Tworzenie stron internetowych

Ten artykuł dotyczy miasta. Zobacz też: inne miejscowości o takiej nazwie.

Tuczno
Zamek Wedlów
Herb Tuczna
Państwo	Polska
Województwo	zachodniopomorskie
Powiat	wałecki
Gmina	Tuczno gmina miejsko-wiejska
Data założenia	1306
Prawa miejskie	1331
Burmistrz	Krzysztof Hara
Powierzchnia	9,21 km²
Populacja (30.06.2016) • liczba ludności • gęstość	1 938[1] 210,4 os./km²
Strefa numeracyjna	(+48) 67
Kod pocztowy	78-640
Tablice rejestracyjne	ZWA
Położenie na mapie powiatu wałeckiego Tuczno
Położenie na mapie województwa zachodniopomorskiego Tuczno
Położenie na mapie Polski Tuczno
53°11′38″N 16°09′16″E/53,193889 16,154444
TERC (TERYT)	3217044
SIMC	0967185
Urząd miejski ul. Wolności 6 78-640 Tuczno
Multimedia w Wikimedia Commons
Informacje w Wikipodróżach
Hasło w Wikisłowniku
Strona internetowa

Zamek Wedlów

Kościół Wniebowzięcia NMP

Centrum miasta

Ulica Podgórna w centrum

Tuczno (niem. Tütz) – miasto w północno-zachodniej Polsce, w woj. zachodniopomorskim, w powiecie wałeckim, siedziba gminy miejsko-wiejskiej Tuczno. Położone na Pojezierzu Południowopomorskim, ok. 5 km na wschód od Drawieńskiego Parku Narodowego.

Według danych z 31 grudnia 2013 r. miasto miało 1974 mieszkańców^[2].

Prywatne miasto szlacheckie lokowane w 1395 roku położone było w XVI wieku w województwie poznańskim^[3].

Położenie[edytuj]

Tuczno jest położone w wschodniej części Równiny Drawskiej^[4], będącej mezoregionem Pojezierza Południowopomorskiego. Tuczno położone jest nad trzema jeziorami: Tuczno, Lubiatowo (są w granicach miasta) oraz Jeziorem Zamkowym.

Miasto znajduje się w południowo-wschodniej części woj. zachodniopomorskiego, we wschodniej części powiatu wałeckiego. Według danych z 1 stycznia 2014 powierzchnia miasta wynosi 9,21 km²^[5].

Miasto leży w odległości:

• Piła – 40 km
• Gorzów Wielkopolski – 83 km
• Wałcz – 25 km
• Szczecin – 138 km
• Poznań – 133 km
• Człopa – 12 km
• Mirosławiec – 20 km

Tuczno jest jednym z miast ziemi wałeckiej, która stanowi północny fragment przedrozbiorowej Wielkopolski. W latach 1946–50 miasto administracyjnie należało do woj. szczecińskiego, w latach 1950–75 do woj. koszalińskiego, a w latach 1975–1998 do woj. pilskiego.

Historia[edytuj]

Pierwszym oficjalnym dokumentem, stwierdzającym, że Tuczno było już wówczas miasteczkiem, jest akt sprzedaży ziemi przez Wedllów. Transakcja została zawarta w 1306 r. Dokument stwirdza, że Wedell, dziedzic na Tucznie („Dominus haereditalis in Tuctz"), sprzedaje mieszczaninowi w Tucznie (urzędnikowi miasta Tuczna) Krzysztofowi Boltenowi („fa-moso viro Christophero Bolten famulo nostro civi in Tuetz”) majątek Strzelno o pow. 7 Hufen za cenę 60 Marek Finkelaugen (moneta pomorska). Drugi z kolei dokument nosi datę 24 II 1331 r., mocą którego bracia Ludwik i Dambrecht Wedllowie nadają miastu prawo magdeburskie. Dokument ten jest sporządzony w języku niemieckim (Plattdeutsch). Dokumentem tym przyznają równocześnie miastu obszar 175 Hufen, względnie łanów na własność, przy czym podano nazwy jezior i strumieni, które weszły w obręb przyznanych obszarów oraz określono bliżej położenie lasu, przydzielone-go do tego miasta. Istniejącym czterem cechom przyznano prawo magdeburskie i tym cechom, które w przyszło-ści mogą powstać. Zatwierdzono prawo do polowania na przydzielonych obszarach, ustalono prawo wybierania własnego burmistrza i członków magistratu z tym, że wybory musiały być zatwierdzone przez zamek. Sekretarz magistratu otrzymał obowiązek nauczania dzieci w skromnej szkółce miejskiej. Dokument został podpisany przez wymienionych nadawców prawa oraz przez świadków: Henryka i Jana v. Wedell, sekretarza Mikołaja i wasalów Henryka Wolfsbeutla, Henryka i Reinekego Woltersdorpów oraz Abla Runge; a ze strony radnych podpisali: Piotr Woocke, Claus Dessen, Heine Marquart, Pribemow, Jan Schreder i Piotr Hagedom oraz kilku pomniejszych mieszczan. W 1338 roku powstała najstarsza budowla, istniejąca po dziś dzień – Zamek Wedlów. Zaczątkiem dzisiejszego miasta była prawdopodobnie słowiańska osada. Tuczno w 1331 roku otrzymało prawa miejskie na prawie brandenburskim. Jednak od wcześniejszych już lat, miasto było prywatną własnością rodziny Wedlów, której przedstawiciele byli ważnymi osobistościami w ówczesnej Wielkopolsce. Ich rządy trwały do połowy XVIII wieku, kiedy ród Wedlów-Tuczyńskich całkowicie wygasł. Wtedy to Tuczno i okoliczne miejscowości przeszły pod władanie różnych osób, aby w 1772 roku przejść (w wyniku I rozbioru Polski) pod władzę pruską aż do 1945 roku.

W latach 20. i 30. XX wieku władze niemieckie poleciły wybudować w mieście i okolicach olbrzymie umocnienia, które w czasie II wojny światowej weszły w skład Wału Pomorskiego. Bunkry te po wojnie zostały w większości wysadzone w powietrze przez żołnierzy 47 Armii Radzieckiej. Tuczno zostało zajęte przez żołnierzy radzieckich 11 lutego 1945 roku. Zabudowa miasteczka legła w gruzach, straty sięgnęły 80%.

Miasto zostało ponownie włączone do Polski, zaś jego ludność wysiedlono do Niemiec. Po wojnie nastąpiła odbudowa i rozbudowa miasta, jednak utraciło ono swój pierwotny charakter architektoniczny. Do 1999 roku Tuczno było najmniejszym miastem województwa pilskiego. Obecnie jest jednym z mniejszych miast województwa zachodniopomorskiego.

Demografia[edytuj]

• Piramida wieku mieszkańców Tuczna w 2014 roku ^[1].

Zabytki[edytuj]

Miasto wskutek działań wojennych znacznie ucierpiało w gruzach legło 80% zabudowy miasta^{[potrzebny przypis]}. Wobec tego nie ma tu wielu zabytków a turystów przyciągają Zamek, Kościół oraz jeziora. Do zachowanych zabytków należą:

• Zamek Wedlów
• Kościół Wniebowzięcia NMP – znajduje się w południowo-zachodniej części Tuczna. Wybudowany w stylu gotyku pochodzi z XV wieku. Do niewielkiego kościoła dobudowana jest ogromna wieża zwieńczona wąskim hełmem. Wewnątrz można zobaczyć barokowe wyposażenie (ambona, ołtarz, organy, dzwon) oraz XX-wieczne polichromie. Kościół wybudowano w 1522 roku a w latach 1636 i 1640 zawaliła się wieża kościelna. W 1834 zawalił się kościelny dach. Obecnie jest to kościół parafialny.
• Kuria – dom zwany Kuria pochodzi z XVIII wieku, mieści się przed bramą wjazdową do Zamku
• Kapliczka św. Jerzego – zbudowana w I połowie XVII wieku, znajduje się na niewielkim wzgórzu w południowej części miasta.
• Układ urbanistyczny dawnego miasta – pochodzi z XIV wieku
• Kompleks umocnień Wału Pomorskiego – pochodzi z lat 1922-1939

Gospodarka[edytuj]

Tuczno obecnie stara się o statut gminy uzdrowiskowej, toteż nie ma tutaj uciążliwego przemysłu. Większymi przedsiębiorstwami są Gminna Spółdzielnia „Samopomoc Chłopska”, Zakład Gospodarki Komunalnej i Mieszkaniowej, fabryka słodyczy „Trumpf Mauxion Chocolates” Sp. z o.o., produkująca wyroby pod marką Mauxion i Trumpf. Istnieją stacja benzynowa, poczta, ośrodek zdrowia, zajazd, hotel, gościniec, bary, sklepy, restauracja, punkty usługowe i handlowe.

Przyroda[edytuj]

• obszar chronionego krajobrazu „Puszcza nad Drawą”
• rezerwat przyrody „Mszary Tuczyńskie”
• rezerwat przyrody „Leśne Zdroje”

Kultura[edytuj]

W mieście działa Świetlica Miejska, Biblioteka Publiczna Miasta i Gminy. Organizowane są liczne imprezy jak chociażby Powitanie Wiosny, „Kraszanki, pisanki, malowanki” warsztaty twórcze dla dzieci i młodzieży, Dni Tuczna, Turniej tenisa stołowego, wieczór wróżb, Przegląd piosenki dziecięcej czy Konkurs recytatorski im. Jarosława Rymkiewicza. Od roku 2008 jest organizowany Festiwal Sztuki Audiowizualnej MISIETUPODOBA.

Turystyka[edytuj]

W mieście istnieje Hotel „Dobrawa”, Hotel „Zamek” z restauracją, „Nad Zatoką” Ośrodek wczasowy. Nocleg oferują również „Ośrodek Leśny przy ul. Staszica, Ośrodek Kempingowo-Wypoczynkowy „Biesiada” przy ul. Jeziornej czy też kwatery prywatne. Niedaleko miejscowości znajduje się Stanica Harcerska Hufca ZHP Łódź-Polesie^[6].

Komunikacja[edytuj]

Leży ono przy trasach:

• droga krajowa nr 22 (Gorzów Wielkopolski – Elbląg) – 8 km
• droga krajowa nr 10 (Szczecin – Bydgoszcz) – 18 km
• droga wojewódzka nr 177 ( Wieleń - Czaplinek )
• Linia kolejowa nr 403 Piła Północ - Ulikowo pociągi pasażerskie w relacji Szczecin Główny - Piła Główna

Do miasta można dojechać autobusami PKS i WTP.

Administracja[edytuj]

Miasto jest siedzibą gminy miejsko-wiejskiej. W Radzie Miejskiej w Tucznie zasiada 15 radnych. Organem wykonawczym jest burmistrz. Siedzibą władz jest Urząd Miejski przy ul. Wolności.

Burmistrzowie Tuczna:

• Krystyna Stysińska
• Eugeniusz Saryczew (1996 - 2002)
• Teresa Łuczak (2002 - 2010)
• Krzysztof Hara (od 2010)

Mieszkańcy Tuczna wybierają posłów na Sejm z okręgu wyborczego nr 40 (siedziba Koszalin), senatora z okręgu nr 99 (siedziba Koszalin), a posłów do Parlamentu Europejskiego z okręgu wyborczego nr 13.

Władze miasta współpracują z niemiecką gminą Märkische Heide. Współpraca działa na płaszczyznach kulturalnej, oświatowej, gospodarczej i w ramach wspólnej promocji turystycznej.

Ciekawostki[edytuj]

W 1606 roku w Tucznie miało miejsce jedno z najsilniejszych odnotowanych trzęsień ziemi na terenie Polski^[7].

Zobacz też[edytuj]

• Cmentarz żydowski w Tucznie

Przypisy

Bibliografia[edytuj]

• Tuczno, wyd. Burmedia, 2001 ​ISBN 83-88077-26-0​.
• Pojezierze wałeckie, wyd. DarPress, 2004 ​ISBN 83-919256-4-1​.
• Pomorze część zachodnia na weekend, wyd. Pascal, 2002 ​ISBN 83-7304-089-7​.

Opracowania[edytuj]

• Pagaczewski J., Katalog trzęsień ziemi w Polsce w latach 1000-1970, [w:] Materiały i prace Instytutu Geofizyki Polskiej Akademii Nauk, Warszawa 1972.

Linki zewnętrzne[edytuj]

• Strona internetowa miasta i gminy Tuczno
• "Tuczno-Tütz" - Historia miasta Tuczno (strona prywatna)
• Tuczno, niem. Tuetz (1) w Słowniku geograficznym Królestwa Polskiego. T. XII: Szlurpkiszki – Warłynka. Warszawa, 1892.

p • d • e Miasta województwa zachodniopomorskiego Miasta powiatowe Białogard • Choszczno • Drawsko Pomorskie • Goleniów • Gryfice • Gryfino • Kamień Pomorski • Kołobrzeg • Koszalin • Łobez • Myślibórz • Police • Pyrzyce • Sławno • Stargard • Szczecin • Szczecinek • Świdwin • Świnoujście • Wałcz  Miasta gminne Barlinek • Barwice • Biały Bór • Bobolice • Borne Sulinowo • Cedynia • Chociwel • Chojna • Czaplinek • Człopa • Darłowo • Dębno • Dobra k. Nowogardu • Dobrzany • Drawno • Dziwnów • Golczewo • Gościno • Ińsko • Kalisz Pomorski • Karlino • Lipiany • Maszewo • Mielno • Mieszkowice • Międzyzdroje • Mirosławiec • Moryń • Nowe Warpno • Nowogard • Pełczyce • Płoty • Polanów • Połczyn-Zdrój • Recz • Resko • Sianów • Stepnica • Suchań • Trzcińsko-Zdrój • Trzebiatów • Tuczno • Tychowo • Węgorzyno • Wolin • Złocieniec

p • d • e Gmina Tuczno Siedziba gminy: Tuczno Miasto Tuczno Sołectwa Jamienko • Jeziorki • Lubiesz • Marcinkowice • Martew • Miłogoszcz • Nowa Studnica • Płociczno • Próchnówko • Rusinowo • Rzeczyca • Strzaliny • sołectwo Tuczno (dla miejscowości Tuczno Drugie, Tuczno Pierwsze i Tuczno Trzecie) • Zdbowo Miejscowości niesołeckie Bytyń • Krępa Krajeńska • Lubowo • Mączno • Nowa Studnica (osada) • Ponikiew • Tuczno Drugie • Tuczno Pierwsze • Tuczno Trzecie • Wrzosy • Zdbowo (osada) • Złotowo

p • d • e Powiat wałecki Miasta Człopa • Mirosławiec • Tuczno • Wałcz Gminy miejskie Wałcz Gminy miejsko-wiejskie Człopa • Mirosławiec • Tuczno Gminy wiejskie Wałcz