Tworzenie stron internetowych

Zobacz w indeksie Słownika geograficznego Królestwa Polskiego hasło Osieck

Osieck
Herb Osiecka
Parafia św. Bartłomieja Apostoła, św. Andrzeja
Państwo	Polska
Województwo	mazowieckie
Powiat	otwocki
Gmina	Osieck
Sołectwo	Osieck
Liczba ludności (2013)	933[1]
Strefa numeracyjna	(+48) 25
Kod pocztowy	08-445
Tablice rejestracyjne	WOT
SIMC	0683192
Położenie na mapie gminy Osieck Osieck
Położenie na mapie powiatu otwockiego Osieck
Położenie na mapie województwa mazowieckiego Osieck
Położenie na mapie Polski Osieck
51°57′59″N 21°25′10″E/51,966389 21,419444
Multimedia w Wikimedia Commons

Osieck – dawne miasto, obecnie wieś w Polsce położona w województwie mazowieckim, w powiecie otwockim, w gminie Osieck.

Osieck leży na prawym brzegu Wisły w odległości od niej około 10 km. Przez wieś przechodzi linia kolejowa nr 12 ze stacją Osieck oraz krzyżują się drogi wojewódzkie nr 736, nr 805 i 862.

W latach 1975–1998 miejscowość administracyjnie należała do województwa siedleckiego. Miejscowość jest siedzibą gminy Osieck, Dekanatu Osieck oraz parafii św. Bartłomieja Apostoła.

Miasto królewskie Korony Królestwa Polskiego^[2], położone w drugiej połowie XVI wieku w powiecie garwolińskim ziemi czerskiej województwa mazowieckiego^[3].

Historia[edytuj]

W XV wieku książęta mazowieccy założyli tu zwierzyniec, wybudowali dwór myśliwski i przyjeżdżali na polowania. Tutejsza parafia została erygowana w XIII wieku. Wybudowano wówczas kościół parafialny pod wezwaniem Św.Bartłomieja (wzmiankowany w 1300) W 1566 kościół spłonął i wybudowano nowy, który został zniszczony podczas potopu szwedzkiego. Kolejny kościół wybudowano w 1672 roku i istniał do 1778. Następny murowany wystawił ks. Andrzej Reptowski w latach 1778–1782. Rozebrany został pod koniec XIX w. Obecna świątynia murowana, neogotycka, wybudowana została w latach 1902–1909, według projektu arch. Stefana Szyllera.

Osieck otrzymał prawa miejskie 24 października 1558 od Zygmunta Augusta na wniosek dzierżawcy starostwa osieckiego Jędrzeja Swieborowskiego. Miasto otrzymało szereg przywilejów, od: Stefana Batorego w 1578 i 1578, Zygmunta III w 1601 i 1618, Władysława IV w 1633, Jana Kazimierza w 1650 i 1660, Jana III Sobieskiego w 1677, Augusta II w 1698, Augusta III w 1752 i Stanisława August Poniatowskiego w latach 1775, 1777 i 1788. Podczas epidemii w Warszawie w latach 1625, 1629 i 1630 w Osiecku schronił się wraz z dworem Król Zygmunt III. W 1616 Osieck liczył 177 domów i 79 pustych placów oraz 40 rzemieślników i licznych piwowarów. Po wojnach szwedzkich w Osiecku ocalało 40 domów, 350 mieszkańców i 10 rzemieślników. W 1777 Osieck liczył 190 domów. W roku 1771 starostwo posiadał Franciszek Bieliński, a w 1810 należał do ks. Józefa Poniatowskiego. W 1810 roku było tu 770 mieszkańców a w 1820 – 946 mieszkańców (w tym 75 rzemieślników) i 151 domów. W 1827 Osieck liczył 159 domów i 989 mieszkańców. W 1869 Osieck utracił prawa miejskie. Nie zahamowało to rozwoju osady. W 1860 liczył 185 domów i 1340 mieszkańcowi, w tym 310 Żydów. W 1885 osada posiadała 154 domy, 1448 mieszkańców. W 1901 roku Osieck liczył 1500 mieszkańców, a w 1920 – 1700 mieszkańców. Liczba ta spadła w 1935 do 1309 osób. Od roku 1912 funkcjonuje w miejscowości jednostka OSP^[4].

12 września 1939 spora część osady spłonęła w wyniku działań wojennych. Tego dnia z rejonu Osiecka kontratakowała polska 10 DP z zadaniem likwidacji niemieckiego przyczółka pod Górą Kalwarią.

4 czerwca 1981 roku pod Osieckiem wydarzyła się katastrofa kolejowa w której śmierć poniosło 25 osób, a 6 zostało rannych.

Etymologia[edytuj]

Wieś wzmiankowana po raz pierwszy w 1416 – "Oszeczsko", w 1449 – "Oschyeczsko" i w 1540 – "Ossyeczko". W średniowieczu brzmiała: Osiecsko i Osiecko. Nazwa pochodzi od staropolskiego wyrazu – osiek, oznaczającego warownię leśną zbudowaną z pni drzewnych; do którego dołączono przyrostek -scko. Pierwotnie określała ona miejsce warowne o charakterze obronnym.

Zabytki[edytuj]

• Kościół parafialny pod wezwaniem Świętych Andrzeja i Bartłomieja.
• Kaplica cmentarna z 1 ćw. XIX w., drewniana, szalowana o słupowej konstrukcji, zbudowana na rzucie prostokąta, zamkniętego trójbocznie, z wnętrzem jedno nawowym.
• Na cmentarzu nagrobki: Antoniego Bogusławskiego (zm. 1833), jego żony Józefy z Dąbrowskich (zm. 1850), Antoniego Puchalskiego (zm. 1847) i jego żony Katarzyny z Wyczółkowskich (zm. 1899).

Zobacz też[edytuj]

• Cmentarz żydowski w Osiecku
• Osiecko
• Bałaban

Przypisy

Bibliografia[edytuj]

• Ajdacki P., Kałuszko J., „Otwock i okolice”, przewodnik turystyczny, Pruszków 2006.
• Chlebowski B., 1880. Słownik Geograficzny Królestwa Polskiego i innych krajów słowiańskich, Warszawa.
• Gajowniczek. Z.T., 1999. Historia miast miasteczek i osad w prawobrzeżnej części Ziemi Czerskiej, FPR, Latowicz.
• Gieysztorowa I., 1967. Lustracja województwa Mazowieckiego 1565 roku, cześć l. Warszawa.
• Wawrzyńczyk A., 1989. Lustracje województwa Mazowieckiego XVII wieku, T.2 (1660–1661), Warszawa.
• Pazyra S., 1939. Studia z dziejów miast na Mazowszu od XIII do początków XX wieku.
• Pazyra S., 1959. Geneza i rozwój miast mazowieckich, Warszawa.

Linki zewnętrzne[edytuj]

• Osieck w Słowniku geograficznym Królestwa Polskiego. T. VII: Netrebka – Perepiat. Warszawa, 1886.
• Osieck w Słowniku geograficznym Królestwa Polskiego. T. XV, cz. 2: Januszpol – Wola Justowska. Warszawa, 1902.

p • d • e Gmina Osieck Siedziba gminy: Osieck Sołectwa Augustówka • Czarnowiec • Górki • Grabianka • Lipiny • Natolin • Nowe Kościeliska • Osieck • Pogorzel • Rudnik • Sobienki • Stare Kościeliska • Wójtowizna Kolonie i osady Kolonia Pogorzel • Osieck pod Górą • Osieck pod Grabinką • Pod Rudnikiem