Strony internetowe
Jeżeli chesz mieć własną stronę internetową, a Twoja firma znajduje się w miejscowości Piwniczna - dobrze trafiłeś. Projektujemy, wdrażamy i tworzymy strony internetowe dla każdego. Napewno chesz aby klient wpisując w wyszukiwarkę nazwę "Twojej firmy + Piwniczna" uzyskał informację o Twojej stronie oraz ofercie Twojej firmy. Dlatego jeżeli chcesz aby Twoja firma była dobrze widoczna kiedy wyszuka się informacje o mieście Piwniczna warto stworzyć stronę korzystająć z naszych usług.
Pamietaj! jeśli "Strony Internetowe Piwniczna" to tylko My.
Sklepy internetowe
Chcesz aby twój sklep był popularny i aby ludzie mogli go łatwo znaleźć, aby wpisując w wyszukiwarkę "sklep Piwniczna" mogli trafić do twojej witryny i szybko oraz wygodnie zrobić zakupy? Potrzebujesz wydajnego i profesjonalnie wykonanego sklepu internetowego? Napisz teraz do nas. Projektujemy profesjonalne sklepy internetowe, dzięki naszym usługom możesz sprzedawać szybko i wygodnie w Internecie, na terenie miasta Piwniczna i w całej Polsce!
Reklama internetowa - Marketing www
Chcesz aby Twoja strona/sklep był popularny i aby ludzie mogli go łatwo znaleźć, aby wpisując w wyszukiwarkę "sklep Piwniczna" lub "pewna firma Piwniczna" mogli trafić do twojej witryny? Poznaj ofertę Malinemarketing dla Piwniczna. Zyskaj profesionalneą reklamę i promocję dla Twojej firmy w Piwniczna.
Portfolio
Poniżej mozesz zobaczyć kilka nszych prac. Pamiętaj każdy sklep projektujemy indywidualnie pod konkretne potrzeby..
O mieście: Piwniczna
|
|||
 Piwniczna Zdrój, widok ogólny |
|||
|
|||
| Państwo |  Polska |
||
| Województwo |  małopolskie |
||
| Powiat | nowosądecki | ||
| Gmina | Piwniczna-Zdrój gmina miejsko-wiejska |
||
| Data założenia | 1348 | ||
| Prawa miejskie | 1348 | ||
| Burmistrz | Zbigniew Janeczek (2014) | ||
| Powierzchnia | 38,3 km² | ||
| Wysokość | 562 m n.p.m. | ||
| Populacja (30.06.2016) • liczba ludności • gęstość |
5 936[1] 155,0 os./km² |
||
| Strefa numeracyjna |
18 | ||
| Kod pocztowy | 33-350 | ||
| Tablice rejestracyjne | KNS | ||
|
Położenie na mapie województwa małopolskiego
  Piwniczna-Zdrój
|
|||
|
Położenie na mapie Polski
 Piwniczna-Zdrój
|
|||
 49°26′07″N 20°42′41″E/49,435278 20,711389 |
|||
| TERC (TERYT) |
1210134 | ||
| SIMC | 0961768 | ||
|
Urząd miejski
Rynek 2033-350 Piwniczna-Zdrój |
|||
| Strona internetowa | |||
Piwniczna-Zdrój (do 6 lutego 1998 Piwniczna[2]) – miasto w województwie małopolskim, w powiecie nowosądeckim, siedziba gminy miejsko-wiejskiej Piwniczna-Zdrój.
Miasto królewskie starostwa sądeckiego w powiecie sądeckim województwa krakowskiego w końcu XVI wieku[3]. W latach 1975–1998 miasto administracyjnie należało do województwa nowosądeckiego. Według danych z 30 czerwca 2010 r. miasto liczyło 5825 mieszkańców.
Spis treści
Położenie geograficzne i podział administracyjny[edytuj]
Piwniczna leży nad rzeką Poprad, jej obszar rozpościera się od wysokości 357 m (dolina Popradu w rejonie przysiółka Witkowskie) do 1140 m (podszczytowe partie Wielkiego Rogacza) 1182 m. Najwyższe szczyty w obrębie miasta: Eliaszówka 1024 m, Niemcowa 963 m, Granica 715 m, Kicarz 703 m. Przez miasto biegnie linia kolejowa, ze stacją Piwniczna i przystankiem Piwniczna-Zdrój oraz droga krajowa 87 łącząca Nowy Sącz z miejscowym, byłym przejściem granicznym Piwniczna-Mníšek nad Popradom.
Historia oraz pochodzenie nazwy miasta[edytuj]
Królewskie Wolne Miasto Piwniczna zostało założone w Dolinie Popradu na tzw. surowym korzeniu na mocy dekretu króla Kazimierza III Wielkiego w 1348 r., w ramach polityki obronności kraju zakładającej lokowanie osad wzdłuż ówczesnych granic Polski. Piwniczna, z racji swego położenia, miała także wspomagać dochody królewskiego skarbca. Zasadźcą miasta na prawie magdeburskim był Hanko, mieszczanin pochodzący z Nowego Sącza. Pierwotna nazwa osady Piwniczna Szyja, która według dokumentu lokacyjnego istniała jeszcze przed powstaniem miasta, odnosiła się do „wąskiego przesmyku, gardziela”, czyli charakterystycznego zwężenia rzeki Poprad w okolicach dzisiejszego Międzybrodzia. Nazwa ta funkcjonowała do końca XVIII w. Sama nazwa Piwniczna pochodzi od „zaciemnionego przez cień gęstego boru wjazdu do miasta od strony północnej”. Istnieje również alternatywne wytłumaczenie nazwy Piwniczna, lecz jest ono jedynie tylko ludowym przekazem utartym w tutejszej tradycji. Otóż różne dawne wzmianki wspominały o tym, że w Piwnicznej i okolicy były miejsca, gdzie istniały jakieś podziemne przejścia, tunele, szyby, lochy itp, obiekty z okresu gdzieś wczesnego średniowiecza, które prawdopodobnie można byłoby wiązać z dawnymi legendami o miejscowym prymitywnym kopalnictwie i może obiektami o charakterze częściowo obronnym ludności, ze względu na trudne, i mało dostępne pogranicze. Pod starą szkołą (obecnie małe planty) widać otwór jamy, o której lud prawi, że pod miasteczkiem całym ciągnie się aż do Kamiennego Gronia.
Położenie przy ruchliwym trakcie handlowym na Węgry, liczne przywileje królewskie, spowodowały szybki i dynamiczny rozwój miasta. Już w XVIII w. Piwniczna posiadała sieć wodociągową. Na przełomie XVIII i XIX w. wybudowano m.in. szkołę, karczmę, pięć młynów, cysternę na wodę, papiernię i szpital. W latach 1874–1876 wybudowano kolej Nowy Sącz – Muszyna. Przystanek kolejowy w Piwnicznej wybudowano jednak dopiero w 1908 r., gdy miasto przekazało kolei subwencję na ten cel. Pożar miasta w 1876 roku spowodował spalenie drewnianego kościoła i czterdziestu domów. W latach następnych odkryto źródła wód mineralnych, a w 1884 r. pojawili się pierwsi kuracjusze. Piwniczna stała się też wkrótce znanym ośrodkiem letniskowo-wypoczynkowym.
W okresie międzywojennym w miejscowości stacjonowała placówka Straży Granicznej I linii „Piwniczna”[4].
Demografia[edytuj]
W 1921 r. spośród 3632 mieszkańców 3393 było wyznania rzymskokatolickiego, 6 greckokatolickiego, 7 ewangelickiego i 226 mojżeszowego. Narodowość polską zadeklarowało 3620 osób, rusińską 3, żydowską 5 i inną 4[5].
Ludność według spisów powszechnych, do roku 1943 razem z Głębokiem[6][5][7][8][9][10].
| Piwniczna 1890 (spis powszechny)[11] | ||||||||||||
|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|
| * | ludność | wyznanie | język | |||||||||
| domy | m. | k. | razem | rz.katol. | gr.katol. | mojż. | inne | polski | niem. | rusiński | inny | |
| Piwniczna | 561 | 1705 | 1696 | 3401 | 3166 | 13 | 222 | – | 3365 | 36 | – | – |
| Banie | 7 | 17 | 17 | 34 | 34 | – | – | – | 34 | – | – | – |
| Bitne | 1 | 5 | 3 | 8 | 8 | – | – | – | 8 | – | – | – |
| Błaszkowa | 9 | 31 | 23 | 54 | 53 | 1 | – | – | 54 | – | – | – |
| Borownice | 35 | 111 | 113 | 224 | 213 | – | 11 | – | 224 | – | – | – |
| Bucznik | 1 | 5 | 4 | 9 | 9 | – | – | – | 9 | – | – | – |
| Bukowiec | 6 | 15 | 19 | 34 | 34 | – | – | – | 34 | – | – | – |
| Bziniaki | 8 | 25 | 26 | 51 | 51 | – | – | – | 51 | – | – | – |
| Cichoniówka | 6 | 14 | 10 | 24 | 24 | – | – | – | 24 | – | – | – |
| Czerteż | 3 | 7 | 6 | 13 | 13 | – | – | – | 13 | – | – | – |
| Czyrcz | 28 | 68 | 76 | 144 | 134 | – | 10 | – | 144 | – | – | – |
| Czyrczyk | 25 | 81 | 61 | 142 | 141 | 1 | – | – | 142 | – | – | – |
| Duchówka | 3 | 8 | 9 | 17 | 17 | – | – | – | 17 | – | – | – |
| Fryckowskie | 2 | 6 | 6 | 12 | 12 | – | – | – | 12 | – | – | – |
| Głębokie | 22 | 65 | 65 | 130 | 125 | – | 5 | – | 130 | – | – | – |
| Groń Trześniowy | 4 | 10 | 9 | 19 | 19 | – | – | – | 19 | – | – | – |
| Hanuszów | 23 | 80 | 74 | 154 | 134 | – | 20 | – | 154 | – | – | – |
| Kiczkówka | 3 | 12 | 8 | 20 | 20 | – | – | – | 20 | – | – | – |
| Kosarzyska | 14 | 37 | 46 | 83 | 76 | – | 7 | – | 83 | – | – | – |
| Kosmydle | 2 | 7 | 5 | 12 | 12 | – | – | – | 12 | – | – | – |
| Kulizaki | 1 | 1 | 1 | 2 | 2 | – | – | – | 2 | – | – | – |
| Latawcowa | 4 | 9 | 14 | 23 | 23 | – | – | – | 23 | – | – | – |
| Łazy | 44 | 163 | 141 | 304 | 304 | – | – | – | 304 | – | – | – |
| Liskowa | 7 | 23 | 22 | 45 | 45 | – | – | – | 45 | – | – | – |
| Łomnickie | 13 | 45 | 45 | 90 | 81 | – | 9 | – | 90 | – | – | – |
| Magura | 7 | 21 | 20 | 41 | 41 | – | – | – | 41 | – | – | – |
| Majerz | 10 | 36 | 31 | 67 | 57 | 1 | 9 | – | 67 | – | – | – |
| Majerz | 3 | 4 | 5 | 9 | ||||||||
| Zagrody | 7 | 32 | 26 | 58 | ||||||||
| Makowisko | 11 | 25 | 26 | 51 | 51 | – | – | – | 51 | – | – | – |
| Niemcowa | 1 | 1 | 3 | 4 | 4 | – | – | – | 4 | – | – | – |
| Niewinna | 4 | 8 | 10 | 18 | 18 | – | – | – | 18 | – | – | – |
| Obidza | 12 | 34 | 29 | 63 | 63 | – | – | – | 63 | – | – | – |
| Piwn. centrum | 75 | 235 | 253 | 488 | 353 | 10 | 125 | – | 452 | 36 | – | – |
| Piwowary | 14 | 44 | 42 | 86 | 86 | – | – | – | 86 | – | – | – |
| Podolik | 9 | 23 | 25 | 48 | 28 | – | 20 | – | 48 | – | – | – |
| Pola | 5 | 11 | 19 | 30 | 30 | – | – | – | 30 | – | – | – |
| Polany | 9 | 28 | 33 | 61 | 61 | – | – | – | 61 | – | – | – |
| Promowa | 5 | 15 | 12 | 27 | 27 | – | – | – | 27 | – | – | – |
| Równia | 25 | 67 | 81 | 148 | 143 | – | 5 | – | 148 | – | – | – |
| Rzeniowskie | 2 | 8 | 8 | 16 | 16 | – | – | – | 16 | – | – | – |
| Skorupy | 8 | 26 | 20 | 46 | 46 | – | – | – | 46 | – | – | – |
| Śmigowskie | 21 | 57 | 56 | 113 | 112 | – | 1 | – | 113 | – | – | – |
| Sucha Dolina | 13 | 39 | 43 | 82 | 82 | – | – | – | 82 | – | – | – |
| Walczaki i Korpały | 11 | 27 | 27 | 54 | 54 | – | – | – | 54 | – | – | – |
| Więckówka | 2 | 7 | 5 | 12 | 12 | – | – | – | 12 | – | – | – |
| Witkowskie | 9 | 33 | 33 | 66 | 66 | – | – | – | 66 | – | – | – |
| Zapotok | 9 | 26 | 35 | 61 | 61 | – | – | – | 61 | – | – | – |
| Zawodzie | 17 | 57 | 51 | 108 | 108 | – | – | – | 108 | – | – | – |
| Zwory | 11 | 32 | 31 | 63 | 63 | – | – | – | 63 | – | – | – |
| * | domy | m. | k. | razem | rz.katol. | gr.katol. | mojż. | inne | polski | niem. | rusiński | inny |
| Kokuszka | 57 | 178 | 212 | 390 | 372 | – | 18 | – | 379 | 11 | – | – |
| Łomnica | 176 | 565 | 577 | 1142 | 1128 | – | 6 | 8 | 1139 | – | 3 | – |
| Młodów | 34 | 100 | 101 | 201 | 194 | 1 | 6 | – | 194 | 6 | 1 | – |
| Wierchomla Mała | 55 | 186 | 200 | 386 | – | 386 | – | – | – | – | 386 | – |
| Wierchomla W. | 209 | 617 | 684 | 1301 | 7 | 1270 | 24 | – | – | – | 1301 | – |
| Zubrzyk | 56 | 159 | 178 | 337 | 13 | 319 | 5 | – | 18 | – | 319 | – |
|
|
- Piramida wieku mieszkańców Piwnicznej-Zdroju w 2014 roku[1].
Wody mineralne[edytuj]
Występują tu naturalne lecznicze wody mineralne, znane jako „kwaśne wody”. Są to wody wodorowęglanowo-magnezowo-wapniowo-żelaziste. Charakteryzują się wysoką zawartością jonów magnezowych i wapniowych, wykazując działanie neutralizujące sok żołądkowy, a powstający w wyniku reakcji chlorek wapnia działa przeciwzapalnie. Alkalizacja treści pokarmowej i pobudzanie czynności wydalniczej żołądka przez dwutlenek węgla przyspieszają jego opróżnianie. Działa to korzystnie w leczeniu choroby wrzodowej żołądka i dwunastnicy, nieżycie żołądka i stanach zapalnych jelit. Wspomagają też leczenie cukrzycy i stanów zapalnych trzustki.
W miejscowych ośrodkach leczniczo-wypoczynkowych stosuje się wannowe kąpiele mineralne, zabiegi borowinowe, natryski wodolecznicze, masaże, gimnastykę leczniczą, inhalację oraz kurację pitną wody. Aktualnie na terenie uzdrowiska eksploatowanych jest kilka głębinowych otworów. Woda rozlewana jest w dwóch rozlewniach w Piwnicznej i Zubrzyku[potrzebny przypis].
Narciarstwo[edytuj]
Zimą panują tu dobre warunki śniegowe umożliwiające uprawianie sportów zimowych w ośrodkach narciarskich w Suchej Dolinie, Wierchomli Małej i Kokuszce. W stacjach narciarskich działa kilkanaście wyciągów orczykowych i talerzykowych jak również wyciągi krzesełkowe. Działają też serwisy narciarskie, wypożyczalnie sprzętu oraz szkółki narciarskie. W Wierchomli i Kokuszce stosuje się sztuczne naśnieżanie i oświetlenie.
Zabytki[edytuj]
Od czasów lokacji miasta zachował się prawie niezmieniony układ urbanistyczny z czworobocznym rynkiem i wychodzącymi z jego narożników ulicami. W zachodniej pierzei rynku znajduje się ratusz, którego zalążek powstał w XIX w. i pełnił funkcję wartowni. Pod numerem Rynek 23 uwagę zwraca wzniesiony w latach 2004–2008 nowoczesny budynek Pensjonatu pod Kasztanami, zaprojektowany przez architektów Rafała Barycza i Pawła Saramowicza. Na wschodniej pierzei znajduje się budynek Gminnego Ośrodka Kultury z Izbą Regionalną i biblioteką. W pozostałych pierzejach rynku XIX-wieczne domy mieszczańskie.
Na środku rynku znajduje się zabytkowa cysterna z 1913 r.[12] – studnia, która zaopatrywała mieszczan w wodę do użytku codziennego, a później była zbiornikiem przeciwpożarowym. Pierwsza studnia powstała w 1801; w czasie wielkiego pożaru w 1876 spłonęła wraz z całym wyposażeniem. Uratowała się (wpadła do wody) jedynie figura św. Floriana. Po zrekonstruowaniu studni na jednym ze zwieńczeń wymalowano wizerunek Kazimierza Wielkiego. Obecnie na studni ustawiony jest odrestaurowany konny wóz strażacki[13].
Naprzeciw kościół parafialny pw. Narodzenia NMP, wybudowany w latach 1881-1986, z kamienia i cegły, na miejscu starszych świątyń. Jest to kościół bazylikowy z wieżą i dzwonem z 1523 r. W prezbiterium zwraca uwagę obraz pędzla Bolesława Barbackiego – św. Józef z Dzieciątkiem.
Do zabytków rejestrowanych w mieście należy także szachulcowy pensjonat „Orlęta” z 1897 r. przy ul. Gąsiorowskiego 2[14].
Jednymi z najważniejszych zabytków są dokumenty pergaminowe, z których najważniejszy – akt lokacji z 1 lipca 1348 r., odnaleziony w 2008 r., 660 lat po założeniu Piwnicznej Szyi (wcześniej był uznawany za spalony w pożarze miasta), nie znajduje się jednak w archiwum miejskim[potrzebny przypis].
W pobliżu Wierchomla – długa połemkowska wieś z cerkwią z 1821 r.
Kultura i turystyka[edytuj]
Główne atrakcje turystyczne, oprócz narciarstwa, Piwnicznej:
- spływ łodziami doliną Popradu,
- ponad 280 km tras i oznakowanych szlaków turystycznych dla pieszych, rowerzystów i jazdy konnej oraz ścieżki zdrowia (Park Zdrojowy „Kicarz”),
- pijalnia wód mineralnych oraz tzw. kopuła, gdzie można zaczerpnąć świeżej wody mineralnej prosto z ujęcia, oraz kilka źródeł na terenie gminy m.in. w Głębokim, Łomnicy, Wierchomli,
- Muzeum Regionalne,
- skatepark,
- inne: wypożyczalnia quadów, wędkowanie na Popradzie, paintball, jazda konna, korty tenisowe.
Na terenie Piwnicznej funkcjonuje kilkadziesiąt różnych obiektów wczasowych, leczniczo-wypoczynkowych z miejscami noclegowymi, sanatorium, hotel, schroniska górskie oraz kwatery prywatne – łącznie ponad 3000 miejsc noclegowych.
- Znakowane szlaki turystyczne
Piwniczna – Przełęcz Gromadzka – Dolina Biała Woda – Jaworki
Piwniczna – Eliaszówka – Przełęcz Gromadzka
Piwniczna – Przełęcz Bukowina – Hala Pisana – Frycowa
Piwniczna – Bucznik – Łomnica-Zdrój – Schronisko PTTK na Hali Łabowskiej – Łabowiec – Łabowa
Miejsko-Gminny Ośrodek Kultury organizuje bądź współorganizuje coroczne stałe imprezy:
- Wrzosowisko,
- Dni Piwnicznej,
- Międzynarodowy Festiwal „Dzieci Gór”,
- Jesień Popradzka,
- Dni Lipan,
- Zima w Piwnicznej,
- Druzbacka – impreza wojewódzka,
- Przegląd grup kolędniczych.
Od 1965 r. w Piwnicznej funkcjonuje regionalny zespół folklorystyczny „Dolina Popradu”, który prezentuje kulturę oraz folklor górali nadpopradzkich, tzw. czarnych górali. Zespół od początku istnienia dał ponad 1000 występów, zdobył czołowe miejsca na międzynarodowych konkursach, m.in. w Finlandii w 2007 r.
W Kosarzyskach urodziła się Danuta Szaflarska.
Muzeum regionalne[edytuj]
Muzeum mieści się w Miejsko-Gminnym Ośrodku Kultury w Piwnicznej Zdroju i powstało z inicjatywy Towarzystwa Miłośników Piwnicznej. Bogactwem muzeum jest zasobny dział etnograficzny ze zbiorami sprzętu domowego i gospodarskiego, narzędzi rzemieślniczych, strojów i zabytkami dawnego rękodzieła. Zbiory historyczne to fotokopie i reprodukcje dokumentów lokacyjnych i przywilejów miasta Piwniczna oraz zdjęcia i pamiątki po bohaterach lokalnego życia. Unikatowa jest największa w Europie kolekcja dawnego sprzętu narciarskiego (gromadzona przez Zygmunta Bielczyka) – nart biegowych i zjazdowych, ukazująca rozwój techniczny tego rodzaju sportowego wyposażenia.
W przemyśle dominuje wydobycie wody mineralnej; największym przedsiębiorstwem w mieście jest Zakład Butelkowania Naturalnej Wody Mineralnej „Piwniczanka”. Ponadto drobny przemysł drzewny i skórzany.
Kontrowersje w sprawie nazwy[edytuj]
Nazwa miejscowości Piwniczna-Zdrój pisana z łącznikiem (dywizem) jest formą zatwierdzoną urzędowo. Forma nazwy pisana bez łącznika, tzn. Piwniczna Zdrój, jest natomiast formą potoczną.
Zobacz też[edytuj]
- Bank Spółdzielczy w Piwnicznej-Zdroju
- Parafia Matki Bożej Nieustającej Pomocy w Piwnicznej-Kosarzyskach
- Parafia Narodzenia Najświętszej Maryi Panny w Piwnicznej-Zdroju
- Cmentarz żydowski w Piwnicznej
- Fiedorówki
- TSR Góra Kicarz
- Strażnica WOP Piwniczna
- Graniczna Placówka Kontrolna Piwniczna
- Placówka Straży Granicznej w Piwnicznej
- Przejście graniczne Piwowarówka-Piľhov
- Nazwy miejscowości z członem Zdrój
Przypisy
- ↑ ab http://www.polskawliczbach.pl/Piwniczna_Zdroj, w oparciu o dane GUS.
- ↑ Dz.U. z 1998 r. Nr 11, poz. 41
- ↑ Województwo krakowskie w drugiej połowie XVI wieku ; Cz. 2, Komentarz, indeksy, s. 94.
- ↑ Marek Jabłonowski, Bogusław Polak: Polskie formacje graniczne 1918−1839. Dokumenty organizacyjne, wybór źródeł. T. II. Koszalin: Wydawnictwo Uczelniane Politechniki Koszalińskiej, 1999, s. 28. ISBN 83-87424-77-3.
- ↑ ab Skorowidz miejscowości Rzeczypospolitej Polskiej – Tom XII – Województwo Krakowskie i Śląsk Cieszyński, Główny Urząd Statystyczny Rzeczypospolitej Polskiej, Warszawa 1925
- ↑ Ludność. Stan i struktura w przekroju terytorialnym. Stan w dniu 31 III 2011. (pol.). [dostęp 12.08.2012].
- ↑ ab Gemeindelexikon der im Reichsrate vertretenen Königreiche und Länder. Bearbeitet auf Grund der Ergebnisse der Volkszählung vom 31. Dezember 1900, tom XII, "Galizien", Wien 1907
- ↑ Statystyka Polski , t. XXVI, Warszawa 1926, Główny Urząd Statystyczny
- ↑ Statystyka Polski seria C ,z . 88 Warszawa 1938 Główny Urząd Statystyczny
- ↑ Piwniczna Zdrój. Studia i szkice z dziejów miasta 1772-1998, Piwniczna Zdrój 1998
- ↑ Special Orts Repertorium, Wiedeń 1893
- ↑ WKZ nr rej. A-139/M z 30.06.2008.
- ↑ Piwniczna Zdrój. Zabytkowe obiekty i historyczne miejsca
- ↑ WKZ nr rej. A-75/M z 11.05.2006.
Linki zewnętrzne[edytuj]
- Oficjalna strona Piwnicznej-Zdroju
- Piwniczna w Słowniku geograficznym Królestwa Polskiego. T. VIII: Perepiatycha – Pożajście. Warszawa, 1887.
|
||||||||||||||
|
|||||||||||||
|
|||||||||||||||||||
|
|||||||||||||||||||||||||||||