Tworzenie stron internetowych

Ten artykuł dotyczy miasta w województwie wielkopolskim. Zobacz też: inne miejscowości o tej nazwie.

Sieraków
Panorama Sierakowa z górującym pobernardyńskim kościołem
Herb Sierakowa Flaga Sierakowa
Państwo	Polska
Województwo	wielkopolskie
Powiat	międzychodzki
Gmina	Sieraków gmina miejsko-wiejska
Prawa miejskie	1358[1]
Burmistrz	Witold Bruno Maciołek
Powierzchnia	14,08 km²
Wysokość	31 m n.p.m.
Populacja (30.06.2016) • liczba ludności • gęstość	6 053[2] 429,9 os./km²
Strefa numeracyjna	(+48) 61
Kod pocztowy	64-410
Tablice rejestracyjne	PMI
Położenie na mapie powiatu międzychodzkiego Sieraków
Położenie na mapie województwa wielkopolskiego Sieraków
Położenie na mapie Polski Sieraków
52°38′56″N 16°04′53″E/52,648889 16,081389
TERC (TERYT)	3014044
SIMC	0971436
Hasło promocyjne: Turystyczna kraina
Urząd miejski ul. 8 Stycznia 38 64-410 Sieraków
Multimedia w Wikimedia Commons
Informacje w Wikipodróżach
Strona internetowa

Sieraków (niem. Zirke) – miasto w zachodniej Polsce, w woj. wielkopolskim, w powiecie międzychodzkim, siedziba gminy miejsko-wiejskiej Sieraków. Położone nad Wartą, na skraju Puszczy Noteckiej, na pograniczu Kotliny Gorzowskiej i Pojezierza Poznańskiego, pomiędzy dwoma jeziorami: Jaroszewskim i Lutomskim. Miasto posiada rozbudowaną infrastrukturę wypoczynkową (kręgielnia, liczne ośrodki wypoczynkowe) nad Jeziorem Jaroszewskim.

Według danych z 31 grudnia 2014 miasto liczyło 6089 mieszkańców^[3].

Położenie[edytuj]

Miasto jest położone nad Wartą i nad dwoma jeziorami: Jaroszewskim i Lutomskim.

Według danych z 10 lutego 2014 powierzchnia miasta wynosi 14,08 km²^[4].

W latach 1975–1998 miasto administracyjnie należało do woj. poznańskiego.

Większa część miasta położona jest na lewym brzegu Warty, na prawym znajduje się dzielnica Piaski.

Historia[edytuj]

Ta sekcja od 2010-10 wymaga zweryfikowania podanych informacji. Należy podać (wiarygodne) źródła, najlepiej w formie dokładnych przypisów bibliograficznych. Część lub nawet wszystkie informacje w sekcji mogą być nieprawdziwe. Jako pozbawione źródeł mogą zostać zakwestionowane i usunięte. Dokładniejsze informacje o tym, co należy poprawić, być może znajdują się w dyskusji tej sekcji. Po wyeliminowaniu niedoskonałości należy usunąć szablon {{Dopracować}} z tej sekcji.

Sieraków w 1770

Widok na most z lat 1908-1909 nad Wartą i zabytkową część Sierakowa

Znaleziska archeologiczne z prac wykopaliskowych prowadzonych w latach 1911–1914 wskazują na istnienie w tym miejscu osady już w epoce brązu. Pierwszy zapis informujący o istnieniu grodu przy brodzie Warty pochodzi z 1251. Gród został założony na szlaku handlowym prowadzącym z Poznania przez Drezdenko do Szczecina. Prawa miejskie zostały nadane przed 1388 przez Kazimierza Wielkiego. Nazwa miasta pochodzi od słowa Sierak oznaczającego biedaka (w zapisie z 1388 nazwa miała brzmienie Syrakowo, zapiski z 1397 informują o Sierakowie, obecne brzmienie Sieraków pojawia się w 1580). Miasto było prywatną własnością rodziny Nałęczów, a ściślej gałęzi rodziny, która przyjęła nazwisko Sierakowskich. W 1416 Władysław Jagiełło odnowił przywilej lokacyjny Sierakowa na prawach magdeburskich. W 1450 właścicielem miasta został wojewoda poznański Łukasz I Górka. Jego syn, Uriel Górka wybudował w Sierakowie szpital i kościół pod wezwaniem św. Ducha. Prywatne miasto szlacheckie Sierakowo położone było w 1580 roku w powiecie poznańskim województwa poznańskiego^[5]. Rodzina Górków w 1591 odsprzedała miasto wraz z czternastoma okolicznymi wsiami Piotrowi Opalińskiemu. Okres, w którym ta rodzina była właścicielami miasta należy do najpomyślniejszych w jego historii. Nowy właściciel rozpoczął budowę kościoła bernardyńskiego. W mieście założono drukarnię i powstał teatr. W 1649 Krzysztof Opaliński wspólnie z czeskim nauczycielem Janem Amosem Komeńskim, założył w mieście świeckie gimnazjum. Ostatnia właścicielka Sierakowa z rodu Opalińskich, Maria Leszczyńska (córka Katarzyny z Opalińskich i Stanisława Leszczyńskiego) wniosła Sieraków w wianie królowi francuskiemu, Ludwikowi XV. Miasto kupił w 1752 minister króla Augusta III, Henryk Brühl. Pod koniec XVIII w. właścicielem został Łukasz Bniński. Po II rozbiorze Polski przeszło pod panowanie pruskie. W 1793 wojska pruskie wkraczające do miasta spotkały się ze zbrojnym oporem stacjonujących tu jednostek polskich (podobny opór stawiły wojska jeszcze w drugim wielkopolskim mieście – w Kargowej). Pożar, który miał miejsce w 1817 prawie całkowicie zniszczył miasto. Podczas wiosny ludów, w 1848 mieszkańcy przyłączyli się do walk. Jednak powstanie zostało szybko stłumione.

Podczas powstania wielkopolskiego, w 1918 w mieście został uformowany oddział, który wspólnie z powstańcami z Pniew i Szamotuł usunął z Sierakowa administrację pruską, a następnie wziął udział w walkach pod Kolnem i Zatomiem. W 1920 Sieraków wraz z większością historycznej Wielkopolski ponownie wszedł w skład państwa polskiego.

Zabytki[edytuj]

Zabytkowe zabudowania na ul. 8 Stycznia

Lista zabytków chronionych prawem w Sierakowie:

• Historyczne założenie urbanistyczne z okresu 1416–XX w.,
• Zespół klasztorny bernardynów:
  • kościół NMP Niepokalanie Poczętej – zwany Perłą Sierakowa. Kościół parafialny zbudowany w latach 1624-1639 z bogato zdobionym barokowym wnętrzem.
  • skrzydło klasztoru z 1819, obecnie plebania,
• Kościół ewangelicki – gmina ewangelicka została założona w Sierakowie w 1750. Kościół konstrukcji szachulcowej wzniesiono w latach 1783-1785. Nieczynny obiekt, znajdujący się dawniej w zarządzie parafii sierakowskiej w listopadzie 2010 uległ katastrofie budowlanej (zawaliła się południowa część świątyni – wieża). Był on jednym z dwóch zachowanych w Wielkopolsce oryginalnych (nieprzebudowanych) kościołów ewangelickich konstrukcji szachulcowej^[6].
• Synagoga – budowla z końca XIX w.
• pozostałość Zamku Opalińskich – odrestaurowane lewe skrzydło istniejącego od XIV w. zamku, gdzie czerwcu 1995 w zamku zostało otwarte muzeum. Do piwnic zamkowych, zamienionych na kryptę z ołtarzem, przeniesiono odnalezione w 1991, w podziemiach kościoła pobernardyńskiego sarkofagi z prochami rodu Opalińskich.
• Zespół zabudowań stada ogierów z 1. poł. XIX–XX w., obejmujący:
  • dom kierownika (tzw. pałac) z 1890,
  • ujeżdżalnię z 1829,
  • stajnię (z wozownią i szorownią),
  • 4 pawilony mieszkalne (narożne),
  • ambulatorium,
  • dom „Biały Domek”,
  • park dworski.
• dawny szpital św. Ducha – obecnie dom mieszkalny,
• dom z 1. poł. XIX w. (ul. 8 Stycznia 7).

 Osobny artykuł: Zabytki Sierakowa.

Muzeum Zamek Opalińskich

Zamek wiosną

Sarkofagi rodu Opalińskich w Zamku

Widok od strony zamku na kościół parafialny

Bogato zdobione ołtarze w kościele parafialnym

Kopuła kościoła

Zniszczony kościół ewangelicki

Widok ze stanicy na kościół ewangelicki

Szpital ewangelicki, dzisiejsza przychodnia lekarska

Bożnica

Wyremontowany Dom Katolicki przy ul. Poznańskiej

Stado Ogierów i pomnikowe dęby

Zabytkowe zabudowania Stada Ogierów

Dyrekcja Stada Ogierów

Budynek Urzędu Gminy przy ul. 8 Stycznia

Dawny Szpital św. Ducha mieszczący się w kamienicy przy ul. Poznańskiej

Transport i komunikacja[edytuj]

Drogi[edytuj]

Wewnętrzny układ drogowy na terenie miasta Sieraków ma charakter promienisty, dośrodkowy. Na rynku (plac Powstańców Wielkopolskich) krzyżują się 3 ciągi drogowe łączące Sieraków z drogami wojewódzkimi i pośrednio z przyległymi gminami. Przez miasto przebiegają 4 drogi wojewódzkie^[7]:

• droga wojewódzka nr 133 biegnąca do Chrzypska Wielkiego,
• droga wojewódzka nr 150 biegnąca przez Puszczę Notecką do Wronek,
• droga wojewódzka nr 182 biegnąca z Międzychodu do Wronek, mająca największe znaczenie i najbardziej ruchliwa z dróg wojewódzkich przebiegających przez miasto,
• droga wojewódzka nr 198 biegnąca południowym krańcem Puszczy Noteckiej do Radgoszczy w gm. Międzychód.

Najwygodniejszą opcją dojazdu do Sierakowa z Poznania, jest dojazd południową częścią miasta drogą powiatową nr 32101, która w Upartowie łączy się z drogą nr 186, bezpośrednio biegnącą do najbliższej drogi krajowej nr 24 w Kwilczu. Droga ta cechuje się bardzo dobrym stanem technicznym i stanowi główną arterię umożliwiającą połączenie Sierakowa ze stolicą województwa, Poznaniem.

Kolej[edytuj]

Dworzec PKP

 Osobny artykuł: Sieraków Wielkopolski.

Przez Sieraków przebiega jednotorowa, niezelektryfikowana linia kolejowa nr 368 drugorzędna łącząca Szamotuły i Międzychód. Dworzec kolejowy dysponuje bocznicą kolejową i rampami wyładowczymi. Z uwagi na małe zainteresowanie usługami świadczonymi przez PKP Linie Lokalne od 1995 ruch pociągów osobowych na trasie Szamotuły – Międzychód został zawieszony. Najbliższa stacja kolejowa obsługująca ruch osobowy znajduje się około 20 km od Sierakowa w mieście Wronki.
Linia ożyła ponownie 13 sierpnia 2011 za sprawą przyjazdu pociągu Pojezierze z Poznania. Zabytkowy parowóz przejechał nieczynny szlak z Międzychodu do Sierakowa^[8]. W 2014 do Sierakowa powróciło stałe, sezonowe połączenie kolejowe z Poznaniem. Pociąg RYBAK łączy w niedzielne wakacje stolicę województwa Poznań z Sierakowem. Ze względu na remont torowiska, na odcinku Międzychód – Sieraków pociąg jest prowadzony Kolejową Komunikacją Zastępczą^[8].

Komunikacja PKS[edytuj]

W Sierakowie znajduje się 5 przystanków autobusów PKS^[a]. Autobusem z Sierakowa można dojechać między innymi do stolicy województwa (przez Pniewy lub Wronki) oraz do Międzychodu. Pojedyncze kursy wykonywane są również w relacjach do Szamotuł, Międzyrzecza, Sulęcina i Chrzypska Wielkiego^[9]. Na przystankach zatrzymują się autobusy PKS Poznań oraz PKS Gorzów Wlkp.

Komunikacja LKM[edytuj]

Pojazdy Lokalnej Komunikacji Mikrobusowej zapewniają łączność okolicznych wiosek z Sierakowem i Międzychodem. Mikrobusy kursują kilka razy dziennie z Sierakowa do stolicy powiatu, Kwilcza, Pniew i Chrzypska Wielkiego (przez Lutom).^{[potrzebny przypis]}

Komunikacja miejska[edytuj]

Jedyna linia miejska nr 50 została uruchomiona po raz pierwszy w latach 70. XX wieku. Autobusy PKS w sezonie letnim kursowały na trasie z plaży na rynek, w późniejszym okresie linia ta została przedłużona do Lutomia, gdzie znajdowało się szkolne schronisko młodzieżowe. Druga odsłona komunikacji miejskiej zaczęła się 13 sierpnia 2011 z okazji przyjazdu pociągu Pojezierze. Historyczny Autosan H9-35 kursował przez kilka godzin na trasie Dworzec Kolejowy – Zamek – Rynek – Plaża nad jeziorem^[8]. Od 2011 komunikacja miejska kursuje regularnie na tej trasie w dniach przyjazdu do Sierakowa pociągów turystycznych.

Atrakcje turystyczne[edytuj]

Kościół pobernardyński

Wikimedia Commons ma galerię ilustracji związaną z tematem: punkt widokowy Góra głazów

• Kościół Parafialny pobernardyński Najświętszej Maryi Panny Niepokalanie Poczętej z XVII w.
• Muzeum Zamek Opalińskich
• Stado Ogierów rasy wielkopolskiej, założone w 1829
• Kręgielnia w ośrodku PKP/Wrzos
• Synagoga w Sierakowie
• Młodzieżowa Orkiestra Dęta Vivat!, działająca przy stowarzyszeniu ArtVivat!^[10]
• Dziesięcioprzęsłowy most – most biegnący przez Wartę powstały w latach 1908-1909. Jest jedną z najstarszych konstrukcji betonowych w Wielkopolsce. Łączy centrum Sierakowa z przedmieściem Piaski oraz umożliwia dojazd do Puszczy Noteckiej.

W Sierakowie nad Jeziorem Jaroszewskim wyznaczono 2 letnie kąpieliska^[11]:

• Plaża Miejska nad Jeziorem Jaroszewskim OSiR (ul. Poznańska 26)
• Kąpielisko Centralnego Ośrodka Sportowo-Szkoleniowego TKKF (ul. Poznańska 27)

Oświata[edytuj]

Miasto zapewnia nauczanie na poziomie podstawowym, gimnazjalnym i średnim.
Od niedawna w Sierakowie działają dwa przedszkola:

• Samorządowe „Przedszkole Przyjaciół Książki”, ul. Przedszkolna 3,
• Prywatne „Przedszkole Kolorowe Nutki”, ul. Daszyńskiego.
  

W mieście działa jedna Szkoła Podstawowa im. mjr Henryka Sucharskiego obejmująca również swoim zasięgiem pobliskie wioski (Bucharzewo, Chalin, Chorzępowo, Górę, Grobię, Kłosowice, Ławicę, sołectwo Marianowo, Przemyśl i Śrem).
Na poziomie gimnazjalnym i średnim kształci Zespół Szkół, w którym znajdują się gimnazjum, technika (zawodowe i profilowane) oraz liceum ogólnokształcące. Dodatkowo dla starszych osób w Sierakowskim Ośrodku Kultury odbywają się sesje Uniwersytetu Trzeciego Wieku.

Demografia[edytuj]

Szpital położniczy, widok z ulicy Wronieckiej

Miasto zalicza się do klasy miast małych^[b]. Liczba jego mieszkańców, na przestrzeni ostatnich 35 lat systematycznie rosła, aż do roku 1998^[12], w którym to po raz pierwszy zaobserwowano spadek ludności. Najwyższą liczbę ludności Sieraków osiągnął w roku 1997^[13], gdy liczba mieszkańców miejscowości liczyła prawe 6200 mieszkańców. Następnie obserwowany był dość znaczny spadek mieszkańców o około 200 osób. W chwili obecnej w Sierakowie obserwuje się stopniowy, lecz nieznaczny wzrost liczby mieszkańców. W przeciągu ostatnich 5 lat w mieście przybyło około 100 osób. Zgodnie z bilansem opracowanym w oparciu o wyniki NSP w 2011 r., na dzień 31.12.2011 r. miasto liczyło 6120 osób^[14].

• Piramida wieku mieszkańców Sierakowa w 2014 roku^[2].

Sport[edytuj]

Na terenie Sierakowa działają liczne kluby sportowe m.in. SKS Warta Sieraków, Klub Kręglarski Wrzos, UKS Kormoran Sieraków. Funkcjonuje kilka obiektów sportowych m.in. automatyczna kręgielnia 4-torowa, kompleks boisk „Orlik”, boiska przy OSiR Sieraków, ośrodek TKKF, a w nim hala sportowa, boiska, korty tenisowe, bieżnia; boiska do piłki plażowej, wypożyczalnie sprzętu wodnego.

Wspólnoty wyznaniowe[edytuj]

• Parafia Najświętszej Maryi Panny Niepokalanie Poczętej w Sierakowie
• Chrześcijański Zbór Świadków Jehowy^[15].

Miasta partnerskie[edytuj]

Lista miast partnerskich na znaku powitalnym, przy wjeździe od południowej granicy miasta

miejscowość partnerska		rodzaj współpracy	źródło
	Vodňany	porozumienie o współpracy (2004); wymiana grup artystycznych	[16]
	Schönberg	stowarzyszenie; wymiana młodzieży	[16] [17]
	kanton Bécherel	wymiana grup artystycznych	[16]
	gmina Soleczniki	umowa o partnerstwie (2009)	[18]
	Horné Srnie	wymiana grup artystycznych

Osoby związane z Sierakowem[edytuj]

 Osobna strona: Kategoria:Ludzie związani z Sierakowem.

• Ród Opalińskich
• Krzysztof Bonadura Starszy – budowniczy klasztoru bernardynów w XVII w., dzisiejszego kościoła parafialnego.
• Łukasz Balcer ur. 21 lipca 1935 w Sierakowie – prawnik, polityk.
• Florian Antoni Budniak – adiunkt w Nadleśnictwie Sieraków; Inżynier leśnik, żołnierz kampanii wrześniowej, od 1940 członek ZWZ, dowódca kampanii partyzanckiej na terenie Radomszczyzny.
• Zbigniew Drozdowski ur. 25 stycznia 1930 w Sierakowie – antropolog, doctor honoris causa, rektor Wyższej Szkoły Wychowania Fizycznego w Poznaniu.
• Józef Goetz- praktyka leśna w Nadleśnictwie Sieraków; botanik polski, leśnik, wykładowca Uniwersytetu Poznańskiego.
• Marian Kozicki – sportowiec uprawiający jeździectwo, mistrz olimpijski z Moskwy trenujący jazdę konną w Stadzie Ogierów.
• Ireneusz Linde ur. 3 stycznia 1950 w Sierakowie – artysta fotografik, przez wiele lat instruktor fotografii w Technikum Rybackim i sierakowskim Ośrodku Kultury.
• Wojciech Matusiak ur. 2 czerwca 1945 w Sierakowie – kolarz szosowy i torowy, zwycięzca 26. Tour de Pologne w 1969 r., wielokrotny medalista mistrzostw Polski.
• Szymon Sawala ur. 25 września 1982 w Sierakowie – polski piłkarz grający na pozycji pomocnika. Aktualnie gra w klubie GKS Bełchatów.
• bł. Narcyz Putz ur. 28 października 1877 w Sierakowie – polski duchowny katolicki, błogosławiony kościoła katolickiego.

Zobacz też[edytuj]

• Sierakowski Park Krajobrazowy
• Cmentarz w Sierakowie
• Cmentarz żydowski w Sierakowie

Uwagi

Przypisy

Bibliografia[edytuj]

• H.Andrzejewska,T.Andrzejewski,P.Tomczak, Perła wśród jezior, Pobernardyński kościół parafialny w Sierakowie, Poznań, Wyd. Kwartet, 2007, ​ISBN 978-83-60069-50-9​.

Linki zewnętrzne[edytuj]

• Sieraków w Słowniku geograficznym Królestwa Polskiego. T. X: Rukszenice – Sochacze. Warszawa, 1889.

p • d • e Miasta województwa wielkopolskiego Miasta powiatowe Chodzież • Czarnków • Gniezno • Gostyń • Grodzisk Wielkopolski • Jarocin • Kalisz • Kępno • Koło • Konin • Kościan • Krotoszyn • Leszno • Międzychód • Nowy Tomyśl • Oborniki • Ostrów Wielkopolski • Ostrzeszów • Piła • Pleszew • Poznań • Rawicz • Słupca • Szamotuły • Śrem • Środa Wielkopolska • Turek • Wągrowiec • Wolsztyn • Września • Złotów Miasta gminne Bojanowo • Borek Wielkopolski • Buk • Chocz • Czempiń • Czerniejewo • Dąbie • Dobra • Dobrzyca • Dolsk • Golina • Gołańcz • Grabów nad Prosną • Jaraczewo • Jastrowie • Jutrosin • Kleczew • Kłecko • Kłodawa • Kobylin • Kostrzyn • Koźmin Wielkopolski • Kórnik • Krajenka • Krobia • Krzywiń • Krzyż Wielkopolski • Książ Wielkopolski • Luboń • Lwówek • Łobżenica • Margonin • Miejska Górka • Miłosław • Mikstat • Mosina • Murowana Goślina • Nekla • Nowe Skalmierzyce • Obrzycko • Odolanów • Okonek • Opalenica • Opatówek • Osieczna • Ostroróg • Pniewy • Pobiedziska • Pogorzela • Poniec • Przedecz • Puszczykowo • Pyzdry • Rakoniewice • Raszków • Rogoźno • Rydzyna • Rychwał • Sieraków • Skoki • Sompolno • Stawiszyn • Stęszew • Sulmierzyce • Swarzędz • Szamocin • Ślesin • Śmigiel • Trzcianka • Trzemeszno • Tuliszków • Ujście • Wieleń • Wielichowo • Witkowo • Wronki • Wyrzysk • Wysoka • Zagórów • Zbąszyń • Zduny • Żerków

p • d • e Gmina Sieraków Siedziba gminy: Sieraków Miasta Sieraków Sołectwa Bucharzewo • Chalin • Chorzępowo • Góra • Grobia • Izdebno • Jabłonowo • Kaczlin • Kłosowice • Lutom • Lutomek • Ławica • Marianowo • Przemyśl • Tuchola Miejscowości niesołeckie Góra (osada leśna) • sołectwo Bucharzewo: Jeleniec, Jeziorno, Lichwin • sołectwo Chorzępowo: Kobylarnia • sołectwo Marianowo: Błoto, Borowy Młyn, Czapliniec, Dębowiec, Gospódka, Kukułka, Pławiska • sołectwo Przemyśl: Śrem Integralne części miejscowości Bukowiec, Cegliniec, Grobia: Jaroszewo, Sprzeczno • Kaczlin: Lesionki, Olendry • Lutomek: Sośnia • Sieraków: Piaski

p • d • e Powiat międzychodzki Miasta Międzychód • Sieraków Gminy miejsko-wiejskie Międzychód • Sieraków Gminy wiejskie Chrzypsko Wielkie • Kwilcz