, Hannoverae 1851 s.477
↑ "Kronika polska, Gall Anonim", seria "Kroniki polskie", Zakł. Nard. Ossolińskich, Wrocław, ISBN 9783939991649, str. 159.
↑ "Kronika polska, Gall Anonim", seria "Kroniki polskie", Zakł. Nard. Ossolińskich, Wrocław, ISBN 9783939991649, str. 136.
↑ "Kodeks dyplomatyczny Wielkopolski", tom I, Biblioteka Kórnicka, Poznań 1877, str.486.
↑ Wydra 1984 ↓, s. 182.
↑ "Kronika polska, Gall Anonim", seria "Kroniki polskie", Zakł. Nard. Ossolińskich, Wrocław, ISBN 9783939991649, s. 159.
↑ M. Pawlikowski, Sądownictwo grodzkie w przedrozbiorowej Rzeczypospolitej, Strzałków 2012, tenże, Sądownictwo ziemskie w przedrozbiorowej Rzeczypospolitej, Strzałków 2012.
↑ S. Kalembka, Wielka Emigracja. Polskie wychodźstwo polityczne w latach 1831-1862, Warszawa 1971, s. 414.
↑ ”Przewodnik po upamiętnionych miejscach walk i męczeństwa lata wojny 1939- 1945” Sport i Turystyka 1988, ISBN 83-217-2709-3, str. 113
↑ Przystań Żeglarska w Nakle Nad Notecią. www.navimorinvest.eu. [dostęp 13 maja 2014].
↑ Dane według wyszukiwarki zborów na oficjalnej stronie Świadków Jehowy (www.jw.org), dostęp z 5 czerwca 2014.

Bibliografia[edytuj]

Wiesław Wydra: Chrestomatia staropolska. Teksty do roku 1543. Wrocław: Ossolineum, 1984. ISBN 83-04-01568-4.
Jerzy Danielewicz, Nakło nad Notecią – dzieje miasta i okolic, Nakło 1990

Linki zewnętrzne[edytuj]

Oficjalny portal gminy Nakło
Nakło w Słowniku geograficznym Królestwa Polskiego. T. VI: Malczyce – Netreba. Warszawa, 1885.

[populacja2016-1] ttp://www.polskawliczbach.pl/Naklo_Nad_Notecia, w oparciu o dane GUS.

[2] Zenon Guldon, Jacek Wijaczka, Skupiska i gminy żydowskie w Polsce do końca XVI wieku, w: Czasy Nowożytne, 21, 2008, s. 179.

[3] Powierzchnia i ludność w przekroju terytorialnym w 2011 r.. Warszawa: Główny Urząd Statystyczny, 2011-08-10. ISSN 1505-5507.

[4] "Monumenta Germaniae Historica", "Chronicae Polonorum", tom IX, Hannoverae 1851 s.477

[5] "Kronika polska, Gall Anonim", seria "Kroniki polskie", Zakł. Nard. Ossolińskich, Wrocław, ISBN 9783939991649, str. 159.

[6] "Kronika polska, Gall Anonim", seria "Kroniki polskie", Zakł. Nard. Ossolińskich, Wrocław, ISBN 9783939991649, str. 136.

[7] "Kodeks dyplomatyczny Wielkopolski", tom I, Biblioteka Kórnicka, Poznań 1877, str.486.

[CITEREFWydra1984182-8] Wydra 1984 ↓, s. 182.

[9] "Kronika polska, Gall Anonim", seria "Kroniki polskie", Zakł. Nard. Ossolińskich, Wrocław, ISBN 9783939991649, s. 159.

[10] M. Pawlikowski, Sądownictwo grodzkie w przedrozbiorowej Rzeczypospolitej, Strzałków 2012, tenże, Sądownictwo ziemskie w przedrozbiorowej Rzeczypospolitej, Strzałków 2012.

[11] S. Kalembka, Wielka Emigracja. Polskie wychodźstwo polityczne w latach 1831-1862, Warszawa 1971, s. 414.

[12] ”Przewodnik po upamiętnionych miejscach walk i męczeństwa lata wojny 1939- 1945” Sport i Turystyka 1988, ISBN 83-217-2709-3, str. 113

[13] Przystań Żeglarska w Nakle Nad Notecią. www.navimorinvest.eu. [dostęp 13 maja 2014].

[14] Dane według wyszukiwarki zborów na oficjalnej stronie Świadków Jehowy (www.jw.org), dostęp z 5 czerwca 2014.

[1]

[2]

[3]

[4]

[5]

[6]

[7]

[8]

[9]

[10]

[11]

[12]

[13]

[14]