Tworzenie stron internetowych

Ten artykuł dotyczy wsi. Zobacz też: inne znaczenia tego słowa.

Lubichowo
Herb Lubichowa
Kościół w Lubichowie
Państwo	Polska
Województwo	pomorskie
Powiat	starogardzki
Gmina	Lubichowo
Liczba ludności (2009)	2276
Strefa numeracyjna	58
Kod pocztowy	83-240
Tablice rejestracyjne	GST
SIMC	0166539
Położenie na mapie gminy Lubichowo Lubichowo
Położenie na mapie powiatu starogardzkiego Lubichowo
Położenie na mapie województwa pomorskiego Lubichowo
Położenie na mapie Polski Lubichowo
53°51′04″N 18°23′56″E/53,851111 18,398889
Multimedia w Wikimedia Commons
Strona internetowa miejscowości

Lubichowo (kaszb. Lëbichòwò) – wieś w Polsce położona w województwie pomorskim, w powiecie starogardzkim, w gminie Lubichowo^[1].

Wieś położona jest na północnym skraju Borów Tucholskich przy drodze wojewódzkiej nr 214. Przebiega tędy trasa (zawieszonej obecnie) linii kolejowej nr 218 (Szlachta - Myślice). Wieś jest siedzibą gminy Lubichowo.

W latach 1975–1998 wieś administracyjnie należała do województwa gdańskiego.

Lubichowo leży przy drodze z Warlubia do Zblewa i Kościerzyny. Jest rozległą wsią gminną o charakterze miasteczka. Podobnie jak w Zblewie, centrum zabudowane jest stylowymi kamieniczkami z l połowy XX wieku, a panujący porządek i dobrze skomponowana mała architektura dodają uroku tej miejscowości. Prawie w centrum Lubichowa, z południowej strony wsi znajduje się Jezioro Lubichowskie. Można skorzystać z niestrzeżonego kąpieliska przy ul. Dworcowej.

Krótkie dzieje[edytuj]

Najstarsza zachowana wzmianka o wsi pochodzi z 1352 roku, choć pierwsze udokumentowane ślady osadnictwa sięgają I wieku p.n.e., o czym świadczy odnaleziony w okolicach ul. Starogardzkiej grób skrzynkowy. Po wojnie trzynastoletniej Lubichowo stało się własnością królewską. Wchodziło w skład starostwa borzechowskiego. Prawdopodobnie w czasie "potopu" wieś doszczętnie spalono. W roku 1741 z inicjatywy ówczesnego starosty Kazimierza Büthner-Zawadzkiego wybudowano we wsi drewniany kościół, który istniał do roku 1927. Wobec rozbudowy wsi i zwiększenia się liczby wiernych przystąpiono do budowy nowej świątyni wykończonej w latach 1930-1931, do której przeniesiono barokowe i rokokowe wyposażenie ze starego kościoła. W latach 1936-1939 w Lubichowie budowano autostradę Warlubie - Osiek - Kościerzyna - Gdynia, której nie udało się ukończyć, pozostały jednak efekty porzuconych prac ziemnych. W latach okupacji wieś była siedzibą głównego dowództwa oddziałów antypartyzanckich Jagdkommando nad dolną Wisłą (baza znajdowała się w dzisiejszym budynku Nadleśnictwa Lubichowo), a jednocześnie działała tu gminna komenda partyzantów z Gryfa Pomorskiego. Dnia 17 września 2006 roku , odsłonięto pomnik 5 wileńskiej brygady AK, która rozbiła 5 posterunków MO i 2 UB w tym w Lubichowie.

Historia Kościoła[edytuj]

Z dostępnych materiałów i dokumentów historycznych dowiadujemy się, że pierwszy kościół pobudowano w Lubichowie przed 1500 r. Stał przy dzisiejszej ul. Słonecznej na niewielkim wzgórzu. W latach 1550-1596 kościół dostał się w ręce protestantów, wyznawców Marcina Lutra (1483-1546). W tym czasie dokumenty nazywają Lubichowo wsią heretycką. Za sprawą biskupa kujawsko-pomorskiego, Hieronima Rozdrażewskiego (1504-1579), przystąpiono do realizacji reformy kościelnej, a w ramach niej do akcji zwrotu kościołów z rąk protestantów. Ich oddanie zarządził w 1590 r. król Zygmunt III Waza (1587-1632). Nastąpiło to jednak dopiero po 1596 r. Lubichowski kościół wrócił do katolików.

Nowy kościół w Lubichowie postawiono około 1668 roku. Był drewniany, obszerny, trzynawowy. Z wizytacji ks. biskupa J. Narzyńskiego z 1728 r. dowiadujemy się, że w kościele (był wtedy jeszcze filią Zblewa) znajdują się trzy ołtarze. W większym, głównym, znajduje się figura Matki Boskiej. Wraz z drewnianym ołtarzem stanowi jedną całość. Po lewej stronie stał ołtarz, a w nim olejny obraz św. Jakuba Apostoła Starszego. W ołtarzu trzecim, po prawej stronie, znajdowała się niewielka drewniana figura św. Barbary. Duży trzynawowy kościół przy ul. Słonecznej przetrwał stosunkowo krótko, bo około 70 lat (1668-1739). Należy sądzić, że uległ zniszczeniu podczas pożaru. Cudem uratowano figurę MB, obraz św. Jakuba Apostoła, figurę św. Barbary i inne liturgiczne akcesoria. W nowo wybudowanym w latach 1740- 1741 jednonawowym, drewnianym kościele przy ul. Starogardzkiej w jednym ołtarzu umieszczono prawdopodobnie najpierw figurę MB, a kiedy 8.08.1853 r. filia wyodrębniła się ze zblewskiej, patronem nowo powstałej parafii został św. Jakub Apostoł. Obraz przedstawiający św. Jakuba został umieszczony w ołtarzu. Co stało się jednak z figurą Matki Boskiej nie wiadomo.

W nowo wybudowanym (1740 r.) drewnianym kościele w Lubichowie przy ul. Starogardzkiej nie brakowało symboli związanych z NMP. Następnie do kościoła wybudowanego w latach 1930-1931 r., a oddanego wiernym w 1932 r. przeniesiono ze starego sprzęt liturgiczny, w tym związany z kultem NMP (obrazy, rzeźby).

Centrum Lubichowa

Przez 100 lat (1845-1945) figura znajdowała się w ukryciu. Wiosną 1945 roku ks. proboszcz K. Przewoski remontował plebanię. Podczas rozbiórki komina wędzarni znaleziono w nim mocno zniszczoną figurę Matki Bożej z Dzieciątkiem. Jak się tam znalazła, możemy jedynie domniemywać. Niektórzy sadzą, że mógł ją tam schować przed hitlerowcami ks. Alojzy Rapior.

W czasie okupacji Niemcy zniszczyli niemal wszystkie symbole związane z kultem maryjnym. W Lubichowie, Zelgoszczy, Wdzie i Ocyplu zburzono przydrożne kapliczki z figurami Maryi. Z lubichowskiego kościoła zniknęły olejne obrazy z wizerunkiem NMP.

Wiosną 1955 r. ks. K. Przewoski przekazał figurę do konserwacji Krystynie Dąbrowskiej z Torunia. K. Dąbrowska dokonała całościowej renowacji, nałożyła nową polichromię i szczegółowo opisała figurę.

Po konserwacji, w lipcu 1955 r., figura Madonny wróciła do Lubichowa. Ks.K. Przewoski przygotował dla niej miejsce w głównym ołtarzu, za obrazem św. Jakuba. Specjalny ręczny mechanizm opuszcza obraz św. Jakuba Apostoła i ukazuje się siedząca na tronie figura Madonny

W dniu 25 lipca 2000 roku odsłonięto pomnik Jana Pawła II autorstwa Tomasza Sobisza. Postać świętego jest ukazana realistycznie, ciężko wsparta na krzyżu, ukazując jego wiek i cierpienie^[2].

Zabytki z kościoła[edytuj]

Lubichowski kościół został wzniesiony na początku lat 30. XX wieku. Posiada jednak dużo starsze, zabytkowe wyposażenie.

1. Gotycka figura Matki Boskiej Lubichowskiej (XIV w.),
2. Gotycki kielich,
3. Barokowe i rokokowe ołtarze przeniesione z poprzedniego kościoła(4 ołtarze),
4. Freski z lat siedemdziesiątych,
5. barokowa monstrancja,
6. XIX-wieczny obraz NMP,
7. barokowy feretron z wizerunkami św. Barbary i NMP,
8. figury na ambonie z XVIII wieku.

Niektóre zabytki[edytuj]

1. Kościół parafialny z 1931 przy ul. Starogardzkiej,
2. Cmentarz ewangelicki przy ul. Słonecznej,
3. kamieniczki z pierwszej połowy XX w.

Historia Nadleśnictwa Lubichowo[edytuj]

Po odzyskaniu niepodległości przez Polskę obecny teren nadleśnictwa był podzielony pomiędzy pięć jednostek: Błędno, Drewniaczki, Wirty, Osieczna i Lubichowo. Pomimo trudnej sytuacji państwa i okresu przemian dwudziestolecia międzywojennego powstaje zcentralizowana administracja lasów państwowych. Po dokonaniu analizy gospodarowania i stanu lasu leśnicy zaczynają pracę, polegającą na odbudowaniu drzewostanów. Zostaje ograniczone pozyskanie, zalesia się tereny, podwyższa się stan zdrowotny lasów.

W latach 1936-1939 trwała budowa autostrady Warlubie - Osiek - Lubichowo, której celem było stworzenie dla Bydgoszczy i zaplecza warunków komunikacji z Gdynią z wyłączeniem przejazdu przez teren ówczesnego Wolnego Miasta Gdańska. Inwestycji wprawdzie nie dokończono, ale stworzyła ona warunki zarobkowania dla okolicznej ludności. Ślady nasypów i innych prac drogowych do dzisiaj są widoczne w lubichowskich lasach.

W pierwszych dniach września 1939 roku wojska hitlerowskie zajęły te tereny. Lasy stanowiły z jednej strony intensywnie eksploatowane zaplecze surowca drzewnego III Rzesz - według niektórych źródeł cięto 200% możliwego rozmiaru, z drugiej strony były to miejsca schronienia i walki silnie rozwiniętej partyzantki. Słynne w tym terenie zgrupowanie AK „Gryf Pomorski" stanowiło postrach miejscowych jednostek niemieckich. Kumulacja oporu kończyła się bitwami pod Błędnem 27.10.1944 roku i w okolicach jeziora Ślepe. W ruchu oporu aktywnie uczestniczyli leśnicy. Wśród nich byli: leśniczy z Brzózek Guz - rozstrzelany przez hitlerowców w 1942 roku. Leśniczy Jan Donarski prowadził leśnictwo Czubek. Leśniczówka znajdowała się przy brzegu rzeki Wdy, w okolicy wsi Huta Kalna.

Donarski wraz z całą rodziną był mocno związany z ruchem oporu i okoliczną partyzantką. Dostarczał żywność lekarstwa, leśniczówka była punktem kontaktowym dla „ludzi z lasu". W 1944 roku, 10 października zadenuncjowani najprawdopodobniej przez cywilną rodzinę niemiecką, zostali pojmani i torturowani przez Gestapo. Nie udowodniono im winy i wypuszczono do lasu. Oddział wojskowy dogonił i rozstrzelał na oczach córki matkę Helenę i ojca Jana. Piętnastoletnią dziewczynę katowano jeszcze całą noc i rozstrzelano ją w lesie około 4 km dalej.

W leśnictwie Długie znajdował się punkt kontaktowy ZWZ AK, a jego leśniczy Józef Ciesielski, działacz podziemia, został zamordowany 27.12.1942 roku, w obozie koncentracyjnym Stutthof. Dla upamiętnienia tych wydarzeń w 1992 roku Nadleśnictwo ufundowało tablicę pamiątkową i umieściło ją na ścianie leśniczówki Długie.

Rozległość terenów leśnych, liczna ściec dróg umożliwiających szybki transport, powodowały nasilenie działań wojennych zimą 1945 roku. Duża zaporą była rzeka Wda, dlatego też wsie i zabudowania położone w jej okolicy znacznie ucierpiały. W lasach wiele drzew po dziś dzień w zasklepionych ranach ma pociski i odłamki. Dnia 5 marca 1945 roku Lubichowo zostało wyzwolone. W 1948 roku ekshumowano 712 poległych w okolicach, żołnierzy radzieckich z cmentarzy w Lubichowie, Osowie, Ocyplu, Wdzie i Smolnikach do wspólnej zbiorowej mogiły leśnej w Lubichowie („Cymanowy Lasek"). Wyzwolenie spowodowało powstanie nowych struktur w Lasach Państwowych. Powstały Nadleśnictwa: Lubichowo, Drewniaczki, Osieczna i Błędno.

W latach pięćdziesiątych po raz pierwszy zostały one poddane rewizji urządzeniowej - opisano ich stan i zalecenia dotyczące prac gospodarskich. W 1968 roku zlikwidowano nadleśnictwo Błędno dzieląc je pomiędzy Osiecznę i Lubichowo, po czym opracowano definitywne plany urządzeniowe. Następne dziesięciolecie powiększyło powierzchnię Nadleśnictwa Lubichowo o 630 hektarów przyłączonych z Nadleśnictwa Wirty. Nadleśnictwo Osieczna dokonało zmiana terytorialnych z sąsiadami oddając do Nadleśnictwa Sarnia Góra 708 hektarów, zaś w swoje tereny wpisując 1314 hektarów z Nadleśnictwa Lipowa. Zwierzchnią jednostkę nadleśnictw - Okręgowy Zarząd Lasów Państwowych także reorganizowano, na skutek, czego w latach 1945-1974 istniała jednostka w Gdańsku, lata 1975-1981 to Toruń był siedzibą OZLP, by do 1 stycznia 1982 roku przywrócono zarząd w Gdańsku. Dzień 31.12.1972 roku, był ostatnim dniem funkcjonowania tzw. małych nadleśnictw. Jednostki w Drewniaczkach, Osiecznej i Lubichowie połączono i utworzono jedno Nadleśnictwo z siedzibą w Lubichowie o trzech obrębach gospodarczych.

Nadleśnictwo w obecnym kształcie składa się z 18 leśnictw oraz gospodarstwa szkółkarskiego i ośrodka hodowlanego zwierzyny. Gospodarka jest prowadzona na powierzchni blisko 29 tys. hektarów lasu, położonych na terenie 7 gmin starostwa powiatowego w Starogardzie Gdańskim.

Historia lasów i mieszkańców naszych okolic od zawsze była ze sobą powiązana. Słabe gleby uprawne Kociewia powodowały poszukiwania innej możliwości bytowania ludności. Mieszkańcy czerpali korzyści z lasu: drewno, owoce runa, zatrudnienie przy pracach leśnych. W zamian strzegli tereny przed pożarami, zawsze gotowi stanąć do pomocy w akcjach gaśniczych. Obecna dobra kondycja Lasów Państwowych jest skutkiem nie tylko wieloletniej pracy leśników polskich, ale także dobrej współpracy z lokalną społecznością.

Gospodarka[edytuj]

Główne gałęzie gospodarki to handel, usługi oraz turystyka. Wysoki procent stanowi też rolnictwo (w tym kilka dużych gospodarstw rolnych), a także w niewielkim stopniu zakłady produkcyjne. Do największych należy firma budowlana Döring. Duże znaczenie ma także gospodarka leśna oparta o Nadleśnictwo Lubichowo.

Edukacja[edytuj]

Edukacja w Lubichowie oparta jest o:

1. Publiczne Przedszkole w Lubichowie (WWW: http://przedszkole-lubichowo.pl)
2. Publiczną Szkołę Podstawową w Lubichowie (WWW: http://psplubichowo.republika.pl)
3. Publiczne Gimnazjum im. ks. kard. Stefana Wyszyńskiego w Lubichowie,
4. Zaoczne Liceum Ponadgimnazjalne i Uzupełniające.

Lubichowscy błogosławieni[edytuj]

W Lubichowie swoje korzenie ma bł. Franciszek Rogaczewski zamordowany w obozie koncentracyjnym Stutthof, sługa boży Stanisław Witta oraz sługa boży Florian Białka.

Zobacz też[edytuj]

• Kociewie
• Starogard Gdański
• Długie
• Bobowo
• Borzechowo
• Ocypel
• Skórcz
• Wda

Przypisy

Linki zewnętrzne[edytuj]

• OSP Lubichowo www.osplubichowo.pl
• Lubichowo www.lubichowo.pl

p • d • e Gmina Lubichowo Siedziba gminy: Lubichowo Sołectwa Bietowo • Lubichowo • Mermet • Mościska • Ocypel • Osowo Leśne • Smolniki • Szteklin • Wda • Wilcze Błota • Zelgoszcz • Zielona Góra Miejscowości niesołeckie Baby • Budy • Kaliska • Krępka • Krępki • Kujawy • Lasek • Lipinki Królewskie • Młynki • Ocypel (osada) • Pawelec • Plony • Skowronek • Sowi Dół • Szlaga • Szteklinek • Wdecki Młyn • Ziemianek