Strony internetowe
Jeżeli chesz mieć własną stronę internetową, a Twoja firma znajduje się w miejscowości Przewrotne - dobrze trafiłeś. Projektujemy, wdrażamy i tworzymy strony internetowe dla każdego. Napewno chesz aby klient wpisując w wyszukiwarkę nazwę "Twojej firmy + Przewrotne" uzyskał informację o Twojej stronie oraz ofercie Twojej firmy. Dlatego jeżeli chcesz aby Twoja firma była dobrze widoczna kiedy wyszuka się informacje o mieście Przewrotne warto stworzyć stronę korzystająć z naszych usług.
Pamietaj! jeśli "Strony Internetowe Przewrotne" to tylko My.
Sklepy internetowe
Chcesz aby twój sklep był popularny i aby ludzie mogli go łatwo znaleźć, aby wpisując w wyszukiwarkę "sklep Przewrotne" mogli trafić do twojej witryny i szybko oraz wygodnie zrobić zakupy? Potrzebujesz wydajnego i profesjonalnie wykonanego sklepu internetowego? Napisz teraz do nas. Projektujemy profesjonalne sklepy internetowe, dzięki naszym usługom możesz sprzedawać szybko i wygodnie w Internecie, na terenie miasta Przewrotne i w całej Polsce!
Portfolio
Poniżej mozesz zobaczyć kilka nszych prac. Pamiętaj każdy sklep projektujemy indywidualnie pod konkretne potrzeby..
O mieście: Przewrotne
|
||
 Kościół parafialny pw. Św. Antoniego Padewskiego w Przewrotnem |
||
| Państwo |  Polska |
|
| Województwo | podkarpackie | |
| Powiat | rzeszowski | |
| Gmina | Głogów Małopolski | |
| Sołectwo | Przewrotne | |
| Liczba ludności (2013) | 1732[1] | |
| Strefa numeracyjna | (+48) 17 | |
| Kod pocztowy | 36-003[2] | |
| Tablice rejestracyjne | RZE | |
| SIMC | 0650123 | |
|
Położenie na mapie województwa podkarpackiego
  Przewrotne
|
||
|
Położenie na mapie Polski
 Przewrotne
|
||
 50°13′10″N 21°56′41″E/50,219444 21,944722 |
||
Przewrotne – wieś w Polsce położona w województwie podkarpackim, w powiecie rzeszowskim, w gminie Głogów Małopolski. W administracji kościelnej rzymskokatolickiej miejscowość położona w metropolii przemyskiej, w diecezji rzeszowskiej, w dekanacie Głogów Małopolski, w parafii Przewrotne.
Przez wieś przepływa potok Młynówka, będący dopływem rzeki Zyzogi, która stanowi górny bieg Łęgu.
W latach 1975–1998 miejscowość administracyjnie należała do województwa rzeszowskiego.
Przewrotne zamieszkiwało w 2010 roku 1728 mieszkańców[3].
W miejscowości znajduje się jednostka Ochotniczej Straży Pożarnej, zespół szkół, w tym szkoła podstawowa i gimnazjum, kościół, stadion piłkarski oraz klub piłkarski UKS Przewrotne.
W 2007 roku został oddany do użytku kort tenisowy, a 18 listopada 2011 roku zakończono prace związane z budową boiska Orlik 2012, którego otwarcie nastąpiło 18 kwietnia 2012 roku[4].
Spis treści
Części wsi[edytuj]
Integralne części wsi Przewrotne: Borek, Górka, Haracze, Komorniki, Na Młynie, Pode Dworem, Północna Strona, Rogówka, Selwy, Smoleń, Studzieniec, Za Cmentarzem, Zapole[5][6]
Historia[edytuj]
Pierwotna nazwa tej osady brzmiała Przewrotna. Jest to stara wieś lasowiacka, powstała nie później niż w XVI wieku[7]. Właśnie wtedy utworzono tutejszą parafię[8].
Wieś wchodziła w skład włości królewskich, w XVIII wieku należała do dóbr starostwa bratkowickiego. Po rozbiorach władze austriackie sprzedały tę wieś w prywatne posiadanie. Ostatnim właścicielem tutejszego majątku był Stanisław Politalski. U schyłku XIX wieku Przewrotne liczyło 284 gospodarstwa. Znajdowały się tu dwa folwarki, cegielnia i gorzelnia[7].
Pierwszy drewniany kościół pod wezwaniem św. Marii Magdaleny został wybudowany przez P. Korzeniowskiego w 1509 roku, a proboszczem erygowanej w 1533 r. parafii, został ks. Antoni de Niemierza. Niestety nie wiadomo, gdzie świątynia była usytuowana[8].
13 października 1634 r. biskup Tomasz Oborski konsekrował drugi kościół pod wezwaniem Świętej Trójcy. Był to także kościół drewniany, kryty gontem, ale na murowanym fundamencie. Zbudowany został na planie krzyża, był znacznie większy od poprzedniego i miał bardzo bogaty wystrój. Stał na środku cmentarza, obecnie niegrzebalnego (dolny cmentarz). W czasach swojej świetności posiadał 7 ołtarzy i boczne kaplice[8].
W 1818 r. ks. Tyrski rozpoczął budowę obecnego, murowanego kościoła parafialnego pod wezwaniem św. Antoniego Padewskiego, a zakończył ją w 1823 r. ks. Antoni Sokalski. Świątynia została konsekrowana 24.VI.1859 r. przez biskupa Ksawerego Wierzchalskiego, ordynariusza przemyskiego[9].
II wojna światowa[edytuj]
Podczas II wojny światowej na wschód i północ od Przewrotnego aktywnie działała partyzancka grupa wypadowa „Iskra”. Była to zbrojna organizacja komunistycznej partii PPR, która powstała jesienią 1942 r., w ramach struktur Podokręgu Rzeszów GL. „Iskrą” dowodził Józef Bielenda (od jesieni 1943 r. Jan Paduch). Formalnie nadzór nad nią sprawował Zdzisław Basak „Marian”[10].
W wyniku zaangażowania miejscowej ludności w ruch oporu Gwardii Ludowej, a także za pomoc udzielaną ukrywającym się Żydom, wieś została czterokrotnie[11]spacyfikowana przez hitlerowców.
1 grudnia 1942 roku dokonali oni pierwszej pacyfikacji wsi, a w 1943 r. trzech kolejnych: 13 marca, 14 marca oraz 9 maja. Podczas ostatniej zbrodni zwłoki ofiar wrzucono do stawu. Mieszkańcy wsi w tym miejscu wybudowali kaplicę, umieszczając na zewnątrz (oraz na budynku szkoły) tablice pamiątkowe[12].
Podczas wszystkich pacyfikacji miejscowości zostało bestialsko zamordowanych co najmniej 111 osób (w tym kobiety, starcy i dzieci), a wielu innych wywieziono do obozów koncentracyjnych. Spośród wszystkich wywiezionych, życie ocaliły tylko trzy osoby. Reszta została zgładzona w obozie w Pustkowie lub innych obozach[13].
Dokładna liczba ofiar nie jest znana, ponieważ oprócz mieszkańców wsi zginęły również osoby wysiedlone i ukrywające się, czasami nieposiadające żadnych dokumentów, zamieszkałe w Przewrotnem, których nazwisk i dokładnej liczby nikt nie pamięta[13].
Przewrotne w tamtym okresie poniosło największe ofiary pośród wszystkich wsi dawnego powiatu rzeszowskiego. Na starym (dolnym) cmentarzu znajdują się zbiorowe mogiły ofiar faszyzmu.
W 1966 r. odsłonięto pomnik ku czci ofiar faszyzmu, a w 1972 r. w uznaniu zasług w walce z wrogiem wieś została odznaczona Orderem Krzyża Grunwaldu II klasy[7][13].
Zabytki[edytuj]
Zespół kościoła parafialnego[edytuj]
nr rej. zabytków A-1047 z 20.09.1979.
Kościół parafialny
Kościół jest trójnawowy, z prezbiterium i zakrystią. Od strony zachodniej zdobi go wieża. Wybudowany jest z cegły i kamienia, w stylu późnoklasycznym, a jego wnętrze jest utrzymane w stylu późnobarokowym. Ogrodzony jest murem z trzema wnękami i kaplicą[14]. Wnętrze kościoła zostało pomalowane w 1968 roku. Na zewnątrz został odrestaurowany w czerwcu 1973 r. W latach 2006–2008 świątynia została poddana renowacji[9].
Pierwsza posadzka kościoła była ułożona z dużych kamieni, które można jeszcze zobaczyć w dawnej zakrystii. W kościele są 3 ołtarze. W głównym umieszczona jest figura św. Antoniego, patrona świątyni, za zasuwą obraz Świętej Rodziny, po bokach 4 kolumny i rzeźby św. Piotra i św. Pawła[8].
Dzwonnica
Nieopodal kościoła znajduje się XIX wieczna dzwonnica. W latach międzywojennych zawisły tam trzy dzwony. W czasie II wojny światowej dwa z nich zostały skonfiskowane, a jeden udało się ukryć i ten zaraz po wojnie zawieszono ponownie na dzwonnicy[8].
Kaplica grobowa
Od strony wschodniej przy kościelnym murze znajduje się, wzniesiona w II połowie XIX wieku kaplica grobowa Politalskich – dziedziców Przewrotnego. W jej wnętrzu zachowała się jedynie mensa ołtarzowa i murowana tablica epitafijna, a pod posadzką znajduje się krypta[7].
Kapliczka „Latarnia Zmarłych”[edytuj]
nr rej. zabytków A-1056 z 6.02.1980.
Na starym cmentarzu znajduje się XVII wieczna figura zwana „Latarnią Zmarłych”. Według miejscowej legendy, wzniesiono ją na mogile chłopów poległych w czasie potopu szwedzkiego w walce ze Szwedami lub wojskami Jerzego II Rakoczego[7].
Dwór i park krajobrazowy[edytuj]
nr rej. zabytków A-903 z 29.04.1975.
Klasycystyczny dwór wybudowano przed 1832 rokiem[7]. W 1845 r. właścicielką Przewrotnego została Anna z Dolińskich Politalska. W 1938 r. właścicielem majątku został Kazimierz Marian Politalski. 20 października 1945 r. w wyniku dekretu o reformie rolnej dwór został przejęty na rzecz Skarbu Państwa. Od 1945 r. użytkownikami dworu były instytucje i urzędy: poczta, szkoła, ośrodek zdrowia, gminna rada narodowa. Budynek pełnił również funkcję mieszkalną. Od 1993 r. dwór wraz z parkiem stanowi własność prywatną[15].
Dwór jest murowany z cegły i otynkowany, na podmurówce z kamienia, częściowo podpiwniczony. Ten parterowy budynek wzniesiono na planie prostokąta. Fasadę wejściową zdobi portyk wsparty na sześciu kolumnach, natomiast elewację tylną, weranda wsparta na czterech drewnianych słupach.
Przed dworem stoi kamienna figura św. Antoniego z 1912 roku, zachowały się też pozostałości betonowej lodowni z lat 20. XX wieku oraz staw. Od strony północnej na skraju parku krajobrazowego, który stanowi otoczenie dworu, znajdują się pozostałości dawnych zabudowań folwarcznych.
Obecnie dwór nie jest użytkowany i znajduje się w złym stanie[15].
Kultura[edytuj]
Zespół Pieśni i Tańca ,,Przewrotniacy" zapoczątkował swą działalność w 1991 roku. Początkowo tworzyło go trzech muzyków ludowych, a z biegiem czasu dołączył do nich zespół śpiewaczy oraz zespół taneczny. W 1998 roku zespół zdobył wyróżnienia na Przeglądzie Zespołów Śpiewaczych w Tyczynie i Ogólnopolskim Konkursie Tańca Ludowego organizowanym przez WDK w Rzeszowie. W 2006 roku prymista kapeli, jako muzyk indywidualny zdobył pierwszą nagrodę w Ogólnopolskim Festiwalu Kapel i Śpiewaków Ludowych w Kazimierzu Dolnym[16], a cztery lata wcześniej na tej samej imprezie, otrzymał wyróżnienie Ministra Kultury i Dziedzictwa Narodowego w kategorii ,,muzyk instrumentalista” oraz nagrodę w kategorii ,,mistrz i uczeń" razem z drugim skrzypkiem kapeli.
Zespół corocznie bierze udział w ogólnopolskim konkursie Zespołów Ludowych Ochotniczych Straży Pożarnych w Krynicy. Koncertował dwukrotnie na Słowacji biorąc udział w festiwalu folklorystycznym rejonu Spiszu ,,Spisskie Folklorne Slavnosti”[17].
Turystyka[edytuj]
- Przez miejscowość przechodzi zielony
szlak turystyczny imienia gen. Władysława Sikorskiego o przebiegu: Bór Głogowski – Przewrotne – Kolbuszowa – Niwiska – Tuszów Narodowy (74 km)[18].
Przypisy
- ↑ GUS. Bank Danych Lokalnych
- ↑ Oficjalny Spis Pocztowych Numerów Adresowych poprzez wyszukiwarkę. Poczta Polska S.A., styczeń 2013. [dostęp 2015-03-26].
- ↑ Bank Danych Lokalnych - GUS. [dostęp 2012-02-28].
- ↑ UMiG Głogów Młp.. [dostęp 2012-05-04].
- ↑ Rozporządzenie Ministra Administracji i Cyfryzacji z dnia 13 grudnia 2012 r. w sprawie wykazu urzędowych nazw miejscowości i ich części (Dz.U. z 2013 r. poz. 200)
- ↑ TERYT (Krajowy Rejestr Urzędowego Podziału Terytorialnego Kraju). Główny Urząd Statystyczny. [dostęp 18.11.2015].
- ↑ abcdef Józef M. Kłeczek: http://glogow-mlp.pl/Przewrotne. [dostęp 2011-03-02].
- ↑ abcde Alina Ziętek-Salwik: Tygodnik Niedziela. [dostęp 2011-03-02].
- ↑ ab www.diecezja.rzeszow.pl. [dostęp 2011-03-02].
- ↑ Mariusz Krzysztofiński. Dziś a nie jutro trzeba atakować wroga. „Szlak bojowy” grupy GL „Iskra” na Rzeszowszczyźnie. „Biuletyn IPN”. Marzec-Kwiecień 2006 (62-63). s. 59-67. ISSN 1641-9561.
- ↑ Niektóre źródła mówią o trzykrotnej pacyfikacji, ponieważ łączą wydarzenia z 13 i 14 marca 1943 r.
- ↑ Przewodnik po upamiętnionych miejscach walk i męczeństwa, lata wojny 1939-1945. Warszawa: Rada Ochrony Pomników Walki i Męczeństwa, 1966, s. 295.
- ↑ abc Bohaterskie wsie. Rzeszów: KAW, 1984, s. 152-153.
- ↑ www.epodkarpacie.com. [dostęp 2011-03-02].
- ↑ ab Wojewódzki Urząd Ochrony Zabytków. [dostęp 2011-03-02].
- ↑ www.etno.serpent.pl. [dostęp 2012-05-13].
- ↑ Miejsko Gminny Dom Kultury w Głogowie Małopolskim. [dostęp 2012-05-13].
- ↑ www.pttk.rzeszow.pl. [dostęp 2011-03-02].
Bibliografia[edytuj]
- Edward Wisz: Śmierć przyszła o świcie. W: Józef Ambrozowicz: Bohaterskie wsie. Rzeszów: KAW, 1984, s. 139-153. ISBN 83-03-00710-6.
- Czesław Czubryt, Jerzy Michasiewicz: Przewodnik po upamiętnionych miejscach walk i męczeństwa lata wojny 1939-1945. Warszawa: Sport i Turystyka, 1988, s. 575. ISBN 83-217-2317-9.
Linki zewnętrzne[edytuj]
- Przewrotne w Słowniku geograficznym Królestwa Polskiego. T. IV: Kęs – Kutno. Warszawa, 1883.
|
|||||||||||||||||
