Tworzenie stron internetowych

	Czarnków
	Czarnków
	; Rynek w Czarnkowie
	Herb Czarnkowa
Państwo	Polska
Województwo	wielkopolskie
Powiat	czarnkowsko-trzcianecki
Gmina	gmina miejska
Data założenia	XII wiek
Prawa miejskie	1397
Burmistrz	Franciszek Strugała
Powierzchnia	10,04 km²
Populacja (30.06.2016); • liczba ludności; • gęstość	; 10 974; 1 093,0 os./km²
Strefa numeracyjna;	(+48) 67
Kod pocztowy	64-700
Tablice rejestracyjne	PCT
	Położenie na mapie powiatu czarnkowsko-trzcianeckiego Czarnków
	Położenie na mapie województwa wielkopolskiego Czarnków
	Położenie na mapie Polski Czarnków
	52°54′16″N 16°33′51″E/52,904444 16,564167
TERC; (TERYT)	3002011
SIMC	0966777
	Hasło promocyjne: "Czarnków - miasto z charakterem"
	Urząd miejski plac Wolności 6; 64-700 Czarnków
	Multimedia w Wikimedia Commons
	Informacje w Wikipodróżach
	Hasło w Wikisłowniku
	Strona internetowa

Ten artykuł dotyczy miasta. Zobacz też: Czarnków – wieś w woj. dolnośląskim, w powiecie legnickim, w gminie Legnickie Pole.

Czarnków (niem. Czarnikau, d. również Czarnków nad Notecią) – miasto w zachodniej Polsce, w województwie wielkopolskim, siedziba powiatu czarnkowsko-trzcianeckiego oraz gminy wiejskiej Czarnków. Miasto położone jest nad rzeką Noteć, na skraju Puszczy Noteckiej. Czarnków położony jest na wzgórzach morenowych, dlatego teren wokół niego bywa nazywany Szwajcarią Czarnkowską. Znajduje się tu jedna z niewielu na nizinach skocznia narciarska (obecnie nieczynna). Miasto nie posiada połączeń kolejowych, mieszkańcy muszą korzystać ze stacji kolejowej w Pile, Wronkach, Trzciance lub Krzyżu Wlkp.

Według danych z 30 czerwca 2016 roku miasto liczyło 10 974 mieszkańców^[2].

Osobne artykuły: Linia kolejowa nr 374 i Czarnków (stacja kolejowa).

Spis treści

1 Położenie
2 Warunki naturalne
- 2.1 Klimat
- 2.2 Warunki wodne
3 Historia
- 3.1 Okres powojenny
4 Demografia
5 Zabytki
6 Gospodarka
7 Edukacja
8 Kultura
9 Sport i rekreacja
10 Administracja
11 Wspólnoty religijne
12 Ludzie związani z Czarnkowem
13 Współpraca międzynarodowa
14 Zobacz też
15 Przypisy
16 Linki zewnętrzne

Położenie[edytuj]

Miasto Czarnków położone jest w północnej części województwa wielkopolskiego, w powiecie czarnkowsko-trzcianeckim. W Czarnkowie znajduje się siedziba władz powiatowych, miejskich, jak i gminnych.

Czarnków leży na granicy mezoregionów fizycznogeograficznych: Pojezierza Chodzieskiego i Kotliny Gorzowskiej w jej mikroregionie Dolinie Dolnej Noteci. Mezoregion Pojezierza Chodzieskiego charakteryzuje się krajobrazami młodoglacjalnymi równin i wzniesień morenowych, atrakcyjne są wały moren spiętrzonych, które występują na krawędzi wysoczyzny morenowej nad Czarnkowem^[3].

Miasto stanowi 0,54% powierzchni powiatu.

W latach 1975–1998 miasto administracyjnie należało do województwa pilskiego.

Panorama Czarnkowa

Warunki naturalne[edytuj]

Klimat[edytuj]

Klimat miasta kształtuje się pod wpływem trzech regionów klimatycznych: Regionu Środkowowielkopolskiego, Środkowopomorskiego i Regionu Dolnej Warty. Długość trwania lata wynosi ok. 100 dni, zimy ok. 80, a liczba dni z mrozem waha się w przedziale 30–40. Okres wegetacyjny rozpoczyna się 1–5 kwietnia i kończy 1–5 listopada. Średnia roczna suma opadów wynosi 500–600 mm. Dominują wiatry zachodnie i południowo-zachodnie.

Mezo- i mikroklimat Czarnkowa kształtuje się pod silnym wpływem Doliny Noteci i strefy krawędziowej Pojezierza Chodzieskiego. System łąkowy w dolinie z udziałem wód otwartych, podmokłości, zarośli i zadrzewień, dużą akumulacją energii słonecznej w okresie wegetacji, tworzą klimat wilgotny, dobrze natleniony, nasycony roślinnymi substancjami lotnymi^[3].

Warunki wodne[edytuj]

Rzeką, która przepływa przez miasta jest Noteć, która mieści się w drugiej klasie czystości. Największy wpływ na jakość wód Noteci mają rzeki wpadające do niej. Na różnych odcinkach są to przede wszystkim Gwda, Drawa, Bolimka i Trzcinica^[3].

Historia[edytuj]

Browar Czarnków w miejscu dawnego zamku Nałęczów-Czarnkowskich

Pierwsze wzmianki o Czarnkowie pochodzą z XII wieku (kronika Galla Anonima) miasto wymieniane jest w formie Carnkou^[4],, miał w nim wówczas panować książę Gniewomir. W 1192 r. (data jest prawdopodobnie pomylona lub może być fałszerstwem^[5]) komes Mikołaj, wojewoda kaliski miał otrzymać w przywileju książęcym Mieszka III Starego Czarnków z pozwoleniem na założeniu miasta targowego i zwolnieniem mieszczan z obowiązku płacenia ceł^[6], pozostałością tego jest napis na nagrobku w kościele czarnkowskim: Illustri Heroi Domino Nicolao Comiti Palatino Calissiensi, Castri Czarnkow a Miecislao V. Majoris Poloniae Duce anno 1192. obtentoriy et Civitatis hujus Conditori et primo haeredi, a Dzierzykrajo Czopensi Domino oriundo, et per Boleslaum Chrabri, ad fidem Christi converso, et baptisato^[7]. W XIII wieku - siedziba kasztelanii. W końcu XIII w. Czarnków został nadany przez ówczesnego księcia Władysława I Łokietka, możnemu rodowi Nałęczów, którzy od nazwy miasta przyjęli nazwisko Czarnkowskich. Nałęczowie na miejscu dawnego grodu lub w jego pobliżu wznieśli zamek, a w miejscu dawnej osady targowej nastąpiła lokacja miasta (prawdopodobnie w 1. połowie XIV wieku).

Miasto położone była w 1580 roku w powiecie poznańskim województwa poznańskiego^[8].

W schyłkowym okresie zaborów Czarnków na tle reszty Wielkopolski wyróżniał się istnieniem silnego ruchu socjalistycznego. W wyborach do parlamentu niemieckiego w 1912 r. w mieście tym na socjalistów padły 2754 głosy (przy 12 967 głosów w całym Poznańskiem)^[9].

W okresie międzywojennym stacjonował w miejscowości komisariat Straży Granicznej^[10].

Osobne artykuły: Kraj Warty i Wysiedlenia Polaków z Wielkopolski 1939–1941.

W czasie II wojny światowej z miasta wysiedlono większość Polaków do Generalnego Gubernatorstwa.

Okres powojenny[edytuj]

W 1997 roku do miasta przyłączono obszar części wsi o łącznej powierzchni 37,88 ha^[11]. W 2007 roku powiększono obszar miasta o 34,9 ha^[12]. W 2008 roku z miasta odłączono obszar 1,73 ha do gminy Czarnków^[13].

W 2011 r. w Czarnkowie zniesiono Ośrodek Zamiejscowy Prokuratury Rejonowej w Trzciance^[14].

Demografia[edytuj]

Piramida wieku mieszkańców Czarnkowa w 2014 roku^[2].

Zabytki[edytuj]

Rynek w Czarnkowie (obecnie pl. Wolności) (2013)

Ratusz w Czarnkowie

Lista zabytków prawnie chronionych w Czarnkowie:

układ urbanistyczny miasta
kościół pw. św. Marii Magdaleny – późnogotycki kościół wybudowany ok. 1580, następnie rozbudowany w XVII-XVIII wieku
stary cmentarz żydowski z XIX wieku (ul. Podgórna); istniał też nowy cmentarz żydowski(ul. Poznańska) lecz nie jest on obecnie zabytkiem
ratusz z połowy XIX (plac Wolności)
dom przy ul. Krasickiego (ob. Łąkowa 7) 7 z XIX wieku
dworek przy ul. Rybaki 28 z 2. połowy XVIII wieku, klasycystyczny
dom przy ul. Rybaki 33 z 1. połowy XIX wieku
dom nr 9 przy Rynku z 1. połowy XIX wieku
dom nr 15 przy Rynku z 1908 r,

Lista zabytków nierejestrowanych:

magazyny zbożowe (1. połowa XIX wieku)
neogotycki budynek starostwa z 1900
browar z końca XIX wieku

Architektura i Gospodarka

Szpital powiatowy

Most "wędrujący"

Rondo im. Jana Pawła II

Zakład produkcyjny STEICO S.A.

Gospodarka[edytuj]

Ośrodek przemysłu drzewnego (meble, płyty pilśniowe), spożywczego (browar produkujący jako jeden z nielicznych w kraju piwo tradycyjne, mleczarnia), metalowego (kuchenne meble stalowe, wyposażenie statków)^{[potrzebny przypis]}.

W roku 2012 średni dochód na mieszkańca wynosił 3074,81 zł^[15].

31 grudnia 2012 r. liczba bezrobotnych mieszkańców Czarnkowa zarejestrowanych w urzędzie pracy obejmowała 469 osób, co stanowi wskaźnik bezrobocia rejestrowanego na poziomie 6,4%^[16].

Struktura demograficzna mieszkańców Czarnkowa według danych z 31 grudnia 2012^[17]:

Opis	Ogółem		Kobiety		Mężczyźni
Jednostka	osób	%	osób	%	osób	%
Populacja	11 305	100	5796	51,27	5509	48,73
Wiek przedprodukcyjny (0–17 lat)	2030	17,96	995	8,8	1035	9,16
Wiek produkcyjny (18–65 lat)	7306	64,63	3434	30,38	3872	34,25
Wiek poprodukcyjny (powyżej 65 lat)	1969	17,42	1367	12,09	602	5,33

Obliczony na podstawie tych danych współczynnik feminizacji wskazuje, że na 100 mężczyzn przypadają 105 kobiety.

Ludność w wieku nieprodukcyjnym na 100 osób w wieku produkcyjnym wynosi 54,7

Przyrost naturalny na 1000 mieszkańców wynosi 3,1

Saldo migracji wynosi -106

Edukacja[edytuj]

Gimnazjum

Szkoła Podstawowa nr 1 im. Henryka Sienkiewicza
Publiczne Gimnazjum
Liceum Ogólnokształcące im. Janka z Czarnkowa
Zespół Szkół Ponadgimnazjalnych im. J. Nojego
Prywatny Zespół Szkół
Zespół Szkół Leśnych w Goraju

Kultura[edytuj]

Muzeum Ziemi Czarnkowskiej

Amfiteatr w parku

Istotną placówką kulturalną w mieście jest Miejskie Centrum Kultury, które organizuje większość imprez kulturalnych. W Czarnkowie znajduje się Miejska Biblioteka Publiczna wraz ze swoją filią na jednym z osiedli. W mieście znajduje się kino Światowid przy którym działa Dyskusyjny Klub Filmowy.

Mieści się tu także Muzeum Ziemi Czarnkowskiej, które swoje zbiory gromadzi w trzech działach: archeologicznym, etnograficznym, historycznym.

Jedną z imprez cyklicznie organizowanych w mieście jest Jarmark Nałęczański. Miasto posiada amfiteatr zlokalizowany w parku.

W Czarnkowie wydawany jest tygodnik powiatowy Nadnoteckie Echa.

Sport i rekreacja[edytuj]

Skocznia narciarska

Przystań Jachtowa Marina

Miasto ma kilka obiektów sportowo-rekreacyjnych. Znajduje się tu basen odkryty o długości 50 mb z podgrzewaną wodą z 8 torami, mały stadion lekkoatletyczny z bieżnią 380 m, z bieżnią do skoku w dal oraz boiskiem piłkarskim, a także rampa wrotkarska i boiska do siatkówki plażowej i koszykówki. Zimą funkcjonuje lodowisko i tor saneczkowy.

Miejscową drużyną piłki nożnej jest MKS Noteć Czarnków, który rozgrywa swoje mecze na stadionie o pojemności 1 500 miejsc z 1000 miejscami siedzącymi^[18]. Klub powstał w 1920 roku i ma barwy zielono-białe. W sezonie 2008/2009 zespół grał w pilskiej klasie okręgowej.

W mieście działa Rowerowa Sekcja Turystyczna, która organizuje lokalne wycieczki rowerowe.

Od roku 2011 funkcjonuje nowoczesna przystań jachtowa "MARINA", która jest miejscem rekreacyjno-wypoczynkowym zarówno dla mieszkańców miasta, jak i turystów z zewnątrz oraz wycieczek szkolnych.

Administracja[edytuj]

Starostwo powiatowe

Czarnków ma status gminy miejskiej. Mieszkańcy wybierają do swojej rady miasta 15 radnych^[19]. Organem wykonawczym władz jest burmistrz. Siedzibą władz miasta jest ratusz na placu Wolności.

Burmistrzowie Czarnkowa:

Franciszek Strugała (od 1990)

Miasto jest siedzibą starostwa czarnkowsko-trzcianeckiego, a także wiejskiej gminy Czarnków. W mieście znajduje się urząd skarbowy oraz inspektorat ZUS.

Mieszkańcy Czarnkowa wybierają radnych do sejmiku województwa z okręgu nr 2. Parlamentarzystów wybierają z okręgów wyborczych z siedzibą komisji w Pile, a posłów do Parlamentu Europejskiego z okręgu wyborczego nr 7.

Wspólnoty religijne[edytuj]

Czarnków ma 2 parafie rzymskokatolickie (parafia Świętej Marii Magdaleny i parafia Jezusa Chrystusa Najwyższego Kapłana). Miasto jest też siedzibą dekanatu czarnkowskiego w archidiecezji poznańskiej. W mieście działa też Chrześcijański Zbór Świadków Jehowy z Salą Królestwa^[20].

Ludzie związani z Czarnkowem[edytuj]

Osobny artykuł: Honorowy Obywatel Miasta Czarnkowa.

Z tym tematem związana jest kategoria: Ludzie urodzeni w Czarnkowie.

Z tym tematem związana jest kategoria: Ludzie związani z Czarnkowem.

Współpraca międzynarodowa[edytuj]

Coevorden, Holandia – od 1991 r.^[21]
Gadebusch, Niemcy – od 5 lipca 2008 r.^[22]

Zobacz też[edytuj]

Przypisy

↑ czarnkow.info. [dostęp 2012-04-18].
↑ ^a^b^c http://www.polskawliczbach.pl/Czarnkow, Liczba ludności w oparciu o dane GUS.
↑ ^a^b^c Oficjalna strona Czarnkowa
↑ "Monumenta Poloniae Historica", Tom I, Akademia Umiejętności w Krakowie, Lwów 1864, str. 456.
↑ Wojciech Nowacki, Dlaczego rok 1192 stał się początkiem historii miasta Czarnkowa? [w:] "Studia Periegetica" 5/2010, s. 126
↑ Witold Feigel, Genealogia rodu Czarnkowskich [w:] "Ziemia Nadnotecka" nr 4, grudzień 1930, s.4
↑ Kasper Niesiecki, Herbarz polski. Powiększony dodatkami z późniejszych autorów, rękopisów, dowodów urzędowych i wydany przez Jana Nep. Bobrowicza, Tom III, Lipsk 1839, s.206
↑ Adolf Pawiński, Polska XVI wieku pod względem geograficzno-statystycznym, Wielkopolska t. I, Warszawa 1883, s. 49.
↑ Antoni Czubiński: Postępowo-rewolucyjne i narodowo-wyzwoleńcze tradycje Wielkopolski. Poznań: 1983, s. 129.
↑ Marek Jabłonowski, Bogusław Polak: Polskie formacje graniczne 1918−1839. Dokumenty organizacyjne, wybór źródeł. Tom II. Koszalin: Wydawnictwo Uczelniane Politechniki Koszalińskiej, 1999, s. 70. ISBN 83-87424-77-3.
↑ Rozporządzenie Rady Ministrów z dnia 23 grudnia 1996 r. (Dz.U. z 1996 r. Nr 155, poz. 761)
↑ Rozporządzenie Rady Ministrów z dnia 24 lipca 2007 r. (Dz.U. z 2007 r. Nr 136, poz. 961)
↑ Rozporządzenie Rady Ministrów z dnia 28 lipca 2008 r. (Dz.U. z 2008 r. Nr 137, poz. 860)
↑ Rozporządzenie Ministra Sprawiedliwości z dnia 10 maja 2011 r. (Dz.U. z 2011 r. Nr 109, poz. 634)
↑ Portal Regionalny i Samorządowy REGIOset (pol.). regioset.pl. [dostęp 2010-09-14].
↑ Statystyka (pol.). Powiatowy Urząd Pracy w Czarnkowie, 2010-02-28. [dostęp 2010-04-13].
↑ Bank Danych Regionalnych – Strona główna (pol.). GUS. [dostęp 2010-09-14].
↑ Noteć Czarnków (pol.). 90minut.pl. [dostęp 2009-01-22].
↑ Zarządzenie Wojewody Wielkopolskiego Nr 70/2010 z dnia 22 lutego 2010 r. ws. ustalenia liczby radnych (Dz. Urz. Woj. Wielkopolskiego z 2010 r. Nr 55, poz. 1239)
↑ Dane według raportów wyszukiwarki zborów (www.jw.org) z 6 stycznia 2015.
↑ Miasta partnerskie. Urząd Miasta Czarnków. [dostęp 2011-08-14].
↑ Gadebusch - Czarnków. Urząd Miasta Czarnków. [dostęp 2011-08-14].

Linki zewnętrzne[edytuj]

Biuletyn Informacji Publicznej Urzędu Miasta Czarnkowa
Czarnków w Słowniku geograficznym Królestwa Polskiego. T. I: Aa – Dereneczna. Warszawa, 1880.
Historia Żydów w Czarnkowie na portalu Wirtualny Sztetl

[1] zarnkow.info. [dostęp 2012-04-18].

[populacja2016-2] ttp://www.polskawliczbach.pl/Czarnkow, Liczba ludności w oparciu o dane GUS.

[klimat-3] Oficjalna strona Czarnkowa

[4] "Monumenta Poloniae Historica", Tom I, Akademia Umiejętności w Krakowie, Lwów 1864, str. 456.

[5] Wojciech Nowacki, Dlaczego rok 1192 stał się początkiem historii miasta Czarnkowa? [w:] "Studia Periegetica" 5/2010, s. 126

[6] Witold Feigel, Genealogia rodu Czarnkowskich [w:] "Ziemia Nadnotecka" nr 4, grudzień 1930, s.4

[7] Kasper Niesiecki, Herbarz polski. Powiększony dodatkami z późniejszych autorów, rękopisów, dowodów urzędowych i wydany przez Jana Nep. Bobrowicza, Tom III, Lipsk 1839, s.206

[8] Adolf Pawiński, Polska XVI wieku pod względem geograficzno-statystycznym, Wielkopolska t. I, Warszawa 1883, s. 49.

[9] Antoni Czubiński: Postępowo-rewolucyjne i narodowo-wyzwoleńcze tradycje Wielkopolski. Poznań: 1983, s. 129.

[10] Marek Jabłonowski, Bogusław Polak: Polskie formacje graniczne 1918−1839. Dokumenty organizacyjne, wybór źródeł. Tom II. Koszalin: Wydawnictwo Uczelniane Politechniki Koszalińskiej, 1999, s. 70. ISBN 83-87424-77-3.

[11] Rozporządzenie Rady Ministrów z dnia 23 grudnia 1996 r. (Dz.U. z 1996 r. Nr 155, poz. 761)

[12] Rozporządzenie Rady Ministrów z dnia 24 lipca 2007 r. (Dz.U. z 2007 r. Nr 136, poz. 961)

[13] Rozporządzenie Rady Ministrów z dnia 28 lipca 2008 r. (Dz.U. z 2008 r. Nr 137, poz. 860)

[14] Rozporządzenie Ministra Sprawiedliwości z dnia 10 maja 2011 r. (Dz.U. z 2011 r. Nr 109, poz. 634)

[pl-regioset-15] Portal Regionalny i Samorządowy REGIOset (pol.). regioset.pl. [dostęp 2010-09-14].

[16] Statystyka (pol.). Powiatowy Urząd Pracy w Czarnkowie, 2010-02-28. [dostęp 2010-04-13].

[pl-bdr-17] Bank Danych Regionalnych – Strona główna (pol.). GUS. [dostęp 2010-09-14].

[90min-18] Noteć Czarnków (pol.). 90minut.pl. [dostęp 2009-01-22].

[19] Zarządzenie Wojewody Wielkopolskiego Nr 70/2010 z dnia 22 lutego 2010 r. ws. ustalenia liczby radnych (Dz. Urz. Woj. Wielkopolskiego z 2010 r. Nr 55, poz. 1239)

[20] Dane według raportów wyszukiwarki zborów (www.jw.org) z 6 stycznia 2015.

[21] Miasta partnerskie. Urząd Miasta Czarnków. [dostęp 2011-08-14].

[22] Gadebusch - Czarnków. Urząd Miasta Czarnków. [dostęp 2011-08-14].

[1]

[2]

[3]

[4]

[5]

[6]

[7]

[8]

[9]

[10]

[11]

[12]

[13]

[14]

[15]

[16]

[17]

[18]

[19]

[20]

[21]

[22]