Tworzenie stron internetowych

	Wyśmierzyce
	Wyśmierzyce
	; Kościół św. Teresy z Ávili w Wyśmierzycach
	Herb Wyśmierzyc
Państwo	Polska
Województwo	mazowieckie
Powiat	białobrzeski
Gmina	Wyśmierzyce; gmina miejsko-wiejska
Prawa miejskie	1338
Burmistrz	Marek Bielewski
Powierzchnia	16,84 km²
Populacja (30.06.2016); • liczba ludności; • gęstość	; 920; 54,6 os./km²
Strefa numeracyjna;	+48 48
Kod pocztowy	26-811
	Położenie na mapie powiatu białobrzeskiego Wyśmierzyce
	Położenie na mapie województwa mazowieckiego Wyśmierzyce
	Położenie na mapie Polski Wyśmierzyce
	51°37′30″N 20°48′48″E/51,625000 20,813333
TERC; (TERYT)	1401064
SIMC	0974044
	Urząd miejski ul. Mickiewicza 75; 26-811 Wyśmierzyce
	Multimedia w Wikimedia Commons
	Hasło w Wikisłowniku
	Strona internetowa

Ten artykuł dotyczy miasta. Zobacz też: inne znaczenia tego słowa.

Wyśmierzyce – miasto w województwie mazowieckim, w powiecie białobrzeskim, położone w Dolinie Białobrzeskiej, na prawym brzegu Pilicy; siedziba gminy miejsko-wiejskiej Wyśmierzyce. Były miastem duchownym^[2].

Wyśmierzyce są najmniejszym pod względem ludności miastem Polski; 31 grudnia 2014 liczyły 921 mieszkańców^[3], a rok później 924 osoby^[4]. Dla porównania Kozy, największa pod względem ludności wieś Polski, liczy 12 529 mieszkańców (31 grudnia 2013)^[5].

Status najmniejszego miasta Polski Wyśmierzyce utracą 1 stycznia 2018, kiedy to status miasta odzyska Wiślica w województwie świętokrzyskim z 503 mieszkańcami, wypierając Wyśmierzyce o 45%^[6].

Lokalny ośrodek rolniczo-usługowy. Przez miasto przebiega droga krajowa nr 48 (Tomaszów Mazowiecki – Kock).

Położenie[edytuj]

Według danych z 1 stycznia 2009 powierzchnia miasta wynosi 16,84 km²^[7].

Wyszemierzyce, będące własnością duchowną, położone były w drugiej połowie XVI wieku w powiecie wareckim ziemi czerskiej województwa mazowieckiego^[8]. W latach 1975–1998 miasto administracyjnie należało do woj. radomskiego, zaś przed 1976 r. do woj. kieleckiego.

Demografia[edytuj]

Populacja miasta Wyśmierzyce na przestrzeni lat 1995-2014
Źródło: Bank Danych Lokalnych^[9]

Piramida wieku mieszkańców Wyśmierzyc w 2014 roku ^[1].

Toponimia[edytuj]

Do końca XVII wieku nazwa brzmiała Wyszemierzyce, o czym świadczą zapiski z 1398 (Vyszemierzice) i 1576 (Wyssemierzyce). Nazwa ta pochodziła od imienia Wyszemir, nosiła ją osoba poświadczona przez źródła historyczne. Zmiana nazwy na obecną nastąpiła poprzez zanik nieakcentowanego -e-, i przejście grupy spółgłoskowej -szm'- w -śm'-^[10].

Historia[edytuj]

Osada otrzymała prawa miejskie 12 grudnia 1338, które utraciła po upadku powstania styczniowego w 1869.

W 1378 powstała parafia wyśmierzycka. W 1657 wojska siedmiogrodzkie księcia Jerzego II Rakoczego zniszczyły doszczętnie Wyśmierzyce. W 1808 ówczesny zaborca austriacki sprzedał Wyśmierzyce Józefowi Teodorowi Makomaskiemu. W 1809 zostają włączone do departamentu radomskiego Księstwa Warszawskiego. 19 grudnia 1889 urodził się tam błogosławiony ks. prof. dr hab. Franciszek Rosłaniec (obecny patron miasta). Wyśmierzyce odzyskały prawa miejskie 1 lipca 1922^[11].

Zabytki[edytuj]

Kościół św. Teresy z Ávili z drugiej połowy XIX wieku.
Organistówka z połowy XIX wieku.
Dzwonnica z XIX wieku (rekonstrukcja).

Edukacja[edytuj]

Zespół Szkół Samorządowych
Publiczne przedszkole

Sport[edytuj]

W mieście działa klub piłki nożnej, MKS Wyśmierzyce, grający w A klasie.

Urodzeni w Wyśmierzycach[edytuj]

Zobacz też[edytuj]

Synagoga w Wyśmierzycach
Cmentarz żydowski w Wyśmierzycach
Ostrówek – prawdopodobnie najmniejsze miasto I Rzeczypospolitej

Przypisy

↑ ^a^b http://www.polskawliczbach.pl/Wysmierzyce, w oparciu o dane GUS.
↑ Polska XVI wieku, t. V Mazowsze, Warszawa 1895, s. 38.
↑ Ludność. Stan i struktura ludności oraz ruch naturalny w przekroju terytorialnym. Stan w dniu 31 XII 2014 r. (strona 77)
↑ Miasta najmniejsze pod względem liczby ludności
↑ Urząd Statystyczny w Katowicach: Gmina wiejska Kozy. W: Statystyczne Vademecum Samorządowca 2014 [on-line]. [dostęp 2015-02-16]. s. 1.
↑ Rozporządzenie Rady Ministrów z dnia 24 lipca 2017 r. w sprawie ustalenia granic niektórych gmin i miast, nadania niektórym miejscowościom statusu miasta, zmiany nazwy gminy oraz siedzib władz niektórych gmin (Dz.U. z 2017 r. poz. 1427)
↑ Powierzchnia i ludność w przekroju terytorialnym w 2009 r.. Warszawa: Główny Urząd Statystyczny, 2009-08-20. ISSN 1505-5507.
↑ Mazowsze w drugiej połowie XVI wieku ; Cz.1, Mapa, plany, Warszawa 1973, k. 4.
↑ Bank Danych Lokalnych Ostatnia aktualizacja: 2015-05-25
↑ Kazimierz Rymut: Nazwy miast Polski. Zakład Narodowy im. Ossolińskich, 1987, s. 273. ISBN 83-04-02436-5.
↑ Dz.U. z 1922 r. Nr 47, poz. 412

Linki zewnętrzne[edytuj]

Wyśmierzyce w Słowniku geograficznym Królestwa Polskiego. T. XIV: Worowo – Żyżyn. Warszawa, 1895.

[populacja2016-1] ttp://www.polskawliczbach.pl/Wysmierzyce, w oparciu o dane GUS.

[2] Polska XVI wieku, t. V Mazowsze, Warszawa 1895, s. 38.

[ludnosc-3] Ludność. Stan i struktura ludności oraz ruch naturalny w przekroju terytorialnym. Stan w dniu 31 XII 2014 r. (strona 77)

[4] Miasta najmniejsze pod względem liczby ludności

[kozy-5] Urząd Statystyczny w Katowicach: Gmina wiejska Kozy. W: Statystyczne Vademecum Samorządowca 2014 [on-line]. [dostęp 2015-02-16]. s. 1.

[6] Rozporządzenie Rady Ministrów z dnia 24 lipca 2017 r. w sprawie ustalenia granic niektórych gmin i miast, nadania niektórym miejscowościom statusu miasta, zmiany nazwy gminy oraz siedzib władz niektórych gmin (Dz.U. z 2017 r. poz. 1427)

[Powierzchnia2009-01-01-7] Powierzchnia i ludność w przekroju terytorialnym w 2009 r.. Warszawa: Główny Urząd Statystyczny, 2009-08-20. ISSN 1505-5507.

[8] Mazowsze w drugiej połowie XVI wieku ; Cz.1, Mapa, plany, Warszawa 1973, k. 4.

[9] Bank Danych Lokalnych Ostatnia aktualizacja: 2015-05-25

[Rymut-10] Kazimierz Rymut: Nazwy miast Polski. Zakład Narodowy im. Ossolińskich, 1987, s. 273. ISBN 83-04-02436-5.

[11] Dz.U. z 1922 r. Nr 47, poz. 412

[1]

[2]

[3]

[4]

[5]

[6]

[7]

[8]

[9]

[10]

[11]