Tworzenie stron internetowych

Ten artykuł dotyczy miasta. Zobacz też: Bełżyce (ujednoznacznienie).

Bełżyce
Kościół parafialny Nawrócenia św. Pawła
Herb Bełżyc Flaga Bełżyc
Państwo	Polska
Województwo	lubelskie
Powiat	lubelski
Gmina	Bełżyce gmina miejsko-wiejska
Prawa miejskie	1417 do 1869, odzyskane w 1958
Burmistrz	Ryszard Góra (od 2008)
Powierzchnia	23,46 km²
Wysokość	211 m n.p.m.
Populacja (30.06.2016) • liczba ludności • gęstość	6629[1] 282,6 os./km²
Strefa numeracyjna	(+48) 81
Kod pocztowy	24-200
Tablice rejestracyjne	LUB
Położenie na mapie powiatu lubelskiego Bełżyce
Położenie na mapie województwa lubelskiego Bełżyce
Położenie na mapie Polski Bełżyce
51°10′27,36″N 22°16′48,86″E/51,174267 22,280239
TERC (TERYT)	0609014
SIMC	0955555
Urząd miejski ul. Lubelska 3 24-200 Bełżyce
Multimedia w Wikimedia Commons
Hasło w Wikisłowniku
Strona internetowa

Zobacz w indeksie Słownika geograficznego Królestwa Polskiego hasło Bełżyce

Bełżyce – miasto w Polsce, w województwie lubelskim, w powiecie lubelskim, siedziba gminy miejsko-wiejskiej Bełżyce. Położone na na Równinie Bełżyckiej.

Prywatne miasto szlacheckie lokowane w 1417 roku^[2], położone było w drugiej połowie XVI wieku w powiecie lubelskim w województwie lubelskim^[3]. Miasto prywatne Królestwa Kongresowego, położone było w 1827 roku w powiecie lubelskim, obwodzie lubelskim województwa lubelskiego^[4]. W latach 1975–1998 miasto administracyjnie należało do starego woj. lubelskiego.

Położenie[edytuj]

Staw w Bełżycach - widok na zabudowania ul. Kazimierskiej

Bełżyce położone są nad rzeką Krężniczanką, która jest dopływem Bystrzycy. Od Lublina oddalone są o 25 km. Obok miasta (obwodnicą) przebiega droga wojewódzka nr 747 łącząca Lublin z Iłżą w województwie Mazowieckim, droga wojewódzka nr 827 – do Nałęczowa oraz droga wojewódzka nr 834 – do Bychawy. Najbliższe stacje kolejowe znajdują się w odległym o 14 km od Bełżyc Motyczu oraz w Niedrzwicy Dużej. 12 km od Bełżyc znajduje się lotnisko Lublin-Radawiec.

Odległości od wybranych ośrodków miejskich: Lublin – 26 km, Warszawa – 169 km, Nałęczów – 14 km, Kraśnik – 37 km, Janów Lubelski – 66 km, Biłgoraj – 86 km

Etymologia nazwy[edytuj]

Językoznawcy nie są zgodni, co do pochodzenia nazwy Bełżyce^[5]. Według Stefana Warchoła pochodzi najprawdopodobniej od imienia Bełz, należącego do naczelnika rodu^[6]. Bełżyc to syn Bełza, a Bełżyce to synowie Bełza^[7]. Słowo "bełz" oznaczało dawniej "błyszczy"^[8]. Stanisław Rospond twierdzi, że nazwa ta może pochodzić też od ukraińskiego belz - głęboka zarośnięta dolina potoku^[9].

Historia[edytuj]

Czasy prehistoryczne[edytuj]

Pewne jest, że w czasach prehistorycznych na terenie obecnych Bełżyc istniało osadnictwo. Znaleziono tu zabytki pochodzące z przełomu późnego neolitu i początków epoki brązu (koniec III i początek II tysiąclecia p.n.e.)^[10]. Nie ma wielu szczegółów na temat życia ówcześnie mieszkających tam ludzi, ani ciągłości osadnictwa.

Średniowiecze[edytuj]

Cmentarz żydowski

Przypuszczalnie na terenie obecnego miasta przed XIV w. powstał gród królewski. Później król oddał go w dzierżawę Dzierżykrajowi z Wielowsi herbu Mądrostki. W 1349 trafiła w posagu Dzirżysławy z Wielowsi do Rafała z Tarnowa herbu Leliwa (syna Spycimira, kasztelana krakowskiego). W tymże roku, na wniosek Rafała z Tarnowa, król Kazimierz Wielki wydał dokument, przenoszący osadę z prawa polskiego na niemieckie. Jest tu wymieniana jako Belsszice (Bełzice). W tym okresie król nadał Bełżyce na pełną własność jego właścicieli. W bitwie pod Grunwaldem brały udział chorągwie wystawione przez dziedziców wsi: Jana z Tarnowa i jego brata Spytka. Na 27 kwietnia 1416 jest datowana pierwsza wzmianka o istnieniu w granicach dóbr bełżyckich zamku warownego. Budynek umiejscawia się przy granicy dóbr z Jaroszewicami. W 1416 rozpoczął się proces lokacyjny miasta. 17 maja 1417 król Władysław Jagiełło udzielił przywileju pozwalającego je założyć. W czasie lokacji miasta erygowana zostaje parafia katolicka, wzniesiono również drewniany kościół parafialny pw. nawrócenia św. Pawła, przy którym od połowy XV w. funkcjonowała szkoła parafialna^[11]. Późniejsze rodziny, mające miasto w posiadaniu to: Pileccy, Bziccy, Spinkowie, Orzechowscy, Gałęziowscy, Szaniawscy, Osuchowscy, Kossowscy i Brzezińscy. Bełżyce w początkowym okresie po uzyskaniu praw miejskich zasiedlali rolnicy, rzemieślnicy oraz kupcy, a także producenci alkoholu. Od 11 lutego 1432, dzięki przywilejom przymusu drogowego oraz prawa składu miasto prężnie się rozwijało. Żyli tu mieszczanie różnych wyznań i religii: katolicy i prawosławni zajmujący się rolnictwem oraz protestanci zajmujący się rzemiosłem, pod koniec XV w. osiedlili się tu także Żydzi, obsługujący handel na szlaku Kraków–Wilno^[12]. W 1446 ma tu miejsce zjazd możnowładztwa małopolskiego^[13]. Został zorganizowany przez ówczesnego właściciela miasta – Jana Pileckiego oraz właściciela Kurowa – Piotra Kurowskiego. Prawdopodobnie pomysł zwołania zjazdu przedstawiła królowa Zofia. 24 kwietnia 1446 uczestnicy zjazdu wystawili dokument, w którym proponowali objęcie polskiego tronu^[14]Kazimierzowi Jagiellończykowi^[15]. 24 listopada 1464 Kazimierz Jagiellończyk nadał miastu prawo do odbywania jarmarków: na św. Małgorzatę Pannę i św. Michała^[14].

Lata dominacji protestanckiej[edytuj]

Późnorenesansowy kościół Nawrócenia św. Pawła

W okresie reformacji, w XVI i XVII wieku był to jeden ważniejszych ośrodków małopolskiego kalwinizmu, następnie znaczący ośrodek braci polskich, miejsce zjazdów i synodów, aż do połowy XVII w. W 1558 ówczesny właściciel miasta, Andrzej Bzicki przekazał tutejszy kościół w ręce kalwinów. Wydał on również nakaz uczęszczania przez mieszczan w nabożeństwach w przekształconym ze świątyni katolickiej zborze. W przeciwnym wypadku mieszkańcowi Bełżyc grozi kara pieniężna (5 groszy) lub więzienia^[16]. W latach 1618–1663 przy tutejszym zborze działało kalwińskie gimnazjum prowincji małopolskiej. Funkcjonuje tu drewniany wodociąg, doprowadzający wodę ze stawów nad rzeką do zamku i domostw. W 1617 dobra bełżyckie wraz z wsiami Będki, Podole i Wzgórze zostały wydzierżawione Mikołajowi Siestrzewitowskiemu za 21 tysięcy złotych na trzy lata. W latach 1620–1630 katolicy podejęli pierwszą, nieudaną próbę odzyskania budynku kościoła. W 1646 król Władysław IV Waza wydał przywilej zezwalający na założenie cechu bednarzy i kołodziejów^[17]. W 1648 r. miasto zostało spustoszone przez kozaków pod wodzą Bohdana Chmielnickiego. Dokonali oni też pogromu Żydów. Koniec XVII i początek XVIII w. to dla miasta kolejne napaści zbrojne, pożary i tumulty wyznaniowe. Mieszkańcy są dziesiątkowani epidemiami cholery i tyfusu. 31 lipca 1645 miasto od króla Władysława IV uzyskało przywilej organizowania jarmarków: na św. Michała, na NMP Gromniczną i na Niedzielę Śrópostną^[14]. W 1654 Trybunał Główny Koronny w Lublinie nakazał kalwinom zwrócić katolikom budynek kościoła. Dziedzic Bełżyc (Paweł Orzechowski) wybudował nowy zbór, mniejszy i drewniany^[18]. W 1662 podjęto decyzję o wypędzeniu z Bełżyc arian (braci polskich). 2 czerwca 1667 r. król Jan Kazimierz udzielił zezwolenia na cztery dodatkowe jarmarki w mieście: na Święto Trójcy, na Św. Idziego Opata, na Św. Dominika i Wyznawcy, oraz na Wszystkich Świętych. W 1670 został odbudowany i na nowo erygowany budynek kościoła katolickiego^[15]. W 1721 ma miejsce wizytacja archidiakonatu lubelskiego, z której można się dowiedzieć, że na terenie parafii bełżyckiej było około tysiąca katolików i kilku kalwinów^[19]. W 1783 miał miejsce pożar zboru kalwińskiego, który kończy obecność protestantów w mieście. Na początku XVIII w. przez Bełżyce przebiegał szlak przemarszów wojsk szwedzkich i rosyjskich, a także wojsk koronnych i litewskich, którym towarzyszyły rekwizycje i grabieże. Aby ratować chylące się ku upadkowi miasto król August II nadał mu kolejne przywileje.

Pod zaborami[edytuj]

Bełżyce od 1796 znalazły się w Galicji Zachodniej (zabór austriacki), a od 1810 należały do Księstwa Warszawskiego, natomiast od 1816 wchodziły w skład Królestwa Polskiego. Do 1821 istniała tu fabryka sukiennicza. W 1822 r. miał miejsce pożar kościoła, który po nim został wyremontowany dopiero w 1855. W 1829 tutejszy zamek został przebudowany na browar i gorzelnię^[15]. W 1860 miasto zajmowało obszar około 930 ha. Znajdowało się w nim 25 domów murowanych i 115 drewnianych. Był tu: drewniany młyn, oraz wspomniane gorzelnia i browar. Właścicielami miasta byli wtedy bracia Witold i Konstanty Brzezińscy. W 1866 wybuchł pożar, który strawił 25 budynków. Straty szacowano na 8970 rubli^[20]. Miasto straciło prawa miejskie po upadku powstania styczniowego w 1869, a odzyskało w 1958. Od 1874 działa tu apteka. W 1913 wybuchł pożar, który strawił Bełżyce prawie w całości. Zniszczył on starą synagogę, 12 domów mieszkalnych, 14 stodół, 18 obór i budynek spółdzielni mleczarskiej^[12]. Po pożarze w mieście zaczyna funkcjonować straż pożarna, została wybudowana remiza strażacka^[21]. W tym samym roku na ul. Prebendarskiej został zbudowany przez rodzinę Szubartowskich duży młyn. W 1917 osada Bełżyce była zamieszkana przez 3666 osób, w znacznej części narodowości żydowskiej. Mieściła się tu siedziba władz gminnych i sąd. Działały tu: Towarzystwo Oszczędnościowo-Pożyczkowe z kasą, Stowarzyszenie Spożywców „Gwiazda”, Ochotnicza Straż Ogniowa, 3-klasowa szkoła ludowa, 2 masarnie, 2 herbaciarnie, 4 piwiarnie i kilkanaście sklepów pozostających głównie w rękach żydowskich właścicieli. Bełżyckie rzemiosło składało się wtedy z cechów murarzy, szewców, bednarzy, kowali, stelmachów, krawców i garncarzy. W mieście pracuje również lekarz i kilku felczerów.

II Rzeczpospolita[edytuj]

Po odzyskaniu przez Polskę niepodległości Bełżyce znalazły się w powiecie lubelskim, w województwie lubelskim. W 1919 powstał dom parafialny z dużą salą i sceną^[22]. W 1922 dawne dobra bełżyckie zostały ostatecznie rozparcelowane. W byłym dworze władze miasta otworzyły szpital komunalny, którego prowadzeniem zajmowała się dr Szymon Klarner. W 1925 zmarł dr Klarner, a jego stanowisko zajął dr Władysław Grażewicz. W 1929 w mieście i gminie działały: Spółdzielnia Bankowa „Kasa Spółdzielcza”, Spółdzielnia Budowlana, Stowarzyszenie Spożywców, młyny wodne i wiatraki. W 1936 została założona Spółdzielnia Rolniczo-Handlową „Rolnik”, funkcjonowały także spółdzielnie żydowskie. W latach 30. powstała tu elektrownia, która dostarczała prąd mieszkańcom miasta i okolicznych miejscowości^[12].

Okupacja niemiecka[edytuj]

Pomnik Polski Walczącej w Bełżycach

Podczas II wojny światowej, we wrześniu 1939 Bełżyce zajęły wojska niemieckie. Miasto znalazło się w dystrykcie lubelskim w Generalnym Gubernatorstwie. W 1940 Niemcy założyły w Bełżycach getto, do którego przywieźli Żydów ze Szczecina (300 osób), Krakowa (500 osób) i Lublina (500 osób). W maju 1942 dotarł transport z kilkoma tysiącami Żydów z Niemiec. W październiku 1942 około 3 tysięcy Żydów zostało wywiezionych do ośrodka zagłady w Sobiborze. W marcu 1943 Niemcy przeprowadzili akcję likwidacji getta, wywożąc wszystkich Żydów do obozu koncentracyjnego Majdanek. Część Żydów rozstrzelano na miejscu, a około 600 wywieziono do obozu pracy przymusowej w Budzyniu. Podczas okupacji hitlerowskiej zginęło tu 3,5 tys. osób, 60% mieszkańców. Na cmentarzu w Bełżycach stoi zbiorowa mogiła więźniów obozu na Majdanku. W 1942 budynek gorzelni (dawny zamek) został przebudowany na zakład mleczarski. Na początku sierpnia 1944 uruchomiono elektrownię obsługującą Bełżyce i okoliczne miejscowości.

Po 1945[edytuj]

20 lutego 1946 oddział WiN dowodzony przez “Renka” opanował posterunek MO w Bełżycach niszcząc dokumenty i sprzęt. Rozstrzelano komendanta posterunku. 23 czerwca 1946 na polach w pobliżu Bełżyc rozstrzelano referenta wojskowego Starostwa Powiatowego w Lublinie Mieczysława Piątkowskiego. 23 września 1946 – ponad 30-osobowy oddział WiN dowodzony przez zastępcę Hieronima Dekutowskiego - “Zapory" kpt. Aleksandra Głowackiego ps. “Wisła" – opanował posterunek MO w Bełżycach. Po jego zdemolowaniu oddział wycofał się do Lasu Krężnickiego i tu zorganizował zasadzkę na szosie Bełżyce — Chodel. Rankiem 24 września wpadła w nią grupa pościgowa składająca się z 30 żołnierzy z Mazowieckiej Jednostki Korpusu Bezpieczeństwa Wewnętrznego, 20 funkcjonariuszy MO i 3 pracowników Urzędu Bezpieczeństwa. Zginęło 14 żołnierzy i 4 milicjantów, oddział WiN zdobył kilka ciężarówek, radiostację i wiele broni bez strat własnych. W 1947 w mieście wybuchł pożar, spłonęły zabudowania przy ówczesnej ul. Urzędowskiej. W tymże roku w Bełżycach mieszkało 3227 osób. 22 lutego 1947 Hieronim Dekutowski - “Zapora" prowadził, w budynku szkoły w Bełżycach, rozmowę z przedstawicielami Urzędu Bezpieczeństwa, na temat ujawnienia się. 4 sierpnia 1947 grupa z oddziału “Zapory" zastrzeliła w restauracji w Chodlu i komendanta posterunku MO w Bełżycach Bronisława Pikułę, członka PPR. W nocy z 14 na 15 października 1948 grupa ok. 50 ludzi “Zapory" w ubraniach cywilnych i mundurach Wojska Polskiego w Spółdzielni Rolniczo-Handlowej w Bełżycach zarekwirowała materiały włókiennicze, galanteryjne i spożywcze o wartości ok. 200 tys. zł i 1050 zł w gotówce. W grudniu 1948 powstał w Bełżycach Komitet Gminny PZPR. W 1954 rozpoczęto budowę nowej remizy strażackiej. W 1956 osada stała się stolicą nowo utworzonego powiatu bełżyckiego. W 1958 przywrócono Bełżycom prawa miejskie. W 1971 utworzyła w Bełżycach swój zakład Warszawska Fabryka Maszyn i Urządzeń Przemysłu Spożywczego “Warmasz". Po 1974 zakład ten przejęła Fabryka Aparatury Mleczarskiej “Spomasz". W 1975 po likwidacji powiatów miasto stało się siedzibą gminy. W dotychczasowej siedzibie władz powiatowych rozpoczął pracę szpital. W połowie lat 70. XX w. stworzono nową oczyszczalnię ścieków oraz ujęcie wody, rozbudowano sieć wodociągową oraz kanalizacyjną. Po ogłoszeniu stanu wojennego w 1981, w Bełżycach powstała Miejsko-Gminna Rada Patriotycznego Ruchu Odrodzenia Narodowego. Jej przewodniczącym został Jan Szubartowski. W 1983 doprowadzono do miasta gaz ziemny.

Po 1989[edytuj]

Przed wyborami parlamentarnymi w 1989 w mieście rozpoczął działalność Komitet Obywatelski „Solidarność”, któremu przewodniczył Stanisław Listoś oraz “Solidarność" Rolników Indywidualnych , z przewodniczącym Romanem Jaroszyńskim. W 1990 rozpoczęła działalność "Gazeta Bełżycka". W 1997 uroczyście obchodzono 580 rocznicę lokacji miasta. 3 maja 2000, w 95 rocznicę urodzin Tadeusza Kościuszki, odsłonięto w Bełżycach jego nowy pomnik, gdyż poprzedni skradziono w marcu 1999^[22].

Kultura[edytuj]

Ulica Kazimierska w Bełżycach

W 1987 z inicjatywy nauczycielki miejscowego liceum Ireny Kawy i animatora kultury Józefa Kasprzaka został założony Teatr "Nasz". Od 1992 działa pod obecną nazwą^[21]. Co roku we wrześniu odbywa się tu ogólnopolskie spotkanie teatralne pod hasłem Scena Dramatyczna. Trwa dwa dni. Przedsięwzięcie to powstało w 1991^[23] Współorganizatorami są: Miejski Ośrodek Kultury i Towarzystwo Przyjaciół Teatru w Bełżycach oraz Wojewódzki Ośrodek Kultury w Lublinie^[24]. Co roku, w czerwcu odbywają się w mieście Dni Bełżyc. Składają się one na cykl imprez kulturalno-sportowych. Zazwyczaj trwają trzy dni^[25].W okresie letnim jest również organizowany Dzień Jagielloński. W latach 2006-2007 dwukrotnie (13 lipca) odbył się Jarmark Jagielloński.

Demografia[edytuj]

• Piramida wieku mieszkańców Bełżyc w 2014 roku ^[1].

Zabytki[edytuj]

• zamek - obecnie całkowicie przebudowany
• późnorenesansowy kościół parafialnyNawrócenia św. Pawła (prezbiterium wzniesione przed 1650, z nawą budowaną do 1706)
• dawny zajazd z przełomu XVIII i XIX w.
• cmentarz żydowski z XIX w.
• dwór Brzezińskich wybudowany w latach 40. XIX w. wraz z kompleksem parkowym.

Turystyka[edytuj]

Szlaki turystyczne[edytuj]

• Szlak Renesansu Lubelskiego

Edukacja[edytuj]

W Bełżycach znajdują się cztery zespoły szkół, oraz przedszkole.

Zespół Szkół nr 1 im. Jana Pawła II[edytuj]

Szkoła powstała w latach 30. XX w. Na początku mieściła się przy ul. Bychawskiej. W 1975 przeniosła się z budynku, który dzieliła z Liceum Ogólnokształcącym im. M. Kopernika, na ówczesną ul. XX-lecia PRL (obecnie ks. bp. Tomasza Wilczyńskiego)^[26]. Przez krótki okres, do 1984 funkcjonowała jako Zbiorcza Szkoła Gminna. Od 1984 nosiła nazwę Szkoła Podstawowa nr 1, a po reorganizacji oświaty w 1999 funkcjonuje jako Zespół Szkół nr 1. 17 października 2005 szkoła przyjęła imię Jana Pawła II^[27].

Kierownicy i dyrektorzy szkoły[edytuj]

• 1966-1970 Kazimierz Mazurek
• 1970-1974 Maria Bęczyńska
• 1974-1975 Ryszard Baran
• 1975-1984 Maria Bakalarz
• 1984-1999 Wanda Plewik
• od 1999 Zbigniew Dyguś^[26]

Zespół Szkół nr 2 im. Królowej Jadwigi[edytuj]

Szkoła powstała w 1870 na mocy postanowienia władz carskich. Na początku funkcjonowała w drewnianym domu jako szkoła ludowa. Od 1915 była tu 3-klasowa szkoła polska. Po odzyskaniu niepodległości przez Polskę otwarto 4-klasową Szkołę Powszechną. W roku szkolnym 1920/1921 miała 287 uczniów. W 1924 wybudowano nowy obiekt szkolny o 7 izbach lekcyjnych. Powstał on z inicjatywy ówczesnego dyrektora szkoły – Piotra Wiszniewskiego. 5 lutego 1925 budynek został poświęcony. W 1936 przebudowano go uzyskując 4 sale lekcyjne. W 1937 szkoła uruchomiła świetlicę dla młodzieży wiejskiej, a latem 1938 dzieciniec dla dzieci wiejskich. Na początku lat 60. XX w., w ramach akcji 1000 szkół na 1000-lecie Państwa Polskiego wybudowano nowy obiekt szkolny. W latach 1994–1999 placówka funkcjonowała jako Szkoła Podstawowa nr 2 w Bełżycach. 1 września 1999 uchwałą Rady Miejskiej w Bełżycach utworzono Zespół Szkół Nr 2 w Bełżycach składający się ze Szkoły Podstawowej Nr 2 i Gimnazjum Nr 2. We wrześniu 2001 do Zespołu dołączyła Szkoła Filialna we Wronowie^[28].

Kierownicy i dyrektorzy szkoły[edytuj]

• 1929-1937 Piotr Wiszniewski
• 1937-1952 Józef Sady
• 1952-1959 Jan Mikosz
• 1959-1968 Krystyna Czwórnóg
• 1968-1969 Franciszek Malicki
• 1969-1972 Elżbieta Żarnowska
• 1972-1991 Wanda Zawiślak
• 1991-1999 Marianna Rumińska
• od 1999 Cecylia Król^[26]

Zespół Szkół Technicznych im. Tadeusza Kościuszki[edytuj]

Powstała w 1970 jako Zasadnicza Szkoła Rolnicza w Jastkowie. W 1974 została przeniesiona do Babina, a w 1981 do Bełżyc i do 1992 funkcjonowała w budynku Zespołu Szkół w Bełżycach (przy ul. Bychawskiej). Wówczas dyrekcja placówki zdecydowała o przeniesieniu szkoły do obiektów pozostałych po zlikwidowanym Państwowym Ośrodku Maszynowym. W 1996 uregulowano sprawy związane z własnością. W latach 1997–2000 trwała budowa nowego skrzydła szkoły oraz nowej pełno wymiarowej sali gimnastycznej. Od 1999 placówka funkcjonuje jako Zespół Szkół Technicznych im. Tadeusza Kościuszki^[29].

Kierownicy i dyrektorzy szkoły[edytuj]

• 1976-1983 Bronisław Dąbek
• 1983-1998 Alina Wójtowicz
• od 1998 Wiesław Choduń^[26]

Zespół Szkół im. Mikołaja Kopernika[edytuj]

Krótko przed II wojną światową powstał Komitet Budowy Szkoły. 3 września 1939 odbyło się poświęcenie kamienia węgielnego. Rozpoczęto budowę, którą przerwały działania wojenne. Została wznowiona po wojnie. W październiku 1953 oddano do użytku budynek przeznaczony na internat. Ze zlikwidowanego Liceum Ogólnokształcącego w Garbowie przywieziono rozmaite sprzęty i pomoce dydaktyczne. Szkoła funkcjonowała wtedy jako Szkoła Podstawowa i Liceum Ogólnokształcące w Bełżycach. W roku szkolnym 1956/1957 przystąpiono do budowy sali gimnastycznej, którą oddano do użytku w 1959. W 1967, w wyniku reorganizacji szkolnictwa, nastąpił podział administracyjny szkoły: wyodrębniono Szkołę Podstawową oraz Liceum Ogólnokształcące. W 1973 placówka przyjęła imię Mikołaja Kopernika. Od 1974 w obiektach szkoły rozpoczęła działalność Zasadnicza Szkoła Zawodowa, działająca jako filia Zasadniczej Szkoły Zawodowej Nr 2 w Lublinie. W 1975 budynek opuściła Zbiorcza Szkoła Gminna. W 1979 rozpoczęto kapitalny remont budynku, podjęto też decyzję o likwidacji internatu. 13 kwietnia 1975 odbyła się uroczystość wręczenia sztandaru szkoły, który ufundował Państwowy Ośrodek Maszynowy w Bełżycach. 22 marca 1980 utworzono Zespół Szkół w Bełżycach. W jego skład weszły: Liceum Ogólnokształcące, Zasadnicza Szkoła Zawodowa i Technikum Mechaniczne dla pracujących. W 1983 powołano 5-letnie Technikum Mechaniczne. 1 września 1987 uruchomiono Technikum Mechaniczne. W listopadzie 1995 w ramach Zasadniczej Szkoły Zawodowej otwarto Stację Kontroli Pojazdów i Dział Naprawy Samochodów. W roku szkolnym 2000/2001 rozpoczęła działalność Policealna Szkoła Zawodowa kształcąca w zawodzie technik informatyk. 19 grudnia 2001 na mocy uchwały Rady Pedagogicznej imię Mikołaja Kopernika, które dotychczas przysługiwało Liceum Ogólnokształcącemu, przyjął cały Zespół Szkół. W latach 2005-2007 w szkole powstały dwie nowe pracownie komputerowe i dwa centra multimedialne. W 2009 utworzono Technikum kształcące w zawodzie technik informatyk. W tym samym roku ukończono budowę nowej klatki schodowej, szatni i sali konferencyjnej, zaadaptowano również dawną halę warsztatów szkolnych na salę sportów siłowych^[30].

Kierownicy i dyrektorzy szkoły[edytuj]

• 1953-1956 Leopold Nowakowski
• 1956-1958 Zdzisław Hawrylak
• 1958-1964 Stefan Tarnowski
• 1964-1972 Kazimierz Mazurek
• 1972-1980 Mieczysław Bojar
• 1981-1982 Bogdan Czuryszkiewicz
• 1982-1989 Norbert Krzyżanek
• 1989-2003 Stanisław Banach
• od 2003 Elżbieta Kaszlikowska^[26]

Samorządowe Przedszkole Publiczne[edytuj]

W maju 1919 otwarto ochronkę dla dzieci przy ul. Polnej. W 1948 powołano jedno-oddziałowe przedszkole z siedzibą przy ul. Lubelskiej, a w 1965 zostało przekształcone w dwuoddziałowe. W 1987 przedszkole przeniesiono do obecnej siedziby, przy ul. Bychawskiej.

Kierownicy i dyrektorzy placówki[edytuj]

• 1919-1945 ks. Stanisław Siennicki
• 1948-1951 Krystyna Zielińska
• 1951-1955 Henryka Kamola
• 1955-1973 Janina Ciekot
• 1973-1975 Krystyna Żarnowska
• 1975-1984 Irena Wilczyńska
• 1984-2002 Alina Kozińska
• 2002-2013 Anastazja Dorota Minik^[26]
• od 2013 Jolanta Barszcz-Skowronek^[31]

Sport[edytuj]

Miejscowe Centrum Kultury Fizycznej i Sportu jest organizatorem wielu imprez sportowych, takich jak np. Bełżycka Liga Piłki Halowej, Liga Tenisa Stołowego^[32]. W hali sportowej, mieszczącej się przy Zespole Szkół NR1 rozgrywane są turnieje, różnych dyscyplin sportowych. Przez miasto kilka razy przebiegała trasa Tour de Pologne. W Bełżycach działa także Bełżyckie Towarzystwo Narciarskie^[33].

Unia Bełżyce[edytuj]

Klub powstał 25 kwietnia 1970. Wtedy to w ówczesnym Powiatowym Domu Kultury odbyło się pierwsze zebranie założycielskie. 6 maja 1970 wybrano pierwszego prezesa, Czesława Bartuzi, ustalono plan pracy oraz zaproponowano powołanie komisji budowy obiektów sportowych przy klubie. Uruchomiono następujące sekcje: piłki nożnej, zapasów, piłki siatkowej i tenisa stołowego. 24 czerwca 1970 Prezydium Wojewódzkiej Rady Narodowej w Lublinie zatwierdziło nazwę stowarzyszenia na Międzyzakładowy Ludowy Klub Sportowy w Bełżycach i wpisało je do rejestru stowarzyszeń i związków Urzędu Spraw Wewnętrznych pod nr 296. W 1974 dokonano zmiany w statucie klubu, ustalając nową nazwę na Międzyzakładowy Ludowy Klub Sportowy "Unia" Bełżyce. W sezonie 1974/1975 klub grał w klasie B i uzyskał awans do wyższej klasy rozgrywkowej, z której spadł rok później. W wyniku reorganizacji rozgrywek w sezonie 1976/1977 "Unia" trafiła do grupy wschodniej klasy B. Zespół był wtedy kierowany przez trenera Szczepana Bogusza. Klub znów uzyskał awans o szczebel wyżej i grał na nim przez kilka kolejnych sezonów. Od sezonu 1991/1992 drużyna występowała w lubelskiej klasie okręgowej. Od 1994 klub jest jedno-sekcyjny, działa tylko sekcja piłki nożnej. 28 czerwca 1996 odbył się w Bełżycach Dzień Piłkarza zorganizowany przez działaczy klubu w związku z zakończeniem sezonu rozgrywkowego 1995/1996^[34]. Po sezonie 2001/2002, w wyniku połączenia MLKS Unii Bełżyce z BKS Lublin, zespół przyjął nazwę BKS Unia Bełżyce. Rok później zespoły rozdzieliły się, jednak dawna Unia przyjęła nazwę BKS Unia Bełżyce. W 2009 zostały wyremontowane trybuny stadionu, zapowiedziano też zmodernizowanie w przyszłości murawy. Klub został zlikwidowany po sezonie 2011/2012.

Tęcza Bełżyce[edytuj]

Od sezonu 2013/2014 w wyniku przekształcenia klubu Tęcza Zagórze, który wywalczył awans z klasy A do klasy okręgowej, powstał klub Tęcza Bełżyce. Zespół rozgrywa mecze na stadionie w Bełżycach i oparł swój skład o dawnych zawodników Unii Bełżyce.

Miasta partnerskie[edytuj]

Miasta partnerskie Bełżyc to^[35]:

• Barand (Węgry),
• Brody (Ukraina).

Zobacz też[edytuj]

• Parafia Nawrócenia św. Pawła Apostoła w Bełżycach
• Powiat bełżycki
• Zbór kalwiński w Bełżycach
• Stary cmentarz żydowski w Bełżycach
• Nowy cmentarz żydowski w Bełżycach

Przypisy

Linki zewnętrzne[edytuj]

• Oficjalna strona miasta i gminy Bełżyce
• Historia bełżyckiego arianizmu i kalwinizmu oraz rodziny właścicieli Bełżyc
• Historia Żydów w Bełżycach na portalu Wirtualny Sztetl
• Hymn Bełżyc
• Bełżyce, dobra, pow. lubelski w Słowniku geograficznym Królestwa Polskiego. T. I: Aa – Dereneczna. Warszawa, 1880.

p • d • e Miasta województwa lubelskiego Miasta powiatowe Miasta powiatów grodzkich Biała Podlaska • Chełm • Lublin • Zamość Miasta powiatów ziemskich Biłgoraj • Hrubieszów • Janów Lubelski • Krasnystaw • Kraśnik • Lubartów • Łęczna • Łuków • Opole Lubelskie • Parczew • Puławy • Radzyń Podlaski • Ryki • Świdnik • Tomaszów Lubelski • Włodawa Miasta gminne Annopol • Bełżyce • Bychawa • Dęblin • Frampol • Józefów • Kazimierz Dolny • Kock • Krasnobród • Lubycza Królewska • Łaszczów • Międzyrzec Podlaski • Modliborzyce • Nałęczów • Ostrów Lubelski • Piaski • Poniatowa • Rejowiec • Rejowiec Fabryczny • Siedliszcze • Stoczek Łukowski • Szczebrzeszyn • Tarnogród • Terespol • Tyszowce • Urzędów • Zwierzyniec

p • d • e Powiat lubelski Miasta Bełżyce • Bychawa Gminy miejsko-wiejskie Bełżyce • Bychawa Gminy wiejskie Borzechów • Garbów • Głusk • Jabłonna • Jastków • Konopnica • Krzczonów • Niedrzwica Duża • Niemce • Strzyżewice • Wojciechów • Wólka • Wysokie • Zakrzew