Tworzenie stron internetowych

Ten artykuł dotyczy miasta. Zobacz też: Ożarów Mazowiecki (ujednoznacznienie).

Ożarów Mazowiecki
Sanktuarium Bożego Miłosierdzia (po prawej), w głębi 4-gwiazdkowy Hotel Mazurkas
Herb Ożarowa Mazowieckiego Flaga Ożarowa Mazowieckiego
Państwo	Polska
Województwo	mazowieckie
Powiat	warszawski zachodni
Gmina	Ożarów Mazowiecki gmina miejsko-wiejska
Prawa miejskie	1967
Burmistrz	Paweł Kanclerz
Powierzchnia	5,75 km²
Populacja (30.06.2016) • liczba ludności • gęstość	11 080[1] 1 362,9 os./km²
Strefa numeracyjna	+48 22
Kod pocztowy	05-850
Tablice rejestracyjne	WZ
Położenie na mapie powiatu warszawskiego zachodniego Ożarów Mazowiecki
Położenie na mapie województwa mazowieckiego Ożarów Mazowiecki
Położenie na mapie Polski Ożarów Mazowiecki
52°12′30″N 20°47′37″E/52,208333 20,793611
TERC (TERYT)	1432064
SIMC	0921415
Urząd miejski ul. Kolejowa 2 05-850 Ożarów Mazowiecki
Multimedia w Wikimedia Commons
Strona internetowa
BIP

Ożarów Mazowiecki (do 31 grudnia 1966 Ożarów-Franciszków^[2]) – miasto w województwie mazowieckim, w powiecie warszawskim zachodnim, w aglomeracji warszawskiej, siedziba gminy miejsko-wiejskiej Ożarów Mazowiecki. Miasto położone jest na Równinie Łowicko-Błońskiej nad Kanałem Ożarowskim.

W latach 1975–1998 miasto administracyjnie należało do województwa warszawskiego. 1 stycznia 2006 do Ożarowa Mazowieckiego została przeniesiona z Warszawy siedziba powiatu warszawskiego zachodniego.

Według danych z 31 grudnia 2014 r. miasto liczy 10 283 mieszkańców.

Wieś królewska Ożarowo położona była w 1580 roku w powiecie warszawskim ziemi warszawskiej województwa mazowieckiego^[3].

Transport[edytuj]

Do Ożarowa Mazowieckiego można dojechać autobusami z Warszawy (pętla Cmentarz Wolski), liniami strefowymi (podmiejskimi) 713 (przez Mory), 743 (przez Macierzysz) i autobusami PKS Grodzisk Mazowiecki (kierunek Błonie i Sochaczew). Od 3 lutego 2012 do miasta dojeżdża także weekendowa linia nocna N52, o tej samej trasie, co autobus dzienny^[4]. OM ma także stację kolejową obsługiwaną przez Koleje Mazowieckie. Przebiega przez nią linia kolejowa nr 3 : Warszawa Zachodnia – Frankfurt nad Odrą.

W mieście krzyżują się drogi krajowe i wojewódzkie:

Nr drogi	Przebieg
	Rzepin – Poznań – Ożarów – Warszawa
	Józefów – Domaniew – Żbików – Duchnice – Ożarów – Strzykuły
	Borzęcin – Ołtarzew – Pruszków
	Ożarów (Droga nr 92 – ul. Kolejowa)

Ok. 12 km na północny wschód od miasta znajduje się prywatne, śmigłowcowe lądowisko Mościska K-EX.

Demografia^[5][edytuj]

Historia[edytuj]

Położenie na mapie gminy i powiatu

Starostwo powiatu w budynkach fabryki kabli

Ulica Poznańska będąca fragmentem drogi krajowej nr 92, dawniej nr 2

Kanał Ożarowski w Parku Towarzystwa Miłośników Ołtarzewa

Wystawa uliczna "Dawny Ożarów Mazowiecki na fotografii"

Cmentarz wojenny z okresu II wojny światowej

Osadnictwo na terenie dzisiejszego Ożarowa Mazowieckiego może sięgać IX wieku p.n.e. Osiedlano się tutaj ze względu na bardzo wysokiej jakości gleby – czarne ziemie, które sprzyjały rozwijaniu rolnictwa. Pierwsze zapisy dotyczące terenów obecnego Ożarowa Mazowieckiego pochodzą z czasów Kazimierza Wielkiego i są datowane na 1342. Nazwa wsi Pożarowy pojawia się ok. 1414 i 1440, wiadomo że 1475 była to wieś książęca. W 1530 Pożarowy należały do starostwa warszawskiego. W XVI i XVII w. Pożarowy były jedną z większych wsi w dzisiejszym powiecie warszawskim zachodnim, od 1619 stanowiły dożywotnią dzierżawę Zofii Warszyckiej, wojewodziny podlaskiej. Od końca XVI w. zaczęto używać nazwy Ożarów. Wojny szwedzkie całkowicie zniszczyły wieś. Spis w 1827 odnotowywał istnienie 32 domostw zasiedlonych przez 257 mieszkańców. W 1864 ukaz carski przekazał część tutejszej ziemi chłopstwu, piętnaście lat później folwark w Ożarowie został wydzielony z dóbr Borzęcin. Z zapisów wynika, że stanowił on 1100 mórg, z czego sama osada 138 mórg.

W 1901 we wschodniej części wsi Franciszków z funduszy przemysłowca Kazimierza Ansgarego Kamińskiego powstała huta szkła. Od 1903 na linii kolei warszawsko-kaliskiej powstał przystanek pasażerski Franciszków. W 1906 w sąsiednim Ołtarzewie postało Towarzystwo Przyjaciół Ołtarzewa, którego zadaniem był rozwój wsi. Rokiem przełomowym dla osady był 1911, kiedy to powstała spółka akcyjna „Miasto Ogród”, której zadaniem była budowa kolonii domów jednorodzinnych. Warszawski prawnik i publicysta Wincenty Majewski (1841–1930) na 33 hektarach ziemi (ok. 60 mórg) nakazał parcelację gruntu na 142 działki budowlane z szachownicowym układem ulic. Ulice te obsadzono drzewami owocowymi, których plony sprzedawano, a uzyskane fundusze przeznaczano na meliorację okolicy i inwestycje komunalne. W 1926 Wincenty Majewski zainicjował powstanie Towarzystwa Przyjaciół Ożarowa, które przejęło spółkę „Miasto Ogród”. Mniej więcej w tym czasie rozpoczęto regulację niewielkiej strugi Ożarówki i ok. 1930 między Macierzyszem a Ołtarzewem powstał Kanał Ożarowski. Na 1927 datuje się przybycie do Ożarowa Pallotynów, którzy otrzymali w darze dwór Kasprzyckich i przebudowali go na kaplicę. Była to filia kościoła parafialnego w Żbikowie. W 1929 powstała fabryka kabli pod nazwą „Polskie Fabryki Kabli i Walcownie Miedzi Sp. Akc”. W 1930 w Kcyni zmarł Wincenty Majewski. W 1932 została wybudowana pierwsza szkoła powszechna, dobra Zientarówka poddano parcelacji. W 1939 arcybiskup Stanisław Gall erygował parafię Ożarów z siedzibą w Ołtarzewie.

Podczas wojny obronnej we wrześniu 1939 na zachód od Ołtarzewa miała miejsce bitwa Armii Łódź i Armii Poznań z nacierającymi wojskami niemieckimi, zginęło ok. 1000 żołnierzy, w tym Stanisław Klimek i trudna do określenia liczba cywili m.in. Marian Buczek.

W 1944, po upadku powstania warszawskiego, Niemcy zorganizowali w Ożarowie dwa obozy przejściowe dla ludności cywilnej: w hucie szkła (filia Dulagu 121 Pruszków) i w fabryce kabli^[6]. W fabryce kabli przebywało jednorazowo ok. 6 tys. osób^[6].

3 października 1944 roku w dworku Reicherów w Ożarowie (znajdującym się w rejonie skrzyżowania dzisiejszych ulic Poniatowskiego i Obrońców Warszawy) podpisano kapitulację powstania warszawskiego.

W 1945 roku miejscowość liczyła 2750 mieszkańców. W 1952 nastąpiła elektryfikacja linii kolejowej. 1 stycznia 1957 Ożarów-Franciszków otrzymał status osiedla miejskiego^[7]. W 1961 do Ożarowa-Franciszkowa przyłączono Ołtarzew, osiedle miało powierzchnię 10,19 km² i zamieszkiwane było przez 5752 mieszkańców^[8]. Wraz z nadaniem praw miejskich 1 stycznia 1967 zmieniono nazwę, do nazwy Ożarów dodano człon Mazowiecki^[9]. W skład miasta nie weszła część Ożarowa położona bliżej Warszawy, aby uniknąć pomyłek zaczęto ją nazywać Ożarów-Wieś (obecnie część miasta). W roku 1968 oddano do użytku pierwszy pawilon handlowy. W 1978 Fabryka Kabli podpisała umowę kapitałową z francuską firmą SAT/SERETE i rozpoczęła produkcję kabli telekomunikacyjnych. W najlepszym okresie fabryka zatrudniała prawie 1800 pracowników^[10]. W 1980 miało miejsce uroczyste wmurowanie kamienia węgielnego pod budowę kościoła pw. Miłosierdzia Bożego i Najświętszej Marii Panny Matki Emanuela (od 6 czerwca 1997 jest to Sanktuarium Bożego Miłosierdzia). Od 1985 działał w Ożarowie Uniwersytet Ludowy, pallotyńskie Wyższe Seminarium Duchowne w Ołtarzewie obecnie leży w granicach miasta Ożarów Mazowiecki. W 1989 zatwierdzono obowiązujący herb miasta.

19 lutego 2003, po 306 dniach protestu pracowników zlikwidowano Fabrykę Kabli. Na jej terenie znajduje się obecnie specjalna strefa ekonomiczna, od 2006 w obiektach administracyjnych znajduje się m.in. siedziba starostwa powiatu warszawskiego zachodniego^[11][12]. Z dniem 1 stycznia 2014 w granice Ożarowa Mazowieckiego włączono sołectwo Ożarów-Wieś^[13].

Kultura[edytuj]

W Ożarowie Mazowieckim działa Dom Kultury "Uśmiech".

Zespoły muzyczne w Ożarowie Mazowieckim:

• Chór Kameralny "Ab Imo Pectore"
• Zespół dziecięcy "Pallotyńskie Nutki"
• Zespół "Ożarowskie Kumoszki"
• Zespół ludowy "Ożarowiacy"

Demografia[edytuj]

• Piramida wieku mieszkańców Ożarowa Mazowieckiego w 2014 roku ^[1].

Sport[edytuj]

W Ożarowie Mazowieckim mieści się Klub Sportowy Ożarowianka-Ożarów Mazowiecki, w którym oprócz sekcji piłkarskiej (występującej w IV lidze piłki nożnej), są również sekcje ping-ponga i łucznictwa oraz lekkoatletyki^[14].

W Ożarowie Mazowieckim znajduje się również siedziba klubu UKS Ołtarzew. Klub ma sekcję piłkarską, siatkarską oraz szachową^[15].

7 listopada 2002 została oddana do użytku pływalnia miejska. Zespół kąpielowy tworzą: basen sportowy 25 x 12,5m, basen do nauki pływania 12,5 x 6m, zespół basenów rekreacyjnych wyposażonych w prądy wodne, gejzery, bicze wodne, ławki napowietrzające, oraz sauna. Dodatkową atrakcją jest rynna wodna^[16]. Od 16 lutego 2004 na basenie rozpoczęła swoją działalność sekcja pływacka. Pływalnia Miejska – GOSiR – często bywa gospodarzem zawodów pływackich o zasięgu krajowym.

Wspólnoty wyznaniowe[edytuj]

Kościół Rzymskokatolicki[edytuj]

• Parafia Miłosierdzia Bożego
• Parafia Królowej Apostołów (siedziba w Ołtarzewie, obecnie w granicach miasta)

Świadkowie Jehowy[edytuj]

• Zbór "Ożarów Mazowiecki"^[17].

Związani z Ożarowem[edytuj]

• Lucjan Balter – ksiądz pallotyn, profesor zw. dr hab. teologii dogmatycznej, święcenia kapłańskie przyjął w Ołtarzewie,
• Andrzej Bartkowski – polski przedsiębiorca, twórca oraz mecenas sztuki,
• Janusz Dyl – ksiądz pallotyn, dr hab. teologii, wykładowca w Wyższym Seminarium Duchownym w Ołtarzewie,
• Zygmunt Holewiński (1898–1989) – wieloletni prezes OSP w Ożarowie, żołnierz Wojska Polskiego, działacz polskiego ruchu oporu w czasie II wojny światowej, więzień wielu obozów koncentracyjnych,
• Henryk Hoser – polski biskup rzymskokatolicki, pallotyn, misjonarz, lekarz, arcybiskup ad personam, biskup diecezjalny warszawsko-praski od 2008,
• Kazimierz Ansgary Kamiński – przemysłowiec, wybudował hutę szkła,
• Janusz Kusociński – przedwojenny lekkoatleta, obecnie w Ożarowie znajduje się ulica nazwana jego imieniem,
• Wincenty Majewski – prawnik i publicysta, działacz społeczny, inicjator budowy "Miasta Ogrodu",
• Kazimierz Reicher – były wiceprezes OSP w Ożarowie, przedsiębiorca z Ołtarzewa, działacz polskiego ruchu oporu w czasie II wojny światowej,
• Irena Zarzycka – polska pisarka,
• Benedykt Zientara – polski historyk, mediewista,
• Andrzej Kolikowski, ps. „Pershing” (1954–1999) – przestępca, lider gangu pruszkowskiego; pracował w ożarowskiej fabryce kabli, przewodził tutejszej grupie przestępczej; w Ożarowie posiadał willę z basenem i kortem tenisowym^[18].

Ciekawostki[edytuj]

• W Ożarowie Mazowieckim ma siedzibę produkująca m.in. detektory podczerwieni firma Vigo System SA, której produkt zainstalowano w łaziku marsjańskim Curiosity^[19].
• Ożarowską firmą dostarczającą wysoko zaawansowane technologicznie produkty dla Sił Zbrojnych RP i innych sił zbrojnych członków NATO jest WB Electronics.
• W Ożarowie Mazowieckim rozgrywa się akcja nakręconego w 1999 serialu telewizyjnego "Ja, Malinowski".
• Akcja książki „Na pokuszenie” PM Nowaka w dużej mierze rozgrywa się w Ożarowie Mazowieckim^[20].

Linki zewnętrzne[edytuj]

• Ożarów (1) w Słowniku geograficznym Królestwa Polskiego. T. VII: Netrebka – Perepiat. Warszawa, 1886.

Przypisy

p • d • e Gmina Ożarów Mazowiecki Siedziba gminy: Ożarów Mazowiecki Sołectwa Bronisze • Duchnice • Domaniewek Pierwszy • Gołaszew • Jawczyce • Józefów k. Błonia • Kaputy-Kręczki • Konotopa • Koprki • Macierzysz • Mory • Michałówek • Myszczyn • Ołtarzew • Orły • Piotrkówek Duży • Piotrkówek Mały • Pilaszków • Pogroszew • Pogroszew-Kolonia • Płochocin-Wieś • Święcice • Umiastów • Wieruchów • Wolskie Pozostałe Strzykuły • Szeligi • Wolica

p • d • e Powiat warszawski zachodni Miasta Błonie • Łomianki • Ożarów Mazowiecki Gminy miejsko-wiejskie Błonie • Łomianki • Ożarów Mazowiecki Gminy wiejskie Izabelin • Kampinos • Leszno • Stare Babice