Tworzenie stron internetowych

Świeradów-Zdrój
Ul. Zdrojowa w centrum miasta
Herb Świeradowa-Zdroju
Państwo	Polska
Województwo	dolnośląskie
Powiat	lubański
Gmina	gmina miejska
Prawa miejskie	1946
Burmistrz	Roland Marciniak
Powierzchnia	20,72[1] km²
Wysokość	450-710 m n.p.m.
Populacja (30.06.2016) • liczba ludności • gęstość	4 250[2] 205,1 os./km²
Strefa numeracyjna	(+48) 75
Kod pocztowy	59-850
Tablice rejestracyjne	DLB
Położenie na mapie powiatu lubańskiego Świeradów-Zdrój
Położenie na mapie województwa dolnośląskiego Świeradów-Zdrój
Położenie na mapie Polski Świeradów-Zdrój
50°54′30″N 15°20′00″E/50,908333 15,333333
TERC (TERYT)	0210021
SIMC	0936457
Hasło promocyjne: Dolina młodości
Urząd miejski ul. 11 Listopada 35 59-850 Świeradów-Zdrój
Multimedia w Wikimedia Commons
Informacje w Wikipodróżach
Strona internetowa
BIP

Świeradów-Zdrój (niem. Bad Flinsberg) – miasto uzdrowiskowe w województwie dolnośląskim, w powiecie lubańskim.

Według danych z 31 marca 2011 r. miasto miało 4498 mieszkańców.

Położenie[edytuj]

Świeradów-Zdrój jest położony w południowo-zachodniej części województwa dolnośląskiego, w południowej części powiatu lubańskiego, w Sudetach Zachodnich, niedaleko Jeleniej Góry.

Położony jest na wysokości 450-710 m n.p.m.^{[potrzebny przypis]} w Górach Izerskich, w dolinie rzeki Kwisy (w tzw. Obniżeniu Świeradowskim), oddzielającej Wysoki Grzbiet na południu od Kamienickiego Grzbietu na północy. Po włączeniu Czerniawy-Zdroju obejmuje również dolinę Czarnego Potoku, a również wychodzi nieco na Pogórze Izerskie.

Według danych z 1 stycznia 2011 r. powierzchnia miasta wynosiła 20,72 km²^[3]. Miasto stanowi 4,85% powierzchni powiatu.

Według danych z roku 2002^[4] Świeradów-Zdrój ma obszar 20,77 km², w tym: użytki rolne 41%, użytki leśne 40%

Miasto sąsiaduje z gminami: Mirsk i Leśna oraz z Czechami (kraj liberecki, powiat Liberec).

Świeradów-Zdrój historycznie leży na Dolnym Śląsku. W latach 1975–1998 miasto administracyjnie należało do województwa jeleniogórskiego.

Części i osiedla miasta[edytuj]

• Czerniawa-Zdrój
• Drożyna
• Graniczna
• Góreczno
• Górna
• Łęczyna
• Kamieniec
• Osiedle Gryf
• Podgórna
• Siemkowice
• Ulicko

System TERYT (Krajowy Rejestr Urzędowy Podziału Terytorialnego Kraju) wyróżnia tylko 5 części miasta, tj. Czerniawa-Zdrój, Góreczno, Kamieniec, Łęczyna i Ulicko.

Warunki naturalne[edytuj]

Okolice Świeradowa zbudowane są ze skał metamorficznych – gnejsów i granitognejsów, z wkładkami amfibolitów należących do bloku karkonosko-izerskiego. Skład mineralny świeradowskich i czerniawskich źródeł jest dość bogaty i mają właściwości lecznicze^[5].

Demografia[edytuj]

Świeradów-Zdrój jest 72. miastem w województwie dolnośląskim, pod względem liczby mieszkańców (na całkowitą liczbę 91 miast). Szczegółowe dane z 30 czerwca 2004 r.^[6]:

Piramida wieku mieszkańców Świeradowa-Zdroju w 2014 roku ^[2].

Zmiana liczby ludności miasta[edytuj]

Ta sekcja od 2009-03 wymaga zweryfikowania podanych informacji. Należy podać (wiarygodne) źródła, najlepiej w formie dokładnych przypisów bibliograficznych. Część lub nawet wszystkie informacje w sekcji mogą być nieprawdziwe. Jako pozbawione źródeł mogą zostać zakwestionowane i usunięte. Dokładniejsze informacje o tym, co należy poprawić, być może znajdują się w dyskusji tej sekcji. Po wyeliminowaniu niedoskonałości należy usunąć szablon {{Dopracować}} z tej sekcji.

Historia[edytuj]

Ta sekcja od 2009-01 wymaga zweryfikowania podanych informacji: należy podać źródła informacji historycznych. Należy podać (wiarygodne) źródła, najlepiej w formie dokładnych przypisów bibliograficznych. Część lub nawet wszystkie informacje w sekcji mogą być nieprawdziwe. Jako pozbawione źródeł mogą zostać zakwestionowane i usunięte. Dokładniejsze informacje o tym, co należy poprawić, być może znajdują się w dyskusji tej sekcji. Po wyeliminowaniu niedoskonałości należy usunąć szablon {{Dopracować}} z tej sekcji.

Pierwsza wzmianka o Świeradowie pochodzi z 1524 roku jako Fegebeutel. Odkryte już wtedy wody mineralne zostały wzmiankowane po raz pierwszy w 1572 roku, w książce Leonarda Thurneyssera – berlińskiego lekarza. Dopiero ponad sto pięćdziesiąt lat później zostały zbadane i uznane za lecznicze. Uzdrowiskowe moce przyczyniły się do budowy Domu Zdrojowego w 1899 roku w otaczającym go Parku Zdrojowym. Świeradów był trzykrotnie plądrowany w latach 1634-1639. Jednym z powodów było przywiązanie mieszkańców ówczesnego Świeradowa do wiary protestanckiej. Również w 1642 roku Świeradów został ograbiony. W 1645 roku stacjonowały tu wojska rotmistrza Hermanna podczas szturmu zamku Gryf przez Szwedów.

W roku 1840 Świeradów liczył 1687 mieszkańców. W 1909 roku z inicjatywy prywatnego inwestora doprowadzono z Mirska linię kolejową. W 1935 r. utworzono związek, czego konsekwencją było m.in. wybudowanie drogi do Szklarskiej Poręby.

Po kapitulacji III Rzeszy w maju 1945 r. uzdrowisko zostało zajęte przez wojska radzieckie, a następnie przekazane polskiej administracji. Jego dotychczasowi mieszkańcy zostali wysiedleni do Niemiec.

Wobec braku historycznej nazwy polskiej, miejscowość nazywano początkowo Wieniec-Zdrój.^[7] W 1946 roku wprowadzono urzędowo nazwę Świeradów Zdrój, zastępując poprzednią niemiecką nazwę Bad Flinsberg^[8]. W 1946 r. osada uzyskała prawa miejskie.^{[potrzebny przypis]} 1 stycznia 1973 roku do miasta włączono sąsiednie sołectwo – Czerniawę Zdrój.

Kalendarium[edytuj]

• 1524 – pierwsza wzmianka o miejscowości (jako Fegebeutel)
• 1559 – wzmianka o wsi Flinsberg
• 1597 – osiedlenie się pierwszych 20 rodzin w miejscu obecnej dzielnicy Góreczno
• 1572 – pierwsza wzmianka o miejscowych wodach w książce autorstwa Leonarda Thurneyssera
• 1600 – inna wzmianka o wodach w publikacji autorstwa Kaspera Schwenckfeldta
• 1667 – inna wzmianka o wodach I. Nasona
• 1634-1639 – trzykrotne plądrowanie miejscowości
• 1642 – plądrowanie wsi przez wojska gen. Piccolominiego
• 1645 – stacjonowanie wojsk rotmistrza Hermanna podczas oblęgania zamku Gryf
• 1683 – wzmianka o leczniczych wodach we Flinsbergu w kronice Fryderyka Luca
• 1783 – badania potwierdzające leczniczość miejscowych wód
• 1754 – okrycie dachem i ocembrowanie górnego źródła
• 1909 – wybudowanie połączenia kolejowego
• 1945 – zajęcie uzdrowiska przez wojska radzieckie; włączenie do Polski; początek wysiedlania dotychczasowej ludności do Niemiec; wprowadzenie nazwy Wieniec-Zdrój^{[potrzebny przypis]}
• 1946 – uzyskanie praw miejskich^{[potrzebny przypis]}
• 1946 – zmiana nazwy miasta na Świeradów-Zdrój

Uzdrowisko[edytuj]

Ta sekcja od 2009-03 wymaga zweryfikowania podanych informacji. Należy podać (wiarygodne) źródła, najlepiej w formie dokładnych przypisów bibliograficznych. Część lub nawet wszystkie informacje w sekcji mogą być nieprawdziwe. Jako pozbawione źródeł mogą zostać zakwestionowane i usunięte. Dokładniejsze informacje o tym, co należy poprawić, być może znajdują się w dyskusji tej sekcji. Po wyeliminowaniu niedoskonałości należy usunąć szablon {{Dopracować}} z tej sekcji.

Hala spacerowa (pijalnia wody) w Świeradowie-Zdroju

Pijalnia wód w Domu Zdrojowym

Unikatowy, podgórski klimat, sieć szlaków turystycznych i rowerowych, zasoby naturalnych surowców leczniczych: wody mineralne, wody radonowe, złoża borowiny umożliwiające leczenie chorób reumatycznych i narządów ruchu, przyciągają turystów i kuracjuszy od XVII wieku. Nazywane jest perłą uzdrowisk dolnośląskich.

O wyjątkowości tych miejsc stanowią: najdłuższa na Dolnym Śląsku hala spacerowa, egzotyczna roślinność, promenada spacerowa, tarasy, sztuczna grota oraz galeria widokowa na wieży z zegarem.

Tutejsze wody lecznicze – radoczynne szczawy, o różnym stopniu zmineralizowania, używane zarówno do picia, jak i do kąpieli oraz okłady borowinowe, leczą przede wszystkim choroby reumatyczne, narządów ruchu, układu krążenia oraz choroby ginekologiczne.

Obiekty uzdrowiskowe:

• Dom Zdrojowy (220 miejsc)
• Wacław (74 miejsc)
• Słoneczko
• Willa Gracja (44 miejsc)
• Centrum Reumatologii i Rehabilitacji Goplana
• Zespół Szpitali Dziecięcych w Czerniawie-Zdroju (100 miejsc)

Historia uzdrowiska[edytuj]

Pierwsza wzmianka o wodach leczniczych w Świeradowie pochodzi z książki berlińskiego lekarza Leonarda Thurneyssera z 1572 roku. Również jest wzmianka o o kwaśnych wodach mineralnych, której biją ze źródła przy wsi Fegebeutel pod wysokim lasem, pochodząca z 1600 roku z naukowej publikacji Kaspera Schwenckfeldta. W roku 1777 opublikowano we Wrocławiu w wydawnictwie Wilhelma Bogumiła Korna broszurę pt. „Publiczne Uwiadomienie Zdroiów Zdrowych lub wód mineralnych leczących na Śląsku w Kodowie, Reynercu, Altwasser, Szarlotenbrun, Salcbrun i Flinsbergu się znaydujących”. Był to dokonany przez Dawida Vogla przekład niemieckiej książeczki wrocławskiego lekarza i chemika Johanna Gotfrieda Morgenbessera, wydanej w 1774 r. nakładem Jana Fryderyka Korna, brata przyrodniego Wilhelma Bogumiła. Publikacja zawierała wyniki przeprowadzonych analiz oraz informacje dotyczące składu chemicznego wód i ich medycznego zastosowania^[9]. Z badań przeprowadzonych w roku 1783 potwierdzono to, że wody świeradowskie skutecznie leczą wiele schorzeń. W 1754 roku okryto dachem górne źródło, a w 1768 roku przebudowano górne źródło i wybudowano dom mieszkalny z 14 pokojami. W latach 1920-1930 znajdowało już się kilka zakładów uzdrowiskowych (m.in. Dom Zdrojowy i Łazienki Leopolda).

Zabytki[edytuj]

Dom Zdrojowy

Sala w Domu Zdrojowym

Sanatorium Szarotka

Według rejestru Narodowego Instytutu Dziedzictwa na listę zabytków wpisane są^[10]:

• miasto, z XVII-XIX w.
• zespół willowy, ul. Asnyka 10, z 1905 r.:
  • willa
  • oficyna
  • park
• budynek mieszkalno-inwentarski, ul. Długa 18, z poł. XIX w.
• budynek mieszkalno-gospodarczy, drewniany, ul. Długa 67, z poł. XIX w.
• sanatorium „Turoń”, ul. Górska 15, z 1910 r.
• budynek „Stary Zdrój”, ul. 15 Grudnia 6, z XVIII w., pierwszej poł. XIX w.
• pensjonat „Eldorado”, ul. Piastowska 1, z 1904 r.
• pensjonat „Paprotka”, ul. Piastowska 5
• dom mieszkalno-inwentarski, szachulcowy, ul. Pszczela 1, po 1890 r.
• pensjonat, ob. żłobek, ul. Sienkiewicza 10, z 1907 r.
• sanatorium „Szarotka”, ul. Zdrojowa 2, z 1900 r.
• zespół uzdrowiskowy, ul. Zdrojowa 2, z k. XIX w.:
  • dom zdrojowy – obecny budynek powstał w roku 1899 na podstawie projektu architekta Grossera w miejscu zniszczonego w trakcie pożaru Domu Źródlanego 14 grudnia 1895 r. Obiekt składa się z dwóch części połączonych halą spacerową. Dom zdrojowy jest zaakcentowany wieżą zegarową o wysokości 46 metrów. Taras przed domem zdrojowym ma ponad 160 metrów długości
  • pijalnia wód mineralnych – sztuczna grota znajduje się przed Domem Zdrojowym
  • hala spacerowa, drewniana o długości 80 metrów, najdłuższa na Dolnym Śląsku

Świeradów Zdrój – Czerniawa

Kościół pod wezwaniem Podwyższenia Krzyża (Świeradów Zdrój – Czerniawa)

• kościół par. pw. Podwyższenia Krzyża, ul. Główna 8, z l. 1934-37
• plebania z łącznikiem (galeria)
• dom nr 12, ul. Główna, z 1765 r.
• „Czarci Młyn” wodny z systemem hydroenergetycznym i wyposażeniem, został zbudowany ok. 1890 roku. Do ok. 1951 roku młyn był napędzany kołem wodnym, jednym z nielicznych zachowanych w regionie. Wyposażenie młyna jest oryginalne, nie ulegało zmianie i jest ono typowe dla młynów gospodarczych z przełomu XIX i XX wieku

inne zabytki:

Kościół pod wezwaniem świętego Józefa

• kościół pod wezwaniem świętego Józefa – został wybudowany z inicjatywy hrabiny Marii von Schaffgotsch w latach 1898-1899. Swoją nazwę kościół zawdzięcza ołtarzowi poświęconemu św. Józefowi przeniesionemu ze starej kaplicy, która tworzy integralną część obecnego kościoła. Kaplica w Świeradowie powstała już w roku 1785, poświęconą rok później pod wezwaniem św. Jana Nepomucena
• łazienki Leopolda, powstały przy górnym źródle w latach 1838-1839. Budynek jest w kształcie czworoboku, przebudowany po pożarze w 1881 roku, w trakcie temu dobudowano drugie piętro. Budynek przeszedł również modernizację w roku 1908. Obecnie w budynku mieści się Centrum Reumatologii Goplana, ul. Marszałka J. Piłsudskiego 16
• zakład kuracji borowinowej (dawniej Łazienki Marii), powstał w 1904 roku. W budynku można korzystać z zabiegów borowinowych. Znajdowało się tu 12 kabin do całkowitych

kąpieli, poczekalnia, dwie kadzie i zbiornik do parowania kory, później również kotłownia, zbiornik na wodę mineralną i pralnia parowa

• schronisko Na Stogu Izerskim – Schronisko znajdujące się na Stogu Izerskim zostało oddane do użytku 24 października 1924 roku. Jest ono wybudowane w charakterystycznym śląsko-łużyckim stylu.

Turystyka[edytuj]

Kolej gondolowa „Stóg Izerski”

Świeradów-Zdrój jest typowo turystyczną miejscowością nastawioną głównie na kuracjuszy i narciarzy. Jest tu dobrze rozwinięta baza noclegowo-hotelowa. W mieście znajduje się bogata oferta organizowanych corocznie imprez kulturalno-rozrywkowych. Dodatkowo można wypełniać czas wolny pobytem na jednym z basenów, kortach tenisowych, terenach do jazdy konnej itp. Natomiast zimą są do dyspozycji dwa tory saneczkowe, oraz sześć wyciągów narciarskich, a także całoroczna kolej gondolowa na Stóg Izerski.

Ośrodek Ski & Sun Świeradów-Zdrój[edytuj]

Na północnym zboczu Stogu Izerskiego działa Ośrodek Ski & Sun Świeradów-Zdrój z koleją gondolowa „Stóg Izerski” o długości 2171 m^[11] i trasą narciarską/downhillową o długości 2500 m.

Szlaki[edytuj]

Tutaj zaczyna się, ciągnący się przez całe Sudety – Główny Szlak Sudecki im. Mieczysława Orłowicza. Stąd też wychodzą trasy w stronę: Szklarskiej Poręby i Karkonoszy; Karłowa i Gór Stołowych. Turyści preferujący krótkie górskie wypady, z przyjemnością wybiorą się trasami spacerowymi, w stronę górujących nad Świeradowem Stogu Izerskiego lub Sępiej Góry, na której według legend znajdować się miała pogańska świątynia. Ciekawymi miejscami turystycznymi, w których notabene również znajdować się miały pogańskie świątynie, są Babia Przełęcz, zwana inaczej Polaną Czarownic oraz (znajdujące się bliżej wsi Kopaniec) Ciemny Wądół i Sowi Kamień na zachodnim zboczu Ciemniaka.

Schronisko górskie na Stogu Izerskim

Lista szlaków turystycznych:

• → Główny Szlak Sudecki im. Mieczysława Orłowicza
• → Świeradów Zdrój → Stóg Izerski → Świeradów Zdrój
• → Świeradów-Zdrój → Schronisko PTTK na Stogu Izerskim → Polana Izerska → Przednia Kopa → Wysoka Kopa → Izerske Garby → Kopalnia Stanisław → Wieczorny Zamek → Wysoki Kamień → Hutnicza Górka → Szklarska Poręba
• → Świeradów-Zdrój → Sępia Góra → Płókowy Mostek → Dolina Kwisy → Świeradów-Zdrój
• → Świeradów-Zdrój → Polana Izerska → Schronisko PTTK na Stogu Izerskim → Świeradów-Zdrój
• → Świeradów-Zdrój → Polana Izerska → Hala Izerska → Chatka Górzystów
• → Świeradów-Zdrój → Zajęcznik → Czerniawa-Zdrój → Dolina Czarnego Potoku → Świeradów-Zdrój
• → Świeradów-Zdrój → Zajęcznik → Świeradów-Zdrój
• → Świeradów-Zdrój → Stóg Izerski → Smrek

W Wikimedia Commons znajdują się multimedia związane z tematem: Kolej gondolowa na Stóg

Mini Muzeum Szachów[edytuj]

To niewielka wystawa poświęcona tej grze. Można w niej oglądać zabytkowe zbiory szachownic, figur, a także literatury poświęconej temu szlachetnemu sportowi.

 Zobacz też: Czarci Młyn w Świeradowie-Zdroju.

Gospodarka[edytuj]

Obecnie Świeradów-Zdrój opiera się głównie na turystyce Szczególnie obecnie jest dużo turystów z Niemiec (głównie emerytów) stąd też w mieście można spotkać się zarówno z polskimi szyldami, jak i niemieckimi.^{[potrzebny przypis]} O nastawieniu na turystykę świadczy o tym duża liczba hoteli, lokalizacja miasta i funkcja uzdrowiskowa miasta. W mieście głównie na obrzeżach działają również niewielkie zakłady przemysłowe (m.in. tartak). W centrum znajduje się duża liczba sklepów, salonów SPA jak MedicSPA, instytucji usługowych i gastronomicznych.

Transport[edytuj]

Dawna stacja kolejowa Świeradów Zdrój

Przez miasto prowadzą dwie drogi wojewódzkie:

• droga wojewódzka nr 361 (przez Czerniawę-Zdrój)
• droga wojewódzka nr 404

W mieście znajduje się przystanek PKS, z którego można dojechać głównie do pobliskich miast, ale również są połączenia dalekobieżne (np. do Wrocławia).

16 czerwca 2016 w mieście uruchomiono bezpłatną komunikację miejską^[12]. Latem 2016 łączyła ona w weekendy miasto ze Szklarską Porębą (2 połączenia dziennie), a od 5 listopada z miejscowością Nové Město pod Smrkem (4 połączenia w weekendy).

Do miasta prowadzi nieczynna obecnie linia kolejowa. Znajduje się tu również budynek dawnej stacji kolejowej, używany obecnie głównie do celów mieszkalnych i planowany do przekształcenia w centrum kulturalno-muzealne^[13]. 31 października 1909 roku została uruchomiona linia kolejowa Mirsk – Świeradów Zdrój (linia D29-336). 12 lutego 1996 r. o godzinie 17.00 wyjechał ze stacji ostatni pociąg osobowy w kierunku Gryfowa Śląskiego^[14]. Do 1 stycznia 1997 do miasta kursowały pociągi towarowe.

 Osobny artykuł: Świeradów Zdrój (ładownia kolejowa).

Oświata[edytuj]

• Szkoły podstawowe:
  • Szkoła Podstawowa nr 1 im. Marii Skłodowskiej-Curie w Miejskim Zespole Szkół
  • Szkoła Podstawowa nr 2 im. Jana Pawła II
• Gimnazja:
  • Gimnazjum im. Ratowników Górskich w Miejskim Zespole Szkół
• Inne:
  • Szkoła Podstawowa w Zespole Szkół Specjalnych przy Szpitalu Uzdrowiskowym dla Dzieci
  • Gimnazjum w Zespole Szkół Specjalnych przy Szpitalu Uzdrowiskowym dla Dzieci

Sport[edytuj]

• Ośrodek Ski & Sun Świeradów-Zdrój
• stadion miejski
• kręgielnia
• dwie hale sportowe (w Miejskim Zespole Szkół i w hotelu Malachit)
• cztery baseny kryte (w hotelu Malachit, domu wypoczynkowym Magnolia, domu kuracyjnym Leo oraz Berliner)
• dwie siłownie (w hotelu Malachit i w Miejskim Zespole Szkół)
• SkatePark (przy stadionie miejskim)

Kultura[edytuj]

Imprezy cykliczne:

• Zlot pojazdów zabytkowych IKAR
• Bike Maraton
• Zlot pojazdów amerykańskich UsaShow
• Europejskie Spotkania Młodych Muzyków

 Osobny artykuł: Muzeum Górnictwa Uzdrowiskowego w Świeradowie-Zdroju.

Pochodzenie nazwy miasta[edytuj]

W przeszłości miejscowość miała następujące nazwy^[15]:

• Flinsberg (1524),
• Flinssberg (1668),
• Bad Flinsberg (1782),
• Wieniec Zdrój^[16] (1945) - jako nazwa stacji kolejowej występuje również nazwa Włyńsk^[17].

Nazwa Świeradów Zdrój została nadana w 1946. Wywodzi się od imienia słowackiego świętego Świerada. Według innych źródeł ma ona związek z otaczającymi miasto lasami świerkowymi oraz źródłami wód radonowych.^[7]

Kontrowersje w sprawie nazwy[edytuj]

Nazwy miejscowości i ich części ustalane są przez Ministra Spraw Wewnętrznych i Administracji, który, po zasięgnięciu opinii Komisji Nazw Miejscowości i Obiektów Fizjograficznych, publikuje wykazy nazw oraz ogłasza ich zmiany w Dzienniku Ustaw. Tak ustalone nazwy są oficjalnymi nazwami urzędowymi. Wszystkie inne formy nazw są nazwami potocznymi.

Nazwa miejscowości Świeradów-Zdrój pisana z łącznikiem (dywizem) jest właśnie formą zatwierdzoną urzędowo. Forma nazwy pisana bez łącznika, tzn. Świeradów Zdrój, jest natomiast formą potoczną. Do niedawna forma Świeradów Zdrój była jednak podawana jako poprawna przez słowniki języka polskiego (np. przez „Nowy słownik ortograficzny PWN”). Powstawał przez to rozdźwięk pomiędzy formą urzędową nazwy tego miasta a formą słownikową. Jednak te różnice przestały istnieć w 2004 roku. Wtedy to Rada Języka Polskiego uchwaliła, że dwuczłonowe nazwy wszystkich miejscowości z członem „Zdrój” występującym na drugim miejscu należy pisać z łącznikiem, co znaczy, że również z językowego punktu widzenia obecnie jedynie poprawną formą jest Świeradów-Zdrój.

Współpraca międzynarodowa[edytuj]

Ta sekcja od 2011-10 wymaga zweryfikowania podanych informacji. Należy podać (wiarygodne) źródła, najlepiej w formie dokładnych przypisów bibliograficznych. Część lub nawet wszystkie informacje w sekcji mogą być nieprawdziwe. Jako pozbawione źródeł mogą zostać zakwestionowane i usunięte. Dokładniejsze informacje o tym, co należy poprawić, być może znajdują się w dyskusji tej sekcji. Po wyeliminowaniu niedoskonałości należy usunąć szablon {{Dopracować}} z tej sekcji.

Miasta i gminy partnerskie:

• Odder (Dania)
• Seifhennersdorf (Niemcy)
• Jindřichovice pod Smrkem (Czechy)
• Jilemnice (Czechy)
• Mirsk (Polska)
• Nové Město pod Smrkem (Czechy)
• Lázně Libverda (Czechy)

Znane osoby związane ze Świeradowem-Zdrojem[edytuj]

• Johann Gottlieb Wolstein – pionier weterynarii w krajach niemieckojęzycznych
• Rudolf Bahro – niemiecki filozof, publicysta i polityk

Zobacz też[edytuj]

• Parafia Podwyższenia Krzyża Świętego w Świeradowie-Zdroju
• Parafia św. Józefa w Świeradowie-Zdroju
• Park Zdrojowy w Świeradowie-Zdroju
• Czerniawa-Zdrój
• Flins
• Nazwy miejscowości z członem Zdrój

Przypisy

Linki zewnętrzne[edytuj]

Wikimedia Commons ma galerię ilustracji związaną z tematem: Świeradów-Zdrój

• Galerie zdjęć
• Oficjalna strona miasta
• Mini Muzeum Szachów
• Flinsberg (niem.) w Słowniku geograficznym Królestwa Polskiego. T. II: Derenek – Gżack. Warszawa, 1881.

p • d • e Miasta województwa dolnośląskiego Bardo • Bielawa • Bierutów • Bogatynia • Boguszów-Gorce • Bolesławiec • Bolków • Brzeg Dolny • Bystrzyca Kłodzka • Chocianów • Chojnów • Duszniki-Zdrój • Dzierżoniów • Głogów • Głuszyca • Góra • Gryfów Śląski • Jawor • Jaworzyna Śląska • Jedlina-Zdrój • Jelcz-Laskowice • Jelenia Góra • Kamienna Góra • Karpacz • Kąty Wrocławskie • Kłodzko • Kowary • Kudowa-Zdrój • Lądek-Zdrój • Legnica • Leśna • Lubań • Lubawka • Lubin • Lubomierz • Lwówek Śląski • Mieroszów • Międzybórz • Międzylesie • Milicz • Mirsk • Niemcza • Nowa Ruda • Nowogrodziec • Oborniki Śląskie • Oleśnica • Olszyna • Oława • Piechowice • Pieńsk • Pieszyce • Piława Górna • Polanica-Zdrój • Polkowice • Prochowice • Prusice • Przemków • Radków • Siechnice • Sobótka • Stronie Śląskie • Strzegom • Strzelin • Syców • Szczawno-Zdrój • Szczytna • Szklarska Poręba • Ścinawa • Środa Śląska • Świdnica • Świebodzice • Świeradów-Zdrój • Świerzawa • Trzebnica • Twardogóra • Wałbrzych • Wąsosz • Węgliniec • Wiązów • Wleń • Wojcieszów • Wołów • Wrocław • Zawidów • Ząbkowice Śląskie • Zgorzelec • Ziębice • Złotoryja • Złoty Stok • Żarów • Żmigród Portal:Województwo dolnośląskie • Wikiprojekt:Dolny Śląsk

p • d • e Powiat lubański Miasta Leśna • Lubań • Olszyna • Świeradów-Zdrój Gminy miejskie Lubań • Świeradów-Zdrój Gminy miejsko-wiejskie Leśna • Olszyna Gminy wiejskie Lubań • Platerówka • Siekierczyn