Tworzenie stron internetowych

Ten artykuł dotyczy miasta. Zobacz też: inne znaczenia tego słowa.

Zgierz
Zabytkowy dom przy ulicy Długiej 45
Herb Zgierza Flaga Zgierza
Państwo	Polska
Województwo	łódzkie
Powiat	zgierski
Gmina	gmina miejska
Aglomeracja	łódzka
Data założenia	1161
Prawa miejskie	przed 1318[1]
Prezydent	Przemysław Staniszewski
Powierzchnia	42,33 km²
Wysokość	184 m n.p.m.
Populacja (30.06.2016) • liczba ludności • gęstość	57 105[2] 1 349,0 os./km²
Strefa numeracyjna	(+48) 42
Kod pocztowy	95-100 do 95-110
Tablice rejestracyjne	EZG
Położenie na mapie województwa łódzkiego Zgierz
Położenie na mapie Polski Zgierz
51°51′18,36″N 19°24′21,91″E/51,855100 19,406086
TERC (TERYT)	1020031
SIMC	0959263
Urząd miejski plac Jana Pawła II 16 95-100 Zgierz
Multimedia w Wikimedia Commons
Informacje w Wikipodróżach
Hasło w Wikisłowniku
Strona internetowa
BIP

Zgierz – miasto w województwie łódzkim, w powiecie zgierskim, nad Bzurą, graniczące od południa z Łodzią, wchodzące w skład aglomeracji łódzkiej. W latach 1975–1998 miasto administracyjnie należało do ówczesnego województwa miejskiego łódzkiego. Zgierz uzyskał prawa miejskie przed rokiem 1288^[3] i jest jednym z najstarszych miast w regionie^{[potrzebny przypis]}.

Był miastem królewskim Korony Królestwa Polskiego^[4] w starostwie łęczyckim w powiecie łęczyckim województwa łęczyckiego w końcu XVI wieku^[5].

Według ostatniego corocznego zestawienia GUS-u^[6] z 1 stycznia 2007 r., Zgierz jest siedemdziesiątym dziewiątym miastem w kraju pod względem liczby ludności (57 803 osób) i dziewięćdziesiątym ósmym pod względem powierzchni (42,33 km²).

Geografia[edytuj]

Położenie miasta na mapie powiatu

Podział na jednostki pomocnicze gminy (osiedla)

Położenie i obszar[edytuj]

Według danych z roku 2007^[6] Zgierz ma obszar 42,33 km², w tym:

• użytki rolne: 42%
• użytki leśne: 17%

Miasto stanowi 4,95% powierzchni powiatu.

Zgierz pod względem administracyjnym jest jednolitą gminą miejską. Obecnie na obszarze Zgierza istnieje 11 osiedli administracyjnych stanowiących jednostki pomocnicze gminy, nieposiadające osobowości prawnej. W przyszłości ma wejść w skład Metropolii Łódzkiej wraz z Pabianicami jako jedna z gmin.

Demografia[edytuj]

Dane o ludności z dnia 31 grudnia 2007^[7]:

Zobacz wykaz

• Piramida wieku mieszkańców Zgierza w 2014 roku^[2].

Historia[edytuj]

Nazwa miasta[edytuj]

Nie wiadomo, skąd pochodzi nazwa miasta. Przypuszcza się, że nazwa Zgierz pochodzi od miejsca zgorzałego, miejsca wypalania ogni ofiarnych lub od miejsca po wypalonym lesie. W starych dokumentach miasto nazywane jest Zguyr, Sguir, Segey i Shegrz.

Kalendarium[edytuj]

Okolice Zgierza na tzw. mapie Kwatermistrzostwa WP z lat 1822-1843

Ta sekcja od 2009-08 wymaga zweryfikowania podanych informacji. Należy podać (wiarygodne) źródła, najlepiej w formie dokładnych przypisów bibliograficznych. Część lub nawet wszystkie informacje w sekcji mogą być nieprawdziwe. Jako pozbawione źródeł mogą zostać zakwestionowane i usunięte. Dokładniejsze informacje o tym, co należy poprawić, być może znajdują się w dyskusji tej sekcji. Po wyeliminowaniu niedoskonałości należy usunąć szablon {{Dopracować}} z tej sekcji.

• 1231: pierwsze pisane wzmianki o Zgierzu.
• przed 1288 prawa miejskie.
• 1420: potwierdzenie przez króla Władysława Jagiełłę praw miejskich.
• 1504: nadanie praw cotygodniowych targów w poniedziałki i jarmarków w dzień św. Katarzyny, Zielone Świątki oraz Niedzielę Palmową.
• XVII w.: utworzenie starostwa zgierskiego.
• 1643: zostaje wzniesiony przez księdza Wawrzyńca Kowalika kościółek drewniany pod wezwaniem św. Wawrzyńca, pierwotnie usytuowany między obecnymi ulicami Aleksandrowską i 3 Maja. Odbudowany po pożarze w 1780 r., niewiele później przeniesiony na cmentarz katolicki.
• 1659: król Jan Kazimierz obdarzył rotmistrza pancernego Stanisława Wężyka dzierżawą zgierską zwaną także starostwem niegrodowym, w skład którego wchodziły: miasto Zgierz, miasteczko Dąbie i wsie: Zegrzany, Kargolec (Krogulec), Szczawiny (Szczawin) i Szeligi oraz później część Dąbrówek.
• 1792: przeniesienie do Zgierza sejmików poselskich powiatu brzezińsko-inowłodzkiego.
• 1793: po II rozbiorze miasto znalazło się pod zaborem pruskim, w prowincji nazwanej Prusy Południowe.
• 1807: przyłączenie Zgierza do Księstwa Warszawskiego utworzonego z ziem drugiego, trzeciego i części pierwszego zaboru pruskiego.
• 1815: przyłączenie Zgierza do Królestwa Polskiego w zaborze rosyjskim.
• 30 marca 1821: zawarcie tzw. „umowy zgierskiej” – stanowiącej prawa i obowiązki osiedlenia się na terenie miasta 300 zagranicznych sukienników (zachęcała do osiedlania się i dawała liczne przywileje imigrantom).
• 1822: Jan Fryderyk Zachert zakłada pierwszą manufakturę tkacką w Zgierzu.
• 1829: Zgierz otrzymał prawa i przywileje przysługujące miastom wojewódzkim, odtąd urząd municypalny składał się z prezydenta i radnych, którzy przejęli obowiązki burmistrza i ławników.
• I połowa XIX w.: powstanie przemysłu włókienniczego – rozwój miasta.
• 1830: w czasie powstania powstaje Straż Bezpieczeństwa w liczbie 903 obywateli, na jej czele stanął były kapitan Antoni Dąbrowski.
• 1831: Zgierz staje się głównym ośrodkiem produkcji sukienniczej w kraju.

Zgierz w 1889 roku

Widok na miasto z fabryki Kürzela

Kościół katolicki

Kościół ewangelicki

Ratusz

Fabryka Meyerhoffa

Fabryka Meyerhoffa

Fabryka Borsta

Fabryka Kürzela

• 19 stycznia 1901: uruchomienie połączenia tramwajowego z Łodzią.
• 15 listopada 1902: uruchomienie połączenia kolejowego w ramach Kolei Warszawsko-Kaliskiej.
• 9 kwietnia 1922: uruchomienie komunikacji z trakcją parową na trasie Zgierz-Ozorków (późniejsza linia tramwajowa).
• 1926: uruchomienie połączeń kolejowych do Kutna.
• 1926: komunikacja tramwajowa z Ozorkowem (zelektryfikowanie trakcji parowej).
• 1931: otwarcie linii kolejowej do stacji Łódź Widzew.
• 1933: Zgierz został wydzielony z powiatu łódzkiego i utworzył samodzielny powiat grodzki.
• 3-5 września 1939: naloty bombowe niemieckiej Luftwaffe (m.in. doszczętnie zbombardowany został kościół ewangelicki).
• 6 września 1939: ewakuacja polskich władz: policja, straż pożarna i urzędnicy magistratu w pośpiechu opuścili miasto.
• 7 września 1939: wkroczenie wojsk niemieckich do miasta.
• 10 września 1939: podpalenie synagogi przez Niemców.
• 26 grudnia 1939: rozpoczęcie likwidacji społeczności żydowskiej Zgierza – wysiedlenie do Łodzi^[8].
• 1940: miasto zostało włączone do Kraju Warty.

Pomnik na placu Stu Straconych

• 20 marca 1942: publiczna egzekucja 100 Polaków.
• 1943: władze niemieckie zmieniły nazwę miasta na Görnau.
• 17 stycznia 1945: wyzwolenie miasta spod okupacji niemieckiej przez oddziały 8 korpusu zmechanizowanego gwardii i 29 korpusu piechoty gwardii I Frontu Białoruskiego Armii Czerwonej^[9].
• 15 marca 1965: otwarcie szpitala wojewódzkiego, jednego z największych w województwie łódzkim.
• 1 czerwca 1975: w wyniku reformy administracyjnej miasto straciło status powiatu miejskiego.
• 1988: przyłączono okoliczne wsie (Piaskowice, Aniołów, Krogulec, Kontrewers, Lućmierz i Proboszczewice) zwiększając znacznie powierzchnię miasta.
• 1 stycznia 1999: kolejna reforma administracyjna – Zgierz staje się siedzibą powiatu zgierskiego.

Historyczne wzmianki związane ze Zgierzem[edytuj]

• W 1255 Kazimierz Kondratowic, książę łęczycki i kujawski wydaje we wsi Męka (sieradzkie) dokument lokacyjny dla Warty, w którym pośród świadków jest wymieniony Aleksy kapelan ze Zgierza,
• 8 lipca 1295 w dokumencie Władysława Łokietka księcia kujawskiego, łęczyckiego i sieradzkiego jest wymieniony pośród świadków „Jaschon” pisarz i pleban kościoła w Zgierzu,
• 24 czerwca 1345 Władysław, książę dobrzyński nadaje wójtostwo w Zgierzu komesowi Samborowi, skarbnikowi łęczyckiemu,
• w 1430 studiuje na Akademii Krakowskiej dwóch studentów pochodzących ze Zgierza – Mikołaj syn Świętosława i Stanisław syn Macieja,
• 8 sierpnia 1447 Kazimierz Jagiellończyk odnawia na prośbę wójta Helmana przywilej z 1345 r. na wójtostwo w Zgierzu
• między 1817-1820 przybywa do Zgierza 23 majstrów sukienniczych, wśród nich najzamożniejszymi byli Jan Fryderyk Zachert, Karol August Meisner, Karol Gottlieb Saenger, Jan Henryk Teske i Jan Georg Yiertes,
• w latach 1863–1864 stu siedmiu zgierzan bierze udział w powstaniu styczniowym, głównie walcząc z bronią w ręku w partiach powstańczych Oksińskiego i Sawickiego-Dworzaczka,
• Zgierz w „Encyklopedii Powszechnej” Orgelbranda (Warszawa 1884)

Zgierz – miasto nad rzeką Bzurą w Guberni Piotrkowskiej, w powiecie łódzkim. Osadnictwo od czasów przedhistorycznych, prawa miejskie według Karty Magdeburskiej od roku 1420. Całkowicie zniszczone podczas pierwszej wojny szwedzkiej, następnie odbudowane. Szczególny wzrost miasta od momentu założenia pierwszych fabryk. Obecna populacja wynosi 11 tys. osób.

• 28 stycznia 1886 został stracony na stokach Cytadeli w Warszawie Jan Pietrusiński, tkacz ze Zgierza, członek partii Proletariat.

Zmiany nazw ulic w Zgierzu[edytuj]

Uchwałą Nr VII/49/90 Rady Miejskiej w Zgierzu z dnia 13 grudnia 1990 roku zmieniono nazwy następujących ulic:

Pod koniec XX wieku nastąpiły także zmiany nazw innych ulic i placów w wyniku uchwał Rady Miasta:

Zabytki[edytuj]

Kościół św. Katarzyny Aleksandryjskiej

Domy tkaczy

Łaźnia miejska z 1926 roku

Budynek Kolegium Nauczycielskiego

Na liście zabytków są:

• unikatowy układ urbanistyczny dzielnicy Nowe Miasto z XIX w.,
• drewniane domy tkaczy z XIX w.,
• fabryka sukna Adolfa Gustawa Borsta przy ul. 3 Maja 6
• fabryka bawełniana Lorentz & Krusche przy ul. Dąbrowskiego 19
• fabryka włókiennicza Meyera przy ul. Barlickiego 1
• neogotycki kościół św. Katarzyny Aleksandryjskiej,
• neogotycki kościół Chrystusa Króla przy ul. Słowackiego 10, dawna świątynia mariawicka
• dworzec kolejowy,
• budynek Kolegium Nauczycielskiego przy ul. 3 Maja 46,
• budynek dawnej szkoły ewangelickiej przy ul. Długiej 33 (wzniesiony w latach 1820–1830, piętrowy, o dachu naczółkowym, dwutraktowy z sienią na osi, wnęki okien udekorowano stylizowanymi rzeźbami głów kobiecych),
• budynek dawnej remizy ochotniczej straży pożarnej (d. Rekwizytornia straży ogniowej ochotniczej – z II poł. XIX w.) przy ul. 1 Maja 19,
• budynek miejskiego muzeum przy ul. Dąbrowskiego 21 z 1828 r. – klasycystyczny murowany, otynkowany budynek, parterowy z ryzalitem na osi. Ryzalit zwieńczony jest attyką ozdobioną sztukateriami i postaciami kamiennych lwów. Jego właścicielami od lat 40. XIX w. aż do stycznia 1945 była rodzina Cyplów (Zippel),
• Łaźnia Miejska przy ul. Łęczyckiej 24 – budynek zaprojektowany w 1926 przez W. Horodeckiego i F. Michalskiego; oddany do użytku 5 lutego 1929 był obiektem na wskroś nowoczesnym i wielofunkcyjnym. Posiadał pływalnie krytą, druga z kolei w Polsce, o rozmiarach 10x17 m, która do dzisiaj jest czynna. Znajdowało się tu również 16 wanien, łaźnia parowa – rosyjska, łaźnia sucha – rzymska, gabinety do masażu, 11 kabin natryskowych, sala natryskowa dla dzieci szkolnych, urządzenia do kąpieli słonecznych oraz pralnia mechaniczna^[16][17],
• Plac Stu Straconych – pomnik ku czci ofiar zbiorowej egzekucji z 1942 roku,
• historyczne cmentarze: rzymskokatolicki, protestanckie, mariawicki i żydowski,
• wojenne cmentarze: w Lesie Krogulec i przy ul. Parzęczewskiej.

Symbole miasta[edytuj]

Jeż ze Zgierza

• Herb – herbem miasta jest mur forteczny z trzema spiczasto zakończonymi basztami. W murze widnieje otwarta brama z koronowanym orłem pośrodku.
• Flaga – flagą miasta jest prostokątny płat tkaniny o stosunku szerokości do długości 1:2 o następującej kolorystyce: kolor żółty rozmieszczony jest w kształcie rzymskiej cyfry VII o wymiarach: skrajny lewy pionowy pas o szerokości 1/10 całej długości flagi oraz trzy pasy ukośne o tej szerokości mierzonej wzdłuż boku flagi, przy czym pierwszy lewy ukośny pas ma skrajną krawędź przebiegającą wzdłuż linii poprowadzonej przez dolny lewy róg flagi i punkt na górnej krawędzi flagi oddalony o 32/100 długości flagi od jej lewej krawędzi. Pozostałe pasy są równoległe do pierwszego ukośnego.
• Pieczęć – pieczęć miasta jest okrągła o średnicy 36 mm; w otoku pieczęci o szerokości 6 mm znajduje się napis: Miasto Zgierz, o wysokości liter 3 mm, rozmieszczony symetrycznie; w środku pieczęci jest umieszczony herb miasta, którego podstawa znajduje się w odległości 1 mm od wewnętrznej krawędzi otoku pieczęci. Odciski z najstarszej pieczęci miejskiej znajdują się na dokumentach z 1534 i 1535 roku.
• Hejnał – hejnałem miasta jest motyw muzyczny – melodia piosenki „Stary młynarz ze Zgierza” autorstwa Adama Kowalskiego w opracowaniu muzycznym Ireneusza Gusta – wykonywany codziennie w południe, tuż po godzinie 12, z balkonu budynku Urzędu Miasta Zgierza bądź innego miejsca wskazanego przez Prezydenta, na trąbkach bądź odtwarzany z nagrania elektronicznego. Hejnał odtwarzany (wykonywany) jest dwukrotnie.
• Święto – świętem miasta jest corocznie pierwsza niedziela czerwca.
• Symbol – symbolem promocyjnym miasta jest „Jeż ze Zgierza”.

Transport i komunikacja[edytuj]

Transport drogowy[edytuj]

Tablica miejscowości od strony Łodzi

Miasto przecinają dwie drogi krajowe:

• droga krajowa nr 91: Gdańsk – Zgierz – Częstochowa
• droga krajowa nr 71: Stryków – Zgierz – Rzgów

oraz ma początek droga wojewódzka nr 702 łącząca Zgierz z Kutnem.

Na północ od miasta przebiega autostrada A2, z którą Zgierz jest skomunikowany poprzez węzły drogowe

• Emilia drogą krajową nr 91 (ok. 8 km od Zgierza)
• Zgierz drogą wojewódzką nr 702 (ok. 6,5 km od Zgierza)
• Stryków drogą krajową nr 71 (ok. 14 km od Zgierza).

W fazie projektów łódzkiego oddziału Generalnej Dyrekcji Dróg Krajowych i Autostrad jest budowa obwodnicy Zgierza, która będzie stanowiła fragment obwodnicy Łodzi w części drogi szybkiego ruchu nr 14. Przejmie ona niemal w całości ruch tranzytowy, co znacznie odciąży krajową „starą jedynkę” biegnącą przez miasto. Obwodnica ma rozpoczynać się w okolicach Lućmierza, później biec będzie w okolicach osiedla 650-lecia w Zgierzu, w stronę Aleksandrowa, stamtąd zaś południowo-zachodnim fragmentem Łodzi do Pabianic, gdzie łączyć się będzie z drogą ekspresową nr 8^{[potrzebny przypis]}.

Transport kolejowy[edytuj]

Dworzec kolejowy w Zgierzu

Przez Zgierz przechodzą dwa szlaki kolejowe:

• linia kolejowa nr 15: Bednary – Zgierz – Łódź Kaliska
• linia kolejowa nr 16: Łódź Widzew – Zgierz – Kutno

Miasto posiada stację kolejową Zgierz oraz trzy przystanki kolejowe: Zgierz Północ, Zgierz Jaracza i Zgierz Kontrewers.

Przez miasto przebiega budowana od 2011 Łódzka Kolej Aglomeracyjna.

Komunikacja miejska[edytuj]

Osobny artykuł: Komunikacja miejska w Zgierzu

Transport lotniczy[edytuj]

W 2012 przy ul. Parzęczewskiej otwarto sanitarne lądowisko, należące do Szpitala Wojewódzkiego.

Ok. 8 km na zachód od miasta we wsi Brużyczka Mała znajduje się nieewidencjonowane lądowisko Aleksandrów Łódzki.

Turystyka[edytuj]

• dom Pod Lwami – obecnie Muzeum Miasta,
• neogotycki kościół św. Katarzyny Aleksandryjskiej,
• zachowany układ urbanistyczny Nowego Miasta,
• domy klasycystyczne,
• rzeka Bzura,
• Wilcze Doły – przeszkody (hopy) freeride’owe zrobione własnoręcznie przez amatorów tego sportu,
• Coroczny Plener Rzeźby Monumentalnej w Zgierzu – odbywa się w maju. Do Zgierza przyjeżdżają rzeźbiarze z całego kraju i Europy,
• Szlaki turystyczne przechodzące przez gminę:
  • Agroturystyczny Szlak Rowerowy Gminy Zgierz,
  • Agroturystyczny Szlak Rowerowy Gminy Zgierz - łącznik Łagiewniki - Zgierz Malinka,
  • Szlak pamięci ofiar hitlerowskiego ludobójstwa.

Panorama placu Jana Pawła II

Cmentarze[edytuj]

Cmentarz żydowski w Zgierzu

• Cmentarz rzymskokatolicki pod wezwaniem św. Józefa i św. Wawrzyńca – Przy ul. Piotra Skargi. Został założony w 1820 r. W 1921 r. przeniesiono tutaj modrzewiowy kościółek szpitalny pw. św. Wawrzyńca i św. Józefa z 1643 r., który w 1987 spłonął. Na jego miejscu wymurowano kaplicę, za którą w alei znajdują się mogiły legionistów Józefa Piłsudskiego z prochami przywiezionymi w 1999 r. przez harcerzy z Kostiuchnówki na Wołyniu, żołnierzy niemieckich z 1914 r., żołnierzy polskich poległych w 1920 r. W równoległej do tej, na prawo, alei znajdują się pomniki m.in. J.S.Cezaka – założyciela i wieloletniego dyrektora Państwowej Szkoły Kupieckiej, A. Pawińskiego – słynnego polskiego historyka czy Jana Pietrusińskiego. W kolejnej alei z prawej, tj. wzdłuż muru cmentarnego, znajduje się pomnik Ofiar 1939 roku – 83 żołnierzy i 72 cywilów a dalej oryginalny grób Rodziny Wieczorków. Możemy również znaleźć wiele innych ciekawych grobów, zarówno ze względów historycznych, jak i artystycznych. Teren jest zadrzewiony.
• Cmentarz ewangelicko-augsburski – przy ul. Spacerowej został założony ok. 1820. Znajdują się na nim groby wielu zasłużonych zgierzan (m.in. ks. Henryka Bando, ks. Ernesta Bursche, ks. prof. Karola Seriniego, ks. Aleksandra Falzmanna) oraz okazałe grobowce rodzinne (Borstów, Hoffmanów, Ernstów, Moesów, Kruschów, Bredschneiderów, Zachertów).
• Cmentarz komunalny – przy ul. Konstantynowskiej 75, założony w 1989.
• Cmentarz żydowski – przy ul. Barona, założony w 1826 roku, rozbudowany w 1885.
• Cmentarz mariawicki – przy ul. Cmentarnej, założony na początku XX w.
• Cmentarz baptystów – przy ul. Spacerowej z końca XIX w.
• Cmentarz wojenny – w Lesie Krogulec, urządzony przez władze miejskie w 1916 roku dla złożenia na nim poległych w czasie działań wojennych po 1914 roku żołnierzy polskich, niemieckich i rosyjskich – spotyka się tam młodzież.
• Cmentarz żołnierzy Armii Czerwonej – przy ul. Parzęczewskiej.
• Mogiły zbiorowe – ofiar niemieckiego terroru usytuowane na terenie lasu „Okręglik” – obecnie Miejsce Pamięci Narodowej.
• Cmentarz opuszczony w polach wzdłuż końca ul .Stepowizna (okolice firmy ATLAS)

Religia[edytuj]

Do wybuchu II wojny światowej ludność miasta, podobnie jak całego łódzkiego okręgu przemysłowego, była wielowyznaniowa i wieloetniczna. Najliczniejszą grupę mieszkańców stanowili katolicy, ale także była tu prężnie działająca gmina wyznaniowa żydowska. Miasto zamieszkiwali także ewangelicy. W 1938 Zgierz miał 27853 mieszkańców, ich struktura narodowościowa prezentowała się w następujący sposób:

Kościół Matki Boskiej Dobrej Rady

Kościół starokatolicki mariawitów w Zgierzu

Kościół ewangelicko-augsburski Opatrzności Bożej

W wyniku wojny struktura ta się ujednoliciła i obecnie najliczniejszą grupę wyznaniową stanowią katolicy. W mieście istnieją następujące kościoły i związki wyznaniowe:

• Kościół rzymskokatolicki
  • Parafia rzymskokatolicka św. Katarzyny Aleksandryjskiej
  • Parafia rzymskokatolicka Matki Boskiej Dobrej Rady
  • Parafia rzymskokatolicka Chrystusa Króla
  • Parafia rzymskokatolicka Najświętszej Maryi Panny Różańcowej
  • Parafia rzymskokatolicka Świętego Jana Chrzciciela
• Kościół Starokatolicki Mariawitów
  • Parafia starokatolicka mariawitów Matki Boskiej Nieustającej Pomocy
• Kościół Katolicki Mariawitów
  • Parafia Matki Boskiej Nieustającej Pomocy
• Kościół Polskokatolicki
  • Parafia polskokatolicka Świętej Rodziny w Łodzi
• Kościół Starokatolicki
  • Kaplica starokatolicka
• Kościół Ewangelicko-Augsburski
  • Parafia Ewangelicko-Augsburska Opatrzności Bożej
• Kościół Adwentystów Dnia Siódmego
  • Dom Modlitwy Kościoła Adwentystów
• Kościół Chrześcijan Baptystów
  • placówka
• Świadkowie Jehowy
  • trzy zbory, Sala Królestwa^[18]

Kultura i sztuka[edytuj]

Ta sekcja wymaga określenia jasnych kryteriów wyboru. Kryteria powinny być poparte źródłami, nie mogą naruszać zasady neutralnego punktu widzenia, należy też unikać pustosłowia. Zapoznaj się również z zasadami tworzenia list. Dokładniejsze informacje o tym, co należy poprawić, być może znajdują się w dyskusji tej sekcji. Po wyeliminowaniu niedoskonałości należy usunąć szablon {{Dopracować}} z tej sekcji.

Klasycystyczny Dom Pod Lwami z 1828 roku (ob. Muzeum Miasta Zgierza)

Miejsko-Powiatowa Biblioteka Publiczna im. B. Prusa

W mieście działają liczne ośrodki i towarzystwa kultury:

• Miejski Ośrodek Kultury, przy którym funkcjonuje ośrodek twórczości teatralnej,
• Towarzystwo Ochrony Kultury Zgierza
• Centrum Kultury Dziecka,
• Młodzieżowy Dom Kultury,
• Dom Kultury SEM,
• Towarzystwo Śpiewacze Lutnia,
• Biblioteka Miejska im. B. Prusa została założona w 1913 roku przez Zgierskie Towarzystwo Szerzenia Wiedzy im. B. Prusa,
• Muzeum Miasta Zgierza mieści się w klasycystycznym, zabytkowym, jednopiętrowym budynku z 1828 roku, tzw. Dom Pod Lwami przy ul. Gen. J.H. Dąbrowskiego 21. Prezentowane są w nim:
  • wystawy stałe:
    • Dzieje Zgierza – wystawa dotyczy dziejów Zgierza od czasów najdawniejszych do niemal współczesnych.
    • Kruszówka – wnętrze pofabrykanckie z przełomu XIX i XX wieku – salon, jadalnia, sypialnia, kuchnia.
  • wystawy czasowe, tj.
    • Archeologia w Muzeum Miasta Zgierza
    • Między Dobrą a Dalikowem. Powstanie styczniowe 1863-1864.

Wybrane zespoły i grupy artystyczne oraz imprezy:

• eksperymentalną grupę artystyczną Art Deja Vu, która powstała w 2003 w wyniku eksperymentu twórczego polegającego na wzbudzeniu uczucia deja vu,
• paraprofesjonalne Stowarzyszenie MŁYN, które zajmuje się propagowaniem plastyki,
• Ogólnopolski Festiwal Muzyki Rockowej „Zderzak” organizowany corocznie od 2002 roku na terenie Młodzieżowego Domu Kultury w Zgierzu,
• Ogólnopolski Przegląd Filmów Amatorskich „Ogień w głowie”, organizowany corocznie od 2005 roku,
• Dni Zgierza i Święto Ulicy Długiej – corocznie organizowane przez miasto dwie cykliczne i publiczne imprezy skupiające wszystkie środowiska kultury.

Zgierz jest miastem otwartym dla artystów. Działają tutaj liczni twórcy z takich dziedzin jak malarstwo, rzeźba, grafika, fotografia. Liczne plenery rzeźbiarskie wprowadzają wciąż nowe dzieła w rzeczywistość miasta. Tworzyli tutaj między innymi tacy artyści jak Jerzy Wieczorek, Jan Nawrot, czy Władysław Rząb. Do dzisiaj ze Zgierzem silnie związany jest postimpresjonista Józef Wasiołek.

Edukacja[edytuj]

W skład zgierskiego szkolnictwa publicznego wchodzi 9 szkół podstawowych:

• Szkoła Podstawowa nr 1
• Szkoła Podstawowa nr 3 im. Dąbrowszczaków
• Szkoła Podstawowa nr 4 im. Jana Niepokoja
• Szkoła Podstawowa nr 5
• Szkoła Podstawowa nr 8
• Szkoła Podstawowa nr 10
• Szkoła Podstawowa nr 11
• Szkoła Podstawowa nr 12 im. Armii Krajowej
• Szkoła Podstawowa nr 13 specjalna

4 gimnazja:

• Gimnazjum nr 1
• Gimnazjum nr 2 im. Jana Kochanowskiego w Zgierzu z Oddziałami Dwujęzycznymi
• Gimnazjum nr 3 im. Adama Mickiewicza
• Gimnazjum nr 4 specjalne

4 szkoły średnie:

• Samorządowe Liceum Ogólnokształcące im. Romualda Traugutta
• Zespół Szkół nr 1 im. Jakuba Stefana Cezaka
• Zespół Szkół Ogólnokształcących im. Stanisława Staszica
• Zgierski Zespół Szkół Ponadgimnazjalnych im. Jana Pawła II

1 szkoła wyższa:

• Kolegium Nauczycielskie

Od 1990 pod patronatem Towarzystwa Przyjaciół Zgierza istnieją:

• społeczna szkoła podstawowa
• niepubliczne gimnazjum
• niepubliczne liceum ogólnokształcące

7 czerwca 2008 odbyły się uroczyste obchody jubileuszu 110-lecia powstania LO im. Stanisława Staszica i 90-lecie nadania imienia Stanisława Staszica.

Sport i rekreacja[edytuj]

Plakat reklamujący imprezy sportowe w czasie łódzkiego okręgowego Zlotu Sokołów w Zgierzu w 1928 roku.

Jedną z pierwszych sportowych organizacji w Zgierzu był regionalny oddział Polskiego Towarzystwa Gimnastycznego „Sokół”.

Na terenie Zgierza znajduje się centrum sportu Stacja Nowa Gdynia ul. Sosnowa 1, m.in. z kompleksem basenowym, krytymi kortami tenisowymi i do squasha, kręgielnią, siłownią, restauracją i centrum hotelowo-konferencyjnym.

Ponadto miasto dysponuje innymi obiektami do uprawiania sportów:

• kompleks „Malinka” z oświetlonym stokiem narciarskim i wyciągiem,
• baseny pływackie w Gimnazjum nr 3 im. Adama Mickiewicza (dawniej SP nr 7) ul. Leśmiana i Łaźni Miejskiej (Miejski Zakład Kąpielowy w Zgierzu) ul. Łęczycka 24,
• dwa stadiony piłkarskie:
  • Miejskiego Ośrodka Sportu i Rekreacji (dawniej KS Boruta) wraz z halą sportową i salą gimnastyczną (ul. Wschodnia 2),
  • Zgierskiego Klubu Sportowego „Włókniarz” (ul. Musierowicza).
• sztuczna ściana do wspinaczki,
• Wilcze doły – trasy do freeride'u zrobione własnoręcznie przez amatorów tego sportu,
• Park Linowy w Parku Miejskim, zarządzany przez MOSiR Zgierz.

Polityka[edytuj]

Władze miasta[edytuj]

Budynek Urzędu Miasta Zgierz

Siedzibą Prezydenta Miasta Zgierza i Rady Miasta jest budynek Urzędu Miasta (wybudowany w 1847 r.) przy pl. Jana Pawła II 16. Obecnie prezydentem miasta jest Przemysław Staniszewski, pełniący kadencję od 2014 roku.

Prezydenci i burmistrzowie[edytuj]

Przewodniczącym Rady jest Radosław Gajda. Miasto jest członkiem Związku Miast Polskich.

W mieście znajduje się także siedziba starostwa powiatu zgierskiego oraz wiejskiej gminy Zgierz.

Parlamentarzyści[edytuj]

Zgierz wchodzi w skład sieradzkiego okręgu wyborczego.

Posłowie na Sejm RP VI kadencji posiadający podstawowe biura poselskie w mieście: Artur Dunin (PO), Agnieszka Hanajczyk (PO), Marek Matuszewski (PiS). W Zgierzu filię biura poselskiego ma poseł Stanisław Olas (PSL) oraz biura senatorskiego ma senator VII kadencji Przemysław Błaszczyk (PiS).

Miasta i rejony partnerskie[edytuj]

Nazwa	Jednostka administracyjna	Państwo	Data podpisania umowy
Glauchau	miasto	Niemcy	23 listopada 1996
Hódmezővásárhely	miasto	Węgry	15 marca 2005
Kieżmark	miasto	Słowacja	20 lutego 1998
Kupiszki	rejon	Litwa	5 czerwca 1998
Maniewicze	rejon	Ukraina	4 czerwca 1999
Orzysz	gmina i miasto	Polska	2 czerwca 2001
Supraśl	gmina	Polska	5 października 2001
Zgierz	gmina	Polska	27 sierpnia 2000

Garnizon Zgierz[edytuj]

Garnizon Zgierz z siedzibą w Zgierzu obejmuje miasto Zgierz i gminę Zgierz^[24].

Byłe i obecne jednostki wojskowe stacjonujące w Zgierzu:

• przed 1918 rokiem
  • 2 Brygada Artylerii w składzie 2 Dywizji Piechoty 23 Korpusu Armijnego Imperium Rosyjskiego
• po 1918 roku
  • 10 batalion pancerny
    • 41 samodzielna kompania czołgów rozpoznawczych
    • 42 samodzielna kompania czołgów rozpoznawczych
• po 1945 roku
  • 10 szkolny pułk telefoniczno-telegraficzny (1945-1950)
  • 2 pułk budownictwa łączności (1971-1993)od 1990 r. 2 wojskowy zakład budownictwa łączności
  • 3 ( samodzielny) pułk artylerii przeciwlotniczej, od 1967 r. 77 pułk artylerii przeciwlotniczej
  • 5 samodzielny batalion radiotechniczny, od 1964 r. 5 batalion rozpoznania radiolokacyjnego, od 1968 r. 5 batalion radiotechniczny, od 1973 r. 5 pułk radiotechniczny, od 1998 r. we WLOP przeformowany w manewrowy batalion radiotechniczny. W 2007 r. rozformowany.
  • Oficerska Szkoła Łączności (1945)
  • Oficerska Szkoła Polityczna (1945-1955)
  • 31 Wojskowy Oddział Gospodarczy (obecnie)

W Zgierzu zlokalizowana jest Wojskowa Komenda Uzupełnień, obejmująca zasięgiem działania powiaty: łęczycki, zlikwidowana w 2011 r., poddębicki i zgierski^[25] .

Osoby związane ze Zgierzem[edytuj]

 Z tym tematem związana jest kategoria: Ludzie związani ze Zgierzem.

Statuetka „Honorowy Obywatel Miasta Zgierza”

Honorowi obywatele[edytuj]

Tytuł Honorowy Obywatel Miasta Zgierza został ustanowiony w 2000, a nadany po raz pierwszy w 2002 r. Tytuł nadaje Rada Miasta osobom fizycznym, które nie są mieszkańcami miasta Zgierza za szczególny wkład wniesiony w rozwój i kształtowanie pozycji miasta Zgierza w skali kraju i na forum międzynarodowym . Nadanie tytułu wiąże się z wręczeniem okolicznościowej statuetki i dyplomu. Od 2007 r. tytuł w danym roku może być nadany tylko jednej osobie.

Poniżej w kolejności chronologicznej wymienione są osoby, które otrzymały tytuł „Honorowy Obywatel Miasta Zgierza”.

• Zdzisława Kotulska-Hofmokl (23 maja 2002 r.)
• Marian Glinkowski (23 maja 2002 r.)
• Wanda Chotomska (24 kwietnia 2003 r.)
• Dawid Krystian Ber (29 kwietnia 2004 r.)
• Leszek Rózga (29 kwietnia 2004 r.)
• Adam Biela (28 kwietnia 2006 r.)
• Maciej Kozłowski (28 kwietnia 2006 r.)
• Wiesław Olender (28 kwietnia 2006 r.)
• Jerzy Dzik (24 kwietnia 2008 r.)
• Henryk Leszczyński (26 marca 2009 r.)
• Witold Świętosławski (25 marca 2010 r.)

Sąsiednie gminy[edytuj]

• Aleksandrów Łódzki,
• Łódź (miasto-powiat grodzki),
• Zgierz (gmina wiejska).

Zgierskie serwisy i portale internetowe[edytuj]

• wirtualnyzgierz.pl
• gazetazgrzyt.pl
• forum.wirtualnyzgierz.pl
• miasto.zgierz.pl (oficjalny miejski infoserwis)
• ezg.info.pl
• forum.miastozgierz.pl
• kochamzgierz.pl
• zgierz.dbv.pl

Zobacz też[edytuj]

• ulica Długa
• Plac Stu Straconych w Zgierzu

Przypisy

Linki zewnętrzne[edytuj]

Informacje w projektach siostrzanych

Multimedia w Wikimedia Commons

Cytaty w Wikicytatach

Wiadomości w Wikinews

Definicje słownikowe w Wikisłowniku

• Zgierz w Słowniku geograficznym Królestwa Polskiego. T. XIV: Worowo – Żyżyn. Warszawa, 1895.

p • d • e Dzielnice i osiedla Zgierza Chełmy-Adelmówek • Krzywie-Chełmy • Kurak • Nowe Miasto • Osiedle 650-lecia • Piaskowice-Aniołów • Podleśna • Proboszczewice-Lućmierz • Przybyłów • Rudunki • Stare Miasto

p • d • e Miasta województwa łódzkiego Miasta powiatowe Bełchatów • Brzeziny • Kutno • Łask • Łęczyca • Łowicz • Łódź • Opoczno • Pabianice • Pajęczno • Piotrków Trybunalski • Poddębice • Radomsko • Rawa Mazowiecka • Sieradz • Skierniewice • Tomaszów Mazowiecki • Wieluń • Wieruszów • Zduńska Wola • Zgierz Miasta gminne Aleksandrów Łódzki • Biała Rawska • Błaszki • Drzewica • Działoszyn • Głowno • Kamieńsk • Koluszki • Konstantynów Łódzki • Krośniewice • Ozorków • Przedbórz • Rzgów • Stryków • Sulejów • Szadek • Tuszyn • Uniejów • Warta • Wolbórz • Zelów • Złoczew • Żychlin

p • d • e Powiat zgierski Miasta Aleksandrów Łódzki • Głowno • Ozorków • Stryków • Zgierz Gminy miejskie Głowno • Ozorków • Zgierz Gminy miejsko-wiejskie Aleksandrów Łódzki • Stryków Gminy wiejskie Głowno • Ozorków • Parzęczew • Zgierz