Tworzenie stron internetowych

Ten artykuł dotyczy miasta w Polsce. Zobacz też: inne znaczenia.

Tarnowskie Góry
Ratusz
Herb Tarnowskich Gór Flaga Tarnowskich Gór
Państwo	Polska
Województwo	śląskie
Powiat	tarnogórski
Gmina	gmina miejska
Aglomeracja	górnośląska
Prawa miejskie	1526
Burmistrz	Arkadiusz Czech
Powierzchnia	83,72 km²
Populacja (31.12.2016) • liczba ludności • gęstość	61 229[1] 731,4 os./km²
Strefa numeracyjna	(+48) 32
Kod pocztowy	42-600, 42-603 – 42-606, 42-609, 42-612 i 42-680
Tablice rejestracyjne	STA
Położenie na mapie województwa śląskiego Tarnowskie Góry
Położenie na mapie Polski Tarnowskie Góry
50°26′44″N 18°51′40″E/50,445556 18,861111
TERC (TERYT)	2413041
SIMC	0943813
Urząd miejski Rynek 4 42-600 Tarnowskie Góry
Multimedia w Wikimedia Commons
Informacje w Wikipodróżach
Wiadomości w Wikinews
Hasło w Wikisłowniku
Strona internetowa
BIP

Tarnowskie Góry (śl. Tarnowský Góry^[a][2]; niem. Tarnowitz; czes. Tarnovice^[3], też Tarnovské Hory; łac. Montes Tarnovicenses) – miasto w południowej Polsce, w województwie śląskim, siedziba powiatu tarnogórskiego, na północnym krańcu Górnośląskiego Okręgu Przemysłowego (GOP), historycznie na Górnym Śląsku.

W latach 1975–1998 miasto administracyjnie należało do województwa katowickiego.

W 2017 tarnogórska Kopalnia rud ołowiu, srebra i cynku wraz z systemem gospodarowania wodami podziemnymi została wpisana na listę światowego dziedzictwa UNESCO.

Położenie geograficzne[edytuj]

Tarnowskie Góry leżą na północ od Bytomia. Przez miasto przepływa m.in. Stoła (Lasowice, Sowice i Strzybnica), Drama (Repty Śląskie) i struga Pniowiec (dzielnica Pniowiec). Miasto leży na skraju Niziny i Wyżyny Śląskiej. Tarnowskie Góry są głównym miastem Garbu Tarnogórskiego.

Najwyższymi wzniesieniami są Sucha Góra (352 m n.p.m.) i Srebrna Góra (347 m n.p.m.) na południu miasta, a najniżej położone są dolina Stoły (254 m n.p.m.) oraz dolina jej dopływu – Granicznej Wody (255 m n.p.m.) w północnej części miasta.

Miasto od Bytomia dzieli 12 km, od Gliwic 22 km, od Katowic 25 km, a od Lublińca 26 km.

Podział administracyjny[edytuj]

Miasto zajmuje obszar 83,47 km² (zajmując w przybliżeniu 13% powierzchni powiatu tarnogórskiego) i od 1998 składa się z 11 dzielnic^[4]:

Śródmieście – Centrum

Stare Tarnowice

Opatowice

Repty Śląskie

Osada
Jana

Bobrowniki Śląskie-Piekary Rudne

Rybna

Strzybnica

Sowice

Lasowice

Pniowiec

Dzielnice Tarnowskich Gór

Granice[edytuj]

Tarnowskie Góry graniczą z:

• Bytomiem na południu,
• Radzionkowem na południowym wschodzie,
• Nakłem Śląskim w gminie Świerklaniec na wschodzie,
• Miasteczkiem Śląskim na północnym wschodzie,
• Mikołeską, Boruszowicami i Hanuskiem w gminie Tworóg na północnym zachodzie,
• Miedarami, Laryszowem i Ptakowicami w gminie Zbrosławice na zachodzie.

Kody pocztowe[edytuj]

Środowisko naturalne[edytuj]

Alejka w zespole przyrodniczo-krajobrazowym „Park w Reptach i Dolina Dramy”

Według danych z 2002 Tarnowskie Góry mają obszar 83,47 km², w tym: użytki rolne 36%, użytki leśne 39%^{[potrzebny przypis]}.

Klimat[edytuj]

Tarnowskie Góry leżą w obrębie śląsko-krakowskiej dzielnicy klimatycznej. Charakteryzuje ją przewaga wpływów oceanicznych nad kontynentalnymi oraz sporadyczne oddziaływanie docierających tu od południowego zachodu przez Bramę Morawską mas powietrza zwrotnikowego. Docierają tu również zimne masy powietrza arktycznego z północy – głównie w chłodnej połowie roku. Średnia temperatura roczna wynosi 7,7 °C, zaś suma opadów atmosferycznych wynosi 699 mm w ciągu roku. Okres wegetacyjny trwa w Tarnowskich Górach średnio 246 dni^[5].

Przyroda[edytuj]

Parki i ochrona przyrody:

Rezerwaty przyrody:

W mieście występują 123 pomniki przyrody (122 przyrody ożywionej i 1 nieożywionej), m.in.:

• Kasztan jadalny – rosnący w ogrodzie plebanii parafii pw. św. Mikołaja w Reptach, który ma 25 m wysokości i 7,3 m obwodu u podstawy pnia. Jest najstarszym okazem tego gatunku w Europie Środkowej (liczy 260 lat)^{[potrzebny przypis][A w którym roku liczył 260 lat?]}.
• Lipa drobnolistna – pomnik przyrody o obwodzie 4,70 metrów w Gródku Rycerskim w Starych Tarnowicach.
• Głaz narzutowy pochodzenia skandynawskiego przy wejściu do Parku Miejskiego.
• Park Kunszt obejmujący 10 pomnikowych drzew z gatunku lipa drobnolistna.

Historia[edytuj]

 Osobny artykuł: Historia Tarnowskich Gór.

Widok miasta Tarnowskie Góry w I poł. XVIII wieku – rysunek Friedriecha Bernharda Wernhera

Tarnowskie Góry na jednej z najstarszych map ziemi tarnogórskiej autorstwa I. W. Wielanda z 1736 roku

Historia miasta jest związana z wydobyciem rud srebra, ołowiu, a później również cynku. Według legendy, pierwszą bryłę kruszcu srebronośnego wyorał chłop Rybka ok. 1490 r., co w 1612 r. w swoim dziele Officina ferraria zanotował Walenty Roździeński następującymi słowami „Srebrny kruszec w Bytomiu, na górach wnet nastał, Iny zasię od kruszca w mili zalanego,, Naleziony przez chłopa Rybkę niejakiego.”^[6] Od tego czasu na teren dzisiejszego miasta zaczęli przybywać osadnicy, powstawały pierwsze osady górnicze.

Ówczesny właściciel ziem, Jan II Dobry, książę opolsko-raciborski, oraz margrabia Jerzy von Ansbach w 1526 nadali powstającemu miastu przywilej wspierający górnictwo, tj. „akt wolności górniczej”. W tym samym roku Tarnowskie Góry uzyskały prawo górnicze, a dwa lata później ogłoszony został tzw. Ordunek Gorny. Jest to okres szybkiego rozwoju górnictwa rud srebronośnych oraz miasta, w którym równie intensywnie rozwija się handel i rzemiosło. Wybudowano wtedy wiele istniejących do dziś kamienic.

W połowie XVI w. Tarnowskie Góry były największym ośrodkiem górnictwa kruszcowego na Górnym Śląsku. Wielu zwolenników znalazła tu reformacja. Jej utrwalenie nastąpiło po śmierci Jana II Dobrego (1532), kiedy miasto przeszło pod panowanie Hohenzollernów. W 1529 protestanci wybudowali pierwszy drewniany kościół, a dwa lata później na jego miejscu – murowany.

W 1531 utworzono szkołę ariańską (braci polskich), której rektorem na przeł. XVI i XVII w. był Daniel Franconius, wybitny ariański pedagog i poeta. Świetności miasta kres położyła wojna trzydziestoletnia (1618-1648). W 1676 w Tarnowskich Górach wybuchła zaraza, która ustąpiła po procesji błagalnej do Piekar. Na pamiątkę tego zdarzenia tarnogórzanie zobowiązali się udawać corocznie w niedzielę po 2 lipca do Sanktuarium Matki Boskiej Piekarskiej. Tradycja ta trwa do dzisiaj.

16 grudnia 1740 wkroczeniem wojsk pruskich na Śląsk rozpoczęły się wojny śląskie. Po zakończeniu pierwszej z nich w 1742 miasto przeszło spod panowania austriackiego pod pruskie. W latach 80. XVIII w. powstała z inicjatywy Fryderyka Wilhelma von Redena rządowa kopalnia i huta „Fryderyk” – nazwana od królewskiego imienia, w której w 1788 uruchomiono pierwszą na kontynencie europejskim, sprowadzoną z Anglii, maszynę parową do odwadniania wyrobisk górniczych.

W 1803 otwarto pierwszą szkołę górniczą, kilkanaście lat później wydrążono nową sztolnię „Fryderyk”, założono drukarnię, wybrukowano Rynek oraz ul. Krakowską i Lubliniecką (obecnie ul. Opolska), założono nowe fabryki i hutę żelaza, rozpoczęto budowę wodociągów miejskich. Również wtedy powstała Spółka Bracka jako instytucja ubezpieczająca górników. W 1857 uruchomiono pierwszą linię kolejową do Opola. Rozwój miasta przypieczętowało powstanie w 1873 Starostwa Tarnogórskiego.

Podczas plebiscytu mieszkańcy miasta prawie w 85% opowiedzieli się za Niemcami^[7][8], z kolei mieszkańcy powiatu opowiedzieli się za przynależnością do Polski – za Polską głosowało 62%, za przynależnością do Niemiec 38% (w tym prawie 10% tzw. emigrantów). W 1922 miasto włączono do Polski.

Na początku XX w. wyczerpały się zasoby rud i zakończyło się wydobycie kruszcu.

Nazwa miasta[edytuj]

Tarnowskie Góry wśród innych nazw śląskich miejscowości w urzędowym pruskim dokumencie z 1750 roku wydanym w języku polskim w Berlinie^[9].

Jest to staropolska nazwa komponowana, złożona z dwóch członów: Tarnowskie (co odpowiada we współczesnej polszczyźnie formie tarnowickie) oraz Góry (czyli staropolskiego gory, oznaczającego 'kopalnie').

Pierwszy człon pochodzi od nazwy średniowiecznej wsi Tarnowice, wchłoniętej później przez miasto (obecnie dzielnica Stare Tarnowice), której nazwa z kolei wywodzi się od staropolskiej nazwy osobowej (imienia) Tarn, ta zaś od staropolskiego tarna, czyli 'ciernia' dzikiego gatunku śliwy – tarniny^[10]. Zatem w języku polskim 'Tarnowskie Góry' to pierwotnie: gory = 'kopalnie' tarnowskie, ewentualnie tarnowickie, bo położone na gruntach właściciela 'Tarnowic'.

Niemcy zaadaptowali nazwę fonetycznie w sposób najprostszy z możliwych – modyfikacja formantu –ice w –itz – jako Tarnowitz^[11], co było zgodne z lokalnym, jeszcze średniowiecznym słowiańskim modelem nazewniczym (np. Gliwice → Gleiwitz) oraz realiami własnościowymi (miasto Tarnowskie Góry powstało na gruntach wsi Tarnowice). Czesi przyjęli ten sam tradycyjny, słowiański model, stąd w czeskojęzycznych dokumentach i piśmiennictwie (również naukowym) miasto ma nazwę Tarnovice, dopiero w nowszych czasach pojawia się równolegle sczechizowana forma Tarnovské Hory, urobiona z polskiej nazwy. Łacińskie zapisy nazwy miasta były tworzone z formy niemieckiej, bądź staropolskiej, np.: singularne Tarnovitium, Tarnomontium, czy pluralne Montes Tarnovicenses.

Niemiecki nauczyciel i krajoznawca Heinrich Adamy zalicza miasto do grupy miejscowości, których nazwy wywodzą się od staropolskiego słowa oznaczającego krzew tarniny lub 'tarni' określającego miejsce wegetacji tej rośliny – von tarn = Schwarzdorn, Schlehdorn (Prunus spinosa). W swojej wydanej w 1888 roku we Wrocławiu klasyfikacji nazw miejscowych na Śląsku, , jako pierwotną wymienia on staropolską formę Tarnowicz, podając jej znaczenie jako 'Schlehdornstadt' = 'miasto tarniny'^[11].

Na pierwszej mapie Śląska, którą w 1561 narysował Martin Helwig z Nysy, nazwa miasta brzmi Tarnowitz. Z kolei w pruskim urzędowym dokumencie z 1750 wydanym również w języku polskim w Berlinie przez Fryderyka Wielkiego miasto wymienione jest pośród innych śląskich miejscowości jako Tarnowskie Gory^[9].

W 1612 polską nazwę miejscowości Tarnowskie Góry wspomina Walenty Roździeński w swoim staropolskim poemacie o śląskim hutnictwie pt. Officina ferraria abo Huta i warstat z kuźniami szlachetnego dzieła żelaznego. W dziele opisuje on powstanie nazwy miasta oraz moment jego utworzenia za czasów Jana II Dobrego we fragmencie^[12]:

Zatym książę rozkazał, aby wysiekano On las a na tym miejscu miasto zbudowano. A stąd ludzie – zszedszy sie zewsząd – w krótkiej chwili, Robiąc kruszce, niemałe miasto zbudowali, Któremu od Tarnowic zaraz dali imię Tarnowskie Góry: to stąd, iż gruntu a ziemie Wielką sztukę od tej wsi sobie oderwali, Kędy prawie przednią część miasta zbudowali.

Proces powstania nazwy relacjonuje w podobny sposób Felix Triest w topograficznym opisie Górnego Śląska z 1865 roku, we fragmencie^[13]:

Die Stadt wurde auf dem Territorium des Dorfes Alt-Tarnowitz gegrundet und erhielt davon ihren Namen. Polnisch heist sie góry tarnowskie (Tarnowitzer Berge), wird aber gewohnlich nur góry genannt.

Co się tłumaczy:

Miasto zostało założone na terenie wsi Stare Tarnowice i stąd otrzymało swoją nazwę. Po polsku nazywa się góry tarnowskie (Tarnowitzer Berge), jest jednak zwyczajowo nazywane górami.

Polską nazwę Góry Tarnowskie w książce Krótki rys jeografii Szląska dla nauki początkowej wydanej w Głogówku w 1847 wymienił śląski pisarz Józef Lompa^[14].

Demografia[edytuj]

 Osobny artykuł: Ludność Tarnowskich Gór.

Dane z 31 grudnia 2016^[1]

• Piramida wieku mieszkańców Tarnowskich Gór w 2014 roku^[15]

Mieszkalnictwo[edytuj]

Osiedle Przyjaźń w Starych Tarnowicach

Tereny zabudowy wielorodzinnej zajmują 311,06 ha, w tym zabudowanych jest 42,37% powierzchni. Największy odsetek terenów mieszkaniowych skupia się w dzielnicy śródmiejskiej, a zwłaszcza w samym centrum miasta, jak również w jednostkach nazywanych umownie Śródmieście-Północny Zachód i Śródmieście-Południe. Wśród pozostałych dzielnic, największy odsetek terenów mieszkaniowych posiadają dzielnice: Lasowice, Osada Jana i Stare Tarnowice (dzięki osiedlu „Przyjaźń”).

Symbole miasta[edytuj]

W herbie obok złotego orlego skrzydła z herbu Jana II Dobrego, księcia opolskiego, górnośląskiego Piasta, znajduje się także pół czarnego orła z herbu Hohenzollernów, których przedstawicielem był Jerzy Fryderyk von Ansbach, nadający miastu herb w 1562 r. Młotki (pyrlik i żelozko) symbolizują górnictwo – główne zajęcie pierwszych mieszkańców miasta. Labry i klejnot nad hełmem stanowią jego udostojnienie^[16].

Flagę miasta tworzą obecnie barwy srebrna (biała), czarna i złota (żółta). Flaga nawiązuje do herbu^[17]. W okresie pruskim miasto używało flagi czarno-białej, wywodzącej się bezpośrednio od barw rodowych Hohenzollernów.

Na obecnie używanej pieczęci miejskiej widnieje herb miasta i jego nazwa otaczająca herb kołem. Pieczęcie te widnieją na dokumentach wydawanych przez reprezentantów władzy samorządowej Tarnowskich Gór.

Polityka[edytuj]

Burmistrz Tarnowskich Gór Arkadiusz Czech

Ratusz

Burmistrz[edytuj]

Urzędującym burmistrzem jest od 2006 Arkadiusz Czech. W wyborach samorządowych 2006 uzyskał w I turze wynik 23,68%, a w II – 51%^[18].

W kolejnych w 2010 uzyskał w I turze wynik 41,04%, a w II – 69,33%^[19]. Zarówno w wyborach w 2006, jak i w 2010 jego głównym przeciwnikiem w II turze był poprzedni burmistrz – Kazimierz Szczerba.

W 2014 z powodzeniem ubiegał się o reelekcję z wynikiem blisko 65% już w I turze^[20].

Tarnowskie Góry są największym pod względem liczby ludności miastem w Polsce, w którym władzę wykonawczą sprawuje burmistrz, a nie prezydent miasta.

Atrybutem burmistrza jest łańcuch z Herbem Wielkim Tarnowskich Gór wykonany z metalu barwy srebrnej; łańcuch używany jest podczas oficjalnych i uroczystych wystąpień.

Wiceburmistrzowie[edytuj]

Burmistrz Tarnowskich Gór ma dwóch zastępców (wiceburmistrzowie). Od 2006 są to:

• Piotr Skrabaczewski, zastępca burmistrza ds. gospodarczych^[21]
• Jolanta Tuszyńska, zastępca burmistrza ds. społecznych^[22]

Rada Miejska[edytuj]

 Osobny artykuł: Rada Miejska w Tarnowskich Górach.

W skład Rady Miejskiej w Tarnowskich Górach wchodzi 23 radnych^[23]. Obecnym przewodniczącym Rady jest Tomasz Olszewski, a wiceprzewodniczącymi są Franciszek Nowak i Marek Jaworski. Wszyscy trzej wywodzą się z Inicjatywy Obywatelskiej Powiatu Tarnogórskiego^[23].

Miasta partnerskie[edytuj]

Herb	Miasto	Kraj
	Békéscsaba	Węgry
	Kutná Hora	Czechy
	Bernburg	Niemcy
	Méricourt	Francja

Gospodarka[edytuj]

Chemet S.A. Zakłady aparatury chemicznej

Tarnowskie Góry są jednym z 2 miast powiatowych w województwie śląskim (obok Cieszyna) oraz jednym z 17 miast w Polsce zaliczanych do klasy A pod względem atrakcyjności inwestycyjnej (dane Instytutu Badań nad Gospodarką Rynkową w Warszawie)^[24].

Ekologia[edytuj]

 Ta sekcja jest niekompletna. Jeśli możesz, rozbuduj ją.

Problemem ekologicznym jest zagrożenie ze strony zwałowisk odpadów niebezpiecznych po byłych zakładach chemicznych^[25].

W 2011 zaczęła działać Centralna Oczyszczalnia Ścieków (COŚ) znajdująca się w rejonie ulicy Grzybowej. Powstała ona w ramach pierwszego etapu projektu budowy w mieście systemu wodno-kanalizacyjnego^[26].

Transport[edytuj]

Ulica Obwodnica

Drogowy[edytuj]

Tarnowskie Góry leżą na skrzyżowaniu dróg krajowych:

• nr 11 (Kołobrzeg – Poznań – Ostrów Wielkopolski – Lubliniec – Tarnowskie Góry – Bytom)
• nr 78 (Chałupki – Wodzisław Śląski – Rybnik – Gliwice – Tarnowskie Góry – Jędrzejów)

Ponadto przez Tarnowskie Góry ma przebiegać droga ekspresowa S11 łącząca Pomorze ze Śląskiem^[27].

Jeden z nowych hybrydowych autobusów na dworcu autobusowym

Komunikacja miejska[edytuj]

W Tarnowskich Górach istnieje dobrze rozwinięta komunikacja miejska. Działa tu Międzygminny Związek Komunikacji Pasażerskiej, który obsługuje 57 linii autobusowych. Ponadto przez gminy należące do MZKP przebiega 10 linii obsługiwanych przez Komunikacyjny Związek Komunalny Górnośląskiego Okręgu Przemysłowego. Obsługę linii dla MZKP zapewnia PKM Świerklaniec, Nowak Transport oraz przewoźnicy prywatni.

30 kwietnia 2013 otwarty został nowy dworzec autobusowy z zadaszonym peronem, placem manewrowym oraz parkingiem dla kilkunastu autobusów. Wzdłuż ulicy Częstochowskiej wytyczono miejsca parkingowe pozwalające na zastosowanie tzw. systemu „park and ride”. Koszt projektu „Przystanek Europa – regionalne centrum obsługi pasażerskiej w Tarnowskich Górach” wyniósł 20,6 mln złotych, z czego 11 mln złotych wyniosło dofinansowanie ze środków Unii Europejskiej^[28].

Latem 2014 roku na ulice miasta wyjechały pierwsze autobusy hybrydowe firmy Volvo^[29].

Tarnowskie Góry nie mają i nigdy nie miały komunikacji trolejbusowej ani tramwajowej, choć w przypadku tej drugiej istniały w przeszłości plany przedłużenia linii z Piekar Śląskich przez Świerklaniec lub z Bytomia przez Stolarzowice do Tarnowskich Gór^[30][31].

Kolejowy[edytuj]

Dworzec Kolejowy w Tarnowskich Górach

 Osobny artykuł: Transport kolejowy w Tarnowskich Górach.

Tarnowskie Góry leżą na:

• szlaku Magistrali Węglowej (Gdynia – Inowrocław – Zduńska Wola Karsznice – Chorzew Siemkowice – Działoszyn- Herby Nowe – Tarnowskie Góry – Chorzów Batory)
• szlaku kolejowym Katowice – Lubliniec
• szlaku kolejowym Opole – Fosowskie – Tarnowskie Góry.

Miasto posiada zabytkowy dworzec kolejowy z 1888. Z zewnątrz posiada neoklasycystyczną kamieniarkę, lecz wewnątrz został on przebudowany w latach PRL-u. Gmach dworca w maju i czerwcu 2007 został dokładnie odrestaurowany i jest teraz jednym z najpiękniejszych budynków tego typu na Górnym Śląsku.

W pobliżu Tarnowskich Gór znajduje się jedna z największych stacji rozrządowych Europy, która osiąga długość kilku kilometrów od stacji w Miasteczku Śląskim do stacji w Tarnowskich Górach. Ważnym historycznym wydarzeniem był rozruch jednej z pierwszych w Europie maszyn parowych, w 1788 (drugiej na świecie).

Zmiany szlaków oraz dużo lepszy stan torów i trakcji na innych trasach, przyczynił się do dużego zmniejszenia częstotliwości jeżdżących przez Tarnowskie Góry pociągów towarowych, podobnie jak w przypadku pociągów pasażerskich.

Lotniczy[edytuj]

 Osobny artykuł: Port lotniczy Katowice-Pyrzowice.

W odległości ok. 20 km od Tarnowskich Gór znajduje się port lotniczy Katowice-Pyrzowice.

Ok. 15 km na północny zachód od miasta, w 2013 oddano do użytku śmigłowcowe lądowisko Brynek, które zarządzane jest przez Nadleśnictwo Brynek.

Zabytki i atrakcje turystyczne[edytuj]

Zabytkowa Kopalnia Srebra

Poczta

Altana w parku

Parowóz Tp1 stojący przy Zespole Szkół Techniczno-Usługowych

Parowóz Ty45-217 – pomnik przed Tarnogórskim zakładem taboru kolejowego

• Kopalnia rud ołowiu, srebra i cynku wraz z systemem gospodarowania wodami podziemnymi w Tarnowskich Górach
• Sztolnia Czarnego Pstrąga
• Zabytkowa Kopalnia Srebra
• Dzwonnica Gwarków
• Kościoły:
  • Kościół Zbawiciela
  • Kościół św. Apostołów Piotra i Pawła
  • Kościół św. Anny
  • Zespół klasztorny oo. Kamilianów:
    • Kościół NMP Uzdrowienia Chorych
    • Klasztor
    • Szpital
    • Park klasztorny z początku XIX w.
• Kolumna upamiętniająca synagogę, spaloną we wrześniu 1939
• Ratusz miejski
• Dom Cochlera (najstarsza w mieście apteka „Pod Aniołem”)
• Kamienice podcieniowe na Rynku
• Dom Sedlaczka (wraz z winiarnią i restauracją „Sedlaczek” oraz Muzeum Miejskim)
• Zabytkowe kamienice staromiejskie przy ulicach:
  • Krakowskiej, Józefa Piłsudskiego, Henryka Sienkiewicza, Powstańców Śląskich, Karola Miarki, Piastowskiej, Legionów, Bytomskiej, Jana Styczyńskiego, Strzeleckiej
• Dworek Goethego
• Budynki użyteczności publicznej:
  • Budynek Urzędu Miejskiego, dawna landratura przy ul. Sienkiewicza 2
  • I Liceum Ogólnokształcące im. Stefanii Sempołowskiej
  • II Liceum Ogólnokształcące im. Stanisława Staszica
  • Dworzec Kolejowy
  • Budynek Poczty
  • Gmach Sądu Rejonowego
  • Budynek Spółki Brackiej przy ul. Bytomskiej; obecnie Bank Spółdzielczy i komenda powiatowa policji
  • Przedszkole nr 4,dawna willa – ul. Henryka Sienkiewicza
  • Budynek Miejskiego Zarządu Dróg i Mostów na placu Żwirki i Wigury
  • Szkoła Gastronomiczna, dawna szkoła górnicza – ul. Karola Miarki
  • Liceum Chemiczne – ul. Opolska
  • dawne Gimnazjum Ewangelickie – ul. Henryka Sienkiewicza 6
• Zabudowa willowa ulicy Bytomskiej, Miarki i Legionów
• Willa Leschnitzera
• Zespół pałacowo-parkowy na Karłuszowcu
• Koszary Ułańskie – ul. Opolska
• Park Miejski z 1903 – ul. kard. Stefana Wyszyńskiego
• Stary kościół św. Marcina w Tarnowskich Górach-Starych Tarnowicach
• Zamek w Starych Tarnowicach
• Pałac w Rybnej
• Kościół Przemienienia Pańskiego w Bobrownikach Śląskich z oryginalną kopułą.
• Parowóz Tp1 oraz lokomotywa spalinowa SM15 wystawione przy Zespole Szkół Techniczno-Usługowych
• Parowóz Ty45-217 – pomnik przed zakładem taboru
• Wieże ciśnień: przy ul. Opolskiej oraz przy dworcu kolejowym

Kultura i rekreacja[edytuj]

Wychodząca z Rynku ul. Gliwicka wraz z zabytkowymi kamienicami podcieniowymi

• Muzea:
  • Muzeum w Tarnowskich Górach
  • Zabytkowa Kopalnia Srebra
  • Muzeum Instytutu Tarnogórskiego
• Biblioteki:
  • Pedagogiczna Biblioteka Wojewódzka, filia w Tarnowskich Górach
  • Miejska Biblioteka Publiczna
• Galerie:
  • Pod i Nad
  • Inny Śląsk
  • Nos
  • Foto-Melcer
  • Alga
  • Przytyck
  • Przesiadka^[32]
  • Antresola^[33]
• Kina i instytucje teatralno-aktorskie:
  • Kino Olbrzym w Tarnogórskim Centrum Kultury
• Towarzystwa:
  • Towarzystwo Społeczno-Kulturalne Niemców Woj. Śląskiego, koło w Tarnowskich Górach
• Rekreacja i wypoczynek:
  • Park Wodny
  • fragment trasy Górnośląskich Kolei Wąskotorowych z Bytomia do Miasteczka Śląskiego
  • Towarzystwo Sportowe Gwarek Tarnowskie Góry
  • Tarnogórski Klub Taternictwa Jaskiniowego
  • Korty Tenisowe w Parku Miejskim
  • Skate Park
  • Boisko sportowe „Orlik”
• Place w centrum miasta:
  • Rynek
  • Plac Żwirki i Wigury
  • Kaczyniec
  • Plac Wolności
  • Plac Gwarków (plac Kościelny)

Muzyka[edytuj]

Muszla koncertowa w tarnogórskim parku

W Tarnowskich Górach działają różne grupy muzyczne:

• Grupa Tańca nowoczesnego „Tess”
• Zespół Pieśni i Tańca Tarnogórzanie powstał w 1984.
• Chór Kolejarz
• Chór Mieszany „Allegro”
• Chór Mieszany „Canzona”
• Chór Męski im. Feliksa Nowowiejskiego w Reptach Śląskich
• Chór Mieszany „Słowiczek”
• Chór „Schola”
• Młodzieżowy Chór Rozrywkowy „Dafne”
• Chór „Fresco”
• Tarnogórski Big Band
• Orkiestra młodzieżowa Tijuana Square
• Tarnogórskie Centrum Kultury
• Znajduje się tu Szkoła Muzyczna I stopnia im. Ignacego Jana Paderewskiego, która odnosi duże sukcesy, szczególnie w sekcji klawiszowej (fortepiany). Ze szkoły tej pochodzi sławny kompozytor śląski i tarnogórski: Aleksander Glinkowski.
• Szkoła Tańca „Mistral”
• Zespół Clumsy Warlocks
• Zespół 4Ys
• Na terenie znajdującej się w parku miejskim muszli koncertowej organizowane są także koncerty oraz pokazy kina plenerowego.

Cykliczne imprezy kulturalne[edytuj]

• Dni Gwarków – trzydniowy festyn organizowany od 1957. Charakterystyczną częścią tej imprezy jest barwny pochód ulicami miasta, podczas którego przebierańcy wcielają się w historyczne lub legendarne postacie. Odbywają się one we wrześniu.
• Piknik Gwarecki – organizowany przez Stowarzyszenie Miłośników Ziemi Tarnogórskiej na terenie Skansenu Maszyn Parowych i Kopalni Zabytkowej w czerwcu.
• Ogólnopolskie Warsztaty Twórcze Osób Niepełnosprawnych – trzydniowa impreza na przełomie września i października, organizowana z inicjatywy Urzędu Miasta i Zakładu Rehabilitacji Zawodowej Inwalidów dla niepełnosprawnych plastyków amatorów.
• Tarnogórskie Wieczory Muzyki Organowej i Kameralnej – cykl koncertów organowych i kameralnych odbywających się we wrześniu i w październiku w kościele ewangelicko-augsburskim.
• Dni Kultury Ulicznej
• Tarnogórskie Spotkania Jazzowe

Media[edytuj]

Tygodniki

• „Gwarek”, ukazuje się we wtorki.
• „Dziennik Tarnogórski”, cotygodniowy dodatek do Dziennika Zachodniego, ukazuje się w piątki.

Miesięczniki

• „Łamigłówek Religijny”. Ogólnopolski miesięcznik zadań umysłowych dla dzieci i młodzieży. Wydawany w latach 1992–2009, w tym w Tarnowskich Górach w latach 2007–2009.

Kwartalniki

• „Montes Tarnovicensis”, kwartalnik. Czasopismo historyczne wydawane od 2000 przez Oficynę Monos. Ukazuje się cztery razy w roku: Wielkanoc, początek wakacji, „Gwarki”, Boże Narodzenie.

Media elektroniczne

• TG STACJA Telewizja z Miasta Gwarków, istnieje od czerwca 2013.
• Telewizja internetowa gwarek.tv jest środkiem masowego przekazu działającym na podstawie wpisu do rejestru dzienników i czasopism pod pozycją Pr 433 postanowieniem Sądu Okręgowego w Gliwicach.
• Portal Powiatu Tarnogórskiego tg.net.pl – istnieje od 1999, zarejestrowany tytuł prasowy – figuruje w rejestrze dzienników i czasopism pod pozycją Pr 261 postanowieniem Sądu Okręgowego w Gliwicach. Wizytówka powiatu w każdym zakresie: przede wszystkim historii i tradycji, ale również prezentacji dnia dzisiejszego. Aktualizowany codziennie. Za działalność dziennikarską i edukacyjną Sejmik Województwa Śląskiego nadał we wrześniu 2011 redaktorowi naczelnemu portalu Zbigniewowi Markowskiemu Złotą Odznakę „Za zasługi dla Województwa Śląskiego”.
• Portal TarnowskieGory24.Info, istnieje od 2012, zarejestrowany w rejestrze dzienników i czasopism pod pozycją 703 postanowieniem Sądu Okręgowego w Częstochowie.

Wydawnictwa

• Wydawnictwo Instytutu Tarnogórskiego, od 1993.
• Wydawnictwo św. Macieja Apostoła, od 2009.

Edukacja[edytuj]

Budynek Liceum Ogólnokształcącego im. Stanisława Staszica

Tarnowskie Góry mają bogatą historię szkolnictwa. Tu w 1531 powstała różnowiercza szkoła. W 1713 otwarte zostało pierwsze polskie gimnazjum na Śląsku prowadzone przez Jezuitów. Niedługo potem, bo w 1754 powstała szkoła protestancka. W 1803 założono tu pierwszą na ziemiach polskich szkołę górniczą, która istniała do 1933. W okresie pruskim, założono m.in. Królewskie Gimnazjum Realne (Königliches Realgymnasium zu Tarnowitz) w 1874 (późniejsze Państwowe Gimnazjum Męskie im. Księcia Jana II Opolskiego od 1922, obecnie Liceum Ogólnokształcące im. Stanisława Staszica, nazwa patrona od 1960) i niemiecką szkołę realną w 1908 (od 1922 Publiczna Szkoła Powszechna nr 1, której w 1927 nadano imię Jana III Sobieskiego). Szczególnie w okresie międzywojennym miasto słynęło z dobrze rozwiniętego szkolnictwa (Gimnazjum Męskie, Gimnazjum Żeńskie, Seminarium Nauczycielskie, „Szkoła Raciborzanek”).

Obecnie od 2003 funkcjonuje w Tarnowskich Górach uczelnia – Filia Wyższej Szkoły Zarządzania i Administracji w Opolu.

Oprócz 10 szkół podstawowych i 6 gimnazjów istnieje tu 9 zespołów szkół o charakterze zawodowym: budowlanym, ekonomicznym, gastronomicznym, hotelarskim, mechanicznym, elektronicznym, odzieżowym, medycznym, kolejowym oraz chemicznym. Młodzież ma też możliwość pobierania nauki w 6 liceach ogólnokształcących (I L.O. im. Stefanii Sempołowskiej, II L.O. im. Stanisława Staszica, IV L.O. w Zespole Szkół Technicznych i Ogólnokształcących, VI Liceum Ogólnokształcącym z wojskowością, Zespole Szkół Chemiczno-Medycznych i Ogólnokształcących im. M. Skłodowskiej-Curie, Salezjańskim Ośrodku Szkolno-Wychowawczym) i Centrum Kształcenia Ustawicznego. Ponadto w mieście jest też Państwowa Szkoła Muzyczna I stopnia oraz Specjalny Ośrodek Szkolno Wychowawczy.

Szlaki turystyczne[edytuj]

• Szlak Husarii Polskiej: Będzin – Kozłowa Góra – Orzech – Nakło Śląskie – Tarnowskie Góry Rynek – Repty Stare – Wieszowa – Zabrze – Gliwice – Pilchowice – Rudy – Rezerwat Łężczok – Racibórz – Krzanowice. Długość trasy: 156 km.
• Szlak Stulecia Turystyki: Rybnik – Bojszów – Pławniowice – Ligota Toszecka – Rezerwat Płużnica – Rezerwat Hubert – Wielowieś – Tworóg – Brynek – Hanusek – Boruszowice – Miasteczko Śląskie – Miasteczko Śląskie Rynek – Nakło-Chechło – Tarnowskie Góry. Długość trasy: 138 km.
• Szlak Powstańców Śląskich: Bytom – Piekary Śląskie – Radzionków – Segiet (N skrzyżowanie z szlakiem czarnym) – Repty – Sztolnia Czarnego Pstrąga (N skrzyżowanie z szlakiem żółtym) – Wilkowice – Zbrosławice-Kępczowice – Góra św. Anny – Sierakowice – Gliwice. Długość trasy: 192 km.
• Szlak Gwarków: Sztolnia Czarnego Pstrąga – Stare Tarnowice Kościół – Tarnowskie Góry Rynek – Tarnowskie Góry PKP – Lasowice – Nakło-Chechło – Żyglin Kościół – Mieczysko-Leśniczówka – Kolonia Woźnicka. Długość trasy: 27 km.
• Szlak Segiecki: Segiet – Zabytkowa Kopalnia Srebra – Tarnowskie Góry Rynek – Tarnowskie Góry PKP – Puferki – Pniowiec. Długość trasy: 12 km.

Kościoły i związki wyznaniowe[edytuj]

Chrześcijaństwo[edytuj]

Święta Elżbieta – jeden z zabytkowych witraży Kościoła OO. Kamilianów na Osadzie Jana

Kościół ewangelicko-augsburski

• Kościół Rzymskokatolicki
  • Parafia św. Piotra i Pawła,
  • Parafia św. Anny,
  • Parafia MB Królowej Pokoju,
  • Parafia św. Józefa Robotnika,
  • Parafia św. Marcina Biskupa i Wyznawcy w Starych Tarnowicach,
  • Parafia Matki Boskiej Piekarskiej-Matki Sprawiedliwości i Miłości Społecznej w Opatowicach,
  • Parafia św. Mikołaja w Reptach Śląskich,
  • Parafia Przemienienia Pańskiego w Bobrownikach Śląskich,
  • Parafia Matki Boskiej Uzdrowienie Chorych na Osadzie Jana,
  • Parafia św. Katarzyny w Lasowicach,
  • Parafia Matki Boskiej Częstochowskiej w Sowicach,
  • Parafia Najświętszego Serca Pana Jezusa i Matki Bożej Fatimskiej w Strzybnicy,
  • Parafia Matki Boskiej Królowej Wszechświata w Pniowcu.
• Kościół Ewangelicko-Augsburski
  • Parafia w Tarnowskich Górach.
• Kościół Adwentystów Dnia Siódmego
  • zbór w Tarnowskich Górach.
• Kościół Chrześcijan Baptystów
  • wspólnota w Tarnowskich Górach.
• Kościół Boży
  • Kościół Chrześcijański „Nowe Narodzenie” w Tarnowskich Górach.
• Kościół Zielonoświątkowy
  • zbór w Tarnowskich Górach.
• Świadkowie Jehowy
  • Dwa zbory – Tarnowskie Góry-Południe, Tarnowskie Góry-Zachód – Sala Królestwa^[34].

Buddyzm[edytuj]

• Buddyjski Związek Diamentowej Drogi Linii Karma Kagyu
  • Buddyjski Ośrodek Medytacyjny, przy ul. Legionów 15.

Sport[edytuj]

Prof. Jan Miodek – honorowy obywatel Tarnowskich Gór

Osoby związane z Tarnowskimi Górami[edytuj]

Honorowi obywatele miasta[edytuj]

Nadawany przez Radę Miejską tytuł Honorowego Obywatela Miasta Tarnowskie Góry otrzymało do tej pory 18 osób^[36]:

• 1992 – prof. Jan Miodek – za popularyzowanie wartości kulturalnych Ziemi Gwarków oraz podnoszenie prestiżu Tarnowskich Gór,
• 1993 – płk Bernard Drzyzga – za zasługi na ziemi ojczystej dokonane czynem żołnierza, patrioty i dowódcy Armii Krajowej,
• 1996 – prof. Bożena Hager-Małecka – za zasługi w ratowaniu zdrowia śląskich dzieci,
• 1999 – Bolesław Lubosz – za zasługi w twórczości literackiej upowszechniającej m.in. historię i tradycje Tarnowskich Gór oraz aktywność kulturotwórczą,
• 2000 – Maria Pańczyk-Pozdziej – za działalność na rzecz popularyzacji śląskich tradycji, gwary i kultury,
• lipiec 2003 – ks. Jan Twardowski – za twórczość literacką, dzięki której zaglądamy w głąb własnej duszy i znajdujemy odpowiedź na pytania o nas samych,
• październik 2003 – ks. dr Gustaw Klapuch – za osiągnięcia w dziedzinie praw człowieka w oparciu o moralność chrześcijańską, teologii i działalności społecznej,
• październik 2003 – Joachim Janik – za osiągnięcia w dziedzinie prawa karnego w czasie wieloletniego pełnienia funkcji prezesa Sądu Okręgowego w Opolu, wiceprezesa Krajowej Rady Sądownictwa, doradcy ministra sprawiedliwości i wykładowcy Uniwersytetu Opolskiego,
• grudzień 2005 – ks. prof. Remigiusz Sobański – za osiągnięcia w dziedzinie prawa kanonicznego,
• grudzień 2005 – Raymond Wawzyniak – za działalność na rzecz współpracy partnerskiej pomiędzy Méricourt a Tarnowskimi Górami,
• grudzień 2005 – ks. prałat Stefan Wylężek – za wkład w krzewienie kultury chrześcijańskiej,
• kwiecień 2006 – Leandre Letoquart – za działalność na rzecz współpracy partnerskiej pomiędzy Méricourt a Tarnowskimi Górami,
• kwiecień 2006 – Piotr Guzy – za wybitny poziom twórczości literackiej oraz promowanie w niej miasta Tarnowskie Góry,
• grudzień 2007 – prof. Andrzej Kwolek – za całokształt działalności naukowej, dydaktycznej i społecznej w dziedzinie rehabilitacji medycznej,
• grudzień 2007 – książę dr Guidotto Henckel von Donnersmarck – za zasługi rodu Henckel von Donnersmarck dla rozwoju miasta i regionu,
• maj 2011 – prof. Zygmunt Pejsak – za upór i konsekwentne dążenie do celu w nauce służącej międzynarodowej społeczności,
• październik 2011 – Stanisław Hager – architekt, urbanista i wykładowca akademicki, którego prace są znane w kraju i na świecie,
• listopad 2016 – ks. bp Adam Wodarczyk – w uznaniu jego dotychczasowych dokonań w działalności duszpasterskiej i naukowej oraz w podzięce za promowanie Tarnowskich Gór.

Ponadto w 1916 roku władze miasta (wówczas pod nazwą Tarnowitz) nadały honorowe obywatelstwo feldmarszałkowi Paulowi von Hindenburgowi^[37].

Pozostałe osoby[edytuj]

• Jerzy Hohenzollern-Ansbach (1484-1543), książę Karniowa, pan Bytomia, założyciel Tarnowskich Gór, od 1532 roku również książę raciborski
• Jan Jerzy (książę Karniowa) (1577-1624), książę Karniowa, pan Bytomia, Tarnowskich Gór i Bogumina
• Karol Maksymilian Henckel von Donnersmarck (1642-1720)
• Leon Maksymilian Henckel von Donnersmarck (1691-1771)
• Karol Erdmann Henckel von Donnersmarck (1695-1760)
• Salomon Isaac (ok. 1730–1794) – żydowski kupiec, urzędnik pruskiego urzędu górniczego w Tarnowskich Górach, jeden z twórców śląskiego górnictwa i hutnictwa
• Erdmann Gustaw Henckel von Donnersmarck (1734-1805)
• Fryderyk Ludwik Hohenlohe (1746–1818) – książę cesarstwa na Ingelfingen i Öhringen, głównodowodzący w bitwie pod Jeną w 1806
• Friedrich Wilhelm von Reden (1752–1815) – dyrektor Wyższego Urzędu Górniczego we Wrocławiu, zasłużony dla rozwoju przemysłu Górnego Śląska
• Zygmunt Bogacz (1758–1800) – hutnik polski, działający na Śląsku
• Rudolf von Carnall (1804–1874) – niemiecki geolog, dyrektor Wyższego Urzędu Górniczego we Wrocławiu
• Emanuel Smołka (1820–1854) – polski działacz narodowościowy i społeczny na Górnym Śląsku
• Martin Websky (1824–1886) – niemiecki mineralog, odkrył i opisał minerał, któremu nadał nazwę tarnowicyt
• Guido Henckel von Donnersmarck (1830-1916)
• Carl Wernicke (1848–1905) – niemiecki psychiatra i neuropatolog
• Friedrich Ernst von Schwerin (1863–1936), wysoki urzędnik administracji pruskiej, prawnik
• Jan Reginek (1879–1941) – śląski nauczyciel i polityk, doktor geologii, polski działacz plebiscytowy (1920-1921)
• Emil Gajdas (1879–1949) – śląski polityk, poseł na Sejm Śląski i jego wicemarszałek
• Stylita-Jadwiga Rudzka (1887–1978) – zakonnica, przełożona generalna Zgromadzenia Sióstr Miłosierdzia św. Karola Boromeusza
• Konrad Sychalla (1888–1959) – niemiecki polityk komunistyczny urodzony w Bobrownikach
• Bronisław Hager (1890–1969) – lekarz, działacz niepodległościowy i społeczny
• Władysław Dybowski ps. „Korwin” (1892–1947) – prawnik, rotmistrz kawalerii Wojska Polskiego, adiutant gen. Józefa Hallera
• Kazimierz Pruszkowski (1897–1969) – pułkownik piechoty Wojska Polskiego
• Paweł Musioł (1905–1943) – polityk, historyk literatury śląskiej
• Antoni Rosikoń (1907–2013) – prof. dr inżynier budowy dróg i mostów, specjalista z zakresu szkód górniczych w infrastrukturze kolejowej
• Henryk Janus (1910–1966) – starosta opolski, poseł na Sejm PRL
• Franciszek Jerominek (1913-1986), ksiądz katolicki, rektor Wyższego Śląskiego Seminarium Duchownego w Krakowie
• Paweł Kempka (1886–1972) – działacz narodowy i samorządowy, poseł do Sejmu Śląskiego, 1926–1931 przewodniczący rady miejskiej Tarnowskich Gór
• Jan Kozubek ps. „Szczerba” (1915–1944) – uczestnik powstania warszawskiego
• Franciszek Blachnicki (1921–1987) – Sługa Boży, ksiądz katolicki, założyciel Ruchu Światło-Życie
• Henryk Sporoń – publicysta historyczny
• Leon Koj (1929–2006), wykładowca KUL i Uniwersytetu Marii Curie Skłodowskiej
• Zbigniew Głowacki – poseł na Sejm PRL VIII kadencji
• Józef Wojnarowski – uczony, profesor Politechniki Śląskiej
• Danuta Grzywaczewska – posłanka na Sejm PRL IX kadencji
• Wincenty Swoboda (1934–2000) – historyk, badacz dziejów Bałkanów
• Jerzy Jóźwiak – polityk Stronnictwa Demokratycznego
• Zenon Pigoń – polityk, nauczyciel, poseł X kadencji
• Marian Kosiński – piłkarz Stali Mielec
• Zbigniew Kaczmarek – sztangista, brązowy medalista olimpijski Letnich Igrzysk Olimpijskich w Monachium
• Henryk Pyka – duchowny katolicki, dyrektor Muzeum Archidiecezjalnego w Katowicach i Galerii Fra Angelico
• Janusz Adamczyk (1947–2003) – generał brygady Wojska Polskiego, doktor nauk medycznych
• Stefan Jurkowski – poeta, krytyk literacki, dziennikarz
• Małgorzata Urszula Mazurczak – historyk sztuki średniowiecznej
• Henryk Nolewajka (1953–2011) – aktor telewizyjny, filmowy i teatralny urodzony w Strzybnicy
• Stanisław Kowolik – samorządowiec, poseł II kadencji
• Wojciech Rojek (1954–2015) – historyk, prof. dr hab. nauk humanistycznych, wykładowca Uniwersytetu Jagiellońskiego
• Tadeusz Dembończyk – sztangista, brązowy medalista olimpijski z Moskwy
• Krzysztof Śmieja – polityk, prawnik, poseł III kadencji, członek Trybunału Stanu
• Andrzej Stefański – dziennikarz, były redaktor naczelny katowickiego i stołecznego wydania Gazety Wyborczej
• Ryszard Zając – polski polityk i dziennikarz
• Bogusław Paleczny (1959–2009) – duchowny katolicki, kamilianin, działacz społeczny na rzecz pomocy bezdomnym, autor muzyki religijnej
• Joanna Szafruga-Sypniewska – posłanka II kadencji
• Mariusz Zalejski – aktor
• Ryszard Pielesz – artysta grafik, doktor habilitowany sztuki, profesor Uniwersytetu Śląskiego
• Jolanta Wilk – aktorka, głównie zajmująca się dubbingiem i kabaretem
• Arkadiusz Czech – nauczyciel i samorządowiec, od 2006 burmistrz Tarnowskich Gór
• Edward Przebieracz – literat, teolog, dyrektor Wydawnictwa św. Macieja Apostoła
• Józef Wandzik – piłkarz grający na pozycji bramkarza, wicemistrz Europy z reprezentacją Polski do lat 18 z 1981 i zdobywca 3. miejsca na młodzieżowych mistrzostwach świata w 1983
• Jacek Guzy – nauczyciel i samorządowiec, w latach 2006–2014 prezydent Siemianowic Śląskich
• Piotr Zienc – samorządowiec, od 2006 przewodniczący sejmiku śląskiego
• Piotr Brzoza – piłkarz, grający na pozycji obrońcy, były reprezentant Polski
• Urszula Glensk – znawczyni literatury i krytyk literacki
• Martin Max – były niemiecki piłkarz polskiego pochodzenia występujący na pozycji napastnika
• Barbara Dziuk – polityk, ekonomistka, samorządowiec; poseł na Sejm VIII kadencji
• Krzysztof Respondek – aktor i piosenkarz, występuje w kabarecie Rak
• Barbara Lubos-Święs – aktorka filmowa i teatralna
• Eryk Lubos – aktor filmowy i teatralny
• Tomasz Głogowski – polityk i nauczyciel akademicki, poseł kilku kadencji
• Jacek Dubiel – szachista
• Robert Krawczyk – judoka, wielokrotny reprezentant Polski i trener
• Sylwia Gliwa – aktorka filmowa i teatralna
• Marcin Tyrol – aktor
• Lucjan Karasiewicz – polityk, poseł kilku kadencji
• Monika Fronczek – aktorka teatralna i telewizyjna
• Michał Oleszczyk – krytyk filmowy i filmoznawca
• Adam Skrabania – polski piłkarz ręczny, lewoskrzydłowy
• Piotr Hain – siatkarz
• Artur Czaja – żużlowiec, członek kadry narodowej juniorów
• Dariusz Świercz – szachista, arcymistrz od 2009

Zobacz też[edytuj]

• Ludność Tarnowskich Gór
• Historia Tarnowskich Gór

Uwagi

Przypisy

Bibliografia[edytuj]

• Felix Triest: Topographisches handbuch von Oberschliesen. Breslau: Verlag von Wilh. Gottl. Korn, 1865.
• Historia Tarnowskich Gór, p. red. prof. Jana Drabiny, Tarnowskie Góry 2000.
• Herb i barwy Tarnowskich Gór, A. Kuzio-Podrucki, D. Woźnicki, Tarnowskie Góry 2002.
• Sławni na Tarnogórskiej Ziemi, A. Kuzio-Podrucki, D. Woźnicki, Tarnowskie Góry 2003.
• „Zeszyty Tarnogórskie” nr 1-73 (wydawnictwo ciągłe), wyd. Instytut Tarnogórski i Muzeum, Tarnowskie Góry 1986-2015.

Linki zewnętrzne[edytuj]

• Tarnowskie Góry w Słowniku geograficznym Królestwa Polskiego. T. XII: Szlurpkiszki – Warłynka. Warszawa, 1892.

W Wikimedia Commons znajdują się multimedia związane z tematem: Tarnowskie Góry

p • d • e Dzielnice, osiedla i części Tarnowskich Gór Bobrowniki Śląskie • Bobrowniki Śląskie-Piekary Rudne • Kunszt • Lasowice • Opatowice • Osiedle „Przyjaźń” • Osada Jana • Piekary Rudne • Pniowiec • Repty Śląskie • Rybna • Sowice • Stare Tarnowice • Strzybnica • Śródmieście-Centrum • Tłuczykąt pogrubioną czcionką zaznaczono jednostki pomocnicze (dzielnice) wymienione w Rozdz. 5. § 9 pkt. 2 Statutu Gminy Tarnowskie Góry[1]

p • d • e Tarnowskie Góry Flaga • Herb • Historia • Burmistrz • Rada Miejska • Ludność • Tygodnik „Gwarek” • osoby związane z Tarnowskimi Górami • Spółka Bracka • Ordunek Gorny

p • d • e Powiat tarnogórski Gminy miejskie (miasta) Kalety • Miasteczko Śląskie • Radzionków • Tarnowskie Góry Gminy wiejskie Krupski Młyn • Ożarowice • Świerklaniec • Tworóg • Zbrosławice

p • d • e Miasta województwa śląskiego Miasta powiatowe Będzin • Bielsko-Biała • Bieruń • Bytom • Cieszyn • Chorzów • Częstochowa • Dąbrowa Górnicza • Gliwice • Jastrzębie-Zdrój • Jaworzno • Katowice • Kłobuck • Lubliniec • Mikołów • Mysłowice • Myszków • Piekary Śląskie • Pszczyna • Racibórz • Ruda Śląska • Rybnik • Siemianowice Śląskie • Sosnowiec • Świętochłowice • Tarnowskie Góry • Tychy • Wodzisław Śląski • Zabrze • Zawiercie • Żory • Żywiec Miasta gminne Blachownia • Czechowice-Dziedzice • Czeladź • Czerwionka-Leszczyny • Imielin • Kalety • Kłobuck • Knurów • Koniecpol • Koziegłowy • Krzanowice • Krzepice • Kuźnia Raciborska • Lędziny • Łaziska Górne • Łazy • Miasteczko Śląskie • Ogrodzieniec • Orzesze • Pilica • Poręba • Pszów • Pyskowice • Radlin • Radzionków • Rydułtowy • Siewierz • Skoczów • Sławków • Sośnicowice • Strumień • Szczekociny • Szczyrk • Toszek • Ustroń • Wilamowice • Wisła • Wojkowice • Woźniki • Żarki

1. ↑ Urząd Miejski w Tarnowskich Górach: Statut Gminy Tarnowskie Góry. Biuletyn Informacji Publicznej, 2015-04-13. [dostęp 2017-08-22].