Tworzenie stron internetowych

Ten artykuł dotyczy miasta w woj. dolnośląskim. Zobacz też: inne miejscowości o tej nazwie.

Szczytna
Panorama Szczytnej
Herb Szczytnej
Państwo	Polska
Województwo	dolnośląskie
Powiat	kłodzki
Gmina	Szczytna gmina miejsko-wiejska
Prawa miejskie	1973
Burmistrz	Marek Szpanier
Powierzchnia	80,38 km²
Populacja (30.06.2016) • liczba ludności • gęstość	5 278[1] 65,7 os./km²
Strefa numeracyjna	74
Kod pocztowy	57-330
Tablice rejestracyjne	DKL
Położenie na mapie powiatu kłodzkiego Szczytna
Położenie na mapie województwa dolnośląskiego Szczytna
Położenie na mapie Polski Szczytna
50°24′47″N 16°26′50″E/50,413056 16,447222
TERC (TERYT)	0208144
SIMC	0984597
Urząd miejski ul. Wolności 42 57-330 Szczytna
Multimedia w Wikimedia Commons
Strona internetowa
BIP

Kościół św. Jana Chrzciciela

Zabytkowy dom przy ul. Wolności 7

Fontanna przy ul. Wolności

Rzeźba św. Jana Nepomucena w Szczytnej

Szczytna (do 1945 niem. Rückers) – miasto w woj. dolnośląskim, w powiecie kłodzkim, siedziba gminy miejsko-wiejskiej Szczytna^[2]. Położone jest u podnóża Gór Stołowych, nad Bystrzycą Dusznicką.

Ośrodek przemysłowo-usługowy i turystyczno-krajoznawczy. Przemysł metalowy i drzewny, do 2012 funkcjonowała także huta szkła gospodarczego i szlifiernia kryształów. Przez miasto przebiega trasa międzynarodowa E67 i linia kolejowa Kudowa-Zdrój – Kłodzko.

Według danych z 31 marca 2011 r. miasto miało 5344 mieszkańców.

Położenie[edytuj]

Według danych z 1 stycznia 2011 r. powierzchnia miasta wynosiła 80,38 km²^[3].

Przez miejscowość przepływają Bystrzyca Dusznicka, dopływ Nysy Kłodzkiej oraz lewy dopływ samej Bystrzycy Kamienny Potok.

Miejscowość należała do hrabstwa kłodzkiego. W latach 1975–1998 miasto administracyjnie należało do woj. wałbrzyskiego.

Historia[edytuj]

Pierwsze wzmianki o Szczytnej pochodzą z XIV w., kiedy to osada należała do państewka homolskiego, a jej rozwój związany był z handlem (położenie na szlaku bursztynowym) i rozwijającym się rzemiosłem, a później przemysłem. W XVI w. wraz z okolicznymi włościami zakupił ją znany w Europie lekarz i reformator religijny Jan Crato von Kraffstein i wtedy to została znacznie rozbudowana. Obok istniejącego już folwarku powstał tartak, młyn, browar i wiele zakładów rzemieślniczych. W XVII w. wybudowano pierwszą hutę szkła. W dokumencie z 1347 r. Szczytna występuje pod nazwą Rukers i pod zbliżoną nazwą – Rückers – dotrwała do końca II wojny światowej. Polscy osadnicy początkowo używali spolszczonej formy nazywając dzisiejszą Szczytną Rucewem (stacja kolejowa nosiła krótko nazwę Ruchock). Obecna nazwa została administracyjnie zatwierdzona 7 maja 1946^[4]. Przeszłość pozostawiła Szczytnej nieco zabytków, które warte są obejrzenia i zapoznania się z ich historią.

Od 2007 w Szczytnej działa Bractwo Rycerskie Matki Bożej Królowej Pokoju, stowarzyszenie katolickie i regionalne wspierające inicjatywy promujące gminę oraz skupione m.in. na zachowaniu dziedzictwa narodowego i kulturowego poprzez materialną troskę o zabytki na terenie Szczytnej oraz popularyzację historii miejscowości i miejsc na terenie Gminy Szczytna.

W 2014 miejscowa Huta Szkła Kryształowego „Sudety” została zamknięta, budynki fabryczne wyburzono.

Demografia[edytuj]

Piramida wieku mieszkańców Szczytnej w 2014 roku ^[1].

Zabytki[edytuj]

Według rejestru Narodowego Instytutu Dziedzictwa na listę zabytków wpisane są^[5]:

• kościół par. pw. św. Jana Chrzciciela, barokowy z l. 1721-23, przebudowany w l. 1907-08
• cmentarz przykościelny
• kaplica św. Anny, Batorów, z XVIII w.
• zespół zamkowy, z XIX w., z neogotyckim Zamkiem Leśna (obecnie Dom Pomocy Społecznej dla Dzieci), z lat 1832–1838, przebudowany pod koniec XIX w.

 Osobny artykuł: Zamek Leśna.

Zamek ten na górze Szczytnik jest największą atrakcją turystyczną. Dawna jego nazwa Burg Waldstein (dosłownie: Zamek "Leśny Kamień") dobrze oddawała charakter neogotyckiej budowli. Wkomponowany w skały góruje nad Szczytną. Obok zamku jest obecnie urządzony punkt widokowy – stąd roztacza się wspaniała panorama gór i Obniżenia Dusznickiego, w którym leży Szczytna.

Inne zabytki Szczytnej znajdują się już w samym mieście:

• przede wszystkim odnowiony, barokowy kościół parafii św. Jana Chrzciciela. Wewnątrz kościoła cennymi zabytkami są ambona z 1748 r., figura Jana Chrzciciela w ołtarzu głównym, ołtarze boczne, stalle, konfesjonały. Jednym z artystów, którym kościół zawdzięcza swój wystrój był znany na ziemi kłodzkiej twórca Michael Klahr Starszy. Przed kościołem, wśród zachowanych tablic nagrobnych wyróżnia się grobowiec Hochbergów (budowniczych zamku), a także polonicum – tablica nagrobna z 1850 r. z polskim tekstem,
• fragment pręgierza umieszczony przed prowadzącymi do kościoła schodami,
• figura św. Jana Nepomucena w centrum miasta, nad rzeką Kamienny Potok,
• park, z pierwszej poł. XIX w.
• dom, ul. Wolności 7, z 1711 r.
• kamienny posąg św. Jana Nepomucena – w centrum miejscowości, przy skrzyżowaniu drogi krajowej nr. 8 z ul. Sienkiewicza, nieopodal rzeki Kamienny Potok. W dniu 10 marca 1983 roku figura została wpisana do rejestru zabytków pod numerem: 883/422 r.

Inne zabytki:

• dworzec kolejowy z 1890 r. Do zabytków można już też zaliczyć miejscową stację kolejową wybudowaną ok. 1890 r. i całą linię kolejową na trasie Polanica-Zdrój, przez Szczytną, Duszniki-Zdrój do Kudowy-Zdroju, która to trasa jest wyjątkowo urozmaicona. Podróżnych oczekują tu wysokie wiadukty, wspaniałe widoki gór rozpościerające się z okien wagonów, przejazd przez tunel.

Sport[edytuj]

W Szczytnej powstało Centrum Sportu Aktywnego Wypoczynku i Rehabilitacji Ruchowej. Przy istniejącej hali sportowej zostały wybudowane boiska ze sztuczną nawierzchnią do gry w piłkę ręczną, piłkę nożną, kort tenisowy, ścianka wspinaczkowa z parkiem linowym, plac zabaw i skateplaza z torem do nauki jazdy na wózkach inwalidzkich.
W roku 2009 w Szczytnej otwarto ogólnodostępne pole golfowe^[6]. Organizowane są tam turnieje i imprezy sportowe we współpracy z klubem golfowym Nebeská Rybná w Czechach^[6].

Struktury wyznaniowe[edytuj]

• Parafia Matki Bożej Królowej Pokoju w Szczytnej
• Parafia św. Jana Chrzciciela w Szczytnej
• Chrześcijański Zbór Świadków Jehowy Szczytna-Duszniki^[7]

Współpraca międzynarodowa[edytuj]

Miasta i gminy partnerskie:^[8]

• Międzychód
• Velké Poříčí
• Tegernheim
• Náměšť na Hané

Szlaki turystyczne[edytuj]

droga Szklary–Samborowice – Jagielno – Przeworno – Gromnik – Biały Kościół – Żelowice – Ostra Góra – Niemcza – Gilów – Piława Dolna – Góra Parkowa – Bielawa – Kalenica – Nowa Ruda – Przełęcz pod Krępcem – Tłumaczów – Radków – Skalne Wrota – Pasterka – Przełęcz między Szczelińcami – Karłów – Lisia Przełęcz – Białe Skały – Skalne Grzyby – Batorów – Skała Józefa – Duszniki-Zdrój – Schronisko PTTK „Pod Muflonem” – Stare Bobrowniki – Nowe Bobrowniki – Szczytna – Zamek Leśna – Polanica-Zdrój – Przełęcz Sokołowska – Łomnicka Równia – Huta – Bystrzyca Kłodzka – Igliczna – Międzygórze – Przełęcz Puchacza

Kamienna Góra – Wolarz – Szczytna – Chocieszów – Wambierzyce^[9]

Zobacz też[edytuj]

• Szczytno
• Szczyty
• Batorów
• Piekielna Góra (dzielnica Szczytnej)

Przypisy

Linki zewnętrzne[edytuj]

• Historia Miasta i Gminy Szczytna
• Rueckers w Słowniku geograficznym Królestwa Polskiego. T. IX: Pożajście – Ruksz. Warszawa, 1888.

p • d • e Miasta województwa dolnośląskiego Bardo • Bielawa • Bierutów • Bogatynia • Boguszów-Gorce • Bolesławiec • Bolków • Brzeg Dolny • Bystrzyca Kłodzka • Chocianów • Chojnów • Duszniki-Zdrój • Dzierżoniów • Głogów • Głuszyca • Góra • Gryfów Śląski • Jawor • Jaworzyna Śląska • Jedlina-Zdrój • Jelcz-Laskowice • Jelenia Góra • Kamienna Góra • Karpacz • Kąty Wrocławskie • Kłodzko • Kowary • Kudowa-Zdrój • Lądek-Zdrój • Legnica • Leśna • Lubań • Lubawka • Lubin • Lubomierz • Lwówek Śląski • Mieroszów • Międzybórz • Międzylesie • Milicz • Mirsk • Niemcza • Nowa Ruda • Nowogrodziec • Oborniki Śląskie • Oleśnica • Olszyna • Oława • Piechowice • Pieńsk • Pieszyce • Piława Górna • Polanica-Zdrój • Polkowice • Prochowice • Prusice • Przemków • Radków • Siechnice • Sobótka • Stronie Śląskie • Strzegom • Strzelin • Syców • Szczawno-Zdrój • Szczytna • Szklarska Poręba • Ścinawa • Środa Śląska • Świdnica • Świebodzice • Świeradów-Zdrój • Świerzawa • Trzebnica • Twardogóra • Wałbrzych • Wąsosz • Węgliniec • Wiązów • Wleń • Wojcieszów • Wołów • Wrocław • Zawidów • Ząbkowice Śląskie • Zgorzelec • Ziębice • Złotoryja • Złoty Stok • Żarów • Żmigród Portal:Województwo dolnośląskie • Wikiprojekt:Dolny Śląsk

p • d • e Gmina Szczytna Siedziba gminy: Szczytna Wsie Chocieszów • Dolina • Łężyce • Niwa • Słoszów • Studzienno • Wolany • Złotno Części miasta Batorów • Batorówek • Bobrowniki • Borek • Borowina • Bystra • Ocieszów • Piekielna Góra • Szczytnik • Szklana Góra

p • d • e Powiat kłodzki Miasta Bystrzyca Kłodzka • Duszniki-Zdrój • Kłodzko • Kudowa-Zdrój • Lądek-Zdrój • Międzylesie • Nowa Ruda • Polanica-Zdrój • Radków • Stronie Śląskie • Szczytna Gminy miejskie Duszniki-Zdrój • Kłodzko • Kudowa-Zdrój • Nowa Ruda • Polanica-Zdrój Gminy miejsko-wiejskie Bystrzyca Kłodzka • Lądek-Zdrój • Międzylesie • Radków • Stronie Śląskie • Szczytna Gminy wiejskie Kłodzko • Lewin Kłodzki • Nowa Ruda