Tworzenie stron internetowych

Ten artykuł dotyczy miasta. Zobacz też: inne znaczenia tego słowa.

Szubin
Rynek
Herb Szubina Flaga Szubina
Państwo	Polska
Województwo	kujawsko-pomorskie
Powiat	nakielski
Gmina	Szubin gmina miejsko-wiejska
Burmistrz	Artur Michalak
Powierzchnia	7,65 km²
Populacja (30.06.2016) • liczba ludności • gęstość	9 613[1] 1 253,2 os./km²
Strefa numeracyjna	(+48) 52
Kod pocztowy	89-200
Tablice rejestracyjne	CNA
Położenie na mapie powiatu nakielskiego Szubin
Położenie na mapie województwa kujawsko-pomorskiego Szubin
Położenie na mapie Polski Szubin
53°00′42″N 17°44′37″E/53,011667 17,743611
TERC (TERYT)	0410054
SIMC	0929612
Urząd miejski ul. Kcyńska 12 89-200 Szubin
Multimedia w Wikimedia Commons
Strona internetowa

Szubin (niem. Schubin) – miasto gminne należące do regionu Pałuk - jedno z najstarszych jego miasteczek, położone w powiecie nakielskim województwa kujawsko-pomorskiego. Od 1950 do 1998 miasto administracyjnie należało do województwa bydgoskiego. Miasto leży na zboczu rozległego wzniesienia (Dziewicza Góra), z którego widać jego panoramę. Przez Szubin przepływają dwie niewielkie rzeki Gąsawka oraz mniej znana Biała Struga, która częściowo płynie starym korytem Gąsawki.

Według danych z 31 grudnia 2016 r. miasto liczyło 9613 mieszkańców. Do 1975 r. miasto powiatowe.

Historia[edytuj]

Ruiny zamku Sędziwoja

Kościół pw. św. Marcina

Kościół pw. św. Anny

Budynek aministracyjny Zakładu Poprawczego

Początki miasta[edytuj]

Znaleziska urn oraz starych monet greckich świadczą, że osada ludzka istniała tutaj przed powstaniem państwa polskiego.

Ziemia szubińska obejmująca miasto i gminę Szubin, stanowi część Pałuk – regionu północno-wschodniej Wielkopolski. W średniowieczu na tej ziemi zamieszkiwał ród Pałuków, z którego najznaczniejszym był Sędziwój Pałuka z Szubina. Piastował on wiele wysokich stanowisk w kraju, m.in. był starostą bydgoskim, wielkopolskim i krakowskim, wojewodą kaliskim oraz za panowania Ludwika Węgierskiego był jednym z regentów Królestwa Polskiego.

Sędziwój Pałuka jest również historycznym założycielem Szubina w XIV wieku. Z tego też okresu pochodzą resztki ruin zamku szubińskiego. Pierwsze wzmianki historyczne o Szubinie pochodzą z 1365 r. Datę tę przyjmuje się jako datę powstania miasta.

Miasto Szubin powstało obok zamku po prawej stronie Gąsawki. Pierwszymi jego mieszkańcami byli rzemieślnicy, którzy ze skór licznych w okolicznych puszczach zwierząt szyli dla mieszkańców zamku odzienie (kożuchy) zwane "szubami" – stąd prawdopodobnie pochodzi późniejsza nazwa Szubin, która powstała dopiero w XVI wieku. We wcześniejszych dokumentach spotykamy nazwy: Subyn, Subina, Schubini i Szubino.

Najstarszą istniejącą w mieście budowlą jest kościół pod wezwaniem św. Marcina, ufundowany przez dziedzica na zamku Sędziwoja w XIV wieku. Zbudowany jest w stylu późnogotyckim o jednej nawie. Jako beneficjum kościoła Sędziwój podarował wieś Wieszki.

Po zwycięskiej bitwie pod Grunwaldem w Szubinie przebywał król Władysław Jagiełło goszczony przez Macieja z Wąsosza.

W okresie panowania króla Kazimierza Wielkiego sadzono w Szubinie szczepy winne, stąd zachowała się do dzisiaj nazwa ulicy Winnica.

Szubin był niegdyś miastem szlacheckim i poza zamkiem nie posiadał murów obronnych. Przy końcu XIV wieku dziedzicami Szubina zostali Łabiszyńscy, później – aż do XVII wieku – Czarnkowscy. W roku 1645 właścicielem Szubina był Krzysztof Opaliński, który nadał miastu liczne przywileje. Następnie Szubin należał do Konarzewskiego, Józefa Złotnickiego, księżnej Teofili Wiśniowieckiej i do Mycielskich. Stanisław Mycielski rozszerzył prawa miasta nadane przez Opalińskiego. Później Szubin przeszedł w ręce niemieckie.

Od rozbiorów do 1945[edytuj]

I rozbiór Polski w 1772 r. pozostawił Szubin w granicach Rzeczypospolitej, jednak już rok później, w 1773 r. król pruski drogą dodatkowej aneksji włączył Szubin do swojego państwa. W okresie 1807-1815 miasto należało do Księstwa Warszawskiego, by następnie znowu znaleźć się w granicach Prus. W roku 1818 Szubin został miastem powiatowym, a w roku 1835 otrzymał sąd okręgowy. Powstały wówczas drogi bite do Bydgoszczy, Nakła, Żnina i Kcyni.

Polscy mieszkańcy Szubina brali czynny udział w powstaniach: kościuszkowskim, listopadowym i styczniowym. W czasie insurekcji w 1794 r., a zwłaszcza w jej schyłkowym okresie (październik-listopad), w regionie Szubina operował oddział płk. Krupeckiego, który toczył walki zaczepne z pacyfikującymi powstanie kolumnami pruskimi^[2]. Z kolei w 1848 r., podczas Wiosny Ludów, miasto było widownią zaburzeń i ruchów wolnościowych. Jednym z liderów ówczesnego ruchu społecznego w Szubinie był ks. Jan Komasiński. W okresie rządów Ottona von Bismarcka o utrzymanie polskości walczyły polskie stowarzyszenia kościelne i świeckie (np. Chór "Halka", Towarzystwo Gimnastyczne "Sokół" i inne).

Początek roku 1919 przyniósł usunięcie władzy pruskiej z Szubina i ziemi szubińskiej, wywalczone przez powstańców wielkopolskich. Długie i krwawe walki, decydujące o powodzeniu całego powstania, toczyły się pod Szubinem, Rynarzewem (bitwa o pociąg pancerny) i na linii Noteci. Dowódcą grupy północnej wojsk powstańczych, która odniosła zwycięstwo w walkach o Szubin, był gen. Kazimierz Grudzielski. W okresie międzywojennym miasto i gmina Szubin należały najpierw do województwa poznańskiego, później (od 1938) pomorskiego.

W 1939 miasto zostało zajęte przez wojska niemieckie, a następnie włączone bezpośrednio do III Rzeszy. Administracja hitlerowska nadała miastu nową nazwę – Altburgund. Niemcy utworzyli w Szubinie obóz jeniecki dla aliantów: Francuzów, Brytyjczyków i Amerykanów. Przebywało w nim ogółem 20 tys. jeńców, jednorazowo po 5 tys. W obozie przebywał pułkownik John Waters, zięć amerykańskiego generała Georga Pattona^[3].

W wyniku terroru stosowanego wobec ludności polskiej, wysiedleń i powołań do armii w czasie II wojny światowej zginęło łącznie ok. 500 osób z Szubina i powiatu. 21 stycznia 1945 r. w wyniku ofensywy wojsk radzieckich zakończyła się okupacja hitlerowska.

W latach 1954-1972 Szubin był głównym ośrodkiem tzw. Gromady Szubin, czyli najmniejszej jednostki podziału terytorialnego w PRL. 1 stycznia 1973 r., na mocy nowej reformy administracyjnej, utworzono gminę Szubin, która weszła w skład powiatu szubińskiego. Od 1999 r. gmina Szubin to część powiatu nakielskiego.

21 czerwca 2015 na szubińskim Rynku odsłonięto statuę Pelikana.

Z Szubina pochodzą m.in. antropolog kulturowy, prof. Waldemar Kuligowski, muzycy rockowego zespołu Something Like Elvis oraz członek Szarych Szeregów Zenon Erdmann.

Demografia[edytuj]

• Piramida wieku mieszkańców Szubina w 2014 roku^[1].

Zabytki[edytuj]

• gotycki kościół św. Marcina (XIV, XIX w.) z Kaplicą Jagiellońską (XVI w.)
• Schrony Armii „Poznań” z 1939 r.
• drewniany cmentarny kościół św. Małgorzaty z 1748
• ruiny zamku Sędziwoja Pałuki z XIII/XIV w.

Religia[edytuj]

Parafie rzymskokatolickie[edytuj]

• Parafia św. Andrzeja Boboli w Szubinie
• Parafia św. Marcina Biskupa w Szubinie

Inne[edytuj]

• Świadkowie Jehowy^[4]

Zobacz też[edytuj]

• Muzeum Ziemi Szubińskiej w Szubinie
• Cmentarz żydowski w Szubinie
• Szubin (stacja kolejowa)
• Oflag 64
• Oflag XXI-B

Przypisy

Linki zewnętrzne[edytuj]

• Szubin w Słowniku geograficznym Królestwa Polskiego. T. XII: Szlurpkiszki – Warłynka. Warszawa, 1892.
• Praca zbiorowa pod redakcją Mariana Biskupa: Dzieje Szubina (pol.). W: Kujawsko-Pomorska Biblioteka Cyfrowa [on-line]. Bydgoskie Towarzystwo Naukowe, Prace popularnonaukowe Nr 8, 1974. [dostęp 2016-07-08].
• Zabytki gminy Szubin na stronie Muzeum Ziemi Szubińskiej

p • d • e Powiat nakielski Miasta Kcynia • Mrocza • Nakło nad Notecią • Szubin Gminy miejsko-wiejskie Kcynia • Mrocza • Nakło nad Notecią • Szubin Gminy wiejskie Sadki