Tworzenie stron internetowych

Dubiecko
Herb Dubiecka
Panorama miejscowości
Państwo	Polska
Województwo	podkarpackie
Powiat	przemyski
Gmina	Dubiecko
Wysokość	280-370 m n.p.m.
Liczba ludności (2011)	871
Strefa numeracyjna	(+48) 16
Kod pocztowy	37-750
Tablice rejestracyjne	RPR
SIMC	0600496
Położenie na mapie województwa podkarpackiego Dubiecko
Położenie na mapie Polski Dubiecko
49°49′32″N 22°23′24″E/49,825556 22,390000
Multimedia w Wikimedia Commons
Strona internetowa miejscowości

Zamek

Zamek w Dubiecku w 1851 (mapa)

Pomnik ofiar UPA

Kościół parafialny

Cerkiew, która obecnie użytkowana jest jako galeria

Dubiecko – wieś (do 1934 r. miasto) w Polsce, położona w województwie podkarpackim, w powiecie przemyskim, w gminie Dubiecko, nad rzeką San, na Pogórzu Dynowskim; siedziba gminy Dubiecko.

W okresie I Rzeczypospolitej miasto administracyjnie należące do ziemi sanockiej w województwie ruskim.

W latach 1975–1998 miejscowość administracyjnie należała do województwa przemyskiego.

Historia[edytuj]

W 1389 roku Władysław Jagiełło nadał w wieczyste posiadanie wieś królewską Dubiecko Piotrowi Kmicie^[1]. Miejscowość prawa miejskie otrzymała 24 sierpnia 1407 przywilejem króla Władysława II Jagiełły dzięki staraniom Piotra Kmity, wojewody sandomierskiego, który przeniósł i lokował miasto z pobliskiej Ruskiej Wsi. Piotr Kmita w roku 1407 ufundował i uposażył w Dubiecku pierwsza parafię i kościół pw. św. Mikołaja, Stanisława i Marcina. Kościół ten oraz następne uposażył jego syn Mikołaj Kmita, a po nim, w roku 1447, Dobiesław Kmita, wojewoda lubelski, wnuk Piotra. Pod koniec XV wieku w Dubiecku funkcjonowały poza kościołem parafialnym kościół, szpital oraz kolegium kapłańskie mansjonarzy.

W 1551 roku przeniósł się Stanisław Mateusz Stadnicki z Niedźwiedzia do Dubiecka i zaczął popularyzować reformację w Przemyskim. Jako właściciel Dubiecka skasował dobra katolików, a kościół zamienia na zbór kalwiński. Pierwszym kaznodzieją został mianowany przez Stadnickiego Albert z Iłży, apostata. W Dubiecku znaleźli schronienie i protekcję dwaj reformatorzy, Jerzy Tobołka i Andrzej z Dynowa, obaj wyklęci przez kościół rzymskokatolicki oraz przebywał tu Wojciech z Iłży. W Dubiecku rozpoczęto odprawiać nabożeństwa luterańskie z liturgią po polsku i zaczęto szerzyć żywą propagandę różnowierstwa. W 1552 roku biskup Dziaduski rzucił na Stadnickiego ekskomunikę, pozbawiając go wszelkich dostojeństw i honorów oraz dóbr ruchomych i nieruchomych. W odpowiedzi w 1554 r. Stadnicki zajął kościół katolicki w Dubiecku.

Stanisław Diabeł Stadnicki urodził się około 1551 roku w Dubiecku, jako pierwszy syn Stanisława Mateusza Stadnickiego, ożenionego z Barbarą, siostrą Samuela Zborowskiego. Wikary z Niedźwiedzia ochrzcił w obrzędzie luterańskim nowo narodzonego syna Stadnickiego. Po kilkudziesięciu latach dzięki protekcji Stanisława Stadnickiego w Dubiecku powstały szkoły dla młodzieży uczące zasad reformacji. Organizacją szkół zajmuje się w tym czasie przybyły z Krakowa Franciszek Stankar oraz Grzegorz Orszak. Okres reformacji przetrwał tu do roku 1588, kiedy to syn Stanisława Andrzej Stadnicki, pan włości Dubiecka zwrócił dobra kościelne katolikom. W roku 1588 Dubiecko przeszedł również w posiadanie rodu Krasickich z Siecina. Przez pewien czas proboszczem miejscowej parafii oraz przełożonym szpitala był ks. Andrzej Bobola, syn Hieronima i Katarzyny – kuzyn świętego Andrzeja Boboli.

Do roku 1624 funkcjonuje w Dubiecku drukarnia kalwińska prowadzona przez Jana Szeligę.

W roku 1626 Grzegorz Krasicki, przebudowując zamek, zburzył istniejący kościół, a następnie ufundował nową świątynię pw. Podwyższenia Krzyża Świętego na przedmieściach Dubiecka. Na początku XVIII wieku w jego miejscu powstanie nowy, murowany kościół pw. św. Apostołów Szymona i Judy, którego konsekracji w roku 1755 dokona biskup przemyski Wacław Hieronim Sierakowski. Kościół ten powstał dzięki fundacji Anny ze Starzechowskich Krasickiej, której portret znajduje się w świątyni do dnia dzisiejszego.

W połowie XIX wieku właścicielami posiadłości tybularnej w Dubiecku z Czerwonką byli Aleksander i Henryka hr. Krasiccy^[2]. W 1893 właścicielem posiadłości tybularnej w Dubiecku był Isak Kanner^[3].

Po Krasickich zamek w Dubiecku przeszedł prawem spadku na hrabiów Konarskich.

W roku 1880 miasto zamieszkiwało 690 katolików, 700 wyznawców judaizmu oraz 114 unitów.

Większość mieszkańców pod koniec XIX wieku trudniła się bednarstwem oraz szewstwem.

Prawa miejskie miejscowość utraciła w roku 1934.

Zabytki i miejsca warte odwiedzenia[edytuj]

• Cerkiew greckokatolicka pw. Podniesienia Krzyża Świętego, odnowiona przez Towarzystwo Przyjaciół Ziemi Dubieckiej, od tego czasu działająca jako Kresowy Dom Sztuki, miejsce licznych imprez kulturalnych.
• Kościół parafialny (parafia pw. Niepokalanego Serca NMP) z 1934-1952 z XV-wieczną gotycką kropielnicą.
• Zamek z 1771-1790
• Park z unikatowymi gatunkami drzew (najokazalszy jest dąb szypułkowy o obwodzie pnia 633 cm w 2013 roku, posiadający wyjątkowo wysoki i walcowaty pień^[4]), założony w XVIII w. przez Różę z Charczewskich, żonę Antoniego Krasickiego i bratową Ignacego Krasickiego
• Prywatne Muzeum Skamieniałości i Minerałów Roberta Szybiaka (ul. Krasickiego 3 ). Zawiera kilkaset okazów skamieniałości, głównie zebranych na Podkarpaciu. Unikatowym eksponatem jest ptak z oligocenu, znaleziony na Pogórzu Przemyskim.

Osoby związane z Dubieckiem[edytuj]

 Z tym tematem związana jest kategoria: Ludzie związani z Dubieckiem.

• Antoni Bryk - urodzony w Dubiecku
• Aleksander Fredro – w latach dziecinnych mieszkał w dworku Dembińskich
• Ignacy Krasicki – urodzony w Dubiecku
• Bronisław Filipczak – notariusz, działacz kulturalny
• Tomasz Blecharczyk – nauczyciel
• Wojciech Blecharczyk – nauczyciel, burmistrz Sanoka

Odniesienia w kulturze[edytuj]

O Dubiecku pisali:

• Ignacy Krasicki
• Aleksander Fredro
• Franciszek Karpiński (tutaj powstała kolęda Bóg się rodzi)
• Aleksandra Konarska (hr. Krasicka)

Miasta partnerskie[edytuj]

• Azay-le-Rideau

Zobacz też[edytuj]

• Cmentarz żydowski w Dubiecku

Przypisy

Linki zewnętrzne[edytuj]

• Dubiecko w Słowniku geograficznym Królestwa Polskiego. T. II: Derenek – Gżack. Warszawa, 1881.
• Towarzystwo Przyjaciół Ziemi Dubieckiej
• Pałac w Dubiecku - opis i fotogaleria
• Historia Żydów w Dubiecku na portalu Wirtualny Sztetl
• Zamek Dubiecko - strona obiektu

p • d • e Gmina Dubiecko Siedziba gminy: Dubiecko Sołectwa Bachórzec • Drohobyczka • Dubiecko • Hucisko Nienadowskie • Iskań • Kosztowa • Łączki • Nienadowa • Piątkowa • Przedmieście Dubieckie • Sielnica • Słonne • Śliwnica • Tarnawka • Winne-Podbukowina • Wybrzeże • Załazek Pozostałe miejscowości Dział Integralne części wsi Białka • Bircza • Błonie • Brzezina • Buraczkówka • Bylacin • Chełm • Czerna • Czerwonka • Czobot • Dół (Hucisko Nienadowskie) • Dół (Przedmieście Dubieckie) • Dolna Piątkowa • Dudziakówka • Dział (Nienadowa) • Dział (Piątkowa) • Dział (Przedmieście Dubieckie) • Dział (Sielnica) • Dział (Słonne) • Działki • Gamratka • Głębokie • Góra (Hucisko Nienadowskie) • Góra (Przedmieście Dubieckie) • Górka (Hucisko Nienadowskie) • Górka (Nienadowa) • Górna Piątkowa • Haliga • Hucisko • Huta • Jastrzębiec • Kaliga • Karczunek • Kąt • Kolonia • Kopce • Kreca • Księża • Łazy (Bachórzec) • Łazy (Drohobyczka) • Łazy (Kosztowa) • Łazy (Nienadowa) • Łączki • Makuchowa Góra • Miasteczko • Nienadowa Górna • Obszar (Drohobyczka) • Obszar (Kosztowa) • Ogrody • Osz • Parcelacja • Pasieka • Podłazie • Pogorzały • Połanki • Poręba • Poręby • Potoczniówka • Potok • Przedsielnica • Przydatki • Radonówki • Rędzina • Serwinówka • Stawiska (Bachórzec) • Stawiska (Kosztowa) • Śliwnica Dolna • Śliwnica Górna • Świnki • Tarki • Telegówka • Widne • Wielkie Pole • Witryłów • Witryłówka • Za Potokiem • Zadział • Zapotok • Zarąbki • Zasan