Tworzenie stron internetowych

Ostrowiec Świętokrzyski
Rynek w Ostrowcu Świętokrzyskim
Herb Ostrowca Świętokrzyskiego
Państwo	Polska
Województwo	świętokrzyskie
Powiat	ostrowiecki
Gmina	gmina miejska
Data założenia	1597
Prawa miejskie	1613
Prezydent	Jarosław Górczyński
Powierzchnia	46,43 km²
Populacja (30.06.2016) • liczba ludności • gęstość	70 396[1] 1 516,2 os./km²
Strefa numeracyjna	(+48) 41
Kod pocztowy	27-400, 27-401, 27-402, 27-404, 27-405, 27-406
Tablice rejestracyjne	TOS
Położenie na mapie województwa świętokrzyskiego Ostrowiec Świętokrzyski
Położenie na mapie Polski Ostrowiec Świętokrzyski
50°55′57″N 21°23′10″E/50,932500 21,386111
TERC (TERYT)	2607011
SIMC	0947308
Urząd miejski ul. Jana Głogowskiego 3/5 27-400 Ostrowiec Świętokrzyski
Multimedia w Wikimedia Commons
Strona internetowa
BIP

Ostrowiec Świętokrzyski – miasto w województwie świętokrzyskim, w powiecie ostrowieckim, nad rzeką Kamienną. Prawa miejskie od 1613 roku. Ośrodek przemysłu hutniczego (Huta Ostrowiec).

Na terenie miasta znajduje się podstrefa Specjalnej Strefy Ekonomicznej Starachowice, obejmująca obszar 78,4 ha i zagospodarowana w blisko 85%^[2].

Według stanu z 31 grudnia 2014 r. w mieście mieszka 71 728 osób^[3].

Położenie[edytuj]

Miasto położone jest nad Kamienną, do której uchodzą tu rzeki: Szewnianka, Modła i Struga Denkowska. Jego północna część znajduje się na Przedgórzu Iłżeckim, a południowa na skraju Wyżyny Opatowskiej. Kilkanaście kilometrów na południowy zachód od miasta rozpościera się Pasmo Jeleniowskie, Gór Świętokrzyskich.

Nieopodal Ostrowca znajduje się rezerwat archeologiczny w Krzemionkach, z neolityczną kopalnią krzemienia, a także liczne zabytki związane z historią Staropolskiego Okręgu Przemysłowego.

Od północnego zachodu miasto sąsiaduje z gminą miejsko-wiejską Kunów. Ze wszystkich pozostałych stron Ostrowiec otaczają tereny gminy wiejskiej Bodzechów. Siedziba jej władz znajduje się w Ostrowcu przy ul. Mikołaja Reja.

Ostrowiec Świętokrzyski jest punktem początkowym niebieskiego szlaku rowerowego prowadzącego do Skarżyska-Kamiennej oraz zielonego szlaku rowerowego im. Witolda Gombrowicza. Na terenie miasta znajduje się czerwony szlak rowerowy im. Mieczysława Radwana.

Przez Ostrowiec przebiegają szlaki komunikacyjne:

• droga krajowa nr 9: Radom – Ostrowiec – Barwinek (granica państwa)
• linia kolejowa nr 25: Łódź Kaliska – Ostrowiec – Dębica
• droga wojewódzka nr 751: Suchedniów – Nowa Słupia – Ostrowiec
• droga wojewódzka nr 754: Ostrowiec – Solec nad Wisłą – Gołębiów
• droga wojewódzka nr 755: Ostrowiec – Ożarów – Kosin.

Według danych z roku 2002^[4] Ostrowiec Świętokrzyski ma obszar 46,41 km², w tym:

• użytki rolne: 40%
• użytki leśne: 10%

Miasto stanowi 7,53% powierzchni powiatu.

Fauna[edytuj]

Najcenniejszym gatunkiem lęgowym ptaka, spotykanym w południowo-zachodnich obszarach od Ostrowca Świętokrzyskiego jest żołna^[a][5]. Gatunek preferuje wąwozy lessowe, gdzie na ich brzegach (ścianach) pary kopią nory gniazdowe^[6].

Z uwagi na mozaikowosć środowisk (monokultury sosnowe, bory suche, bory świeże, bory mieszane, grądy na podłożach lessowych, murawy napiaskowe, murawy mezokserotermiczne i kserotermiczne, przydroża, przytorza i torowiska, łąki wilgotne i trzęślicowe), w granicach administracyjnych Ostrowca Świętokrzyskiego i najbliższych, sąsiednich stykających się miejscowościach stwierdzono tu chronione, wymienione w czerwonej księdze, rzadkie i charakterystyczne dla tego terenu gatunki bezkręgowców.

Do gatunków prawnie chronionych występujących tu należą: paź żeglarz, modraszek telejus, strzępotek soplaczek, czerwończyk nieparek, czerwończyk fioletek^[7], modliszka zwyczajna^[8][a][b], biegacz wręgaty, biegacz skórzasty, biegacz pomarszczony, biegacz fioletowy, biegacz leśny, biegacz górski^[b].

Gatunkiem wymienionym w Polskiej Czerwonej Księgi Zwierząt – Bezkregowce^[9], spotykanym tu jest: prostoskrzydły (szarańczak) – nadobnik włoski^[a][b]. Gatunki rzadkie i charakterystyczne dla tego terenu to: motyle – modraszek adonis, modraszek aleksis, modraszek dorylas, czerwończyk płomieniec, ogończyk akacjowiec, warcabnik ślazowiec, osadnik kostrzewiec, górówka meduza, pokłonnik osinowiec, mieniak tęczowiec, dostojka laodyce, dostojka eufrozyne^[7], zmrocznik przytuliak, fruczak gołąbek, fruczak trutniowiec, kraśnik rzęsinowiec (k. karyncki), kraśnik goryszowiec oraz prostoskrzydłe – siodlarka stepowa i wątlik Leptophyes albovittata^[b]. Występuje tu także ważka – lecicha białoznaczna^[b].

Demografia[edytuj]

 Osobny artykuł: Ludność Ostrowca Świętokrzyskiego.

Hotel Accademia (dawny Hotel Gromada)

Dane GUS z 30 czerwca 2014^[3]:

• Piramida wieku mieszkańców Ostrowca Świętokrzyskiego w 2014 roku^[1].

Historia[edytuj]

 Osobny artykuł: Dobra ostrowieckie.

Najstarsze udokumentowane ślady stałego osadnictwa pochodzą z epoki kamienia (ok. 4 tys. lat p.n.e.). Wtedy to na tereny dzisiejszego Ostrowca przywędrowały naddunajskie plemiona koczownicze – ludy kultur: lendzielskiej, pucharów lejkowych i amfor kulistych. Pozyskiwany w kopalniach na terenie Przedgórza Iłżeckiego krzemień posłużył osadnikom do wyrobu narzędzi. Najlepiej zachowane stanowisko kopalniane to Rezerwat Archeologiczny „Krzemionki” w Krzemionkach Opatowskich. Najdawniejsze wzmianki o terenach wchodzących w skład dzisiejszego miasta sięgają XIV w., a o wsi Ostrów, która dała początek miastu Ostrowiec pochodzą z XIV w. Wieś położona była na prawym brzegu rzeki Kamiennej. Pierwsze próby lokacji miasta na terenie wsi Ostrów na prawym brzegu Kamiennej podjął na początku XVI w. Kacper Maciejewski. U schyłku XVI w. (w 1564 r. prawa miejskie uzyskał Denków, dawniej Magna Michów) Ostrów przeszedł na własność Jakuba Gawrońskiego herbu Rawa, który wyznaczył na lewym brzegu rzeki miejsce pod budowę miasta. Przyjmuje się, że powstało ono na tzw. „surowym korzeniu” w 1597. W 1613 Ostrowcowi nadano prawa miejskie. Nazwa miasta (wcześniej: Ostrów, Ostrowiec lub Tarnowiec) ostatecznie ustaliła się po przejęciu dóbr ostrowieckich przez Janusza Ostrogskiego.

Ostrowiec stał się częścią dóbr ostrowieckich w posiadaniu hrabiego Jana Tarnowskiego herbu Leliwa. W późniejszym czasie dobra ostrowieckie były w posiadaniu największych rodów magnackich w Rzeczypospolitej: Tarnowskich, Czartoryskich, Lubomirskich, Radziwiłłów, Ostrogskich, Zasławskich, Sanguszków, Wielopolskich, Dobrzańskich, Łubieńskich i innych. W roku 1889 dobra ostrowieckie zostały rozdrobnione a każda część otrzymała osobną hipotekę. Po II wojnie światowej wszystkie grunty prywatne zostały odebrane właścicielom i znacjonalizowane.

Pod koniec XVIII i w XIX w., w okolicy Ostrowca intensywnie rozwijał się przemysł. Połowa wieku XIX zaowocowała stopniowym rozwojem staszicowskiej koncepcji uprzemysłowienia doliny rzeki Kamiennej w oparciu o siłę motoryczną rzeki i jej dopływów oraz miejscowe zasoby węgla i rudy żelaza. Tak powstały m.in. zakłady w Brodach Iłżeckich, Nietulisku, Dołach Biskupich, Chmielowie czy Bodzechowie. W latach 1837-1839, powstała huta zwana Klimkiewiczów (od budowniczego – Antoniego Klimkiewicza). Wokół huty, która z czasem przyjęła nazwę Zakładów Ostrowieckich, rozwijały się mniejsze zakłady, między innymi materiałów ogniotrwałych i spożywcze. Na przełomie XIX i XX w. ostrowiecka huta stała się drugim co do wielkości tego typu zakładem w Królestwie Polskim.

W czasie rewolucji 1905 roku miały tu miejsce masowe wystąpienia robotnicze, których kulminacją było proklamowanie 27 grudnia 1905 Republiki Ostrowieckiej. Na okres około dwóch tygodni władzę w mieście i sąsiednich powiatach przejęła PPS, kierowana przez Ignacego Boernera. Upadek Republiki Ostrowieckiej nastąpił po przybyciu do miasta dwóch carskich pułków piechoty wraz z artylerią.

W okresie I wojny światowej Zakłady Ostrowieckie uległy poważnym zniszczeniom. 3 listopada 1918 Polacy przejęli władzę w mieście z rąk okupantów austro-węgierskich.

W okresie międzywojennym Ostrowiec rozwijał się dzięki inwestycjom związanym z budową Centralnego Okręgu Przemysłowego. W 1924 miasto znacznie poszerzyło swoje granice i zostało wydzielone z powiatowego związku samorządowego powiatu opatowskiego. W chwili wybuchu II wojny światowej Ostrowiec liczył około 30 tysięcy mieszkańców.

W czerwcu 1926 roku wybuchł strajk robotników stalowni w miejscowej hucie. Władze sanacyjne aresztowały przywódców strajku. 9 czerwca robotnicy podjęli próbę odbicia aresztowanych. Doszło do starcia z wojskiem i policją^[10]. Ginie 4 uczestników demonstracji, 9 jest ciężko rannych^[11].

W Ostrowcu w okresie międzywojennym działają znani później działacze komunistyczni m.in. Julian Leński - Leszczyński (późniejszy przywódca Komunistycznej Partii Polski) i Aleksander Zawadzki (w okresie powojennym m.in. Przewodniczący Rady Państwa).

W 1932 roku dochodzi do procesu 21 ostrowieckich członków KPP oskarżonych o zlikwidowanie policyjnego prowokatora w szeregach partii^[12]

Od 1937 miasto nosi współczesną nazwę Ostrowiec Świętokrzyski. Wcześniej, w latach 20. i 30. używana była nazwa Ostrowiec Kielecki, a na początku XX w. Ostrowiec nad Kamienną^[13].

II wojna światowa[edytuj]

„Stwierdzono powtarzające się wypadki ukrywania się Żydów u Polaków...” ostrzeżenie sygnowane podpisem okupacyjnego komisarza miasta Bruno Motschalla z 1942 roku.

Lapidarium z macew na cmentarzu żydowskim

Wojska niemieckie zajęły Ostrowiec 8 września 1939 r., co zmusiło ludność do podjęcia walk o charakterze podziemnym i partyzanckim. Podczas II wojny światowej i okupacji niemieckiej 11 tysięcy Żydów ostrowieckich zostało wymordowanych. W Ostrowcu miały miejsce liczne publiczne egzekucje, założono tu także obozy przejściowe dla jeńców, obóz Służby Budowlanej, obóz pracy (1941-1943) i getto żydowskie (1943-1944). W latach 1940 – 1944 funkcję komisarza miasta (niem.Stadtkommissar) pełnił Bruno Motschall^[14].

Miasto było ośrodkiem działalności polskiego podziemia; działały tu m.in. ZWZ-AK, PPS-WRN, NOW-NSZ, Gwardia Ludowa (później Armia Ludowa).

W 1943 roku komisarz Bruno Motschall został porwany w biały dzień, w centrum miasta sprzed hotelu przy ówczesnej ulicy Boernera (obecnie Sandomierska) przez oddział Armii Krajowej w składzie: Marian Cisowski ps. „Cichy”, Jan Kocjan ps. „Śpioch” „Leń”, Jerzy Żak ps. „Smok”, Zygmunt Nowakowski i Czesław Szymański ps. „Mściciel”^[15]. Porywacze zneutralizowali ochronę i porwali komisarza jego własnym samochodem. Uciekali w kierunku Częstocic do Chmielowa. Za samochodem wyruszyła niemiecka grupa pościgowa w sile 60 Niemców. Z powodu defektu auta porywacze zostali dogonieni w Chmielowie gdzie wywiązała się strzelanina w wyniku której poległo trzech porywaczy. Nagrobek trzech żołnierzy AK poległych podczas akcji porwania: Mariana Cisowskiego lat 20, Jana Kocjana l. 31 i Jerzego Żaka l. 23 znajduje się na cmentarzu w Szewnie^[16].

Od czerwca 1943 roku Ostrowiec stał się siedzibą kierownictwa Gwardii Ludowej Okręgu Radom, a od stycznia 1944roku do lipca 1944 mieściło się tu dowództwo III Obwodu Armii Ludowej^[17].

16 stycznia 1945 Ostrowiec został wyzwolony spod okupacji hitlerowskiej przez oddziały 6 armii I Frontu Ukraińskiego (na pl. Wolności na miejscu gdzie stracono 30 września 1942 roku 29 Polaków ustawiono Pomnik Wdzięczności i Męczeństwa mający przypominać o powieszonych i żołnierzach poległych podczas wyzwalania miasta)^[18].

Okres powojenny[edytuj]

Targowisko miejskie

W okresie powojennym Ostrowiec ponownie szybko się rozwijał. W 1954 do miasta przyłączono szereg podmiejskich osiedli, w tym m.in. dawne miasto Denków. Intensywnie rozwijało się budownictwo mieszkaniowe w celu zaspokojenia potrzeb zwiększającej się liczby mieszkańców. W latach 70. we wschodniej części Ostrowca powstał nowy zakład metalurgiczny huty. Wraz z jego budową powstawały nowe osiedla bloków mieszkalnych (Słoneczne, Ogrody, Złotej Jesieni, Stawki i Rosochy) budowane przede wszystkim z myślą o pracownikach nowego zakładu. Oprócz przemysłu ciężkiego rozwijał się przemysł lekki. W Ostrowcu powstało kilka przedsiębiorstw odzieżowych na czele z dwoma zakładami Wólczanki.

Uchwałą Rady Państwa z 10 stycznia 1970 roku miasto zostało odznaczone Orderem Krzyża Grunwaldu II klasy^[19]

Po transformacji systemowej Huta Ostrowiec jak i inne przedsiębiorstwa państwowe podupadły, wzrosło bezrobocie, a rozwój miasta opierał się na drobnej przedsiębiorczości. W tym samym czasie powstało wiele spółek miejskich, m.in. w 1991 Miejska Energetyka Cieplna.

Zmienił się również charakter rozwoju urbanistycznego miasta. Zaprzestano budowania nowych blokowisk, natomiast w szybkim tempie rozwijały się osiedla domów jednorodzinnych takie jak Kolonia Robotnicza, Piaski Henryków, Gutwin i Koszary.

W 1996 roku została utworzona pierwsza w mieście wyższa uczelnia Wyższa Szkoła Biznesu i Przedsiębiorczości w Ostrowcu Świętokrzyskim.

Lata 90. XX wieku i początek XXI wieku to czas sukcesów ostrowieckiego KSZO. W 1997 zespół piłki nożnej awansował jako pierwszy z terenów woj. kieleckiego do ekstraklasy, występując w niej w sumie w trzech sezonach (1997/98, 2001/02 i 2002/03. Natomiast piłkarze wodni KSZO w tym okresie kilkukrotnie zdobywali mistrzostwo Polski (w latach 1994, 1995, 1997, 1998, 2001)^[20].

Wraz z sukcesami sportowymi miasto postawiło na rozbudowę bazy sportowej i rekreacyjnej. Zmodernizowano stadion KSZO, zbudowano nową pływalnię olimpijską Rawszczyzna i halę sportowo-widowiskową. Dzięki temu Ostrowiec stał się areną ważnych wydarzeń sportowych, meczów reprezentacji Polski w piłce nożnej, mistrzostw Polski w boksie i pływaniu.

W 2001 roku miasto nawiedziła powódź. Z powodu przerwania grodzy budowanego zbiornika Wióry na Świślinie rzeka Kamienna przekroczyła stan alarmowy o 5 metrów, a jej dopływy Modła i Szewnianka wystąpiły z brzegów. Woda zalała ok. 200 ha w południowej części miasta^[21].

W 2003 roku majątek będącej w upadłości Huty Ostrowiec został zakupiony przez hiszpański koncern Celsa za 53,1 mln zł.

W 2008 roku w ostrowieckim szpitalu powstało centrum kardiologii inwazyjnej.

W 2014 roku powstał oddział wojewódzkiego ośrodka ruchu drogowego, dzięki temu znów można w Ostrowcu zdawać egzamin na prawo jazdy.

Zabytki[edytuj]

Kolegiata św. Michała Archanioła

Gmach poczty (1925-1927 r.)

Kościół pw. św. Stanisława Biskupa

Pałac myśliwski hrabiów Wielopolskich przy ulicy Kuźnia, obecnie hotel

Drewniany Kościół Najświętszego Serca Jezusowego z 1932 roku

• Kolegiata pw. św. Michała Archanioła – z początku XVII w., w latach 1924–1938 rozbudowana i przebudowana w stylu neobarokowym; wpisana do rejestru zabytków nieruchomych (nr rej.: A.304 z 4.06.2009)^[22];
• Kościół pw. św. Stanisława Biskupa w dzielnicy Denków – wybudowany w 1700 r. w stylu barokowym, a następnie rozbudowany w 1904, obok dzwonnica z 1806 (nr rej.: A.616/1-2 z 18.03.1957 i z 15.04.1967)^[22];
• Zespół Pałacowo-Parkowy w dzielnicy Częstocice z dawnym pałacem hrabiów Wielopolskich z lat 1887–1899, obecnie Muzeum Historyczno-Archeologiczne; (nr rej.: A.614 z 16.09.1975)^[22];
• Pałac myśliwski hrabiów Wielopolskich przy ulicy Kuźnia, obecnie hotel „Pałac Tarnowskich” (nr rej.: A.613/1-3 z 21.08.1997)^[22];
• Drewniany kościół pw. Najświętszego Serca Jezusowego przy ulicy Sandomierskiej, wybudowany w stylu zakopiańskim, w 1932 r. według projektu Tadeusza Rekwirowicza;
• Dawny zajazd pocztowy z przełomu XVIII i XIX w. na ulicy Szerokiej;
• Pozostałości cmentarza żydowskiego na kirkucie, pomiędzy początkowymi odcinkami ulic Iłżeckiej i Sienkiewicza (nr rej.: A.612 z 23.04.1991)^[22];
• Gmach poczty na Alei 3 Maja, wybudowany w latach 1925-1927;
• Budynek dawnej ubezpieczalni społecznej z 1931 na ulicy Focha;
• Dworzec kolejowy z końca XIX w.;
• Figura św. Floriana z 1776 r. na placu św. Floriana;
• Kaplica cmentarna rodziny Pietrzykowskich z 1880 r., na cmentarzu parafialnym, ul. Denkowska (nr rej.: A.272 z 16.07.2009)^[22];
• Dwór z XIX w., ul. Świętokrzyska 40 (nr rej.: A.615 z 3.10.1988)^[22].

Podział administracyjny[edytuj]

Miasto administracyjnie dzieli się na 20 osiedli^[23]: Śródmieście, Kamienna, Ludwików, Hutnicze, Częstocice, Kuźnia, Kolonia Robotnicza, Sienkiewiczowskie, Trójkąt, 25-lecia, Słoneczne, Gutwin, Koszary, Rosochy, Ogrody, Denków, Pułanki, Stawki, Piaski Henryków i Złotej Jesieni. Każde z nich posiada własny organ samorządowy zwany Samorządową Radą Osiedlową, mający za zadanie wspierać działania Rady Miasta.

Edukacja[edytuj]

Liceum Ogólnokształcące nr II im. Joachima Chreptowicza

Wyższa Szkoła Biznesu i Przedsiębiorczości

• Szkoły podstawowe:
  • Publiczna Szkoła Podstawowa nr 1
  • Publiczna Szkoła Podstawowa nr 3 im. Bolesława Chrobrego
  • Publiczna Szkoła Podstawowa nr 4 im. Partyzantów Ziemi Kieleckiej
  • Publiczna Szkoła Podstawowa nr 5 im. Stefana Żeromskiego, obecnie Zespół Szkół i Placówek Publicznych nr 3
  • Publiczna Szkoła Podstawowa nr 7 im. Henryka Sienkiewicza
  • Publiczna Szkoła Podstawowa nr 8 im.Kawalerów Orderu Uśmiechu
  • Publiczna Szkoła Podstawowa nr 9 im. Marszałka Józefa Piłsudskiego
  • Publiczna Szkoła Podstawowa nr 10
  • Publiczna Szkoła Podstawowa nr 11 w Zespole Szkół Publicznych nr 1
  • Publiczna Szkoła Podstawowa nr 12 im. Jana Pawła II
  • Publiczna Szkoła Podstawowa nr 14 im. Orląt Lwowskich w Zespole Szkół Publicznych nr 2
  • Publiczna Szkoła Podstawowa Specjalna nr 1
  • Publiczna Szkoła Podstawowa Specjalna nr 21
• Gimnazja:
  • Publiczne Gimnazjum Nr 1
  • Publiczne Gimnazjum Nr 2 z Oddziałami Integracyjnymi i Sportowymi im. Ryszarda Kaczorowskiego
  • Publiczne Gimnazjum Nr 3
  • Publiczne Gimnazjum Nr 4 im. Orląt Lwowskich w Zespole Szkół Publicznych nr 2
  • Publiczne Gimnazjum Nr 5 w Zespole Szkół Publicznych nr 1
• Szkoły ponadgimnazjalne:
  • Liceum Ogólnokształcące nr I im. Stanisława Staszica
  • Liceum Ogólnokształcące nr II im. Joachima Chreptowicza
  • Liceum Ogólnokształcące nr III im. Władysława Broniewskiego
  • Liceum Ogólnokształcące nr IV im. C.K. Norwida
  • Katolickie Liceum Ogólnokształcące im. ks. Marcina Popiela
  • Niepubliczne Technikum w Ostrowcu Świętokrzyskim (Zakład Doskonalenia Zawodowego w Kielcach)
  • Zespół Szkół nr 1 im. Mikołaja Kopernika,
  • Zespół Szkół nr 2,
  • Zespół Szkół nr 3,
  • Zespół Szkół nr 4,
  • Centrum Kształcenia Ustawicznego
• Szkoły pomaturalne:
  • Policealne Studium Ekonomiczne Zespołu Szkół Ekonomicznych im Rabina Mariusza Surmy
  • Zespół Szkół Doskonalenia Zawodowego
  • Szkoła Zarządzania w Ostrowcu Świętokrzyskim
• Szkoły wyższe:
  • Wyższa Szkoła Biznesu i Przedsiębiorczości
  • Wyższa Szkoła Handlowa w Kielcach Wydział Zamiejscowy w Ostrowcu Świętokrzyskim

Wspólnoty wyznaniowe[edytuj]

Sanktuarium Miłosierdzia Bożego

Kościół polskokatolicki pw. Imienia Maryi Panny

Na terenie miasta działalność religijną prowadzą następujące kościoły i związki wyznaniowe:

• Kościół Rzymskokatolicki
  • Parafia bł. Jana Pawła II w Ostrowcu Świętokrzyskim
  • Parafia Chrystusa Nauczyciela w Ostrowcu Świętokrzyskim
  • Parafia św. Jadwigi Królowej w Ostrowcu Świętokrzyskim
  • Parafia św. Kazimierza w Ostrowcu Świętokrzyskim
  • Parafia Matki Odkupiciela w Ostrowcu Świętokrzyskim
  • Parafia św. Michała Archanioła w Ostrowcu Świętokrzyskim
  • Parafia Miłosierdzia Bożego w Ostrowcu Świętokrzyskim
  • Parafia Najświętszego Serca Pana Jezusa w Ostrowcu Świętokrzyskim
  • Parafia Najświętszej Maryi Panny Saletyńskiej w Ostrowcu Świętokrzyskim
  • Parafia Podwyższenia Krzyża Świętego w Ostrowcu Świętokrzyskim
  • Parafia św. Stanisława w Ostrowcu Świętokrzyskim
• Kościół Polskokatolicki
  • parafia Imienia Maryi Panny
• Kościół Ewangelikalny w Ostrowcu Świętokrzyskim^[24]
• Kościół Adwentystów Dnia Siódmego
  • Zbór Kościoła Adwentystów Dnia Siódmego w Ostrowcu Świętokrzyskim
• Świadkowie Jehowy
  • Cztery zbory: Ostrowiec Świętokrzyski-Ćmielów, Ostrowiec Świętokrzyski-Kunów (w tym grupa języka migowego), Ostrowiec Świętokrzyski-Pułanki, Ostrowiec Świętokrzyski-Stawki (Sala Królestwa)^[25].

Kultura[edytuj]

Imprezy kulturalne i rozrywkowe odbywające się w Ostrowcu:

• Festiwal Bluesowo-Rockowy im. Miry Kubasińskiej „Wielki Ogień”
• Dni Ostrowca
• Dni Muzyki
• Prezentacje Teatralne
• Zaduszki jazzowe
• Dni Ziemi
• Kabareton
• Spotkania Szantowe
• Wieczory z Żywym Słowem u św. Jadwigi Jan Krzysztof Szczygieł
• Ostrowieckie Spotkania Szekspirowskie
• Barwy Reggae

Muzeum Historyczno-Archeologiczne, (Pałac Wielopolskich)

Instytucje kulturalne działające w Ostrowcu:

• Miejskie Centrum Kultury
• Biuro Wystaw Artystycznych
• Muzeum Historyczno-Archeologiczne
• Miejska Biblioteka Publiczna
• Ostrowieckie Stowarzyszenie Historyczne „Solidarność i Pamięć"
• Stowarzyszenie Kulturotwórcze Nie z tej Bajki^[26]

Prasa lokalna, telewizja, radio i media elektroniczne[edytuj]

• Gazeta Ostrowiecka – tygodnik, ukazuje się od 15 stycznia 1951. W czasach PRL był tygodnikiem załogi huty i nosił nazwę Walczymy o Stal. Tytuł ten zmieniono 6 stycznia 1990^[27].
• Wiadomości Świętokrzyskie – tygodnik, ukazuje się od 1 marca 1999.
• Fakty Ostrowieckie – tygodnik, pierwszy numer ukazał się 20 kwietnia 2015 roku.
• Extraostrowiec – darmowy dwutygodnik, od 2013 wydawany także w wersji elektronicznej.
• Echo Ostrowieckie – dodatek piątkowy Echa Dnia.
• Lokalna.TV (dawniej Ostrowiec.TV) – telewizja lokalna-nadająca w sieci Vectra oraz internetowo.
• LTVK – lokalna telewizja kablowa Krzemionki, nadaje od 1992 r.
• Radio FaMa-Ostrowiec-100,9 MHz. Radio nadaje od 31 maja 2013 roku z komina Huty Ostrowiec.
• Radio Ostrowiec, 95,2 MHz – Pierwsze lokalne radio. Emisję sygnału rozpoczęło 25 listopada 2016 roku. Po ponad 100 dniach ciszy, 8 marca 2017 roku, w godzinach wieczornych, rozpoczęło emisję testową z docelowego studia na ul.Kilińskiego 30. Pierwszy program oraz start radia miał miejsce 5 czerwca 2017 roku o godzinie 6 rano.
• Radio Rekord Ostrowiec-89,6 MHz
• http://www.ostrowiecnr1.pl/ - portal elektroniczny
• http://www.ostrowiec-sw.pl/ - portal elektroniczny

Komunikacja[edytuj]

Komunikacja miejska[edytuj]

Autobus Solaris Urbino 12 MPK Ostrowiec Świętokrzyski

W Ostrowcu Świętokrzyskim przewóz zbiorowy obsługuje zarówno spółka miejska MPK Ostrowiec Świętokrzyski (obsługuje 12 linii), jak również przewoźnicy prywatni TRANS Katrina (13 linii), Bajka (3 linie), GUT Bus (3 linie).

Komunikacja międzymiastowa[edytuj]

 Osobny artykuł: PKS Ostrowiec Świętokrzyski.

Ostrowiec Świętokrzyski ma bezpośrednie połączenie z wieloma miastami w Polsce, autobusy z Ostrowca docierają m.in. do: Częstochowy, Gdańska, Kielc, Krakowa, Krosna, Krynicy-Zdroju, Lublina, Łodzi, Opola, Poznania, Przemyśla, Rzeszowa, Warszawy, Wrocławia, Zakopanego i Jastrzębiej Góry. Jak również do Brna, Wiednia i miast włoskich: Galatina, Mestre (Wenecja), Bolonia, Foggia, Taranto, Brindisi, Lecce, Racale^[28].

Komunikacja kolejowa[edytuj]

Dworzec kolejowy w Ostrowcu Świętokrzyskim

Przez Ostrowiec Świętokrzyski przebiega linia kolejowa nr 25, łącząca Łódź Kaliską ze stacją Dębica.

Kolej doprowadzono do Ostrowca w 1884^[29]. W 1885 ukończono budowę dworca kolejowego i miało miejsce uroczyste otwarcie linii. Swoje własne bocznice kolejowe posiadały w Ostrowcu Cukrownia „Częstocice” i Zakłady Ostrowieckie. W późniejszym okresie linia została przedłużona do Zakładów Metalowych w Bodzechowie. W 1915 Rosjanie przedłużyli linię kolejową do Sandomierza^[29]. W 1907 podróż ze Skarżyska do Ostrowca trwała około 2 godzin^[29].

W latach 60. XX wieku planowano wybudowanie linii kolejowej łączącej Kielce z Lublinem, która miała przebiegać przez Ostrowiec. Planów tych jednak nie zrealizowano^[29].

W latach 70. XX wieku na trasie ze Skarżyska do Sandomierza wybudowano drugi tor kolejowy. Do tego czasu pociągi mijały się na stacjach na trasie^[29]. W 1987 linia została zelektryfikowana^[29].

Ostrowiec jest obecnie stacją końcową pociągów Regio ze Skarżyska-Kamiennej. Od grudnia 2011 roku spółka PKP Intercity uruchomiła pociąg TLK relacji Przemyśl – Sandomierz – Skarżysko Kamienna – Warszawa Wschodnia. W Ostrowcu ma swój przystanek początkowy pociąg relacji Ostrowiec–Skarżysko-Kamienna–Kielce–Kraków.

Sport[edytuj]

Oprawa kibiców KSZO podczas meczu z Sandecją Nowy Sącz w sezonie 2008/2009

Siatkarki KSZO w sezonie 2014/2015

 Osobne artykuły: Hala sportowo-widowiskowa KSZO w Ostrowcu Świętokrzyskim i Miejski Stadion Sportowy KSZO w Ostrowcu Świętokrzyskim.

Ostrovia Ostrowiec – pierwszy klub piłkarski w Ostrowcu Świętokrzyskim. Został założony przez braci Paliszewskich oraz Bronisława Jokiela. Najbardziej prawdopodobna wersja głosi, że klub powstał na przełomie 1923/24, ponieważ pierwszy zorganizowany mecz odbył się w 1924 roku^[c]. W roku 1926, po tragicznej śmierci Bronisława Jokiela klub Ostrovia został rozwiązany^[30].

• KSZO Ostrowiec Świętokrzyski – klub wielosekcyjny
• KSZO 1929 Ostrowiec Świętokrzyski – piłka nożna
• Świętokrzyski Klub TAE KWON DO – taekwondo olimpijskie, samoobrona
• Ostrowiecki Klub Tenisowy SINET – tenis
• Uczniowski Klub Sportowy CZWÓRKA – lekkoatletyka
• Uczniowski Klub Sportowy GUMP – futsal, piłka siatkowa mężczyzn
• Uczniowski Klub Sportowy JEDYNKA – piłka siatkowa kobiet
• Uczniowski Międzyszkolny Klub Sportowy OSTROWIA – piłka ręczna, judo
• Klub Szachowy HETMAN^[31] – szachy
• Ostrowiecki Klub Sportów Walki – sporty walki

Współpraca międzynarodowa[edytuj]

Miasta i gminy partnerskie^[32]:

• Gennevilliers
• North Lincolnshire
• Scunthorpe
• Biała Cerkiew
• Pineto
• Bekabad

Osoby związane z Ostrowcem[edytuj]

Ludzie nauki[edytuj]

• Karol Adamiecki – prekursor naukowej organizacji pracy
• Jarosław Kita – historyk, profesor UŁ
• Mieczysław Radwan – metalurg, historyk, założyciel Muzeum AGH
• Jan Samsonowicz – geolog, profesor uniwersytetów we Lwowie i Warszawie
• Piotr Tworzewski – matematyk, prof. dr hab. Uniwersytetu Jagiellońskiego, prorektor UJ ds. rozwoju
• Andrzej Wróbel – doktor nauk farmaceutycznych, kieruje Zakładem Historii Nauk Medycznych Wydziału Farmaceutycznego z Oddziałem Analityki Medycznej Uniwersytetu Medycznego w Lublinie
• Zdzisław Pietrzyk – prof. dr hab., historyk, dyrektor Biblioteki Jagiellońskiej

Ludzie sztuki i kultury[edytuj]

• Roman Muszyński – malarz, twórca mail artu, grafik i fotografik
• Augustyn Pelanowski – paulin, autor książek, publicysta
• Jacek Podsiadło – poeta, prozaik, tłumacz i dziennikarz
• Mirosław Baka – aktor
• Mira Kubasińska – wokalistka bluesowa
• Jan Rybkowski – scenarzysta i reżyser, twórca m.in. filmów: „Chłopi”, „Kapelusz Pana Anatola”, „Nikodem Dyzma”
• Agnieszka Warchulska – aktorka
• Jan Krzysztof Szczygieł – aktor i reżyser
• Tomasz Opałka – kompozytor
• Wojciech Staroń – operator i reżyser filmów dokumentalnych
• Włodzimierz Pawlik – jazzman, laureat nagrody Grammy.
• Halina Skoczyńska - polska aktorka teatralna i filmowa.

Żołnierze[edytuj]

• Jerzy Dobrzański – dziedzic dóbr ostrowieckich, major Legionów Polskich, kawaler Virtuti Militari; gorący zwolennik wydobywania węgla kamiennego z okolic Kunowa
• Stanisław Jakubowski (wojskowy) – oficer, uczestnik walk w II wojnie światowej
• Jerzy Kędziora – partyzant Gwardii Ludowej, później Armii Ludowej, funkcjonariusz służb bezpieczeństwa, oficer śledczy, komunistyczny zbrodniarz
• Edmund Kwasek (1923-2002) – partyzant Armii Ludowej, pułkownik, funkcjonariusz służb bezpieczeństwa, oficer śledczy, komunistyczny zbrodniarz
• Mieczysław Pazderski – dowódca partyzancki NSZ
• Jan Piwnik – dowódca partyzancki Armii Krajowej
• Lech Majewski – od 2010 r. dowódca Sił Powietrznych SZ RP
• Mieczysław Kordos – oficer, uczestnik wojny obronnej 1939, żołnierz AK, działacz kombatancki
• Andrzej Pietrzyk – gen. dyw., analityk wojskowy, nauczyciel akademicki

Politycy, działacze państwowi i społeczni[edytuj]

• Henryk Łubieński – hrabia, właściciel dóbr ostrowieckich, współzałożyciel wielu zakładów przemysłowych i przedsiębiorstw prywatnych
• Ignacy Boerner – minister poczt i telegrafów w sanacyjnych rządach
• Sławomir Czerwiński – działacz państwowy, pedagog, minister wyznań religijnych i oświecenia publicznego
• Władysław Adamski – polityk lewicowy, były poseł SLD
• Leszek Bugaj – działacz PSL, były poseł
• Jan Głogowski – polski lekarz, działacz endecki i oświatowy
• Jerzy Jabłoński – działacz „Solidarności”, więzień polityczny PRL
• Lech Janiszewski – wicewojewoda świętokrzyski w latach 2006-2007, prezydent Ostrowca w latach 1990-1994, członek Zarządu Województwa Urzędu Marszałkowskiego Województwa Świętokrzyskiego, działacz Prawa i Sprawiedliwości
• Zdzisław Kałamaga – polityk lewicowy, były poseł SLD, były prezydent miasta
• Jerzy Kaniewski – inżynier, działacz opozycji demokratycznej w PRL, przywódca strajku w Zakładach Mechanicznych Ursus w grudniu 1981
• Sławomir Kopański – pedagog, poseł na na Sejm X kadencji z listy PZPR
• Zbigniew Kośla – przedsiębiorca, poseł na Sejm I kadencji z listy KLD
• Andrzej Kryj – nauczyciel, samorządowiec, były wicestarosta ostrowiecki, poseł Prawa i Sprawiedliwości
• Adam Mitura – poseł na sejm kontraktowy, wybrany z listy Komitetu Obywatelskiego „Solidarność”
• Adam Mrozowski – działacz Narodowej Demokracji, burmistrz, a od 1924 pierwszy prezydent Ostrowca, poseł na Sejm II Rzeczypospolitej
• Zbigniew Pacelt – sportowiec, polityk, poseł Platformy Obywatelskiej
• Jarosław Rusiecki – socjolog, senator Prawa i Sprawiedliwości
• Antoni Sadowski – polski szlachcic, pionier dzikiego zachodu, tłumacz, założyciel miasta Sandusky w Stanach Zjednoczonych^[33].
• Leszek Sułek – działacz Samoobrony, poseł na Sejm V kadencji
• Zbigniew Walczyk – działacz podziemnej „Solidarności”, więzień polityczny PRL
• Andrzej Zubrzycki – nauczyciel, działacz społeczny, polityk, poseł na Sejm w II RP

Sportowcy[edytuj]

• Michał Bar - waterpolista, reprezentant Polski w piłce wodnej
• Piotr Gierczak – piłkarz
• Janusz Jojko – piłkarz, reprezentant Polski, trener piłkarski, radny Rady Powiatu w Ostrowcu Świętokrzyskim kadencji 2006-2010
• Mariusz Jop – piłkarz, reprezentant Polski, wystąpił na Mundialu 2006 i Euro 2008
• Paweł Kapsa – piłkarz, młodzieżowy reprezentant Polski
• Jacek Kasprzyk - były siatkarz, prezes Polskiego Związku Piłki Siatkowej
• Antoni Kierysz – pływak i waterpolista KSZO, mistrz Polski z 1946 roku i reprezentant Polski w piłce wodnej, odznaczony Złotą Odznaką Polskiego Związku Pływackiego i Złotą Odznaką Ministra Sportu i Turystyki
• Donata Kilijańska – pływaczka, mistrzyni Europy juniorów, wielokrotna medalistka mistrzostw Polski
• Andrzej Kobylański – piłkarz, reprezentant Polski, srebrny medalista Igrzysk Olimpijskich w Barcelonie
• Kamil Kosowski – piłkarz, reprezentant Polski, wystąpił na Mundialu 2006
• Rafał Lasocki – piłkarz, reprezentant Polski
• Dariusz Pietrasiak – piłkarz, reprezentant Polski
• Irmina Popławska – tenisistka, mistrzyni Polski w grze singlowej
• Janisław Sipiński – bokser, reprezentant Polski, pięciokrotny mistrz Polski, trener bokserski
• Danuta Straszyńska – lekkoatletka, złota medalistka mistrzostw Europy
• Paweł Strąk – piłkarz, młodzieżowy reprezentant Polski
• Grzegorz Szymański – siatkarz, reprezentant Polski, wicemistrz świata seniorów, dwukrotny mistrz świata juniorów
• Jerzy Tracz – pływak (mistrz i rekordzista Polski), piłkarz wodny (zdobył 10-krotnie tytuł mistrza Polski), prawnik, olimpijczyk z Rzymu 1960

Honorowi obywatele miasta[edytuj]

• Antoni Heda – generał brygady Wojska Polskiego II RP, dowódca oddziałów partyzanckich ZWZ i AK, w okresie powojennym formacji niepodległościowych ROAK, DSZ i NIE
• Henryk Samsonowicz – polski historyk zajmujący się średniowieczem, profesor Uniwersytetu Warszawskiego, minister edukacji narodowej w rządzie Tadeusza Mazowieckiego
• Jacques Brunhes – w latach 50. XX w. Prezydent Gennevilliers, deputowany do Parlamentu Francji
• George Perrin – inicjator utworzenia w 1961 roku w Gennevilliers Komitetu „Bliźniactwa” miast Gennevilliers i Ostrowca Świętokrzyskiego, inicjator i organizator pierwszej wymiany młodzieży szkolnej z obu miast
• Henryk Mikołaj Górecki
• Zbigniew Pacelt^[34]
• Przemysław Gosiewski^[35]
• Leon Szpilman - muzyk i kompozytor^[36]

Zobacz też[edytuj]

• Staropolski Okręg Przemysłowy
• Huta Ostrowiec
• Miejska Energetyka Cieplna w Ostrowcu Świętokrzyskim
• Ostrowiec Świętokrzyski Huta – stacja kolejowa
• Nadleśnictwo Ostrowiec Świętokrzyski

Uwagi[edytuj]

1. ↑ ^abc Dane ornitologa, przyrodnika – Bogusław Sępioł (prowadzona dokumentacja).
2. ↑ ^abcde Dane entomologa, przyrodnika – Marcin Kutera (prowadzona dokumentacja).
3. ↑ Klub posiadał aż 13 drużyn, które nie tylko rozgrywały spotkania między sobą, ale i rozgrywały mecze z drużynami z Warszawy, Radomia i Tarnobrzega. m.in. w 1925 roku piłkarze Ostrovii podejmowali drużynę Varsovii. Spotkania rozgrywane były na terenach Rawszczyzny, a następnie na boisku przy ul. Żabiej. Postacią w klubie był jeden z jego współzałożycieli – Bronisław Jokiel. Był on nie tylko zawodnikiem i kapitanem pierwszego zespołu, ale i trenerem, prezesem klubu i nawet gospodarzem stadionu. Działacze Ostrovii otrzymywali nieznaczna pomoc finansową z ówczesnego magistratu oraz z doraźnych datków rzemiosła i kupiectwa. Natomiast główną formą finansowania klubu były składki członkowskie, z których kupowano sprzęt, organizowano zawody.

Przypisy

Bibliografia[edytuj]

• Michał Pawlikowski, Syn Ziemi Radomszczańskiej. Życie i działalność posła na Sejm II Rzeczypospolitej ks. dr. Władysława Chrzanowskiego 1886-1933, Strzałków 2011, ​ISBN 978-83-933262-0-4​.

Linki zewnętrzne[edytuj]

• Obiekty sakralne Ostrowca Świętokrzyskiego – historia i zdjęcia
• Ostrowiec w Słowniku geograficznym Królestwa Polskiego. T. VII: Netrebka – Perepiat. Warszawa, 1886.

p • d • e Miasta województwa świętokrzyskiego Bodzentyn • Busko-Zdrój • Chmielnik • Chęciny • Ćmielów • Daleszyce • Działoszyce • Jędrzejów • Kazimierza Wielka • Kielce • Koprzywnica • Końskie • Kunów • Małogoszcz • Morawica • Opatów • Osiek • Ostrowiec Świętokrzyski • Ożarów • Pińczów • Połaniec • Sandomierz • Sędziszów • Skalbmierz • Skarżysko-Kamienna • Starachowice • Staszów • Stąporków • Stopnica • Suchedniów • Wąchock • Włoszczowa • Zawichost

p • d • e Powiat ostrowiecki Miasta Ostrowiec Świętokrzyski • Ćmielów • Kunów Gminy miejskie Ostrowiec Świętokrzyski Gminy miejsko-wiejskie Ćmielów • Kunów Gminy wiejskie Bałtów • Bodzechów • Waśniów