Tworzenie stron internetowych

Ten artykuł dotyczy miasta. Zobacz też: Kowalewo Pomorskie (ujednoznacznienie).

Kowalewo Pomorskie
Rynek w Kowalewie Pomorskim
Herb Kowalewa Pomorskiego
Państwo	Polska
Województwo	kujawsko-pomorskie
Powiat	golubsko-dobrzyński
Gmina	Kowalewo Pomorskie gmina miejsko-wiejska
Prawa miejskie	1275 r.
Burmistrz	Andrzej Grabowski
Powierzchnia	4,45 km²
Populacja (30.06.2016) • liczba ludności • gęstość	4 220[1] 948,3 os./km²
Strefa numeracyjna	(+48) 56
Kod pocztowy	87-410
Tablice rejestracyjne	CGD
Położenie na mapie powiatu golubsko-dobrzyńskiego Kowalewo Pomorskie
Położenie na mapie województwa kujawsko-pomorskiego Kowalewo Pomorskie
Położenie na mapie Polski Kowalewo Pomorskie
53°09′17″N 18°53′50″E/53,154722 18,897222
TERC (TERYT)	0405044
SIMC	0983540
Urząd miejski plac Wolności 1 87-410 Kowalewo Pomorskie
Multimedia w Wikimedia Commons
Hasło w Wikisłowniku
Strona internetowa

Kowalewo Pomorskie (niem. Schönsee) – miasto w województwie kujawsko-pomorskim, w powiecie golubsko-dobrzyńskim, siedziba gminy miejsko-wiejskiej Kowalewo Pomorskie. Położone na Pojezierzu Chełmińsko-Dobrzyńskim, nad Strugą Młyńską. Miasteczko oddalone ok. 25 km od Torunia, przy drodze krajowej nr 15 i drodze wojewódzkiej nr 554.

Według danych z 31 grudnia 2010 r. miasto miało 4115 mieszkańców^[2].

Miasto królewskie lokowane w 1275 roku położone było w XVI wieku w województwie chełmińskim^[3].

Położenie[edytuj]

Według danych z 1 stycznia 2011 r. powierzchnia miasta wynosiła 4,45 km²^[4].

Kowalewo Pomorskie leży w południowej części Pojezierza Chełmińskiego^[5]. Przez miasto przepływa Struga Młyńska.

W latach 1975–1998 miasto administracyjnie należało do woj. toruńskiego.

Historia[edytuj]

Początkowo gród darowany biskupowi Chrystianowi przez Konrada I mazowieckiego, od 1231 należał do Krzyżaków, którzy w latach 1277–1303 na wąskim przesmyku między 2 jeziorami (dziś nieistniejącymi) wybudowali tu kamienno-ceglany zamek. Zamek ten znajdował się na zachód od kościoła, na wzgórzu, na którym obecnie (od 1911 r.) znajduje się wieża ciśnień. Osada otrzymała prawa miejskie w 1275 roku.

Zamek był siedzibą komturii kowalewskiej. We wrześniu 1330 roku zamek był przez kilka dni bezskutecznie oblegany przez wojska Władysława Łokietka^[6].

W 1410 r. w bitwie pod Grunwaldem poległ komtur kowalewski Nicolaus von Vitz, dlatego też Polacy nie mieli kłopotów z zajęciem Kowalewa, które przypadło podkanclerzemu koronnemu Mikołajowi Trąbie. Po kilkunastu miesiącach Krzyżacy przy wsparciu oddziałów inflanckich Berna von Hevelmanna odzyskali zamek. W ramach wojny golubskiej w 1422 r., gdy w okolicy pojawiły się wojska Jagiełły, Krzyżacy sami spalili miasto, natomiast zamek wytrzymał oblężenie rozpoczęte 28 sierpnia. Zamek został zdobyty przez propolski Związek Pruski w lutym 1454 roku. W 1466 r. w wyniku pokoju toruńskiego Kowalewo powróciło do Polski, stając się siedzibą starostwa grodowego. 5 października 1716 doszło do bitwy pod Kowalewem słynnej z powodu ostatniej w dziejach szarży husarii.^{[potrzebny przypis]} . Niedługo po 1820 roku Prusacy rozebrali ruiny zamku. W latach 1772-1920 w zaborze pruskim. W latach 1833-1929 pozbawione praw miejskich.

Demografia[edytuj]

• Piramida wieku mieszkańców Kowalewa Pomorskiego w 2014 roku^[1].

Zabytki[edytuj]

Kościół parafialny pw. św. Mikołaja

• relikty zamku krzyżackiego z lat 1280-1290, rozbudowanego w XIV w., będącego od 1466 roku siedzibą polskich starostów. Zamek został uszkodzony podczas drugiej wojny szwedzkiej i zaczął niszczeć. Ruiny zamku zostały rozebrane przez Prusaków w drugiej połowie XIX w., a na miejscu dawnej wieży głównej zbudowano neogotycką wieżę wodną. Zachowały się fragmenty gdaniska (filar arkady) przy ul. Strażackiej i fundamenty czworobocznego budynku, a także część kamiennych murów obwodowych podzamcza opasających wzgórze zamkowe. Zamek posiadał ośmiokątną wieżę główną (stołp) i cztery narożne, otoczony był murami i fosą zasilaną z 2 nieistniejących już jezior, które dały nazwę miastu (niem. Schönsee = „piękne jezioro”).
• kościół św. Mikołaja zbudowany w l. 1286-1300 w stylu gotyckim, przebudowany w XVII-XVIII w., z XVI-wieczną polichromią i wyposażeniem renesansowym, barokowym i rokokowym.
• fragmenty murów miejskich z XIV w. z okrągłą basztą murowaną z kamienia i cegły
• zajazd z 1912 przy pl. Wolności 1, obecnie Urząd Miejski
• w pobliżu Kowalewa, nad jeziorem Oszczywilk, pozostałość osady (tzw. Górka Szwedzka)

Do rejestru zabytków nieruchomych wpisane są obiekty^[7]:

• kościół parafialny pw. św. Mikołaja, XIV/XV, nr rej.: A/365 z 19.03.1930,
• ruiny zamku, 1280-1300, nr rej.: A/150/66 z 18.10.1934,
• mury miejskie, XIV wiek, nr rej.: A/145/63 z 18.10.1934,
• zajazd z 1912 r., obecnie UM, pl. Wolności 1, nr rej.: A/678 z 3.06.1996.

Szlaki turystyczne[edytuj]

• Szlak zielony o długości 71 km; trasa: Jabłonowo Pomorskie – Rywałd – Łopatki – Wąbrzeźno – Wałycz – Niedźwiedź – Wielkie Radowiska – Piątkowo – Pluskowęsy – Podborek – Kowalewo Pomorskie – Gajewo – Okonin – Elgiszewo – Ciechocin^[8]

Galeria[edytuj]

• 

  Zajazd z 1912 r., obecnie Urząd Miejski

• 

  Fragment murów miejskich - baszta

• 

  Wieża narożna miejskich murów obronnych z przełomu XIII-XIV wieku

• 

  Filar gdaniska, pozostałość po zamku

• 

  Ruiny zamku

Zobacz też[edytuj]

• Kowalewo Pomorskie (stacja kolejowa)
• Kowalewo Pomorskie Miasto
• Cmentarz żydowski w Kowalewie Pomorskim

Przypisy

Linki zewnętrzne[edytuj]

• Strona Urzędu Miejskiego w Kowalewie Pomorskim
• Kowalewo (1) w Słowniku geograficznym Królestwa Polskiego. T. IV: Kęs – Kutno. Warszawa, 1883.

p • d • e Powiat golubsko-dobrzyński Miasta Golub-Dobrzyń • Kowalewo Pomorskie Gminy miejskie Golub-Dobrzyń Gminy miejsko-wiejskie Kowalewo Pomorskie Gminy wiejskie Ciechocin • Golub-Dobrzyń • Radomin • Zbójno