Tworzenie stron internetowych

	Rawa Mazowiecka
	Rawa Mazowiecka
	; Plac Piłsudskiego – kościół parafialny i były klasztor Jezuitów
	Herb Rawy Mazowieckiej
Państwo	Polska
Województwo	łódzkie
Powiat	rawski
Gmina	gmina miejska
Data założenia	1228
Prawa miejskie	1321
Burmistrz	Dariusz Misztal
Powierzchnia	14,28 km²
Populacja (30.06.2016); • liczba ludności; • gęstość	; 17 596; 1 232,2 os./km²
Strefa numeracyjna;	(+48) 46
Kod pocztowy	96-200, 96-201
Tablice rejestracyjne	ERW
	Położenie na mapie województwa łódzkiego Rawa Mazowiecka
	Położenie na mapie Polski Rawa Mazowiecka
	51°46′00″N 20°15′00″E/51,766667 20,250000
TERC; (TERYT)	1013011
SIMC	0977077
	Urząd miejski Piłsudskiego 5; 96-200 Rawa Mazowiecka
	Multimedia w Wikimedia Commons
	Informacje w Wikipodróżach
	Strona internetowa

Ten artykuł dotyczy miasta. Zobacz też: Rawa Mazowiecka (ujednoznacznienie).

Rawa Mazowiecka – miasto w województwie łódzkim, w powiecie rawskim, położone nad Rawką i jej dopływem Rylką. Była stolicą Ziemi Rawskiej, województwa rawskiego oraz miastem królewskim Korony Królestwa Polskiego^[3] w starostwie rawskim w 1792 roku^[4].

Według danych z 31 grudnia 2010 r. miasto miało 17 508 mieszkańców^[5].

Spis treści

1 Położenie
2 Rezerwaty przyrody
3 Ochrona środowiska
4 Historia
5 Zabytki
6 Legenda
7 Wspólnoty wyznaniowe
8 Demografia
9 Komunikacja
10 Współpraca międzynarodowa
11 Osoby urodzone w Rawie Mazowieckiej
12 Osoby związane z Rawą Mazowiecką
13 Honorowi obywatele Rawy Mazowieckiej
14 Przypisy
15 Zobacz też
16 Linki zewnętrzne

Położenie[edytuj]

Według danych z roku 2006^[6] Rawa Mazowiecka ma obszar 13,69 km², w tym:

użytki rolne: 62%
użytki leśne: 6%

Według danych z 1 stycznia 2011 r. powierzchnia miasta wynosiła 14,28 km²^[7]. Miasto stanowi 2,14% powierzchni powiatu.

Rawa Mazowiecka jako miasto stanowiące wydzieloną gminę miejską jest w całości otoczona przez gminę wiejską Rawa Mazowiecka.

W latach 1462-1793 Rawa była stolicą województwa rawskiego. W latach 1975–1998 miasto administracyjnie należało do województwa skierniewickiego.

Rezerwaty przyrody[edytuj]

Na terenie miasta częściowo znajduje się rezerwat przyrody Rawka chroniący koryto rzeki Rawki z rozgałęzieniami od źródeł do ujścia^[8].

Ochrona środowiska[edytuj]

Według raportu Światowej Organizacji Zdrowia w 2016 roku Rawa Mazowiecka została sklasyfikowana jako trzydzieste czwarte najbardziej zanieczyszczone miasto Unii Europejskiej^[9].

Historia[edytuj]

Rawa Mazowiecka pierwszy raz pojawia się w źródłach historycznych w 1228, lecz prawdopodobnie jeszcze wtedy nie posiadała praw miejskich. W 1321 Rawa uzyskała prawa miejskie (łac. Rava oppidum), stając się stolicą księstwa rawskiego. W latach 1355-1370 książę mazowiecki Siemowit III wybudował tu murowany zamek, który stanowił część systemu umocnień państwa Kazimierza Wielkiego. W 1462 król Polski Kazimierz IV Jagiellończyk dokonał inkorporacji tutejszego księstwa do Korony, tworząc województwo rawskie, którego stolicą uczynił Rawę. Od 1562 przechowywany był na tutejszym zamku tzw. skarb rawski, pieniądze na utrzymanie wojska kwarcianego.

Siemowit odstępuje Kościołowi w Rawie wieś Rzeczkowo

W Rawie Mazowieckiej zmarła przedstawicielka rodu Kostków, herbu Dąbrowa, Zofia^[10] Domicela ( c. Macieja i Anny Czapskiej), ur. 1628, zm. Rządkowo k/ Rawy 21.08. 1698. Była wychowywana na dworze księżnej Ostrogskiej wojewodziny wołyńskiej; siostry Anny Alojzyny, a po jej śmierci na dworze księżnej Wiśniowieckiej matki Michała przyszłego króla Polski. Była hojną donatorką kościoła w Rawie,została pochowana w grobach nowego kościoła w Rawie, w 1698 roku.

Zdobycie koszar w Rawie (4.02.1863)

W 1795 Rawa została włączona do Królestwa Prus, a od 1807 stała się stolicą powiatu rawskiego departamentu warszawskiego w Księstwie Warszawskim. Od 1815 znalazła się w Królestwie Polskim.

4 lutego 1863 Antoni Jeziorański, naczelnik wojenny województwa rawskiego w powstaniu styczniowym, wspólnie z Aleksandrem Sokołowskim i Franciszkiem Sokołowskim wykonał udane uderzenie na Rawę Mazowiecką, zdobywając rosyjskie koszary, pozyskując broń i biorąc jeńców. Istotną grupę wśród mieszkańców miasta stanowili Żydzi (w 1921 3018 osób, czyli ok. 1/3 ludności)^{[potrzebny przypis]}. W 1941 Niemcy utworzyli getto, gromadząc w nim ponad 4 tys. Żydów. W 1942 wszyscy zostali wywiezieni do obozu zagłady w Treblince i tam zamordowani. W styczniu 1945 miasto zostało zbombardowane, a następnie zdobyte przez Armię Czerwoną.

Zabytki[edytuj]

Poaugustiański kościół oo. pasjonistów

Kościół pw. Niepokalanego Poczęcia NMP

Ruiny zamku książąt mazowieckich

Ratusz miejski

Znajdują się tu ruiny zamku książąt mazowieckich. Zachowaną basztę, którą opiekuje się Muzeum Ziemi Rawskiej można zwiedzać w sezonie letnim. W Rawie Mazowieckiej znajduje się też jedna z największych stacji zabytkowej Kolei Wąskotorowej Rogów – Rawa – Biała łączącej Rawę z Rogowem oraz Białą Rawską. Do zabytków można zaliczyć również dom przy ulicy Słowackiego, w którym niegdyś zatrzymał się Napoleon Bonaparte w trakcie jednej ze swych podróży. W Rawie znajdują się również 3 zabytkowe kościoły.

Według rejestru zabytków NID^[11] na listę zabytków wpisane są obiekty:

strefa ścisłej ochrony konserwatorskiej Starego Miasta, nr rej.: 800-A z 4.10.1991
zespół klasztorny augustianów, ob. pasjonistów, 1790:
- kościół pw. Wniebowzięcia NMP, nr rej.: 781 z 27.12.1967
- klasztor, nr rej.: 782 z 27.12.1967
zespół klasztorny jezuitów, XVII-XVIII w.:
- kościół, obecnie parafialny pw. Niepokalanego Poczęcia NMP, nr rej.: 777 z 27.12.1967
- dzwonnica, nr rej.: 779 z 27.12.1967
- kolegium, obecnie plebania, nr rej.: 780 z 27.12.1967
kościół szpitalny pw. św. Ducha, obecnie ewangelicko-augsburski, XVI w., XIX w., nr rej.: 783 z 27.12.1967
cmentarz żydowski, ul. Żydomicka, 1 poł. XVIII w., nr rej.: 872 A z 20.03.1992
park miejski, 1 poł. XIX w., nr rej.: A 478 z 16.09.1978
zamek książąt mazowieckich (ruina), XIV w., XVIII-XX w., obecnie Muzeum Ziemi Rawskiej nr rej.: 784 z 27.12.1967
ratusz, ul. Piłsudskiego 5, 1822, nr rej.: 785 z 27.12.1967
jatki miejskie, ul. Mickiewicza 11, 1820-30, nr rej.: 602-XI-389 z 29.06.1954 oraz 270 z 27.12.1967
dworzec kolejki wąskotorowej, 1922, nr rej.: 1000 A z 31.12.1996 (dec. – Rogowska Kolej Dojazdowa ).
układ torowy kolejki wąskotorowej, nr rej.: 1000 A z 31.12.1996 (dec. – Rogowska Kolej Dojazdowa ).
kolejowy most stalowy na rzece Rawce, 1928, nr rej.: 1000 A z 31.12.1996 (dec. – Rogowska Kolej Dojazdowa ).
dom, ul. Armii Krajowej 1, 1 poł. XIX w., nr rej.: 600-XI-37 z 29.06.1953 oraz 272 z 27.12.1967
szkoła podstawowa, ul. Kościuszki 19, 1922, nr rej.: 916 A z 22.12.1992
dom, ul. Łowicka 26, 1930, nr rej.: 631 z 29.09.1984
dom (dworek), ul. 1 Maja 55, 2 poł. XIX w., nr rej.: 789 z 7.02.1982
zespół willowy, ul. Miła 4, 1 ćw. XX w., nr rej.: 913 A z 4.12.1992:
- willa
- dom ogrodnika
- brama wjazdowa
- ogród
dom, pl. Piłsudskiego 4 (siedziba niektórych wydziałów Urzędu Miasta), 1 poł. XIX w., nr rej.: 786 z 27.12.1967
dom, pl. Piłsudskiego 4 a, poł. XIX w., nr rej.: 787 z 27.12.1967
dom, pl. Piłsudskiego 4 b, poł. XIX w., nr rej.: 788 z 27.12.1967
dom, pl. Piłsudskiego 10, XVIII/XIX w., nr rej.: 789 z 27.12.1967
dom, pl. Piłsudskiego 11, poł. XIX w., nr rej.: 790 z 27.12.1967
dom, pl. Piłsudskiego 12, poł. XIX w., nr rej.: 791 z 27.12.1967
dom, pl. Piłsudskiego 14, 1824-25, nr rej.: 792 z 27.12.1967
dom, pl. Piłsudskiego 15 (d.16), poł. XIX w., nr rej.: 793 z 27.12.1967
dom, pl. Piłsudskiego 16 (d.17), poł. XIX w., nr rej.: 271 z 27.12.1967
dom, ul. Słowackiego 44 (d.14), nr rej.: 601-XI-38 z 29.06.1954
dom, ul. Warszawska 8, nr rej.: 769 z 25.08.1986
dom, pl. Wolności 6, 1 poł. XIX w., nr rej.: 795 z 27.12.1967
młyn gospodarczy, ul. Słowackiego 31, 1918/19, nr rej.: 886 A z 4.12.1992

Legenda[edytuj]

Władający księstwem rawskim Siemowit III po śmierci pierwszej żony Eufemii ożenił się powtórnie. Początkowo małżeństwo układało się szczęśliwie, jednak później Siemowit III zaczął podejrzewać, że żona go zdradza. Mimo że była w ciąży, kazał zamknąć ją w zamkowej wieży. Chociaż torturowana służąca nic złego na swoją panią nie powiedziała, książę rozkazał domniemanego kochanka księżnej powlec końmi, a żonę po porodzie zgładzić. Nowo narodzonego chłopca oddał zaś na wychowanie ubogiej kobiecie w okolicach Rawy. Kiedy dowiedziała się o tym córka księcia z pierwszego małżeństwa, Małgorzata, żona Kaźka, księcia słupskiego, zabrała potajemnie dziecko na swój dwór na Pomorze. Wychowała brata jak należało na księcia. Kiedy chłopiec dorósł, był tak podobny do Siemowita III, że nikt nie mógł wątpić, że jest synem księcia mazowieckiego. Zrozpaczony władca, gdy go ujrzał, zrozumiał jak strasznie się pomylił podejrzewając żonę o zdradę i skazując ją na śmierć. Duch księżnej powraca podobno na rawski zamek^{[potrzebny przypis]}.

Ruiny zamku i stadion klubu RKS Mazovia znajdujący się przy zamku

Wspólnoty wyznaniowe[edytuj]

Na terenie miasta działalność religiną prowadzą następujące Kościoły i związki wyznaniowe:

Demografia[edytuj]

Dane z 30 czerwca 2004^[13]:

Opis	Ogółem		Kobiety		Mężczyźni
jednostka	osób	%	osób	%	osób	%
populacja	17 765	100	9209	51,8	8556	48,2
gęstość zaludnienia (mieszk./km²)	1299,6		673,7		625,9

Piramida wieku mieszkańców Rawy Mazowieckiej w 2014 roku^[2].

Komunikacja[edytuj]

DK8 w Rawie Mazowieckiej

Przez miasto przebiegają drogi krajowe i wojewódzkie:

Przez miasto przebiega linia Kolei Wąskotorowej Rogów – Rawa – Biała. Znajduje się tu stacja Rawa Mazowiecka, oraz przystanek Zamkowa Wola. Obecnie na trasie kolejki odbywa się sezonowy ruch turystyczny.

Współpraca międzynarodowa[edytuj]

Miasta i gminy partnerskie:

Nyírbátor Węgry^{[potrzebny przypis]}
Boskovice Czechy^{[potrzebny przypis]}

Osoby urodzone w Rawie Mazowieckiej[edytuj]

Wojciech Bartkowicz – polski duchowny katolicki, rektor Wyższego Metropolitalnego Seminarium Duchownego w Warszawie.
Sławomir Broniarz – prezes Zarządu Głównego Związku Nauczycielstwa Polskiego
Tomasz Dedek – aktor
Jan Antoni Grabowski – polski pisarz i pedagog
Ludwik Maurycy Hirszfeld – anatom
Halina Konopacka – polska lekkoatletka, złota medalistka olimpijska z Amsterdamu (zm. 1989)
Edyta Kucharska – siatkarka
Tadeusz Łapiński – malarz i grafik
Stanisław Nikodem Markiewicz – polski lekarz, higienista, a także działacz społeczny.
Andrzej Michalak – polski podoficer, zginął w katastrofie polskiego samolotu Tu-154M w Smoleńsku 10 kwietnia 2010,
Edward Pietrzyk – generał, dowódca wojsk lądowych
Radosław Rybak – siatkarz, reprezentant Polski
Grzegorz Wojciechowski – senator
Janusz Wojciechowski – prezes NIK w latach 1995–2001, eurodeputowany z listy PSL do Parlamentu Europejskiego od 2004 roku

Osoby związane z Rawą Mazowiecką[edytuj]

Marta Kielczyk, dziennikarka
Jan Chryzostom Pasek – pamiętnikarz, ukończył kolegium jezuickie w Rawie

Honorowi obywatele Rawy Mazowieckiej[edytuj]

Józef Piłsudski – Marszałek Polski
Eugeniusz Walczuk – profesor Politechniki Łódzkiej
Sławek Wierzcholski – muzyk, dziennikarz radiowy i prasowy, założyciel grupy Nocna Zmiana Bluesa
Józef Zawitkowski – biskup pomocniczy diecezji łowickiej
Mieczysław Iwanicki – dziekan dekanatu rawskiego
Elżbieta Dedek – pianistka
Jan Koziatek^[14] – były^[15] przełożony domu zakonnego Zgromadzenia Męki Jezusa Chrystusa w Rawie Mazowieckiej.

Przypisy

↑ Powierzchnia Rawy Mazowieckiej = 14,28 km² według GUS, stan na 20 maja 2013
↑ ^a^b http://www.polskawliczbach.pl/Rawa_Mazowiecka, w oparciu o dane GUS.
↑ Adolf Pawiński, Mazowsze, Warszawa 1895, s. 37.
↑ Karol de Perthées, Mappa szczegulna woiewodztwa rawskiego, 1792
↑ Ludność. Stan i struktura w przekroju terytorialnym (Stan w dniu 31 XII 2010 r.). Warszawa: Główny Urząd Statystyczny, 2011-06-10. ISSN 1734-6118.
↑ Portal Regionalny i Samorządowy REGIOset (pol.). regioset.pl. [dostęp 2010-09-14].
↑ Powierzchnia i ludność w przekroju terytorialnym w 2011 r.. Warszawa: Główny Urząd Statystyczny, 2011-08-10. ISSN 1505-5507.
↑ Rejestr Form Ochrony Przyrody prowadzony przez Regionalnego Dyrektora Ochrony Środowiska w Łodzi (stan na 28.08.2015 r.). [dostęp 14-10-2015].
↑ Przerażający raport ws. jakości powietrza. Polskie miasta na czele listy. 2016-05-14.
↑ Jerzy Antoni Kostka, Kostkowie herbu Dąbrowa. Wyd. Z.P. POLIMER Koszalin 2010 ISBN 978-83-89976-40-6, s. 56
↑ NID: Rejestr zabytków nieruchomych, województwo łódzkie. [dostęp 19 września 2008].
↑ Dane według raportów wyszukiwarki zborów (www.jw.org) z 4 czerwca 2014.
↑ Baza Demograficzna – Tablice predefiniowane – Wyniki badań bieżących; Stan i struktura ludności; Ludność według płci i miast (pol.). GUS. [dostęp 2010-09-14].
↑ Pasjoniści: o. Jan Koziatek Honorowym Obywatelem Rawy (pol.). Konferencja Wyższych Przełożonych Zakonów Męskich w Polsce, 2011-12-22. [dostęp 2014-08-21].
↑ Zmiany u pasjonistów (pol.). Gość Niedzielny, 2014-07-08. [dostęp 2014-08-21].

Zobacz też[edytuj]

Cmentarz żydowski w Rawie Mazowieckiej

Linki zewnętrzne[edytuj]

Strona Urzędu Miasta
Strona Młodzieżowej Rady Miasta Rawa Mazowiecka
Serwis informacyjny www.erawa.pl - Dobra Strona Miasta
Rawa Mazowiecka w Regionalnym Katalogu Zabytków
Rawa w Słowniku geograficznym Królestwa Polskiego. T. IX: Pożajście – Ruksz. Warszawa, 1888.

[GUS-1] Powierzchnia Rawy Mazowieckiej = 14,28 km² według GUS, stan na 20 maja 2013

[populacja2016-2] ttp://www.polskawliczbach.pl/Rawa_Mazowiecka, w oparciu o dane GUS.

[3] Adolf Pawiński, Mazowsze, Warszawa 1895, s. 37.

[4] Karol de Perthées, Mappa szczegulna woiewodztwa rawskiego, 1792

[Ludno.C5.9B.C4.872010-12-5] Ludność. Stan i struktura w przekroju terytorialnym (Stan w dniu 31 XII 2010 r.). Warszawa: Główny Urząd Statystyczny, 2011-06-10. ISSN 1734-6118.

[autonazwa1-6] Portal Regionalny i Samorządowy REGIOset (pol.). regioset.pl. [dostęp 2010-09-14].

[7] Powierzchnia i ludność w przekroju terytorialnym w 2011 r.. Warszawa: Główny Urząd Statystyczny, 2011-08-10. ISSN 1505-5507.

[8] Rejestr Form Ochrony Przyrody prowadzony przez Regionalnego Dyrektora Ochrony Środowiska w Łodzi (stan na 28.08.2015 r.). [dostęp 14-10-2015].

[9] Przerażający raport ws. jakości powietrza. Polskie miasta na czele listy. 2016-05-14.

[10] Jerzy Antoni Kostka, Kostkowie herbu Dąbrowa. Wyd. Z.P. POLIMER Koszalin 2010 ISBN 978-83-89976-40-6, s. 56

[11] NID: Rejestr zabytków nieruchomych, województwo łódzkie. [dostęp 19 września 2008].

[12] Dane według raportów wyszukiwarki zborów (www.jw.org) z 4 czerwca 2014.

[13] Baza Demograficzna – Tablice predefiniowane – Wyniki badań bieżących; Stan i struktura ludności; Ludność według płci i miast (pol.). GUS. [dostęp 2010-09-14].

[14] Pasjoniści: o. Jan Koziatek Honorowym Obywatelem Rawy (pol.). Konferencja Wyższych Przełożonych Zakonów Męskich w Polsce, 2011-12-22. [dostęp 2014-08-21].

[15] Zmiany u pasjonistów (pol.). Gość Niedzielny, 2014-07-08. [dostęp 2014-08-21].

[1]

[2]

[3]

[4]

[5]

[6]

[7]

[8]

[9]

[10]

[11]

[12]

[13]

[14]

[15]