Tworzenie stron internetowych

Wińsko
Herb Wińska
Kościół św. Michała Archanioła w Wińsku
Państwo	Polska
Województwo	dolnośląskie
Powiat	wołowski
Gmina	Wińsko
Wysokość	178 m n.p.m.
Liczba ludności (III 2011)	1766[1]
Strefa numeracyjna	(+48) 71
Kod pocztowy	56-160
Tablice rejestracyjne	DWL
SIMC	0882939
Położenie na mapie gminy Wińsko Wińsko
Położenie na mapie powiatu wołowskiego Wińsko
Położenie na mapie województwa dolnośląskiego Wińsko
Położenie na mapie Polski Wińsko
51°28′15″N 16°36′51″E/51,470833 16,614167
Multimedia w Wikimedia Commons
Strona internetowa miejscowości

Wińsko (niem. Winzig, tuż po zakończeniu II wojnie światowej Winiec) – wieś w Polsce położona w województwie dolnośląskim, w powiecie wołowskim, w gminie Wińsko. Siedziba i największa (1766 mieszkańców w III 2011 r.)^[1] miejscowość tej gminy.

Nazwa[edytuj]

Nazwa wsi pochodzi od napoju alkoholowego wina lub winnej latorośli, z której się je uzyskuje.

W dokumencie potwierdzającym posiadłości klasztoru w Lubiążu, pochodzącym z roku 1217, znajduje się napis „Wroblino juxta Vin”. Przez niektórych badaczy jest on traktowany jako najwcześniejsza wzmianka o Wińsku. Natomiast za pierwszy pewny historyczny przekaz mówiący o Wińsku przyjmuje się dokument wydany w roku 1272, w którym wymieniony został proboszcz tutejszego kościoła o imieniu Nicolaus.

W księdze łacińskiej Liber fundationis episcopatus Vratislaviensis (pol. Księga uposażeń biskupstwa wrocławskiego) spisanej za czasów biskupa Henryka z Wierzbna w latach 1295–1305 miejscowość wymieniona jest w zlatynizowanej formie Wynque oraz Winczk^[2][3].

Historia[edytuj]

W roku 1285 książę Przemko ścinawski dokonał lokacji miasta na prawie niemieckim. Około 1300 roku w Wińsku były bite monety książęce. Pierwszy przekaz źródłowy wymieniający burmistrza oraz radców miejskich Wińska pochodzi z roku 1377. W roku 1404 książę Konrad oleśnicki nadał miastu prawo magdeburskie, potwierdzając jednocześnie dotychczasowe przywileje. W roku 1423 Wińsko zostało splądrowane przez husytów. W roku 1512 król Władysław nadał miastu herb. Ukazywał on umieszczonego na czerwonym tle rycerza z podniesioną przyłbicą, który w prawej ręce trzyma nagi miecz, w lewej natomiast gałąź winorośli z winnymi gronami.

Od czasu zakupu ziemi wołowskiej przez księcia Fryderyka II legnickiego (w pierwszej połowie XVI wieku) do roku 1675, miasto pozostawało w rękach Piastów, rezydujących najczęściej na zamku w Legnicy. Około roku 1613 wybudowany został ratusz. W czasie wojny trzydziestoletniej, w roku 1633, miasto zostało spustoszone. Rok później w mieście wybuchła zaraza. W roku 1712 wybuchł wielki pożar, w czasie którego miasto zostało prawie doszczętnie zniszczone. Wiek XIX był bardzo pomyślnym okresem w rozwoju miasta. Pod koniec XIX wieku Wińsko uzyskało połączenie kolejowe w związku z otwarciem w roku 1898 linii kolejowej Rawicz-Legnica. Budynek stacji kolejowej gotowy był już w 1896 roku. W roku 1911 w Wińsku wybudowana została gazownia. Po pierwszej wojnie światowej miasto zostało podłączone do elektrowni w Legnicy. W 1921 roku struktura wyznaniowa ludności przedstawiała się następująco: 359 katolików, 1654 ewangelików, 30 żydów, 13 innowierców i 1 bezwyznaniowiec. W trakcie działań wojennych w czasie II wojny światowej w bardzo dużym stopniu zniszczone zostało historyczne centrum miasta. Z przyrynkowej zabudowy ocalało zaledwie 6 domów, z ratusza zostały tylko mury obwodowe, które wkrótce rozebrano.

Zabytki[edytuj]

Według rejestru Narodowego Instytutu Dziedzictwa na listę zabytków wpisane są^[4]:

• centrum historyczne miasta, zniszczone podczas działań wojennych w 1945 r.; został mocno zniszczony m.in. ratusz i większość kamienic
• kościół parafialny pw. św. Michała Archanioła, ul. Kościelna 4, wybudowany w latach 1884-1886, w stylu neogotyckim wg projektu Karla Lüdecke^[5].
• kościół poewangelicki, halowy, po II wojnie światowej cerkiew, od roku 1997 filialny kościół katolicki pod wezwaniem św. Trójcy, zbudowany w 2. połowie XV w. Wieża jest neogotycka i pochodzi z roku 1876^[6].
• cmentarz żydowski, z drugiej połowy XIX w.
• mury miejskie, średniowiecze z XIV w., oryginalne fragmenty oraz partie zrekonstruowane w XX w.

inne zabytki:

• cmentarz żydowski
• liczne budynki z przełomu XIX/XX w.

Komunikacja[edytuj]

Przez miejscowość Wińsko przebiega droga krajowa i wojewódzka:

• 36 Ostrów Wielkopolski-Krotoszyn-Rawicz-Wąsosz-Wińsko-Ścinawa-Lubin-Prochowice
• 338 Wińsko-Wołów-Prawików,

Wspólnoty wyznaniowe[edytuj]

• Parafia św. Michała Archanioła w Wińsku
• Chrześcijański Zbór Świadków Jehowy z Salą Królestwa^[7]

Międzynarodowe partnerstwo[edytuj]

W 2008 roku nawiązano partnerstwo z niemiecką gminą Hollenstedt w dolnosaksońskim powiecie Harburg.

• Hollenstedt  Niemcy

Utrzymywane są także kontakty partnerskie z niemieckim miastem Meschede.

Bibliografia[edytuj]

• Philipp Hanke, Topographische Chronik der Stadt Winzig, Winzig 1864.

Linki zewnętrzne[edytuj]

• Winzig w Słowniku geograficznym Królestwa Polskiego. T. XIII: Warmbrun – Worowo. Warszawa, 1893.

Przypisy

p • d • e Gmina Wińsko Siedziba gminy Wińsko Sołectwa Aleksandrowice • Baszyn • Białawy Małe • Białawy Wielkie • Białków • Boraszyce Małe • Boraszyce Wielkie • Brzózka • Budków • Buszkowice Małe • Chwałkowice • Dąbie • Domanice • Głębowice • Gryżyce • Grzeszyn • Iwno • Jakubikowice • Kleszczowice • Konary • Kozowo • Krzelów • Łazy • Małowice • Moczydlnica Klasztorna • Morzyna • Orzeszków • Piskorzyna • Przyborów • Rajczyn • Rogów Wołowski • Rudawa • Słup • Smogorzów Wielki • Smogorzówek • Staszowice • Stryjno • Turzany • Węgrzce • Wińsko • Wrzeszów • Wyszęcice