Tworzenie stron internetowych

	Stąporków
	Stąporków
	; Panorama centrum Stąporkowa
	Herb Stąporkowa
Państwo	Polska
Województwo	świętokrzyskie
Powiat	konecki
Gmina	Stąporków; gmina miejsko-wiejska
Prawa miejskie	1967
Burmistrz	Dorota Łukomska
Powierzchnia	10,94 km²
Populacja (30.06.2016); • liczba ludności; • gęstość	; 5 878; 537,3 os./km²
Strefa numeracyjna;	+48 41
Kod pocztowy	26-220
Tablice rejestracyjne	TKN
	Położenie na mapie województwa świętokrzyskiego Stąporków
	Położenie na mapie Polski Stąporków
	51°08′21″N 20°33′10″E/51,139167 20,552778
TERC; (TERYT)	2605084
SIMC	0948271
	Urząd miejski ul. Piłsudskiego 132a; 26-220 Stąporków
	Multimedia w Wikimedia Commons
	Strona internetowa
	BIP

Panorama dzielnicy Stąporków-Wołów

Stąporków – miasto w woj. świętokrzyskim, w powiecie koneckim, siedziba władz miejsko-wiejskiej gminy Stąporków. Miejscowość leży nad rzeką Czarną Konecką i jej dopływem Młynówką.

Miejscowość otrzymała prawa miejskie w 1967 roku. W latach 1975–1998 miasto administracyjnie należało do woj. kieleckiego. 31 grudnia 2014 r. Stąporków miał 5947 mieszkańców^[1].

Miasto jest podzielone na kilka dzielnic (obręby): Wołów, Plac Wolności, Centrum (osiedle Żeromskiego, osiedle Leśne, XXX-lecie), Koprusa, Sadykierz, Nieborów. Głównymi ulicami są: Piłsudskiego oraz Konecka.

Na terenie miasta i gminy Stąporków znajduje się podstrefa Specjalnej Strefy Ekonomicznej Starachowice, obejmująca obszar 34,1 ha i zagospodarowana w ponad 70%^[3].

Przez miasto przechodzi czerwony szlak turystyczny z rezerwatu przyrody Diabla Góra do Łącznej.

Spis treści

1 Historia
- 1.1 Zbrodnia niemiecka w 1940 r.
2 Oświata
- 2.1 Szkoły i Przedszkola
3 Religia
- 3.1 Parafia rzymskokatolicka
- 3.2 Świadkowie Jehowy
4 Sport w Stąporkowie
5 Demografia
6 Zobacz też
7 Przypisy
8 Bibliografia
9 Linki zewnętrzne

Historia[edytuj]

Osobny artykuł: Staropolski Okręg Przemysłowy.

Miejscowość należała do ważnych ośrodków przemysłowych Zagłębia Staropolskiego^[4]. Początkiem Stąporkowa było powstanie w tym miejscu w połowie XVI w. kuźnicy Stąpor. Jej nazwa pochodziła prawdopodobnie od nazwiska właściciela. W latach 1738–1739 powstał tu wielki piec wybudowany przez kanclerza Jana Małachowskiego. W 1781 miejscowe zakłady zwiedzał hrabia Friedrich Wilhelm von Reden, zasłużony dla rozwoju przemysłu na Górnym Śląsku. W miejscowości w XVIII wieku znajdował się duży kompleks zakładów żelaznych. Piec w Stąporkowie produkował wówczas 130 cetnarów surówki tygodniowo, tj. więcej niż podobne zakłady górnośląskie^[5]. Rudę żelaza dostarczano z kilku kopalni usytuowanych od zakładów od 1/4 do 1 mili^[4].

W 1838 rodzina Małachowskich rozbudowała i unowocześniła zakład. Stary wielki piec został zastąpiony przez dwa nowocześniejsze. W latach 1876 i 1895 miały miejsce kolejne modernizacje. Zakład przestawiono na paliwo koksowe. Powstała prażalnia rud z ośmioma piecami oraz 2 żeliwiaki. W samym zakładzie pracowało wówczas 300 robotników^[5]. W kopalniach rudy dostarczających surowca 500 kolejnych^[5].

Pomimo zniszczeń i rekwizycji urządzeń z czasów I wojny światowej, zakład pracował do 1938 r., w latach 20. XX wieku zrezygnowano z wytopu żelaza z rudy na rzecz odlewni żeliwa, a zabudowania przetrwały do 1945, kiedy zniszczone zostały w czasie ciężkich walk o miasteczko^[5].

Według źródeł powstałych przed 1989 rokiem 4 sierpnia 1944 roku partyzanci z oddziału 10 Brygady Armii Ludowej "Zwycięstwo" stoczyli potyczkę z żandarmerią niemiecką w rezultacie której trzech żandarmów zabito a siedmiu raniono^[6].

Po II wojnie światowej miejscowy przemysł odbudowano. Jako pierwsze uruchomiono kopalnie rudy (Stara Góra, Edward i inne). W późniejszym okresie powstała odlewnia żeliwa, która w 1961 zatrudniała 1100 osób^[5]. Liczba ludności Stąporkowa wzrosła z 700 w 1946 do 3472 w 1961^[5].

Osobny artykuł: Obóz pracy przymusowej w Stąporkowie.

W 1967 Stąporków uzyskał prawa miejskie.

W starych mapach i zdjęciach można znaleźć nazwę miejscowości jako „Stomporków”.

Zbrodnia niemiecka w 1940 r.[edytuj]

Pomnik przy ul. Gutów na terenie dawnej wsi Koprusa (obecnie w granicach miasta Stąporków) na polanie pomiędzy zabudowaniami mieszkalnymi. Murowany w formie prostokątnej ściany, ze ściętym, uskokowym daszkiem, na betonowej podstawie, w ogrodzeniu z łańcucha w żelaznych rurkach.

Podczas zwalczania oddziału mjr Henryka Dobrzańskiego „Hubala” na początku kwietnia 1940 r. Niemcy zamordowali w lesie serbinowskim Mariana Guta, niespełna 18-letniego chłopca walczącego w tych oddziałach. Dnia 6 kwietnia 1940 roku żandarmi zamordowali całą rodzinę jeńca: ojca, matkę i dwójkę rodzeństwa, paląc zwłoki wraz z zabudowaniami. Pomnik upamiętnia tamte tragiczne wydarzenia, zaś symboliczna mogiła rodziny Gutów znajduje się na cmentarzu w Niekłaniu.

Osobny artykuł: Pacyfikacje „hubalowskie”.

Oświata[edytuj]

Szkoły i Przedszkola[edytuj]

Publiczne Przedszkole w Stąporkowie
Punkt Przedszkolny w Stąporkowie
Szkoła Podstawowa nr 1
Szkoła Podstawowa nr 2
Gimnazjum
Zespół Szkół Ponadgimnazjalnych im. Stanisława Staszica

Religia[edytuj]

Kościół pw. Wniebowięcia Najświętszej Marii Panny w Stąporkowie

Parafia rzymskokatolicka[edytuj]

Parafia Wniebowzięcia Najświętszej Maryi Panny w Stąporkowie

Świadkowie Jehowy[edytuj]

Zbór w Stąporkowie^[7]

Sport w Stąporkowie[edytuj]

Stadion MKS-u Stąporków

MKS Stąporków (Miejski Klub Sportowy Stąporków) – polski klub sportowy ze Stąporkowa powstały w 1948 roku, jako Stal Wołów. W 1957 roku przyjął nazwę RKS Stąporków. Najbardziej znanymi piłkarzami MKS-u byli: Jan Czarnecki, Kazimierz Słoka, Sławomir Łyczkowski, Tadeusz Lewandowski, Mirosław Piątek, Piotr Jedynak, Adam Piwowarski, Zbigniew Malicki, Andrzej Zieliński, Sławomir Jedynak oraz Jacek Pęczkowski. Kilku wychowanków klubu odnotowało występy w drugiej lidze. Byli to m.in.: Andrzej Zieliński (Broń Radom), Jan Czarnecki (Korona Kielce) oraz Zbigniew Malicki (Star Starachowice). W 1991 roku klub został rozwiązany ponieważ z finansowania zespołu wycofały się zakłady pracy. W 1995 roku dzięki grupie zapaleńców w Stąporkowie ponownie zagościł ligowy futbol.

Działa tu także lokalna grupa Street Workout, której liderem jest Konrad Surowiec.

Demografia[edytuj]

Piramida wieku mieszkańców Stąporkowa w 2014 roku ^[2].

Zobacz też[edytuj]

Przypisy

↑ ^a^b Powierzchnia i ludność w przekroju terytorialnym w 2015 r.. Warszawa: Główny Urząd Statystyczny, 2015-07-22. ISSN 1505-5507.
↑ ^a^b http://www.polskawliczbach.pl/Staporkow, w oparciu o dane GUS.
↑ Informacje na stronie SSE Starachowice. sse.com.pl. [dostęp 2014-12-08].
↑ ^a^b Witold Kula: Szkice o manufakturach w Polsce XVIII wieku, tom 2. Warszawa: PWN, 1956, s. 479.
↑ ^a^b^c^d^e^f Miasta polskie w Tysiącleciu, przewodn. kom. red. Stanisław Pazyra, Zakład Narodowy imienia Ossolińskich, Wrocław – Warszawa – Kraków, 1965–1967, Tom I, str 545–546.
↑ Józef Bolesław Garas „Oddziały Gwardii Ludowej i Armii Ludowej 1942 – 1945” Wydawnictwo MON 1971 str. 314
↑ Dane według raportów wyszukiwarki zborów (www.jw.org) z 14 stycznia 2017.

Bibliografia[edytuj]

Stanisław Pazyra: Miasta polskie w Tysiącleciu. Wrocław – Warszawa – Kraków: Zakład Narodowy imienia Ossolińskich, 1965–1967.

Linki zewnętrzne[edytuj]

Stąporków w Słowniku geograficznym Królestwa Polskiego. T. XI: Sochaczew – Szlubowska Wola. Warszawa, 1890.
Miejsca pamięci narodowej w gminie Stąporków

[gus-1] Powierzchnia i ludność w przekroju terytorialnym w 2015 r.. Warszawa: Główny Urząd Statystyczny, 2015-07-22. ISSN 1505-5507.

[populacja2016-2] ttp://www.polskawliczbach.pl/Staporkow, w oparciu o dane GUS.

[3] Informacje na stronie SSE Starachowice. sse.com.pl. [dostęp 2014-12-08].

[Kula-4] Witold Kula: Szkice o manufakturach w Polsce XVIII wieku, tom 2. Warszawa: PWN, 1956, s. 479.

[Miasta-5] Miasta polskie w Tysiącleciu, przewodn. kom. red. Stanisław Pazyra, Zakład Narodowy imienia Ossolińskich, Wrocław – Warszawa – Kraków, 1965–1967, Tom I, str 545–546.

[6] Józef Bolesław Garas „Oddziały Gwardii Ludowej i Armii Ludowej 1942 – 1945” Wydawnictwo MON 1971 str. 314

[7] Dane według raportów wyszukiwarki zborów (www.jw.org) z 14 stycznia 2017.

[1]

[2]

[3]

[4]

[5]

[6]

[7]