Tworzenie stron internetowych

Zobacz też: inne znaczenia.

Opole
Herb Opola Flaga Opola
Państwo	Polska
Województwo	opolskie
Powiat	miasto na prawach powiatu
Gmina	gmina miejska
Aglomeracja	opolska
Prawa miejskie	przed 1217
Prezydent	Arkadiusz Wiśniewski
Powierzchnia	148,99[1] km²
Wysokość	176 m n.p.m.
Populacja (01.01.2017) • liczba ludności • gęstość	127 792 863,5 os./km²
Strefa numeracyjna	77
Kod pocztowy	45-001 do 45-960
Tablice rejestracyjne	OP
Położenie na mapie województwa opolskiego Opole
Położenie na mapie Polski Opole
50°39′53″N 17°55′37″E/50,664722 17,926944
TERC (TERYT)	1661011
SIMC	0965016
Hasło promocyjne: Opole – Miasto bez granic!
Urząd miejski Rynek-Ratusz 45-015 Opole
Multimedia w Wikimedia Commons
Informacje w Wikipodróżach
Wiadomości w Wikinews
Cytaty w Wikicytatach
Hasło w Wikisłowniku
Strona internetowa
BIP

Opole (niem. Oppeln, śl-niem. Uppeln, cz. Opolí, śl. Uopole^[2]) – miasto na prawach powiatu w południowo-zachodniej Polsce, na Nizinie Śląskiej, nad rzeką Odrą.

Według danych GUS z 2015 r. oraz ludności sołectw przyłączonych 1 stycznia 2017 r., miasto liczy 127 792 mieszkańców, co daje 27. miejsce w Polsce pod względem liczby ludności.

Od 1950 r. stolica województwa opolskiego^[3]. Główny ośrodek gospodarczy, naukowy, kulturalny i administracyjny województwa. Siedziba władz ziemskiego powiatu opolskiego. Jedna z historycznych stolic Górnego Śląska i jedno z najstarszych miast w Polsce.

Geografia[edytuj]

Położenie[edytuj]

Opole jest położone w południowo-zachodniej Polsce, na obszarze Niziny Śląskiej, w mezoregionie Pradolina Wrocławska oraz (wschodnia część miasta) Równina Opolska. Pod względem administracyjnym, Opole jest stolicą województwa opolskiego oraz miastem na prawach powiatu. Do roku 1945 znajdowało się w obrębie niemieckiej III Rzeszy, a do 1950 r. na terenie województwa śląskiego.

Wody[edytuj]

Opolska Wenecja (Kanał Młynówka) nocą

Kanał Ulgi

Jaz przy Wyspie Bolko

Przez Opole przepływa druga co do wielkości rzeka Polski, Odra. W okolicach dzielnicy Groszowice oraz w centrum miasta, koryto rzeki uformowało się w szerokie zakola. Poza tym nie występują na niej meandry i duże zakręty. Już na południowym krańcu miasta wpływa do niej niewielki ciek wodny, Lutnia, biorący początek kilka kilometrów na wschód, w okolicach wsi Przywory. Kolejnym prawym dopływem Odry jest nieco większa Czarnka, która wpływa do rzeki w Groszowicach. Innymi dopływami są lewostronne Prószkowski Potok i Olszanka. W mieście znajdziemy również liczne kanały. W okolicy dzielnicy Nowa Wieś Królewska Odra rozdwaja się. Jej główne koryto płynie początkowo na północny wschód, a kanał Ulgi – na północny zachód. Niebawem rzeka ponownie się dzieli, część jej wody trafia do Młynówki, starego koryta rzeki zwanego mylnie kanałem. Młynówka płynie przez centrum historyczne miasta, a z głównym korytem rzeki łączy się jeszcze w Śródmieściu, Kanał Ulgi wpływa do Odry dopiero w okolicy Zakrzowa, będącego jedną z północnych dzielnic miasta. Odra wraz z jej odnogami tworzą dwie wyspy: Bolko oraz Pasiekę. Na pierwszej z nich znajdziemy także Kanał Wiński, który ma mniejsze znaczenie. Spośród zbiorników wodnych, na terenie Opola do większych należą zbiorniki poeksploatacyjne: Bolko oraz Kamionka, znajdujące się w Nowej Wsi Królewskiej, Kamionka Piast w okolicy ulic Armii Krajowej i Tadeusza Rejtana, a także Silesia przy ulicy Luboszyckiej. Niewielkie zbiorniki wodne występują także na Wyspie Bolko, na wschód od Groszowic i na terenie Zakrzowa. Na wyspie Pasieka znajduje się natomiast Stawek Barlickiego^[4].

Przyroda[edytuj]

Fauna[edytuj]

Dzięki zróżnicowanemu krajobrazowi, na terenie Opola spotkać można wiele gatunków zwierząt. Spośród bezkręgowców istotną grupą są motyle. Występują tu zarówno gatunki pospolite, takie jak bielinek kapustnik, Latolistek cytrynek, modraszek ikar, rusałka pawik, dostojka latonia, przestrojnik trawnik, czy karłątek kniejnik, jak i te rzadziej spotykane: szlaczkoń sylwetnik, ogończyk wiązowiec, modraszek malczyk, modraszek argiades oraz przeplatka cinksia, a także chronione: paź królowej, modraszek telejus, modraszek nausitous i mieniak strużnik. Motyle występują głównie na wschodnich obrzeżach miasta, w okolicy dzielnic Grudzice oraz Kolonia Gosławicka. Świat bezkręgowców reprezentują w Opolu także pająki, m.in.: tygrzyki paskowane. W Opolu istnieją bardzo dobre warunki do osiedlania się ptaków. Możliwość taką daje Odra z licznymi kanałami, a także szereg zalanych kamieniołomów, zlokalizowanych w różnych częściach miasta. W okolicy jednego z nich, w Groszowicach, a także w żwirowni w Malinie, stwierdzono obecność perkoza dwuczubego, wodnika, perkoza rdzawoszyjego, rybitwy rzecznej, zausznika oraz bąka. Bączek gniazduje jedynie w okolicy obwodnicy, nieopodal miejscowości Kępa, ewentualnie w Malinie, jednak dawniej można go było spotkać także w Groszowicach. Na północnych, południowych i zachodnich obrzeżach miasta (Malina, Groszowice, Półwieś, Wójtowa Wieś, Wróblin) obserwuje się także bociany białe. Na terenie Groszowic i Maliny występuje także łabędź niemy, brzegówka, cyranka oraz błotniak stawowy. Na łąkach w okolicy Gosławic można spotkać błotniaka łąkowego, na północy Opola bardzo rzadką kanię rudą, a w lasach na południu krogulca. W całym mieście żyją pustułki. Nieliczne przepiórki pojawiają się w okolicach Szczepanowic, Sławic, Bierkowic, Maliny, Grotowic oraz Kolonii Gosławickiej. Na obrzeżach Opola, w dolinach rzek i na podmokłych łąkach, można spotkać derkacza, natomiast na północy i południu stolicy województwa krwawodzioba. W dawnym kamieniołomie na granicy Groszowic i Nowej Wsi Królewskiej znajduje się wielka kolonia mew śmieszek, licząca kilkaset gniazd. Na terenie miasta zlokalizowane są także dwa stanowiska płomykówki: w Śródmieściu i Gosławicach. Wyspa Bolko i Pasieka jest kolejnym sporym siedliskiem ptaków. Żyją tu między innymi: zimorodek, remiz, dziwonia, dzięcioł zielonosiwy, dzięcioł syryjski, dzięcioł zielony oraz dzięcioł średni. Na licznych osiedlach (ZWM, Metalchem, Zaodrze, Malinka, Kolonia Gosławicka) występuje w dużych ilościach dzierlatka. Nad Kanałem Ulgi, a także w okolicach Kolonii Gosławickiej gniazduje kląskawka, świerszczak, czy strumieniówka. Na terenie całego miasta pojawiają się też gawrony. Wśród ptaków przebywających okresowo na terenie Opola znajdziemy pojawiające się nad Odrą liczne odmiany kaczek: lodówkę, ogorzałkę, szlachara. Ponadto przez miasto migrują rybołów, łabędź niemy, bielik, krzyżówka, czernica, łyska, głowienka, mewa pospolita, czajka, bernikla kanadyjska oraz mandarynka. Na miejskim wysypisku odpadów obserwuje się wiele gatunków mew, np.: mewy srebrzyste, mewy żółtonogie, śmieszki, czy mewy białogłowe. W opolskich rzekach, kanałach i jeziorach licznie występują również ryby: płoć, ukleja, jaz, lin, jazgarz, okoń oraz szczupak. Na terenach podmokłych spotkać można żaby – żabę trawną, wodną, oraz ropuchy – ropuchę szarą i zieloną. Występuje tu także rzekotka drzewna, a w okolicach obwodnicy kumak nizinny. W dolinie Odry bardzo rzadko obserwuje się płazy ogoniaste: traszkę zwyczajną i traszkę grzebieniastą. Spośród gadów często spotykane są jaszczurki: zwinkę oraz padalca, a także jadowitą żmiję zygzakowatą. Na Wyspie Bolko występują natomiast zaskrońce. Na terenie miasta pojawiają się ssaki owadożerne: rzęsorek rzeczek, ryjówka aksamitna, zębiełek, kret oraz jeż. Spotyka się tu też nietoperze, a także (na obrzeżach) dziki, sarny i zające^[5].

Flora[edytuj]

W Opolu występują 23 gatunki roślin chronionych prawem. Jednym z ich głównych skupisk jest Wyspa Bolko. Znaleźć można tu barwinka pospolitego, listerę jajowatą, grążela żółtego, śniedka baldaszkowatego oraz śnieżyczkę przebiśnieg. W okolicy Chabrów pojawia się kruszczyk błotny, a w Gosławicach centuria pospolita. We wschodniej części miasta rosną wawrzynek wilczełyko, buławnik mieczolistny, kruszczyk szerokolistny, oraz podkolan biały, natomiast w Grotowicach grążel żółty i zimowit jesienny. Ponadto nad zalanymi kamieniołomami w Nowej Wsi Królewskiej spotykamy bobrka trójlistkowego, goździka pysznego oraz kukułkę szerokolistną, a nad Kamionką Piast wilżynę ciernistą. Na terenie miasta występuje wiele gatunków rzadkich, choć nieobjętych ochroną. Nad Kamionką Piast rośnie centuria nadobna, w okolicy Grudzic cieszynianka wiosenna, a w Groszowicach i na osiedlu Chabry dymnica drobnokwiatowa. Spora liczba gatunków występuje na Wyspie Bolko, np.: czosnek niedźwiedzi. Potwierdzona jest także obecność dziewięciornika błotnego, ostrożnia siwego oraz lepiężnika różowego w Nowej Wsi Królewskiej. Na kilku stanowiskach pojawia się farbownik polny: w Szczepanowicach, na Zaodrzu, w Kolonii Gosławickiej, Groszowicach, czy Malinie. Na południowym wschodzie rośnie kurzyślad błękitny, lepiężnik biały, nasięźrzał pospolity, ośmiał mniejszy, pępawa różyczkolistna, niezapominajka różnobarwna, kąkol polny i kiksja oszczepowata. W Gosławicach rośnie kiksja zgiętoostrogowa, a także miłek letni^[6].

Lasy[edytuj]

Na terenie Opola występuje stosunkowo mała ilość lasów. Największą powierzchnię zajmują bory mieszane i sosnowe. Występują one np. w okolicy Grotowic. Grądy i łęgi spotykane są w okolicach Grudzic i na Wyspie Bolko. W Grudzicach pojawiają się także dąbrowy. Niewielkie płaty lasu znajdują się też nad Odrą w Groszowicach oraz na granicy Groszowic i Nowej Wsi Królewskiej^[7][8].

Grzyby[edytuj]

Na terenie Opola występują cztery gatunki grzybów chronionych i dwa rzadko występujące. Na północno-wschodnich obrzeżach miasta pojawia się czarka szkarłatna oraz gwiazdosz potrójny, w północnej części Wyspy Bolko purchawica olbrzymia, a na terenie Kolonii Gosławickiej smardz jadalny. Smardza półwolnego spotkać można na Pasiece i na Wyspie Bolko, natomiast w okolicach Grudzic sromotnika bezwstydnego^[9].

Ochrona przyrody[edytuj]

Platan klonolistny na Pl. Wolności.

W Opolu znajduje się 27 pomników przyrody. Pierwsze z nich ustanowiono w 2000 r. (lipa drobnolistna na ul. Oświęcimskiej, dąb szypułkowy na Wyspie Bolko, klon polny i buk pospolity przy ul. Piastowskiej). Następne obiekty uznano za pomniki w 2001 r. Były to: miłorząb dwuklapowy i dąb szypułkowy przy ulicy Strzelców Bytomskich, dąb szypułkowy przy ul. Norberta Barlickiego, platany klonolistne przy ul. Niedziałkowskiego, ul. Piastowskiej oraz dwa na Placu Wolności, a także wiąz szypułkowy na rogu ulic Mozarta i Żwirki i Wigury. Cztery lata później kolejne dwanaście drzew otrzymało tytuł pomnika przyrody: dwa platany klonolistne na ul. Barlickiego, tulipanowiec amerykański i jesion wyniosły przy ul. Piastowskiej, kolejne platany klonolistne (jeden przy ul. Wojciecha Korfantego, trzy przy ul. Wrocławskiej oraz jeden przy ul. Odrowążów), dwa dęby szypułkowe: jeden przy ul. Strzelców Bytomskich, drugi w Parku Pasieka, oraz wiąz szypułkowy na ul. Oleskiej. W 2011 r. ustanowiono dwa pomniki przyrody w Parku Pasieka: platan klonolistny oraz dąb szypułkowy, a rok później dąb szypułkowy odmiany stożkowatej na ul. Ozimskiej^[10].

 Osobny artykuł: Pomniki przyrody w Opolu.

W Opolu istnieje także wiele terenów objętych ochroną. Są to: Obszar Chronionego Krajobrazu „Las Grudzicki”, użytki ekologiczne „Dolina Strugi Lutnia”, „Grudzicki Grąd” i „Łąki w Nowej Wsi Królewskiej”, zespoły przyrodniczo-krajobrazowe „Kamionka w Groszowicach”, „Kamionka Piast”, „Kamionka Odra”, „Żwirownie w Malinie” oraz „Dolina Odry”, a także stanowiska dokumentacyjne „Groszowickie Skały” i „Skarpa w Malinie”^[11].

Toponimia[edytuj]

Nazwa Opole wśród innych nazw śląskich miejscowości w urzędowym pruskim dokumencie z 1750 r. wydanym w języku polskim w Berlinie^[12].

Nazwa miasta Opole pochodzi od nazwy jednej z najstarszych jednostek terytorialnych Słowian w środkowej Europie – tzw. „opola”^[13][14]. Niemiecki nauczyciel Heinrich Adamy swoim dziele o nazwach miejscowości na Śląsku wydanym w 1888 roku we Wrocławiu wymienia nazwę miejscowości zanotowaną w dokumencie z 1146 roku O pole podając jej znaczenie „Hauptort des Ortsverbandes”, czyli po polsku „Główna miejscowość związku miejscowości”^[14].

Opola były tworzone jeszcze w plemiennych czasach przedpaństwowych, od połowy 1. tysiąclecia n.e. Termin ten określał nazwę lokalnego terytorium, na którym mieszkała wspólnota sąsiedzka wspólnie broniąca się przed wrogiem. „O-pole” oznaczało społeczność sąsiedzko-lokalną zamieszkującą wokół pasa pól uprawnych i pastwisk, czyli na około pola, które stanowiły podstawę ich bytu^[15]. Organizacja opolna przetrwała do późnego średniowiecza. Opola były podokręgami kasztelanii i stanowiły najniższą jednostką administracyjno-podatkową w Polsce średniowiecznej. Bulla z 1136 r. wymienia wśród miejscowości należących do arcybiskupa w okolicach Żnina ludną wieś o nazwie Opole^[16]. W Polsce oprócz miasta Opole od tej nazwy wywodzą się także takie nazwy własne miejscowości jak miasto Opole Lubelskie w woj. lubelskim, wieś Opole w woj. lubelskim, wieś Opole-Świerczyna w województwie mazowieckim, wsie Stare Opole i Nowe Opole w województwie mazowieckim, wieś Opole w woj. łódzkim, region pod nazwą Opole na Ukrainie oraz inne nazwy geograficzne.

W 1232 roku w łacińskim dokumencie księcia śląskiego, krakowskiego i wielkopolskiego Henryka II Pobożnego wydanym w Opolu miejscowość wymieniona jest w formie Opol^[17], pod taką samą nazwą występuje w spisanym po łacinie dokumencie średniowiecznym Bolesława opolskiego z dnia 1 września 1310 roku^[18].

W księdze łacińskiej Liber fundationis episcopatus Vratislaviensis (pol. Księga uposażeń biskupstwa wrocławskiego) spisanej w latach 1295–1305 miejscowość wymieniona jest w zlatynizowanej formie Oppol. Dokument wymienia również wsie lokowane na prawie polskim iure polonico, które w procesach urbanizacyjnych zostały wchłonięte przez miasto i obecnie stanowią jego części albo dzielnice: Gosławice – Goslavitz, Bierkowice we fragmencie Bircovicz solvitur decima more polonico, Nowa Wieś Królewska w formie Nova villa oraz wieś Okół we fragmencie Ocoli villa monachorum de Domo Dei solvitur decima more polonico^[19].

W 1750 roku nazwa Opole wymieniona została w języku polskim przez Fryderyka II pośród innych miast śląskich w zarządzeniu urzędowym wydanym dla mieszkańców Śląska^[20]. Z kolei w alfabetycznym spisie miejscowości na terenie prowincji śląskiej wydanym w 1830 roku we Wrocławiu przez Johanna Knie jako polska nazwa podana jest Oppolie we fragmencie "Oppolie, polnische Benenung der Regierungs u. Kreisstadt Oppeln"^[21][22]. Nazwę Opole w książce „Krótki rys jeografii Szląska dla nauki początkowej” wydanej w Głogówku w 1847 wymienił śląski pisarz Józef Lompa^[23].

Obecna nazwa została administracyjnie zatwierdzona 7 maja 1946^[24]

Historia[edytuj]

Ta sekcja od 2009-03 wymaga zweryfikowania podanych informacji. Należy podać (wiarygodne) źródła, najlepiej w formie dokładnych przypisów bibliograficznych. Część lub nawet wszystkie informacje w sekcji mogą być nieprawdziwe. Jako pozbawione źródeł mogą zostać zakwestionowane i usunięte. Dokładniejsze informacje o tym, co należy poprawić, być może znajdują się w dyskusji tej sekcji. Po wyeliminowaniu niedoskonałości należy usunąć szablon {{Dopracować}} z tej sekcji.

Średniowiecze[edytuj]

Wieża Piastowska (ok. 1300 r.) – pozostałość po Zamku piastowskim w sąsiedztwie gmachu Urzędu Wojewódzkiego w Opolu (1934 r.)

Rynek

Kościół „na górce” pw. Matki Boskiej Bolesnej i św. Wojciecha

Ratusz

• ok. 950 - 980 - powstanie Opola
• 990 – Śląsk, wraz z Opolem, zostaje przyłączony do Polski przez Mieszka I^[25].
• 1039 – najazd księcia czeskiego Brzetysława I na Śląsk – Opole na 11 lat pod panowaniem czeskim.
• 1050 – Kazimierz I Odnowiciel odzyskuje Śląsk z Opolem.
• 1138 – na mocy testamentu Bolesława III Krzywoustego Śląsk zostaje przyznany jako dziedziczna dzielnica najstarszemu synowi księcia, Władysławowi II Wygnańcowi, który dał początek linii Piastów śląskich.
• 1179 – Śląsk podzielony zostaje na 3 dzielnice, m.in. wyodrębnione zostaje księstwo opolskie, którego pierwszym władcą zostaje książę Jarosław opolski.
• 1211–1230 – w Opolu rządy sprawuje Kazimierz I opolski, który jako pierwszy tytułuje się księciem opolskim.
• Przed 1217 – lokacja miasta.
• 1220 – Kazimierz I opolski rozpoczyna budowę zamku książęcego na Ostrówku (zakończona w 1289 r. przez Bolka I opolskiego).
• 1230 – w ramach diecezji wrocławskiej powstaje archidiakonat opolski
• 1234 – założenie klasztoru o.o. franciszkanów.
• 1241 – I najazd mongolski na Polskę, oblężenie Opola i spalenie podgrodzia za rządów Mieszka II Otyłego.
• 1281 – po śmierci księcia Władysława opolskiego następuje podział księstwa opolskiego na mniejsze dzielnice. Opole dostaje się we władanie Bolka I opolskiego (1281–1313).
• 1289–1291 – synowie Władysława opolskiego, władający w poszczególnych częściach Górnego Śląska, zostają lennikami Wacława II.
• 1295 – zbudowany zostaje klasztor dominikanów („na górce”).
• 1352 – wzniesiony zostaje opolski ratusz.
• 1395 – oblężenie Opola przez wojska króla Władysława II Jagiełły, jako odpowiedź na antypolskie intrygi ks. Władysława Opolczyka. Władzę w Opolu obejmują Bolko IV opolski oraz Bernard niemodliński.

XV–XVII wiek[edytuj]

Najstarszy znany widok ogólny miasta Opola, widok z południowego wschodu (1535 r.) „Historyczne Widoki z czterech stuleci” Wilhelm Gottlieb Korn (oryginalny obraz znajduje się w Bibliotece Uniwersyteckiej w Würzburgu) (Niemcy)

• 1474 – oblężenie Opola przez wojska polskiego króla Kazimierza IV Jagiellończyka, za poparcie udzielone przez Mikołaja I opolskiego królowi węgierskiemu Maciejowi Korwinowi.
• 1526 – Opole i Śląsk wchodzą w skład państwa – Monarchii Habsburgów.
• 1532 – umiera Jan II Dobry, ostatni książę opolski z dynastii Piastów.
• 1532–1552 – tytułem zastawu miasto dostaje się we władanie Jerzego Hohenzollerna-Ansbacha.
• 1552–1556 – królowa węgierska Izabela Jagiellonka (córka króla polskiego Zygmunta I Starego i Bony Sforzy) zostaje nową władczynią Opola, jako lenniczka cesarza Ferdynanda I Habsburga.
• 1565 – wypędzenie ludności żydowskiej z miasta^[26].
• 1600 – wielka powódź, Odra przenosi swój nurt na zachodni brzeg Pasieki.
• 1615 – pożar zniszczył dużą część miasta.
• 1632 – zdobycie Opola przez oddziały saskie i szwedzkie. Okupacja trwała 2 lata i kosztowała miasto blisko 10 tys. florenów.
• 1645 – Opole wraz z całym księstwem opolsko-raciborskim przechodzi, tytułem zastawu, we władanie polskiej dynastii Wazów.
• 1655 – Król Polski Jan II Kazimierz Waza wraz z całym dworem przybywa do Opola, chroniąc się przed najazdem szwedzkim na Rzeczpospolitą. Po otrzymaniu wieści o przełomowym zwycięstwie pod Krosnem (7 grudnia 1655 r.), król wyruszył 18 grudnia 1655 r. z Opola przez Śląsk, Lubowlę (27 grudnia), Biecz, Nowy Żmigród, Duklę i 3 stycznia 1656 r. przybył do Krosna.
• 1666 – po spłaceniu sum zastawnych Habsburgowie przejmują ponownie Opole i księstwo opolsko-raciborskie.

XVIII–XIX wiek[edytuj]

Opole XVIII wiek. Autor Friedrich Bernhard Werner.

• 1741 – W wyniku wybuchu trzech wojen śląskich pomiędzy państwem Habsburgów oraz Królestwem Prus do Opola wkroczyły wojska pruskie. Po pokoju wrocławskim w lipcu 1742 roku, kończącym I wojnę śląską, miasto wraz ze Śląskiem znalazło się w granicach Prus.
  • po niespełna dwustu latach przerwy pierwsza rodzina żydowska osiedla się w mieście^[26].
• 1756–1763 – w czasie wojny siedmioletniej miasto zdobywali dwukrotnie Austriacy (1757, 1762) i Rosjanie (1761). Pokój w Hubertsburgu pozostawił Opole pod panowaniem pruskim, kolejna zmiana przynależności państwowej Opola i Górnego Śląska.
• 1800 – założenie drukarni polskiej.
• 1807 – podczas wojen napoleońskich wkraczają do miasta sprzymierzeńcy Francuzów – Bawarczycy, a później załoga francuska (opuściła Opole w lipcu 1808 roku).
• 1812 – powstaje samodzielna gmina żydowska^[26], która w 1821 zakłada pierwszy żydowski cmentarz.
• 1818 – Opole zostaje stolicą rejencji opolskiej, jednostki administracyjnej, obejmującej cały pruski Górny Śląsk. W mieście powstaje urząd rejencji (niem. Regierungsbezirk Oppeln), jeden z 4 w prowincji śląskiej^[27].
• 1824 – powstanie pierwszej biblioteki publicznej.
• 1827 – oświetlenie po raz pierwszy ulic Opola 17 latarniami.
• 1828 – zaczęła ukazywać się urzędowa gazeta miejska „Stadtblatt für Oppeln”, przemianowana później na „Oppelner Stadtblatt”.
• 1843 – do Opola dotarła pierwsza na Śląsku linia kolejowa z Wrocławia.
• 1849–1850 – ks. Bernard Bogedain wydaje polskojęzyczną „Gazetę miejską dla Górnego Śląska”.
• 1862 – zbudowana zostaje gazownia miejska, dzięki której Opole zostaje niebawem oświetlone przez 140 gazowych latarni ulicznych.
• 1864 – ukazuje się najstarszy periodyk niemiecki w Opolu, początkowo jako „Wochenblatt für Stadt und Land”, od 1890 r. jako dziennik „Oppelner Zeitung”.
• 1881 – od września – Jan Kasprowicz uczęszczał przez 1 semestr do gimnazjum w Opolu. Wielokrotnie odwiedzał też polską gospodę „Harenda” w Czarnowąsach.
• 1890 – Bronisław Koraszewski rozpoczyna wydawanie „Gazety Opolskiej” (była wydawana do 1922 roku).
• 1897 – otwarty zostaje Bank ludowy, polska placówka spółdzielcza.
• 1899 – Zakrzów zostaje przyłączony w granice miejskie Opola. Opole zostaje siedzibą odrębnego powiatu miejskiego.

Lata 1901–1944[edytuj]

• 1908 – założono Towarzystwo Łyżwiarskie (Eislaufverein).
• 1909
  • oddany zostaje do użytku dworzec kolejowy Opole-Wschód (Oppeln Ost).
  • przy Stawie Zamkowym powstaje Domek Lodowy, siedziba Towarzystwa Łyżwiarskiego.
• 1910 – Wyspa Bolko zostaje zakupiona na potrzeby miasta.
• 1911
  • Przed głównym gmachem poczty staje pomnik Ottona von Bismarcka.
  • Franciszek Ksawery Kurpierz rozpoczyna wydawanie gazety „Nowiny”, od 1922 r. ukazującej się jako „Nowiny Codzienne”.
• 1913 – zostaje otwarty port rzeczny w Zakrzowie.
• 1914–1918 – żołnierze z 4. Górnośląskiego Pułku Piechoty nr 63 (4. Oberschlesisches Infanterie-Regiment Nr. 63) walczą na wszystkich frontach Wielkiej Wojny: w Lotaryngii, Szampanii, Flandrii, na wschodzie w okolicach Dyneburga, w Tyrolu Południowym, nad Piawą.
• 1918 – początek tzw. rewolucji listopadowej; po manifestacji na Rynku utworzona zostaje rada garnizonowa i rada robotnicza (przekształcona później w Radę Ludową). Obok nich powstały też polskie rady ludowe, nieuznane przez Centralną Radę Ludową we Wrocławiu.
• 1920
  • w mieście z inicjatywy Szymona Koszyka powstało Towarzystwo Skautów Opolskich, które podporządkowało się wkrótce Związkowi Harcerstwa Polskiego w Niemczech. W 33 regionalnych kołach m.in. w Grudzicach, Gosławicach, Szczedrzyku organizacja skupiała kilkuset członków. Działała do 1939 roku^[28].
  • do Opola, w związku z przygotowaniami do plebiscytu górnośląskiego, przybywa Międzysojusznicza Komisja Rządząca i Plebiscytowa w składzie: gen. Henri Le Rond (przewodniczący), płk Harold Percival i gen. Andreo de Marinis.
  • od 1 kwietnia 1920 do 1922 roku w budynku Banku Rolników przy dzisiejszej ul. Książąt Opolskich działał Konsulat Generalny Rzeczypospolitej Polskiej.

Bank Rolników – dawny Konsulat Generalny Rzeczypospolitej Polskiej

• • 25 kwietnia odbyła się wielka manifestacja ludności polskiej na Zaodrzu przeciw antypolskiej działalności administracji i policji niemieckiej, w której ludność domagała się rozwiązania Sipo. Demonstracja została spacyfikowana przez niemieckie bojówki^[29].
  • 28 kwietnia do Opola przybył Wojciech Korfanty co spowodowało kolejne antypolskie rozruchy w mieście. Niemieckie bojówki zerwały godło państwowe z gmachu konsulatu RP, zaatakowały drukarnię „Gazety Opolskiej”. Do akcji weszły francuskie wojska, które ochroniły przed zniszczeniem siedzibę założonego przez Bronisława Koraszewskiego opolskiego oddziału Banku Ludowego^[30].
• 1921 – plebiscyt na Górnym Śląsku – w Opolu za przyłączeniem do Polski głosuje 1098 osób, za pozostaniem w Niemczech – 20 816; wśród głosujących było 25% tzw. emigrantów plebiscytowych (ściągniętych na tereny plebiscytowe w celu podniesienia końcowego rezultatu^[31]; wniosek o prawo głosu dla emigrantów złożyła Polska, ale w praktyce znaczna większość z nich głosowała na Niemcy). Walki III powstania śląskiego nie toczyły się w okolicy miasta. Po decyzji Rady Ambasadorów i podziale obszaru plebiscytowego Opole pozostaje w granicach Rzeszy Niemieckiej.
• 1922 – powrót niemieckiej administracji i garnizonu wojskowego. Opole zostaje siedzibą władz rejencji i zarazem prowincji górnośląskiej (do 1938 roku).
• W latach 1923–1933 obowiązki landrata pełni Michael Graf von Matuschka – ostatni nienazistowski starosta Opola, oskarżony później o udział w zamachu na Hitlera.
• 1928 – zburzenie Zamku Piastowskiego na Pasiece; pozostaje tylko wieża.
  • wskutek emigracji do Palestyny społeczność żydowska w Opolu liczy jedynie 430 osób (w 1922 mieszkało w mieście około tysiąca Żydów)^[26].
• 28 kwietnia 1929 – do Opola po raz pierwszy przyjechał polski teatr (Teatr Polski z Katowic) – w sali ratusza wystawił operę Stanisława Moniuszki Halka. Po przedstawieniu aktorzy zostali bestialsko pobici przez niemiecką bojówkę^{[32][33][34][35][36]}.
• 1931 – do Opola przeniesiony zostaje z Bytomia Konsulat Generalny Rzeczypospolitej Polskiej, zlokalizowany w budynku przy dzisiejszej ul. Konsularnej.
• 1936 – w obszar Opola włączone zostają Szczepanowice^[37] i Półwieś.
• 1938 – w czasie nocy kryształowej bojówki hitlerowskie zmuszają rabina Nowej Synagogi przy Hafenstrasse (dzisiejszej ul. Piastowskiej) do rozlania benzyny wewnątrz świątyni i podpalenia jej. Zniszczono także 13 żydowskich sklepów, a ich rodziny pobito, po czym nałożono na nich karne kontrybucje. Rozpoczęła się emigracja pozostałej ludności żydowskiej z miasta (głównie do Stanów Zjednoczonych).
• 1939 – Opole staje się miejscem koncentracji sił 10 Armii Niemieckiej i kwatery jej dowództwa. Aresztowanie aktywistów Związku Polaków w Niemczech. Transporty aresztowanych Polaków z Dworca Głównego do obozów koncentracyjnych Buchenwald i Ravensbrück.
• 1939–1945 – w czasie II wojny światowej w Opolu funkcjonują obozy pracy przymusowej i oddziały robocze jeńców wojennych. Liczba mieszkańców wzrasta do ok. 60 tysięcy wskutek napływu migrujących ludzi z bombardowanych rejonów III Rzeszy.
• 1942–1943 – Żydzi z Opola i okolic, którzy nie zdążyli wyemigrować przed wojną, zostają deportowani do Terezina (KL Theresienstadt) oraz Brzezinki (KL Birkenau)^[26].
• 1944 – Opole ogłoszone zostaje miastem-twierdzą (niem. Festung Oppeln) w związku z krytyczną sytuacją Wehrmachtu na froncie wschodnim i przygotowaniami do obrony na linii Odry. Dowódcą twierdzy zostaje hrabia von Pfeil.
  • 18 grudnia – bombardowanie miasta przez lotnictwo amerykańskie. Celem był dworzec główny (bomby spadły na pola Zaodrza) oraz mosty. Przeprawy nad Odrą ocalały, bomby spadły na budynki na dzisiejszym placu Józefa Piłsudskiego, budynek sądu oraz hotel przy dzisiejszej ulicy Marii Konopnickiej, w którym odbywało się wesele^[38].

Lata 1945–1988[edytuj]

Pomnik Karola Musioła

• 1945
  • 17 stycznia – komunikaty nadawane w opolskim radiu nakazują ewakuację kobiet, dzieci i chorych.
  • 20 stycznia – nakaz ewakuacji dla wszystkich mieszkańców. Z dzisiejszego placu Mikołaja Kopernika autobusami odwożono ich na dworzec w Groszowicach, skąd pociągami uciekali w stronę Kłodzka. Pieszo ewakuowano w tę samą stronę więźniów oraz robotników przymusowych z 26 istniejących obozów pracy. W ciągu 4 dni miasto opuściło 58 tys. osób.
  • 21/22 stycznia – generał von Pfeil, wobec niemożności utrzymania Opola, popełnia samobójstwo. Dowództwo nad załogą Festung Oppeln, liczącą jedynie 10 tys. obrońców (w tym oddział polskich granatowych policjantów, wycofujących się z Generalnego Gubernatorstwa), przejmuje generał Fritz Gräser. Anuluje on rozkaz obrony miasta do ostatniego żołnierza i nakazuje wycofać się za Odrę, na nową linię obrony^[39].
  • 24 stycznia – zdobycie prawobrzeżnego Opola przez oddziały 1 Frontu Ukraińskiego Armii Czerwonej, połączone z masowymi gwałtami i mordami, głównie na terenach dzisiejszych przedmieść (w prawobrzeżnej części miasta pozostało zaledwie 300–600 mieszkańców)^[40].
  • 13 lutego – w podopolskich wsiach (m.in. Kolonia Gosławicka, obecnie dzielnica Opola) rozpoczyna się deportacja miejscowej ludności do obozów pracy w Związku Radzieckim^[41].
  • Lewobrzeżna część Opola zostaje obszarem umocnionym pod dowództwem mjra Matthiasa Wensauera. Niemcom udaje się utrzymać tę pozycję do marca.
  • Radziecka komendantura wojenna przekazuje władzę polskiej administracji. Do Opola przybywają pierwsze transporty przymusowych polskich wysiedleńców zza Buga^[42], udział Kresowian w rewitalizacji miasta. Rozpoczyna działalność Gimnazjum i Liceum Ogólnokształcące im. Mikołaja Kopernika. Opole po raz kolejny zmienia przynależność państwową razem z zachodnim Śląskiem. Po 610 latach przynależności do państw Świętego Cesarstwa Rzymskiego Narodu Niemieckiego i postcesarskich, ponownie zostaje włączone w granice państwa polskiego.
• 8 kwietnia 1946 - odbył się wiec PSL z udziałem Stanisława Mikołajczyka. Zgromadzenie zostało rozpędzono przez UB.
• 15 września 1946 – Dożynki Śląskie w Opolu z udziałem prezydenta Bolesława Bieruta, wicepremiera i ministra Ziem Odzyskanych Władysława Gomułki oraz wojewody śląsko-dąbrowskiego Aleksandra Zawadzkiego. Z całego kraju przybywa ok. 300 tysięcy delegatów.
• jesień 1946 – powstało Koło Akademików Opolan w Poznaniu – jedyne w tym czasie stowarzyszenie opolskich studentów studiujących na wyższych uczelniach Polski, władze zakazały utworzenia oddziałów tej organizacji we Wrocławiu, Krakowie i innych miastach^[43]
• 1947 – Otwarcie Miejskiej Biblioteki Publicznej. Powołanie Komitetu Badań Prehistorycznych (w maju 1955 r. przekształconego w Opolskie Towarzystwo Przyjaciół Nauk).
• 9 maja 1948 – w Opolu otwarto Gimnazjum i Liceum Repolonizacyjne.
• 1949
  • Przekazanie do użytku odremontowanego budynku teatru przy ul. 24 Marca (obecnie ul. Wolfganga Amadeusza Mozarta). Przy dużej scenie PTZO powstaje Teatr lalek.
  • Odbudowa dawnego szpitala św. Wojciecha przy pl. Armii Czerwonej (obecnie pl. Mikołaja Kopernika).
• 1950 – powstaje województwo opolskie.
• 1952
  • Powołanie do życia Opolskiej Orkiestry Symfonicznej (we wrześniu 1972 r. przemianowana na Filharmonię Opolską im. Józefa Elsnera) i Zespołu Pieśni i Tańca „Opole”.
  • 1 stycznia – ukazał się pierwszy numer Trybuny Opolskiej – wówczas organ PZPR.
  • 18 czerwca – otwarto ekspozyturę Polskiego Radia w Opolu.
  • 22 lipca – otwarto Wojewódzki Dom Kultury.
• 26 lipca 1953 – zmarł w Opolu wybitny pisarz i redaktor – autor pracy „Na Śląsku Opolskim”, Stanisław Wasylewski.
• 1 października 1954 – inauguracja roku akademickiego w przeniesionej z Wrocławia do Opola Wyższej Szkole Pedagogicznej.
• 16 sierpnia 1955 – utworzono Związek Literatów Polskich Oddział opolski, na czele którego stanął Rafał Urban z Głogówka.
• 1956 – rozpoczyna pracę Rozgłośnia Polskiego Radia w Opolu.
• 1960 – zorganizowana zostaje I Wiosna Opolska – Festiwal Artystyczny Ziem Zachodnich i Północnych.
• 1961
  • Kolonia Gosławicka zostaje włączona w granice Opola.
  • 26 maja – do Opola przybył pierwszy pociąg elektryczny.
• 1963

Amfiteatr i Wieża Piastowska

• • Zorganizowany zostaje I Krajowy Festiwal Piosenki Polskiej.
  • 2 maja – otwarto krytą pływalnię.
• 1964 – rozpoczyna działalność Muzeum Martyrologii Jeńców Wojennych w Łambinowicach, z siedzibą dyrekcji w Opolu.
• 1968
  • Marzec – studenci opolskiej WSP zorganizowali akcję ulotkową na obszarze miasta oraz jednodniowy strajk w proteście przeciw represjom, jakie dotknęły krakowskie i warszawskie środowisko akademickie. W odwecie, powołana przez władze partyjne komisja usunęła z opolskiej uczelni kilkudziesięciu studentów i pracowników. Ze stanowiska rektora został także usunięty broniący studentów prof. Maurycy Horn.
  • 20 lipca, podczas uroczystej sesji wojewódzkiej i miejskiej rady narodowej, dokonano otwarcia nowej hali widowiskowo-sportowej – „Okrąglaka”.
• 1970
  • Ukazał się pierwszy numer miesięcznika kulturalnego „Opole”, redaktorem pisma był Edward Pochroń.
  • 23 września – w Opolu-Bierkowicach otwarto Muzeum Wsi Opolskiej.
  • 14 listopada – powołano Opolskie Towarzystwo Kulturalno-Oświatowe.
• 1971 – Bracia Kowalczykowie podłożyli ładunek wybuchowy w auli Wyższej Szkoły Pedagogicznej w Opolu. Zniszczeniu uległa aula WSP oraz magazyny biblioteczne.
• 1975
  • Styczeń – otwarcie Teatru im. Jana Kochanowskiego.
  • 10–20 maja – I Opolskie Konfrontacje Teatralne – Klasyka Polska.
• 1976
• 27 maja – na zebraniu przedstawicieli Opolskiej Spółdzielni Mieszkaniowej Przyszłość podjęto uchwałę powołującą Osiedle im. Związku Walki Młodych. Rozpoczyna się budowa największego opolskiego osiedla mieszkaniowego.
• 23 września – zmarł bp ordynariusz opolski Franciszek Jop – nowym biskupem został Alfons Nossol.
• 1980
  • Strajki ostrzegawcze opolskich załóg pracowniczych, m.in. w FSD w Nysie, Elektrowni Opole, Zakładach Koksowniczych w Zdzieszowicach.
  • 29 września – spotkanie I sekretarza KW PZPR Józefa Masnego z działaczami MKZ NSZZ „Solidarność”.
• 1981
  • Czerwiec – powstało Opolskie Towarzystwo Jazzowe na czele z Tadeuszem Pabisiakiem.
  • 15 czerwca – W opolskim amfiteatrze zorganizowane zostaje spotkanie przewodniczącego NSZZ „Solidarność” Lecha Wałęsy z mieszkańcami Opolszczyzny.
  • Listopad/grudzień w opolskich uczelniach WSP i WSI wybucha strajk studentów związanych z NZS oraz pracowników działaczy „Solidarności”. Trwający ponad 20 dni strajk akademików był najdłuższą tego typu akcją protestacyjną przeprowadzoną w 1981 r. na Opolszczyźnie.

Od 1989[edytuj]

• 1990 – ukazuje się pierwszy numer „Gazety Opolskiej”, której redaktorem naczelnym zostaje Edward Pochroń.
• 1992 – w Opolu otwarty został Wicekonsulat RFN.
• 1997
  • 6 maja – w budynku przy ul. Juliusza Słowackiego otwarte zostaje Centrum Rehabilitacji dla Dzieci z Porażeniem Mózgowym.
  • 10 lipca – Opole oraz wiele miast i wsi Opolszczyzny dotyka katastrofalna, tragiczna w skutkach powódź.
  • 1 sierpnia – rozpoczyna działalność Wojewódzkie Centrum Medyczne w nowych obiektach przy ulicy Aleja Wincentego Witosa.
  • W opolskiej katedrze zamontowane zostają 4,5-tonowe drzwi, wyrzeźbione w brązie przez opolskiego artystę Adolfa Panitza.
  • Opole nawiedza wielka powódź
• 1998
  • 11 stycznia – w obronie zachowania Opolskiego na mapie administracyjnej Polski z inicjatywy lokalnych elit samorządowych utworzony zostaje Obywatelski Komitet Obrony Opolszczyzny (OKOOP).
  • 11 marca – kilka tysięcy Opolan manifestuje pod pomnikiem Bojownikom o Polskość Śląska Opolskiego przeciwko rządowym planom likwidacji województwa opolskiego oraz włączenia go do województwa śląskiego.
  • 16 maja – uroczystość przekazania Opolu Flagi Honorowej, przyznanej przez Radę Europy za wkład w działanie na rzecz integracji europejskiej.
  • 18 lipca – Sejm podejmuje uchwałę o nowym podziale administracyjnym Polski na 16 województw, z opolskim włącznie, które powiększone zostaje o Olesno i miejscowości wchodzące w skład powiatu oleskiego.
• 1999
  • 17 lutego – w laboratorium kryminalistycznym KWP w Opolu uruchomiono jedną z najnowocześniejszych w kraju pracowni badań genetycznych.
  • Na Targach „Investcity '99” w Poznaniu Opole zdobywa główne nagrody w dwóch (i jedynych) targowych konkursach: na najlepiej przygotowany udział w targach oraz najlepiej zaaranżowane stoisko.
  • Radni Sejmiku Wojewódzkiego wybrali herb ostatniego księcia piastowskiego Jana II Dobrego na herb województwa opolskiego.
• 2000

Panorama

• • Opole uhonorowane zostaje Plakietą Honorową Rady Europy, przyznaną przez Parlament Europejski za aktywność w podejmowaniu międzynarodowych kontaktów i propagowanie idei nowoczesnej Europy.
  • Po popowodziowym remoncie otwarty zostaje zabytkowy „Dom lodowy”, czyli budynek PTTK przy stawie przy ul. Norberta Barlickiego.
  • W rankingu miast o największym potencjale rozwojowym opracowanym przez Centrum Badań Regionalnych w Warszawie Opole trafia do ścisłej czołówki miast, plasując się za Sopotem, Poznaniem oraz Krakowem.
• 2004 – papież Jan Paweł II odebrał w Watykanie doktorat honoris causa Uniwersytetu Opolskiego.
• 2007
  • W Opolu powstała Podstrefa Wałbrzyskiej Specjalnej Strefy Ekonomicznej.
  • Czerwiec – Opole w rankingu miesięcznika „Forbes” zajęło 9. miejsce w kategorii miast najatrakcyjniejszych dla biznesu i 3. wśród miast najatrakcyjniejszych dla kapitału zagranicznego.
  • Opole zdobyło 1. miejsce pod względem pozyskanych środków europejskich w przeliczeniu na jednego mieszkańca w rankingu samorządowym opublikowanym 13 lipca przez „Rzeczpospolitą”.
• 2016 – konflikt wokół rozszerzenia granic administracyjnych Opola^[44]
• 2017 – włączenie w granice administracyjne miasta 12 sołectw lub ich części z gmin: Dąbrowa, Dobrzeń Wielki, Komprachcice, Prószków.

Zabytki[edytuj]

 Osobny artykuł: Zabytki Opola.

Panorama Opola z Wieży Piastowskiej w kierunku wschodnim

Bazylika katedralna Podwyższenia Krzyża Świętego

• Bazylika katedralna Podwyższenia Krzyża Świętego – gotycka świątynia z XV wieku, z dwiema wieżami z 1899 roku o wysokości 73 metrów; stoi w miejscu, w którym ok. 1005 roku Bolesław Chrobry wzniósł drewniany kościół; w podziemiach groby Piastów Śląskich.
• Kościół Świętej Trójcy – halowy kościół z 1309 roku, przebudowany w XVIII i XX wieku, z barokowym wnętrzem; w podziemiach znajdują się groby Piastów Śląskich.
• Kościół Matki Boskiej Bolesnej i św. Wojciecha – najstarsza opolska świątynia (z X wieku), według legendy wzniesiona w miejscu żarliwych kazań św. Wojciecha; w 1739 roku przebudowana w stylu barokowym, w 1875 roku dobudowano wieżę; z racji umiejscowienia nazywany kościołem na górce.
• Kościół św. Sebastiana – wybudowany w 1696 roku jako wotum dziękczynne po wygaśnięciu w 1680 roku epidemii dżumy, w miejscu ówczesnej karczmy, w której zmarła pierwsza ofiara zarazy.
• Kościół św. Aleksego – wzniesiony po 1421 roku z fundacji Jana Kropidły, przebudowany w 1691 r. w barokowym stylu.
• Kościół św. Piotra i Pawła
• Wieża Piastowska – zbudowana ok. 1300 roku jedyna pozostałość po rozebranym w latach 30. XX wieku Zamku Piastowskim; na wysokości 42 metrów znajduje się taras widokowy.
• Wieża Zamku Górnego – pochodząca z końca XIV wieku pozostałość po spalonym w 1615 roku zamku; przebudowana w 1844 roku, obecnie włączona do zabudowań pobliskiej szkoły.
• Ratusz – wzniesiony w 1864 roku i przebudowany w 1936 roku (po zawaleniu się wieży) na wzór florenckiego pałacu Vecchio.
• neogotycka wieża ciśnień – wybudowana w 1896 roku, przy obecnej ul. Oleskiej
• Stara Synagoga przy ul. Szpitalnej, powstała w 1842 roku, obecnie siedziba TVP Opole.
• gmach Poczty Polskiej
• gmach Urzędu Wojewódzkiego
• gmach Dworca Głównego
• pozostałości murów obronnych

Miejsca i atrakcje turystyczne[edytuj]

Fontanna Ceres

Fontanna Ceres w Opolu, 2014

Fontanna Ceres w Opolu. Rybacy, 2014

Fontanna Ceres. Górnik z kilofem, 2014

Place

Plac Daszyńskiego

Plac Kopernika

Plac Wolności

Plac Konstytucji 3 Maja

Cmentarz żydowski w Opolu

Macewy na cmentarzu

Kwatera I na opolskim cmentarzu żydowskim

nagrobki na cmentarzu

Macewy na cmentarzu

Macewy na cmentarzu

Macewy na cmentarzu

Macewy na cmentarzu

Zdewastowane nagrobki na cmentarzu

Zdewastowane nagrobki na cmentarzu

• Katedra Świętego Krzyża
• Kościół Świętej Trójcy z kaplicą piastowską- mauzoleum Piastów Śląskich
• Rynek Starego Miasta
• ul. Krakowska
• fontanną z pomnikiem opolskiej Ceres z 1907 r. na Placu Daszyńskiego
• Plac Wolności
• Pomnik Bojownikom o Wolność Śląska Opolskiego z 1970 (autor: Jan Borowczak)
• zabudowa Starego Miasta
• Most Groszowy (tzw. Zielony)
• Ogród zoologiczny – jedyne w Polsce uchatki kalifornijskie i jeden z dwóch ogrodów polskich, gdzie są eksponowane goryle
• Aleja Gwiazd Festiwalu Polskiej Piosenki
• Wieża Piastowska
• Amfiteatr
• Opolska Wenecja
• Cmentarz przy ul. Wrocławskiej w Opolu
• Cmentarz żydowski w Opolu
• Cmentarz choleryczny w Opolu

Demografia[edytuj]

 Osobny artykuł: Ludność Opola.

Wykres liczby ludności Opola na przestrzeni ostatnich 5 stuleci

Piramida wieku mieszkańców Opola w 2014 roku^[45].

Gospodarka[edytuj]

W Opolu funkcjonują zakłady przemysłu spożywczego, maszyn i urządzeń, branży IT i inne^[46]

Przemysł spożywczy

• Nutricia – producent żywności dla niemowląt i dzieci w Polsce, członek Grupy Danone; jest to największa w Europie fabryka^{[potrzebny przypis]}, która produkuje żywność dla niemowląt i dzieci, mającą status środków spożywczych specjalnego przeznaczenia żywieniowego
• Zott – producent wyrobów mleczarskich, który posiada około 20% rynku jogurtów w Polsce
• Animex – producent mięsa białego, który jest częścią międzynarodowego koncernu Smithfield Foods Inc.
• Pasta Food Company – w 2012 roku francuska firma Stefano Toselli oraz notowana na belgijskiej giełdzie Euronext spółka Ter Beke utworzyły w Polsce spółkę, która jest pierwszą firmą z branży spożywczej rozpoczynającą działalność na terenie Podstrefy Opole Wałbrzyskiej Specjalnej Strefy Ekonomicznej
• Prawdziwe Lody - ogólnopolski producent tradycyjnych lodów

Przemysły motoryzacyjny

• Global Steering Systems – producent wałków sterowniczych. Inwestycja rozpoczęta w 2015 roku. Start produkcji w 04.2016 r.
• Polaris – producent pojazdów terenowych; zakład został uruchomiony we wrześniu 2014 roku; planowana produkcja w 2015 roku: 25 tys. pojazdów
• Tower Automotive Polska Sp. z o.o. – [1] będąca częścią koncernu Tower International, wytwarzająca podzespoły do produkcji samochodów osobowych

Przemysł metalowy i maszynowy

• Remak S.A. – Przedsiębiorstwo Modernizacji Urządzeń Energetycznych (notowana na GPW)
• Kelvion (dawniej GEA Technika Cieplna Sp. z o.o. )– wchodząca w skład międzynarodowego koncernu GEA AG – specjalizująca się w projektowaniu i produkcji wysokosprawnych urządzeń do wymiany i odzysku ciepła (wymienników ciepła)
• APC Presmet Sp. z o.o. – produkująca reaktory wysokociśnieniowe dla przemysłu chemicznego oraz inne wyroby ze stali, która rozbudowuje się w przemysłowej dzielnicy Metalchem
• Famet Sp. z o.o. – produkująca między innymi części elektrowni wiatrowych. Unikatowe w skali światowej wyposażenie, między innymi: frezarka bramowa typu Gantry – PowerTec 8000 AG-S20 (wymiary maszyny: szer. 26 m, dł. 48 m, moc 150 kW, 9 osi sterowanych) oraz tokarka karuzelowa – PowerTurn 14000 AS (wymiary maszyny: szer. 33 m, dł. 22 m, moc 200 kW, 8 osi sterowanych).
• Heerema Fabrication Group – spółka wchodzącą w skład koncernu produkująca elementy platform wiertniczych do wydobywania ropy naftowej
• Kamex – producent siłowników hydraulicznych
• Movie Bird International – światowy lider w zakresie produkcji profesjonalnych podnośników kamer telewizyjnych i filmowych
• Explomet – produkcja innowacyjnych produktów z różnych metali platerowanych wybuchowo

Materiały budowlane

Cementownia Odra (ul. Budowlanych)

Na historię gospodarczą Opola największy wpływ miała produkcja materiałów budowlanych, a w szczególności produkcja cementu. Od 1857 roku rozwijał się w Opolu przemysł cementowy. Na przestrzeni lat funkcjonowało 9 cementowni:

• Odra – ul. Budowlanych
• Groszowice
• Bolko – Nowa Wieś Królewska
• Piast (Opole-Miasto)
• Grundmann
• Pringsheim
• Giesel
• Wróblin
• Silesia – ul. Kępska

W latach powojennych działały pierwsze cztery, natomiast obecnie tylko „Odra”. Ponadto istnieją firmy:

• Monier-Brass Sp. z o.o. – produkująca pokrycia dachowe
• Schiedel Sp. z o.o. – producent systemów kominowych

Pierwszym inwestorem z branży lokującym się w specjalnej strefie ekonomicznej jest firma Stegu Sp. z o.o. produkująca płytki ścienne z betonu i gipsu (inwestycja jeszcze niezrealizowana).

Firmy z branży IT

• Future Procesing – systemy obrazowania medycznego, inteligentnego monitoringu wideo i analizy danych oraz narzędzia systemowe i aplikacje dla sektora finansowego

• Atmoterm
• Axxiome
• Atos
• Asseco
• Jcommerce
• ifm Ecolink – producent czujników i systemów sterowania procesów przemysłowych wraz z centrum badawczo-rozwojowym w Opolu
• S4tech – integrator sieci i systemów teleinformatycznych.

Centra usług outsourcingowych

• Capgemini – usługi konsultingowe, technologiczne i outsourcingowe
• Optadata GmbH – obsługa niemieckiego rynku medycznego i usług z nim związanych
• Ista Shared Services Polska – obsługa niemieckojęzycznych klientów firmy ISTA
• Call Center Inter Galactica – obsługa telefoniczna w ramach różnych projektów

Transport i logistyka:

• Sindbad – największy w Polsce przewoźnik autokarowy
• Itaka – największe w Polsce biuro podróży
• Piomar – ponad 120 nowoczesnych zestawów samochodowych
• Kano – ponad 60 nowoczesnych zestawów samochodowych
• Bedmet Logistic – transport ponadnormatywny

Inne

• Selt – polski lider i główny gracz europejski w zakresie produkcji zaciemnień przeciwsłonecznych (markiz, rolet, żaluzji itp.)

Elektrownia Opole

W sąsiedztwie terenów podstrefy Specjalnej Strefy Ekonomicznej zrealizowane zostały miejskie inwestycje: Centrum Wystawienniczo Kongresowe oraz Park Naukowo Technologiczny, które służą jako centra rozwoju innowacji i technologii w branżach kluczowych dla miasta i całego regionu. Począwszy od 2011 r. Opole odnotowuje wysoki przyrost inwestycji bezpośrednich. W latach 2010–2012 w Opolu zdecydowało się zainwestować dziesięć firm będących w swojej branży liderami na obszarze kraju, jak i Europy, na łączna kwotę 230 mln zł. Inwestycje te wygenerują co najmniej 810 miejsc pracy^{[potrzebny przypis]}. Realizowana jest rozbudowa Elektrowni Opole, gdzie powstają dwa nowe bloki energetyczne. Nowa inwestycja kosztować ma 11,5 mld zł^{[potrzebny przypis]}.

Powstające zakłady/firmy[edytuj]

• IFM Ecolink – Centrum Badawczo-Rozwojowe. Inwestycja rozpocznie się w 2015 roku.
• MRP – producent pojazdów terenowych. Inwestycja rozpocznie się w 2015 roku.

Handel[edytuj]

Galeria Solaris

Opole jest centrum finansowym, biznesu i handlu. Ma tutaj swoją siedzibę Business Centre Club. W Opolu obecnie istnieje kilka centrów oraz galerii handlowych. Istniejące:

• Centrum Handlowe Karolinka – największe centrum handlowe w województwie
• Auchan Sosnkowskiego – pierwsze w Opolu centrum handlowe (otwarte jako Real)
• Galeria Ozimska – galeria wybudowana w miejscu fabryki mebli,
• Galeria Opolanin
• Galeria Piastowska – dawne kino Odra,
• Galeria Ziemowit – kiedyś dom towarowy,
• Solaris Center – wybudowana w miejscu szkieletu niedokończonej galerii Copernicus Center.

Tuż za granicami administracyjnymi Opola, na terenie wsi Zawada, przy ul. Dębowej 1, znajduje się Centrum Handlowe Turawa Park.

Transport[edytuj]

Drogi i mosty[edytuj]

Most Groszowy

Most Piastowski

 Osobny artykuł: Mosty i wiadukty w Opolu.

W odległości ok. 13 km^[47] od centrum miasta biegnie autostrada A4. Przez Opole i Obwodnicę Północną przebiegają drogi krajowe:

• 45: ul. Krapkowicka – Prószkowska – Wróblewskiego – Wojska Polskiego – Hallera – Domańskiego – Partyzancka – Powstańców Warszawskich – Oleska
• 46: ul. Częstochowska – Powstańców Warszawskich
• 94: ul. Strzelecka – Powstańców Warszawskich

Ponadto w mieście mają swój początek i bieg drogi wojewódzkie:

• 414: Prudnik – Prószków – granica miasta – ul. Prószkowska – Niemodlińska – Wrocławska – skrzyżowanie z DK46 i DK94 we Wrzoskach
• 423: Krapkowice – ul. Oświęcimska – Popiełuszki – Marka z Imielnicy – Reymonta – Ozimska – Częstochowska – skrzyżowanie z DK46 i DK49 (obwodnica)
• 435: Prądy – Wawelno – Chróścina – granica miasta – ul. Niemodlińska – Nysy Łużyckiej – Batalionów Chłopskich – Bohaterów Monte Cassino – Plebiscytowa – Fabryczna – Armii Krajowej – Obrońców Stalingradu – Strzelecka – skrzyżowanie z DK94
• 454: pl. Konstytucji 3 Maja – ul. Budowlanych – Sobieskiego – Jagiełły – Namysłowska – granica miasta – Dobrzeń Wielki – Namysłów
• 459: skrzyżowanie z DK45, DK46 i DK49 – ul. Opolska – granica miasta – Narok – Skorogoszcz

Opole dzieli Mała Panew, Swornica, Prószkowski Potok, ale przede wszystkim Odra rozbita dodatkowo na Młynówkę, kanał ulgi oraz kanał Wiński. Sytuacja taka wymusza rozbudowany system mostów zapewniający miastu dobrą komunikację. W obrębie miasta znajdują się m.in. 4 mosty drogowe nad Odrą, 4 nad kanałem ulgi, 3 nad Młynówką.

Transport zbiorowy[edytuj]

Autobusy miejskie[edytuj]

Linie autobusowe w Opolu

MAN NL 2x2 MZK Opole – CH Karolinka

 Osobny artykuł: Komunikacja miejska w Opolu.

Pierwsze autobusy zaczęły kursować po ulicach Opola w latach 20. XX wieku. Zaraz po II wojnie transportem zajmował się PKS, w 1953 roku powstał Miejski Zakład Komunikacyjny, który obecnie obsługuje 18 linii dziennych i 5 nocnych; część tras posiada wariantowe zakończenia, 3 linie (8, 16, 80) wybiegają poza strefę miejską. MZK dysponuje ponad dziewięćdziesięcioma wozami, z czego przewozy pasażerskie obsługuje każdego dnia ponad 70 autobusów.

Autobusy podmiejskie i dalekobieżne[edytuj]

Przy ul. 1 Maja 6 funkcjonuje Dworzec Autobusowy, skąd odjeżdżają wozy Opolskiego PKS-u, innych przewoźników PKSu, a także prywatnych firm.

Transport kolejowy[edytuj]

Początki kolei żelaznych w Opolu sięgają I połowy XIX wieku. 28 maja 1843 uruchomiono 2-torową 37,4 km linię kolejową do pobliskiego Brzegu^[48]

W Opolu znajduje się obecnie 9 działających pasażerskich stacji lub przystanków kolejowych:

Dworzec kolejowy w Opolu

Lokomotywa przed dworcem głównym

• Opole Główne (Dworzec)
• Opole Zachodnie
• Opole Wschodnie
• Opole Gosławice
• Opole Groszowice
• Opole Grotowice
• Czarnowąsy
• Borki Opolskie
• Chmielowice

Z Opola wychodzą

• zelektryfikowane linie kolejowe do:
  • Wrocławia przez Brzeg (linia kolejowa nr 132)
  • Kędzierzyna-Koźla (linia kolejowa nr 136)
  • Tarnowskich Gór przez Fosowskie (linia kolejowa nr 144) i dalej do Lublińca i Częstochowy
  • Wrocławia przez Jelcz-Laskowice (linia kolejowa nr 277)
  • Gliwic przez Strzelce Opolskie
• niezelektryfikowane linie kolejowe do: Nysy i Kluczborka przez Jełowę (6,1 km fragment linii kolejowej nr 301 Jełowa – Mańczok jest nieczynny).
• Opole posiada bezpośrednie połączenia kolejowe z takimi polskimi miastami, jak: Białystok, Bielsko-Biała, Częstochowa, Ełk, Gdynia, Gliwice, Jelcz-Laskowice, Jelenia Góra, Katowice, Kielce, Koluszki, Kołobrzeg, Koszalin, Kraków, Legnica, Leszno, Lublin, Lubliniec, Olsztyn, Poznań, Racibórz, Radom, Rybnik, Słupsk, Suwałki, Szczecin, Świnoujście (sez.) Tarnów, Ustka(sez.), Wałbrzych, Warszawa, Wrocław, Zabrze, Zakopane, Zamość, Zielona Góra.
• Ponadto z Opola odjeżdżają pociągi do Niemiec ( Berlin) i na Ukrainę (Lwów).
• Funkcjonują także lokalne połączenia: Brzeg, Głuchołazy, Kędzierzyn-Koźle, Kluczbork, Namysłów, Nysa, Strzelce Opolskie, Zawadzkie.

Transport lotniczy[edytuj]

Najbliższe porty lotnicze znajdują się we Wrocławiu oraz Katowicach. Planowane było uruchomienie regularnych rejsów z regionalnego lotniska Opole-Kamień Śląski (ok. 20 km od centrum miasta). Około 15 km od centrum miasta leży lotnisko Opole-Polska Nowa Wieś. W 2011 otwarto oficjalnie sanitarne lądowisko przy Al. W. Witosa.

Bezpieczeństwo publiczne[edytuj]

W Opolu znajduje się centrum powiadamiania ratunkowego które obsługuje zgłoszenia alarmowe kierowane do numerów alarmowych 112, 997, 998 i 999^[49].

W Opolu znajduje się utworzony w 1990 zakład karny. Pojemność jednostki wynosi 152 miejsca^[50].

Szpitale publiczne[edytuj]

• Szpital Wojewódzki w Opolu
• Szpital Specjalistyczny Ginekologiczno-Położniczy i Noworodków w Opolu
• Opolskie Centrum Onkologii
• Uniwersytecki Szpital Kliniczny w Opolu
• Wojewódzki Szpital Specjalistyczny – Zespół Neuropsychiatryczny w Opolu
• 116 Szpital Wojskowy z Przychodnią SP ZOZ w Opolu
• Szpital MSWiA w Opolu^[51]

Edukacja[edytuj]

Wieża Zamku Górnego stanowi część budynku Zespołu Szkół Mechanicznych

W mieście działa 31 przedszkoli (w tym 2 integracyjne i 1 specjalne), 21 szkół podstawowych (1 specjalna, 1 z oddziałami integracyjnymi, 1 katolicka), 11 gimnazjów (w tym 1 z oddziałami integracyjnymi, 1 specjalne i 1 Katolickie). Poza placówkami publicznymi działa również kilka zespołów szkół społecznych i niepublicznych.

Szkoły ponadgimnazjalne[edytuj]

• I Liceum Ogólnokształcące im. Mikołaja Kopernika
• II Liceum Ogólnokształcące z Oddziałami Dwujęzycznymi im. Marii Konopnickiej
• III Liceum Ogólnokształcące z Oddziałami Dwujęzycznymi im. Marii Skłodowskiej-Curie
• IV Liceum Ogólnokształcące – ZS Technicznych i Ogólnokształcących im. Kazimierza Gzowskiego
• V Liceum Ogólnokształcące – ZS im. Prymasa Tysiąclecia Stefana Kardynała Wyszyńskiego
• VI Liceum Ogólnokształcące im. gen. Leopolda Okulickiego
• Publiczne Liceum Ogólnokształcące z Oddziałami Dwujęzycznymi
  • przy Regionalnym Centrum Kształcenia Języków Obcych w Opolu
• Zespół Państwowych Placówek Kształcenia Plastycznego im. Jana Cybisa
• ZS im. Prymasa Tysiąclecia Stefana Kardynała Wyszyńskiego
• ZS Budowlanych im. Papieża Jana Pawła II
• ZS Ekonomicznych im. Generała Stefana Roweckiego „Grota”
• ZS Elektrycznych im. Tadeusza Kościuszki
• ZS Mechanicznych
• ZS Zawodowych im. Stanisława Staszica
• ZS Zawodowych nr 4 im. Bronisława Koraszewskiego
• Zespół Szkół Specjalnych
• Społeczne Językowe Liceum Ogólnokształcące im. Alberta Einsteina W.S.E.R.O.

Uczelnie[edytuj]

Publiczne

• Politechnika Opolska
• Uniwersytet Opolski
• Państwowa Medyczna Wyższa Szkoła Zawodowa
• Nauczycielskie Kolegium Języków Obcych

Niepubliczne

• Wyższa Szkoła Zarządzania i Administracji w Opolu
• Szkoła Wyższa im. B. Jańskiego
  • wydział zamiejscowy
• Wyższa Szkoła Bankowa we Wrocławiu
  • Wydział Ekonomiczny w Opolu

Wybrane budynki szkół wyższych w Opolu

Collegium Maius Uniwersytetu Opolskiego

Wyższa Szkoła Zarządzania i Administracji

Państwowa Wyższa Szkoła Medyczna

Instytut Innowacyjności Procesów i Produktów Wydziału Inżynierii Produkcji i Logistyki Politechniki Opolskiej

Łącznie w Opolu funkcjonuje:

• 7 liceów ogólnokształcących,
• 7 techników,
• 5 zasadniczych szkół zawodowych,
• Liceum Plastyczne oraz Ogólnokształcąca Szkoła Sztuk Pięknych
• kilkanaście szkół ponadgimnazjalnych dla osób dorosłych

Kultura i sztuka[edytuj]

Imprezy cykliczne[edytuj]

• Krajowy Festiwal Piosenki Polskiej
• Międzynarodowy Festiwal Perkusyjny
• Ulica Kultury
• Opole Songwriters Festival
• Opolskie Konfrontacje Teatralne „Klasyka Polska”
• Opolski Festiwal Teatru Lalek
• Czas Europy, czas teatru – festiwal młodych teatrów ulicznych
• Opolska Jesień Literacka
• Ogólnopolski Festiwal Filmów Niezależnych Opolskie LAMY
• Międzynarodowe Dni Młodej Dramaturgii ODRAMA (w Teatrze im. J. Kochanowskiego od 2005 roku)
• Opolska Noc Kabaretowa
• Dni Opola
• Międzynarodowa Wystawa Psów
• Międzynarodowa Wystawa Kotów
• Opolskie Targi Budownictwa „Mój Dom”
• Opolskie Targi Książek Naukowych
• Międzynarodowe Targi Motoryzacyjne
• Wyścigi 1/4 mili w Porcie Lotniczym Opole-Kamień Śląski
• Jarmark Franciszkański
• Jarmark Świętego Wojciecha (odbywa się w Święta Wielkanocne)
• Jarmark Bożonarodzeniowy, organizowany przez młodzieżówkę Mniejszości Niemieckiej
• Jazz Rock Meeting
• Międzynarodowy Plener Rzeźbiarski (we współpracy z włoskim miastem Carrara)
• Silesia Superior Attack
• Konwent Opolcon
• Opolskie Dni Tybetu^{[potrzebny przypis]}

Teatry i filharmonia[edytuj]

• Amfiteatr Tysiąclecia
• Teatr Dramatyczny im. Jana Kochanowskiego
• Opolski Teatr Lalki i Aktora im. Alojzego Smolki
• Teatr Eko Studio
• Teatr Jednego Wiersza
• Akademicki Teatr Tańca
• Kabaret Cegła
• Teatr Komedii Improwizowanej Narwani z Kontekstu
• Filharmonia Opolska im. Józefa Elsnera

Wybrane obiekty kultury w Opolu

Teatr Dramatyczny im. Jana Kochanowskiego

Filharmonia Opolska im. Józefa Elsnera

Amfiteatr Tysiąclecia – (Narodowe Centrum Polskiej Piosenki)

Ta sekcja od 2009-03 wymaga zweryfikowania podanych informacji. Należy podać (wiarygodne) źródła, najlepiej w formie dokładnych przypisów bibliograficznych. Część lub nawet wszystkie informacje w sekcji mogą być nieprawdziwe. Jako pozbawione źródeł mogą zostać zakwestionowane i usunięte. Dokładniejsze informacje o tym, co należy poprawić, być może znajdują się w dyskusji tej sekcji. Po wyeliminowaniu niedoskonałości należy usunąć szablon {{Dopracować}} z tej sekcji.

Muzea i galerie[edytuj]

W Opolu działa kilka muzeów i galerii. Najstarszym z nich jest Muzeum Śląska Opolskiego, które zostało założone już w 1900 r. Obecnie powstaje tu Muzeum Polskiej Piosenki, które gromadzić będzie zbiory związane z polską muzyką i Krajowym Festiwalem Polskiej Piosenki w Opolu.

Muzeum	Zdjęcie	Adres	Zbiory	Rok założenia	Źródło
Muzeum Śląska Opolskiego		ul. św. Wojciecha 13	archeologia, etnografia, historia regionu, sztuki, kolekcja porcelany tułowickiej	1900	[52][53]
Muzeum Wsi Opolskiej		ul. Wrocławska 174	zabytki kultury drewnianej z terenu Opolszczyzny, stary sprzęt gospodarski i wiejski	1961 1970 (otwarcie dla turystów)	[54][55]
Muzeum Diecezjalne		ul. Kardynała Kominka 1A	dzieła sztuki sakralnej	1987	[56]
Muzeum Polskiej Piosenki		ul. Barlickiego 12	zbiory związane z Krajowym Festiwalem Polskiej Piosenki w Opolu	2007	[57]
Centralne Muzeum Jeńców Wojennych		ul. Minorytów 3	zbiory dotyczące jeńców wojennych, wystawy	1964	[58]
Galeria im. Jana Cybisa		ul. Ozimska 10	dzieła Jana Cybisa oraz ekspozycje czasowe		[59]
Galeria Sztuki Współczesnej		Plac Teatralny 12	wystawy czasowe sztuki współczesnej, projekty wizualne, wystawy fotograficzne	1958	[60]
Galeria Studzienna		ul. Studzienna 3	meble, dzieła sztuki dawnej i współczesnej	1999	[61]
Galeria ZPAP		ul. Krakowska 1	wystawy czasowe dzieł sztuki		[62]
Galeria Sztuki Autor		Rynek 10	malarstwo, rysunek, grafika, rzeźba, fotografia, ceramika, szkła		[63]

Kina[edytuj]

• Centrum Filmowe Helios
• Klub Dobrego Filmu „Studio”
• Uniwersytecki Klub Filmowy
• Kino „Meduza” w Centrum Kultury Oleska 45

Inne instytucje kultury i sztuki[edytuj]

Miejska Biblioteka Publiczna w Opolu im. Jana Pawła II

• Narodowe Centrum Polskiej Piosenki
• Młodzieżowy Dom Kultury
• Klub Nadwórnian (prezes Adam Karcher) – skupiający dawnych mieszkańców (i ich potomków) kresowego miasta Nadwórna
• Wojewódzka Biblioteka Publiczna im. Emanuela Smołki w Opolu
• Miejska Biblioteka Publiczna w Opolu im. Jana Pawła II

Media lokalne[edytuj]

Telewizja[edytuj]

• TVP3 Opole
• TVO Telewizja Opolska

Stara Synagoga, w której mieści się TVP3 Opole

Stacje regionalne i lokalne[edytuj]

• Polskie Radio Opole
• Radio Eska Opole
• Radio Doxa Opole
• Rock Radio
• Radio Sygnały (emisja internetowa)
• Radio Park FM
• Radio TOK FM
• Radio Złote Przeboje
• Radio Wawa Opole

• RMF Maxxx Opole
• Radio Zet Gold Opole
• Studenckie Studio Radiowe Emiter (emisja internetowa)

Prasa[edytuj]

• Gazeta Wyborcza Opole
• Nowa Trybuna Opolska
• Polska The Times – dział „Opole”
• Schlesisches Wochenblatt
• Niezależna Gazeta Obywatelska w Opolu – NGO Opole

Podział administracyjny[edytuj]

 Osobny artykuł: Podział administracyjny Opola.

Osiedle Chabrów

Przed 1899 rokiem Opole obejmowało obecne Śródmieście, Wyspę Pasiekę oraz część Zaodrza. Przed II wojną światową do miasta włączono Zakrzów (1899), Półwieś i Szczepanowice (1936). W latach 50. Nową Wieś Królewską z Wyspą Bolko, w latach 60. Groszowice i Kolonię Gosławicką, a w połowie lat 70. Bierkowice, Gosławice, Grotowice, Grudzice, Malinę, Wójtową Wieś i Wróblin. W 2017 do miasta przyłączono Winów, Żerkowice, Chmielowice, Wrzoski, Sławice, Czarnowąsy, Krzanowice, Borki, Brzezie oraz Świerkle.

Współcześnie Opole jest częściowo podzielone na dzielnice i osiedla – w użytku funkcjonują zwyczajowe nazwy poszczególnych części miasta. 18 października 2009 r. odbyły się pierwsze wybory do pilotażowo utworzonych rad dzielnic: Gosławic, Grudzic, Nowej Wsi Królewskiej oraz Zakrzowa. Według stanu na 2015 rok funkcjonuje dziewięć rad dzielnic^[64].

Decyzją Rady Ministrów 1 stycznia 2017 obszar Opola został powiększony o 12 sołectw z pobliskich gmin na wniosek ówczesnego prezydenta miasta. Decyzję taką podjęto mimo protestów części mieszkańców z przyłączanych gmin oraz wyników konsultacji, w których ponad 90% biorących udział mieszkańców podopolskich gmin wypowiedziało się w tej sprawie negatywnie^[65][66]. Za powiększeniem Opola opowiedziała się za to większość głosujących (57%) mieszkańców Opola (przy frekwencji wynoszącej 6%)^[67]. Mieszkańcy przyłączanych sołectw argumentowali, że okrojenie ich obszarów wpłynie negatywnie na lokalne budżety^[68]. Patryk Jaki będący wówczas wiceministrem sprawiedliwości oraz posłem z województwa opolskiego promował ideę powiększenia Opola twierdząc, że jest to konieczne ze względu na fakt, że Opole jest najmniejszym z miast wojewódzkich. Argumentował również, że ewentualny spadek liczby mieszkańców Opola poniżej 100 tys. mógłby w bliżej nieokreślonej przyszłości spowodować zmianę podziału administracyjnego Polski i odebranie Opolu statusu miasta wojewódzkiego^[69].

W porównaniu z projektem, przedstawionym jesienią 2015 przez prezydenta Opola, rząd zrezygnował z przyłączania do miasta miejscowości Dziekaństwo, Folwark, Górki, Kępa, Niewodniki, Żelazna oraz części miejscowości Dobrzeń Mały i Zawada^[70]. W ten sposób miasto uległoby powiększeniu o ponad 5,3 tys. ha, a liczba ludności uległaby zwiększeniu o blisko 9,5 tys. osób^[71].

Dzielnice Opola[edytuj]

Osiedla Opola[edytuj]

Religia[edytuj]

Kościół św. Trójcy (franciszkanów)

Kościół św. Aleksego

Kościół św. Katarzyny Aleksandryjskiej

Od 1972 roku Opole jest stolicą diecezji opolskiej – znajduje się tu kościół katedralny pw. Świętego Krzyża (bazylika mniejsza), a także 16 parafii rzymskokatolickich

Parafie rzymskokatolickie[edytuj]

Dekanat Opole:

• Kościół katedralny Świętego Krzyża
• Kościół św. Sebastiana (parafia katedralna)
• Kościół św. Aleksego (parafia katedralna)
• Kościół Świętej Trójcy – oo. franciszkanie (parafia katedralna)
• Kościół Matki Boskiej Bolesnej i św. Wojciecha („na górce”)
• Kościół Najświętszego Serca Pana Jezusa – oo. jezuici
• Kościół św. Piotra i Pawła
• Kościół św. Jadwigi Śląskiej – seminaryjno-akademicki (parafia św. Apostołów Piotra i Pawła)
• Kościół Przemienienia Pańskiego – os. AK (d.ZWM)
• Kościół Chrystusa Króla Wszechświata – osiedle Metalchem
• Kościół św. Karola Boromeusza – os. Chabrów
• Kościół Wniebowzięcia NMP – Gosławice
• Kościół św. Katarzyny Aleksandryjskiej – Groszowice
• Kościół Matki Boskiej Królowej Polski – Grotowice (parafia Metalchem)
• Kościół Matki Boskiej Nieustającej Pomocy – Nowa Wieś Królewska
• Kościół Matki Boskiej Fatimskiej – Grudzice
• Kościół św. Jacka – Kolonia Gosławicka
• Kościół św. Jadwigi Śląskiej – Malina

Dekanat Opole-Szczepanowice:

• Kościół bł. Czesława Odrowąża – Zaodrze
• Kościół św. Józefa – Szczepanowice
• Kościół św. Michała – Półwieś

Kościoły protestanckie[edytuj]

• Parafia Ewangelicko-Augsburska w Opolu – Wyspa Pasieka
• zbór Kościoła Adwentystów Dnia Siódmego
• zbór Kościoła Chrześcijan Baptystów
• zbór Kościoła Ewangelicznych Chrześcijan
• zbór Kościoła Zielonoświątkowego „Ostoja” – Szczepanowice

Buddyzm[edytuj]

• Ośrodek Buddyzmu Diamentowej Drogi
• Opolski Ośrodek Zen

Świadkowie Jehowy[edytuj]

• 7 zborów Świadków Jehowy z dwoma Salami Królestwa^[72][73]

Sport[edytuj]

 Osobny artykuł: Sport w Opolu.

Kluby[edytuj]

Stadion Odry Opole

Piłka nożna

• Odra Opole
• LKS Groszmal
• LZS Grudzice
• Puks Rodło Opole
• Tempo Opole
• Wiking Opole
• UKS Zryw Opole
• Sparta Opole
• Swornica Czarnowąsy
• LZS Sławice
• LZS Wrzoski
• Grom Świerkle

Sporty zimowe

• UKŁF „Piast” Opole – łyżwiarstwo figurowe
• UIKŁF „Piruette” Opole – łyżwiarstwo figurowe, do połowy sezonu 2011/2012 również, łyżwiarstwo synchroniczne (nieistniejąca obecnie formacja „Desire Dance”)
• MUKS Orlik Opole – hokej na lodzie

Kolarstwo

• LKS Ziemia Opolska
• Opolski Klub Rowerowy

Sporty walki

• Forca Brava Opole – Brazylijskie jiu-jitsu
• Lutadores Opole – MMA
• Sagat Gym Opole – Muay Thai
• Opolski Klub Karate Kyokushin – Karate Kyokushin
• Capoeira Porto de Minas – Capoeira
• Akademia Karate Tradycyjnego Opole^[74] – Karate Tradycyjne

Inne

• Wolverines Opole – futbol amerykański
• OTK Opole – kajakarstwo
• AZS Opole – koszykówka, siatkówka
• Budowlani Opole – podnoszenie ciężarów
• CPPA Opole – capoeira
• Gwardia Opole – piłka ręczna, judo, MMA
• Kolejarz Opole – żużel
• Versus Opole – futsal
• Vetrim Opole – strzelectwo sportowe
• Międzyszkolny Klub Sportowy „Zryw” Opole – pływanie
• UKS Trolik Opole – unihokej
• UKS MOS Opole – siatkówka, kajakarstwo
• SMS LO2 Opole – siatkówka kobiet
• Wizards Opole - futbol amerykański
• Opolski Klub Piłki Stołowej – futbol stołowy

Obiekty sportowe[edytuj]

Stadion Lekkoatletyczny im. Opolskich Olimpijczyków

• Stadion Odry Opole
• Lodowisko Toropol
• Hala widowiskowo-sportowa Gwardia
• Hala widowiskowo-sportowa Okrąglak
• Stadion lekkoatletyczny im. Opolskich Olimpijczyków
• stadion żużlowy Kolejarza Opole
• basen (pl. Róż)
• kryty basen „Wodna nuta”
• kryta pływalnia Akwarium (ul. Ozimska)
• hipodrom Ostrogi (Opole – Bierkowice)

Miasta partnerskie[edytuj]

Rynek – miasta partnerskie Opola

Zobacz też[edytuj]

• Ludność Opola
• Dzielnice i osiedla Opola

Przypisy

Bibliografia[edytuj]

1. Johann Knie: Alpabetisch, Statistisch, Topographische Uebersicht aller Dorfer, Flecken, Stadt und andern Orte der Konigl. Preus. Provinz Schliesen.... Breslau: Barth und Comp., 1830.

Linki zewnętrzne[edytuj]

• Oficjalna strona miasta Opole
• Opole w Słowniku geograficznym Królestwa Polskiego. T. VII: Netrebka – Perepiat. Warszawa, 1886.
• Rozwój miasta Opola w Historyczno-topograficznym atlasie miast śląskich
• Oppeln, Berlin-Halensee 1926.
• Mury miejskie Opola – likwidacja fortyfikacji w XIX wieku
• Odbudowa starówki opolskiej, 1953 r. – wideo – Opolska starówka, PKF 44/53, Repozytorium Cyfrowe Filmoteki Narodowej

p • d • e Województwo opolskie Miasto na prawach powiatu Opole (siedziba) Powiaty brzeski • głubczycki • kędzierzyńsko-kozielski • kluczborski • krapkowicki • namysłowski • nyski • oleski • opolski • prudnicki • strzelecki Inne zagadnienia Podział administracyjny • Herb • Flaga

p • d • e Podział administracyjny Polski Województwa dolnośląskie • kujawsko-pomorskie • lubelskie • lubuskie • łódzkie • małopolskie • mazowieckie • opolskie • podkarpackie • podlaskie • pomorskie • śląskie • świętokrzyskie • warmińsko-mazurskie • wielkopolskie • zachodniopomorskie Siedziby wojewodów i sejmików Białystok • Bydgoszcz • Gdańsk • Gorzów Wielkopolski • Katowice • Kielce • Kraków • Lublin • Łódź • Olsztyn • Opole • Poznań • Rzeszów • Szczecin • Toruń • Warszawa • Wrocław • Zielona Góra Podziały administracyjne województw dolnośląskie • kujawsko-pomorskie • lubelskie • lubuskie • łódzkie • małopolskie • mazowieckie • opolskie • podkarpackie • podlaskie • pomorskie • śląskie • świętokrzyskie • warmińsko-mazurskie • wielkopolskie • zachodniopomorskie Herby województw dolnośląskie • kujawsko-pomorskie • lubelskie • lubuskie • łódzkie • małopolskie • mazowieckie • opolskie • podkarpackie • podlaskie • pomorskie • śląskie • świętokrzyskie • warmińsko-mazurskie • wielkopolskie • zachodniopomorskie Flagi województw dolnośląskie • kujawsko-pomorskie • lubelskie • lubuskie • łódzkie • małopolskie • mazowieckie • opolskie • podkarpackie • podlaskie • pomorskie • śląskie • świętokrzyskie • warmińsko-mazurskie • wielkopolskie • zachodniopomorskie Województwa proponowane staropolskie • środkowopolskie • środkowopomorskie • Warszawa Inne jednostki podziału powiaty • gminy

p • d • e Miasta województwa opolskiego Miasta powiatowe Brzeg • Głubczyce • Kędzierzyn-Koźle • Kluczbork • Krapkowice • Namysłów • Nysa • Olesno • Opole • Prudnik • Strzelce Opolskie Miasta gminne Baborów • Biała • Byczyna • Dobrodzień • Głogówek • Głuchołazy • Gogolin • Gorzów Śląski • Grodków • Kietrz • Kolonowskie • Korfantów • Leśnica • Lewin Brzeski • Niemodlin • Otmuchów • Ozimek • Paczków • Praszka • Prószków • Ujazd • Wołczyn • Zawadzkie • Zdzieszowice

p • d • e Podział administracyjny Prowincji Śląsk Rejencja legnicka Powiaty miejskie Glogau (od 1920) • Görlitz (od 1873) • Grünberg (1922-1933) • Hirschberg (od 1922) • Liegnitz (od 1874) Powiaty ziemskie Bolkenhain (1820-1932) • Bunzlau • Fraustadt (od 1938) • Freystadt (do 1932 i od 1933) • Glogau • Goldberg (od 1932) • Goldberg-Haynau (do 1932) • Görlitz • Grünberg • Hirschberg im Riesengebirge • Hoyerswerda (od 1825) • Jauer (do 1932 i od 1933) • Landeshut • Lauban • Liegnitz • Löwenberg • Lüben • Rothenburg (Oberlausitz) • Sagan (do 1932) • Schönau (do 1932) • Sprottau Rejencja opolska Powiaty miejskie Beuthen O.S. (od 1890) • Gleiwitz (od 1897) • Hindenburg (od 1927) • Kattowitz (1897-1922) • Königshütte (1898-1922) • Neisse (od 1911) • Oppeln (od 1899) • Ratibor (od 1904) Powiaty ziemskie Beuthen (do 1927) • Beuthen-Tarnowitz (od 1927) • Cosel • Falkenberg O.S. • Groß Strehlitz • Grottkau • Guttentag (1922-1939) • Hindenburg O.S. (1873-1927) • Kattowitz (od 1873) • Kreuzburg (od 1820) • Leobschütz • Lublinitz (do 1922 i od 1939) • Neisse • Neustadt • Oppeln • Pleß • Ratibor • Rosenberg O.S. • Rybnik (do 1927) • Tarnowitz (1873-1927) • Tost-Gleiwitz Rejencja wrocławska Powiaty miejskie Breslau • Brieg (od 1907) • Schweidnitz (od 1899) • Waldenburg (od 1924) Powiaty ziemskie Breslau • Brieg • Frankenstein (od 1820) • Glatz (od 1820) • Groß Wartenberg • Guhrau • Habelschwerdt (od 1820) • Kreuzburg (do 1820) • Militsch • Münsterberg (1820-1932) • Namslau • Neumarkt • Neurode (1854-1932) • Nimptsch (1820-1932) • Oels • Ohlau (do 1932 i od 1933) • Reichenbach (od 1820) • Schweidnitz (od 1820) • Steinau (do 1932) • Strehlen • Striegau (1820-1932) • Trebnitz • Waldenburg (od 1820) • Wohlau